Ավետարաններ
Չորս հիշատակարանները կամ վկայությունները՝ Հիսուսի մահկանացու կյանքի և նրա ծառայությանը վերաբերող իրադարձությունների մասին, որոնք գտնվում են Նոր Կտակարանի առաջին չորս գրքերում: Գրված լինելով Մատթեոսի, Մարկոսի, Ղուկասի և Հովհաննեսի կողմից՝ դրանք Քրիստոսի կյանքը հիշատակող վկայություններ են: Մորմոնի Գրքի 3 Նեփիի գիրքը շատ բաներով նման է Նոր Կտակարանի այդ չորս Ավետարաններին:
Նոր Կտակարանի գրքերն սկզբնապես գրվել էին հունարեն լեզվով: Ինչպես հունարենում, ավետարան բառը նշանակում է «բարի լուր»: Բարի լուրն այն է, որ Հիսուս Քրիստոսը քավություն է արել, որը մահից կփրկագնի մարդկությանը և ամեն մարդու կհատուցի իր գործերի համեմատ (Հովհ. Գ.16; Հռովմ. Ե.10–11; 2 Նեփի 9.26; Ալմա 34.9; ՎևՈՒ 76.69):
Ավետարանների համաձայնություն
Փրկչի ուսմունքները Մատթեոսում, Մարկոսում, Ղուկասում և Հովհաննեսում, ինչպես նաև վերջին օրերի հայտնությունները, կարելի է համեմատել միմյանց հետ հետևյալ կերպ.
Ավետարանների Համաձայնություն
|
Իրադարձություն |
Մատթեոս |
Մարկոս |
Ղուկաս |
Հովհաննես |
Վերջին օրերի հայտնություններ |
|---|---|---|---|---|---|
|
Հիսուսի տոհմաբանությունը |
Ա.2–17 |
Գ.23–38 | |||
|
Հովհաննես Մկրտչի ծնունդը |
Ա.5–25, 57–58 | ||||
|
Հիսուսի ծնունդը |
Բ.1–15 |
Բ.6–7 |
1 Նեփի 11.18–20; 2 Նեփի 17.14; Մոսիա 3.5–8; Ալմա 7.10; Հել. 14.5–12; 3 Նեփի 1.4–22 | ||
|
Սիմեոնի և Աննայի մարգարեությունները |
Բ.25–39 | ||||
|
Տաճար այցելելը (Զատկին) |
Բ.41–50 | ||||
|
Հովհաննեսի ծառայության սկիզբը |
Գ.1, 5–6 |
Ա.4 |
Գ.1–3 |
Ա.6–14 | |
|
Հիսուսի մկրտությունը |
Գ.13–17 |
Ա.9–11 |
Գ.21–22 |
Ա.32–34 | |
|
Հիսուսի փորձվելը |
Դ.1–11 |
Դ.1–13 | |||
|
Հովհաննես Մկրտչի վկայությունը |
Ա.15–36 | ||||
|
Կանայի հարսանիքը (Հիսուսի առաջին հրաշքը) |
Բ.1–11 | ||||
|
Տաճարի առաջին մաքրումը |
Բ.14–17 | ||||
|
Նիկոդեմոսի հետ հանդիպումը |
Գ.1–10 | ||||
|
Սամարացի կինը ջրհորի մոտ |
Դ.1–42 | ||||
|
Հիսուսը մերժվում է Նազարեթում |
Դ.13–16 |
Դ.16–30 | |||
|
Ձկնորսները կանչվում են՝ մարդկանց որսորդներ լինելու |
Դ.18–22 |
Ա.16–20 | |||
|
Ուռկանները հրաշքով լցվում են |
Ե.1–11 | ||||
|
Հայրոսի աղջկան կենդանացնելը |
Թ.18–19, 23–26 |
Ե.21–24, 35–43 |
Ը.41–42, 49–56 | ||
|
Տեռատես կնոջ բժշկումը |
Թ.20–22 |
Ե.25–34 |
Ը.43–48 | ||
|
Տասներկուսին կանչելը |
Ժ.1–42 |
Գ.13–19; Զ.7–13 |
Զ.12–16; Թ.1–2; ԺԲ.2–12, 49–53 | ||
|
Որբևայրու որդուն կենդանացնելը |
Է.11–15 | ||||
|
Քրիստոսի ոտքերի օծումը |
Է.36–50 |
ԺԲ.2–8 | |||
|
Փոթորիկը հանդարտեցնելը |
Դ.36–41 |
Ը.22–25 | |||
|
Յոթանասունին կանչելը |
Ժ.1 | ||||
|
Դևերի լեգեոնին դուրս հանելը և խոզերի մեջ գցելը |
Ե.1–20 | ||||
|
Սարի վրայի քարոզը |
Ե–Է |
Զ.17–49 | |||
|
Հիսուսի առակները կարճ պատմություններ են, որոնք հասարակ առարկաները կամ իրադարձությունները համեմատում են ճշմարտության հետ: Հիսուսը հաճախ էր դրանք օգտագործում՝ հոգևոր ճշմարտություններ ուսուցանելու համար: | |||||
|
Սերմնացանը. |
ԺԳ.3–9, 18–23 |
Դ.3–9, 14–20 |
Ը.4–8, 11–15 | ||
|
Որոմները. |
ԺԳ.24–30, 36–43 | ||||
|
Մանանեխի հատիկը. |
ԺԳ.31–32 |
Դ.30–32 |
ԺԳ.18–19 | ||
|
Թթխմորը. |
ԺԳ.33 |
ԺԳ.20–21 | |||
|
Արտի միջի գանձը. |
ԺԳ.44 | ||||
|
Թանկագին մարգարիտը. |
ԺԳ.45–46 | ||||
|
Ձկնորսի ուռկանը. |
ԺԳ.47–50 | ||||
|
Տանտերը. |
ԺԳ.51–52 | ||||
|
Կորած ոչխարը. |
ԺԸ.12–14 |
ԺԵ.1–7 | |||
|
Կորած դրամը. |
ԺԵ.8–10 | ||||
|
Անառակ որդին. |
ԺԵ.11–32 | ||||
|
Անշնորհակալ ծառան. |
ԺԸ.23–35 | ||||
|
Բարի Սամարացին. |
Ժ.25–37 | ||||
|
Անիրավ տնտեսը. |
ԺԶ.1–8 | ||||
|
Հարուստը և Ղազարոսը. |
ԺԶ.14–15, 19–31 | ||||
|
Անարդար դատավորը. |
ԺԸ.1–8 | ||||
|
Բարի հովիվը. |
Ժ.1–21 | ||||
|
Այգում աշխատողները. |
Ի.1–16 |
Ժ.31 | |||
|
Մնասները. |
ԺԹ.11–27 | ||||
|
Երկու որդին. |
ԻԱ.28–32 | ||||
|
Ամբարիշտ մշակները. |
ԻԱ.33–46 |
ԺԲ.1–12 |
Ի.9–20 | ||
|
Թագավորի որդու հարսանիքը. |
ԻԲ.1–14 |
ԺԴ.7–24 | |||
|
Տասը կույսերը. |
ԻԵ.1–13 |
ԺԲ.35–36 | |||
|
Քանքարները. |
ԻԵ.14–30 | ||||
|
Ոչխարները, այծերը. |
ԻԵ.31–46 | ||||
|
Հինգ հազարին կերակրելը |
ԺԴ.16–21 |
Զ.33–44 |
Թ.11–17 |
Զ.5–14 | |
|
Հիսուսը քայլեց ջրի վրայով |
ԺԴ.22–33 |
Զ.45–52 |
Զ.16–21 | ||
|
Քրիստոսի մասին Պետրոսի վկայությունը |
ԺԶ.13–16 |
Ը.27–29 |
Թ.18–20 | ||
|
Պետրոսին խոստացվում են արքայության բանալիները |
ԺԶ.19 | ||||
|
Կյանքի հացի քարոզը |
Զ.22–71 | ||||
|
Հանգստության օրը կույր մարդուն բժշկելը |
Թ.1–41 | ||||
|
Կերպարանափոխումը, քահանայության բանալիները հանձնելը |
ԺԷ.1–13 |
Թ.2–13 |
Թ.28–36 | ||
|
Երեխաներին օրհնելը |
ԺԹ.13–15 |
Ժ.13–16 |
ԺԸ.15–17 | ||
|
Տիրոջ աղոթքը |
Զ.5–15 |
ԺԱ.1–4 | |||
|
Ղազարոսին կենդանացնելը |
ԺԱ.1–45 | ||||
|
Հանդիսավոր մուտքը |
ԻԱ.6–11 |
ԺԱ.7–11 |
ԺԹ.35–38 |
ԺԲ.12–18 | |
|
Դրամափոխներին տաճարից դուրս հանելը |
ԻԱ.12–16 |
ԺԱ.15–19 |
ԺԹ.45–48 | ||
|
Որբևայրու լուման |
ԺԲ.41–44 |
ԻԱ.1–4 | |||
|
Բանախոսություն Երկորդ Գալստի մասին |
ԻԴ.1–51 |
ԺԳ.1–37 |
ԺԲ.37–48; ԺԷ.20–37; ԻԱ.5–38 | ||
|
Տասը բորոտներին բժշկելը |
ԺԷ.12–14 | ||||
|
Հիսուսի վերջին Զատիկը, հաղորդության հաստատումը, հրահանգներ Տասներկուսին, աշակերտների ոտքերը լվանալը |
ԻԶ.14–32 |
ԺԴ.10–27 |
ԻԲ.1–20 |
ԺԳ–ԺԷ | |
|
Հիսուսի տառապանքը Գեթսեմանիում |
ԻԶ.36–46 |
ԺԴ.32–42 |
ԻԲ.40–46 | ||
|
Հիսուսն է որթը |
ԺԵ.1–8 | ||||
|
Հուդայի մատնելը |
ԻԶ.47–50 |
ԺԴ.43–46 |
ԻԲ.47–48 |
ԺԸ.2–3 | |
|
Կայիափայի առաջ լսելը |
ԻԶ.57 |
ԺԴ.53 |
ԻԲ.54, 66–71 |
ԺԸ.24, 28 | |
|
Պիղատոսի առաջ լսելը |
ԻԷ.2, 11–14 |
ԺԵ.1–5 |
ԻԳ.1–6 |
ԺԸ.28–38 | |
|
Հերովդեսի առաջ լսելը |
ԻԳ.7–10 | ||||
|
Հիսուսին խարազանում և ծաղրում են |
ԻԷ.27–31 |
ԺԵ.15–20 |
ԺԹ.1–12 | ||
|
Խաչելությունը |
ԻԷ.35–44 |
ԺԵ.24–33 |
ԻԳ.32–43 |
ԺԹ.18–22 | |
|
Հարությունը |
ԻԸ.2–8 |
ԺԶ.5–8 |
ԻԴ.4–8 | ||
|
Հիսուսի հայտնվելն աշակերտներին |
ԺԶ.14 |
ԻԴ.13–32, 36–51 |
Ի.19–23 | ||
|
Հիսուսի հայտնվելը Թովմասին |
Ի.24–29 | ||||
|
Համբարձումը |
ԺԶ.19–20 |
ԻԴ.50–53 | |||