Hiva
Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Tohi Himí


Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Tohi Himí

ʻOku fakataumuʻa ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻení ke tokoni kiate kimoutolu ke mou fakaʻaongaʻi lelei ʻa e tohi himí. ʻOku ʻoatu heni ha ngaahi fakamatala ki he ngaahi konga kehekehe ʻo e tohi himí; ngaahi fakamatala fekauʻaki mo hono ngāueʻaki ʻo e ngaahi himí ʻe he kāingalotú, ngaahi kuaeá, mo ha ngaahi kulupu makehe pē; mo ha fakahinohino ki he kau faihiva, kau tā ʻōkani, mo e kau tā piano foʻoú.

KO E NGAAHI KONGA KEHEKEHE ʻO E TOHI HIMÍ

Fakahokohoko ʻo e Tohí

ʻOku hanga ʻe he fakahokohoko ʻo e tohí ʻo fakakulukulupu ʻa e ngaahi himí ki ha konga lalahi ʻe hongofulu mā taha. ʻOku kau ki ha kulupu ʻe taha ʻa e ngaahi himi ko ia ʻoku faʻu ʻo kau ki ha kaveinga tataú. ʻOku ʻikai totonu ke fakangatangata hano fakaʻaongaʻi ʻo ha himi koeʻuhi ko e ngaahi kulupu ʻoku kau ki aí. Hangē ko ʻení, ko e ngaahi himi ki he sākalamēnití, hangē ko e “Naʻe Lahi Fau ʻa e ʻOfá” mo e “ʻOku Fakaofo ʻa e ʻOfa ʻa Sīsuú, ʻe lava ʻo fakaʻaongaʻi ia ki he ngaahi taumuʻa kehe, pe toʻotoʻo ha ngaahi veesi mei ha ngaahi himi ʻe lava ʻo fakaʻaongaʻi ki he Pekiá mo e Toe Tuʻú. ʻE tokoni kiate koe ʻa e fakahokohoko faka-motuʻalea ʻo e ngaahi kaveingá ʻi hono kumi ha ngaahi himi ki ha ngaahi taumuʻa pe kaveinga makehe.

Ko e Ngaahi Himi Kuo Fakaleleiʻi mo Fakatonutonu Hono Liliú

Fakatokangaʻi ange: Kuo lahi ha ngaahi himi ne ngāueʻaki ʻi he pulusi motuʻa ʻo e tohi himi faka-Tongá, kuo liliu atu ia he tohi himi ko ʻení, koeʻuhi ko ha tuʻutuʻuni ʻa e Kau Takimuʻá, ke feʻunga fakatokāteline, pea hoa hono ngaahi pōpoakí mo e ngaahi akonaki ʻa e kau Takí he taimi ʻoku nau fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi himí ʻi heʻenau ngaahi faleʻi ʻoku fai ki he kāingalotú.

Ko e Ngaahi Fakaʻilonga ʻo e Taimí mo e Ongó

Ko e ngaahi fakaʻilonga ki he ongó ʻo hangē ko e ʻi he faʻa lotú mo e māmālié, ʻoku mahino ai ʻa hono fakakātoa ʻo e ongo pe laumālie ʻo ha himi, neongo ʻe lava ʻo faikehekehe ʻa e ongo ʻo ha ngaahi himi faka-tatau ki he meʻa ʻoku hokó, pea mo e tuʻunga fakalotofonuá. ʻOku fakahā ʻe he ngaahi fakaʻilonga fakametolo-nomé ʻa e taimí (hangē ko e

= 69–76) pea ʻoku toe hoko foki ia ko ha fakahinohino faka-kātoa; pea ʻe lava ʻe he feituʻu mo e ngaahi ʻuhinga kehekehe ʻo ha himí ʻo fokotuʻu mai ha ngaahi founga kehekehe ʻe ala ngāueʻaki ia ki aí.

Ko e Ngaahi Fakaʻilonga ʻo e Tā Teuteú (Introduction) ki he Kau Tā Pianó mo e ʻŌkaní

ʻOku hanga ʻe he ngaahi haʻi (

) ʻi he himi taki taha ʻo fakaʻilongaʻi mai ʻa e ngaahi pā ke tā teuteu faka-longolongo ʻe he pianó pe ʻōkaní pea toki kamata ʻa e hivá. Fakapapauʻi ʻoku ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi pā kuo fakaʻilongaʻi ke ʻuluaki tā ʻe he pianó pe ʻōkaní. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ke ʻilonga ʻaupito ʻa e ngaahi haʻí ʻi haʻo tohi himi pē ʻaʻau, kae tautau-tefito ki he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai tuʻu ai ʻa e ʻū nota fakaʻosí pe konga ʻo ha tā teuteu ʻi hono ngataʻanga ʻo e himí.

ʻOku lava foki ke ke fakanounou pe fakalōloa ʻa e ngaahi nota tā teuteu ke tā ʻe he pianó pe ʻōkaní. ʻE tokoni lelei foki kapau ʻe ʻuluaki tā kakato ʻe he ʻōkaní pe pianó ʻa e foʻi himí kotoa, kapau ko ha himi ia ʻoku ʻikai ʻiloʻi lelei ʻe he kāingalotú. Kapau ko ha himi ʻoku ʻiloʻi lelei pea ʻe feʻunga pē ke tā teuteu ʻaki ʻa e ngaahi nota fakaʻosi ʻo e vēsí. Kapau ʻoku nounou ʻa e ngaahi nota ke ʻuluaki tā ʻe he pianó pe ʻōkaní, ʻe lelei ke holo ʻo kiʻi māmālie ange ʻa e taimí ʻi hono fakaʻosí ke mahino ko ʻene ʻosí ia.

Ngaahi Potufolofolá

Ko e lahi ʻo e ngaahi himí ʻi he ʻuluaki tukutala faka-Kalisitiané, ko ha faʻu ia ke fakamahinoʻi ha ngaahi tefito mei he folofolá. ʻOku lahi ʻetau ngaahi himi he lolotonga ní, ʻoku fekauʻaki ia mo ha ngaahi potufolofola; pea ʻoku ʻikai ʻi ai ʻa e ngaahi himi ʻe niʻihi ʻoku hiki ʻa e ngaahi potufolofola ko iá ʻi he ngataʻanga ʻo e himi taki taha. Fakaʻaongaʻi ʻa e Fakahino-hino ki he Folofolá (Guide to the Scriptures) mo e Fakahokohoko Fakamotuʻalea ʻo e Tohí, ʻa ia ʻoku lava ke maʻu ʻi he ngaahi Tohi Tapu ne pulusi ʻe he Siasí, ke maʻu mei ai ʻa e ngaahi potufolofola ʻe tokoni ki hano fakamahinoʻi ʻo e ngaahi taumuʻa mo e ngaahi pōpoaki ʻi heʻetau ngaahi himí.

Ngaahi Fakahokohoko Fakamotuʻaleá

ʻOku ʻi ai ha fakahokohoko fakamotuʻalea ʻe fā ʻi he tohi himí, fakataha mo ha kiʻi fakamatala nounou ki ai: Authors and Composers; Titles, Tunes, and Meters; Tune Names; Meters; Ko e Ngaahi Potufolofolá; Ko e Ngaahi Kaveingá; and Ko e Laine ʻUluakí mo e Hingoá ʻi he Lea Faka-Tongá; mo e Laine ʻUluakí mo e Hingoá ʻi he Lea Faka-Pilitāniá.

NGAAHI HIMI KI HE KĀINGALOTÚ

Hiva Faʻahi Tahá mo e Fakafaʻafaʻahí

Ko e taumuʻa ʻi he hiva faka-faʻafaʻahi ʻa e kāingalotú, ke kau kotoa ʻo tatau ai pē pe ʻoku fēfē ʻa e leʻó neongo hono fakamamafaʻi lahi e hiva fakafaʻafaʻahí (soló, ʻōlotó, tēnoá, mo e laulaló) ʻi he Siasí. Neongo ʻoku tokolahi ʻa e kāingalotu ʻoku nau hiva pē ʻi he fasí, neongo ʻa e kehekehe honau leʻó, ka kuo faʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e ngaahi himí ke lava ʻo hivaʻi faʻahi taha pe fakafaʻafaʻahi ia. ʻOku ʻi ai ha ngaahi himi ʻe niʻihi—mo e konga ʻo ha ngaahi himi ʻe niʻihi—naʻe fakataumuʻa pē hono faʻú ke hivaʻi faʻahi taha.

Ko e Fili ʻo e Himi Totonú

ʻOku totonu ke fakahā ʻe he himi ʻoku filí ʻa e faʻahinga fakataha ʻoku faí mo tokoni ke fakatupu foki ʻa e laumālie totonú.

ʻE lelei pē ʻa e fua hivá ke hoko ko ha hū pe fakalāngilangi; ʻe lava ke hoko ko ha fakafetaʻi koeʻuhi ko e ongoongoleleí, fiefia ʻi he faingamālie ke fakatahataha mai aí, mo e fakahā ʻa e fiefia ʻi he ngaahi ngāue kuo lavá.

ʻOku totonu ʻa e himi sākalamēnití ke kau ki he sākalamēnití pē mo e feilaulau ʻa e Fakamoʻuí.

Ko ha hiva mālōloó ʻoku lava ke maʻu ai ha faingamālie ki he kāingalotú ke hiva fakataha pea ʻe lava ʻa e hiva ko iá ke kau ki he ngaahi taumuʻa ʻo e ngaahi lea ʻa ia ʻoku fai ʻi he fakatahá. ʻE lelei ke tuʻu fakataha ʻa e kāingalotú ʻo hiva ai.

Ko e hiva tukú ʻoku maʻu ai ha faingamālie ki he kāingalotú ke nau tali ki he laumālie ʻo e fakatahá.

ʻOku ʻikai ke feʻunga ʻa e himi kotoa pē ki he ngaahi fakatahaʻanga kotoa pē ʻa e Siasí. ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi himi ia ʻoku feʻunga mo e fakatahaʻanga ʻo e kau talavou mo e kau finemuí ʻi ha himi sākalamēniti.

Ko e Fili ʻo e Ngaahi Veesi ke Hivaʻí

ʻOku ʻikai ke fie maʻu ke hivaʻi ʻa e ngaahi veesi kotoa ʻi he taimi kotoa pē tuku kehe kapau ʻoku ʻikai ke kakato ʻa e pōpoakí. ʻOku totonu foki ke ʻoua ʻe fakanounouʻi taʻe ʻuhinga ki ha veesi ʻe taha pe ua ʻo ha himi ʻoku hivaʻaki. ʻOku poupouʻi ke hivaʻi kotoa ʻa e ngaahi veesi ʻoku hiki ʻi loto ʻi he tuʻunga-fasí.

Ko e Maʻu ʻa e Fakafuofua Tatau ʻi he Fili ʻo e Ngaahi Himí

ʻOku totonu ke poupouʻi ʻa e kāingalotú ke nau ako ʻa e ngaahi hiva foʻoú ke tānaki atu ki he ngaahi himi ʻoku hivaʻi maʻu pē mo manakoá. Feinga ke ngāueʻaki tatau ʻa e ngaahi himi kuo maheni ki aí mo e ngaahi himi foʻoú.

Ngahi Himi ki he Konifelenisi Fakasiteikí

Ko e ngaahi himi lelei taha ki he konifelenisi fakasiteikí ʻa e ngaahi himi ʻiloa mo maheni ki aí, pea tau-tautefito kapau ʻoku ʻikai kakato ʻa e kāingalotú kotoa ʻi he himi. Ko e ngaahi himi mahení ʻeni: “Haʻu Kāinga ʻOua Manavahē”; “Haʻu ʻa e Tuʻi ʻo e Ngaahi Tuʻi”; “Haʻu e Fānau ʻa e ʻEikí”; “ʻO ka Ke ka Fononga he Faingataʻá”; “Faitotonu Neongo ʻa e Lumá”; “ʻE Sihova Haofaki”; “Vakai ʻe Kāingá”; “ʻE Kāinga Kuo Langa ha Tuʻunga”; “Fānau Au ʻa e ʻOtua”; “ʻOku Moʻui Hoku Huhuʻí”; “Tuku ke Tau Faimālohi”; “ʻE Kāinga Tau Loto Fiemālie”; “ʻOku Mau Fakamālō”; “ʻE ʻAonga ki Māmani ha Kau Ngāue Lelei”; “Huhuʻi ʻo ʻIsileli”; “ʻA Homau ʻEiki Ko e Tuʻi”; “Ko e Laumālie ʻo e ʻOtuá”; “Fakamālō ki he ʻOtuá.”

ʻE lava ke paaki ha tatau ʻo e ngaahi himí ʻi he polokalamá tuku kehe kapau ʻoku ʻikai ngofua ke pulusi ʻa e himi ko iá.

National Anthems

A few patriotic songs have been included in the hymnbook; with priesthood approval, local national anthems may be added. Members may stand for national anthems in church meetings according to local custom and priesthood direction.

NGAAHI HIMI MAʻÁ E NGAAHI KUAEÁ MO E NGAAHI KULUPU MAKEHÉ

Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Ngaahi Himí ki he Ngaahi Kuaeá

ʻOku ʻikai ke fakafaikehekeheʻi ʻa e ngaahi himi ke hivaʻaki ʻe he kāingalotú mei he ngaahi himi ke hivaʻi ʻe he ngaahi kuaeá. ʻOku totonu ʻa e ngaahi kuaeá ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e tohi himí kotoa. ʻE lelei foki ke hivaʻi ʻe he ngaahi kuaeá ha ngaahi ʻanitema kehe mo ha ngaahi himi kehe ʻoku ʻikai ke tuʻu ʻi he tohi himí.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi tohi himi motuʻa ʻoku fakaʻilongaʻi “Kuaea” ka kuo tuku hifo ke kiʻi māʻulalo ʻa e kií ke lava ʻe he kāingalotú ʻo hiva ai. ʻOku lelei foki ki he ngaahi kuaeá ke nau tauhi ʻa e ngaahi himi motuʻá he ʻoku kiʻi māʻolunga ʻa e kī ʻoku ngāueʻakí, pea ko e tahá foki ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi liliu kī. ʻE lelei foki ke paaki ha ngaahi himi ke lahi kapau ʻoku taha pē ʻa e tohi himí tuku kehe pē foki kapau ʻoku ʻikai fakangofua fakalao.

Ko Hono Liliu ‘o e Ngaahi Himí Maʻá e Ngaahi Kuaeá

Ko e ngaahi himi mei he tohi himí ke hivaʻi ʻo ʻikai ke toe ʻi ai ha feliliuʻakí, ʻoku faʻa lelei ʻaupito ki hono fakaʻaongaʻi ʻe he kuaeá. ʻE lava pē foki ke ke liliu ʻa hoʻo founga fai ʻo e ngaahi himí, ka neongo iá ngā-ueʻaki siʻisiʻi pē, manatuʻi maʻu pē ke fakatatau mo e laumālie ʻo e himí. Ko ha ngaahi feliliuʻaki ʻeni ʻe lelei ke ke fakaʻaongaʻi:

  1. Hivaʻi ʻe he kakai tangatá, kakai fefiné, pe hivaʻi fakataha leʻo taha ʻi ha veesi ʻe taha.

  2. Fakahā ki he kāingalotú ke nau kau fakataha mai mo e kuaeá ʻi he hivaʻi ʻo e kupu fakaʻosí pe ko e tau ʻo e himí. (Ko e founga ʻeni ʻe taha ʻe lava ʻa e kāingalotú ke nau ako mo maheni mo ha niʻihi ʻo e ngaahi himí.)

  3. Vaheʻi ʻa e kakai fefiné pē ke nau hivaʻi ha veesi ʻe taha, ʻo fakatatau ki he fakamatala ʻoku hā atu ʻi laló “Ngaahi Himi Fakatuʻungafasi Maʻa Fafiné.”

  4. Vaheʻi ʻa e kakai tangatá ke nau hivaʻi ha veesi ʻe taha ʻo fakatatau ki he fakamatala ʻoku hā atu ʻi laló “Ngaahi Himi ki he Fakatuʻungafasi Maʻa Tangatá.”

  5. Vaheʻi ʻa e kau soló pea mo e tēnoá ke na hiva tiueti ʻi ha foʻi veesi ʻe taha.

  6. Vaheʻi ʻa e kau tēnoá mo e kau laulaló ke nau hiva leʻo-taha ʻi he fasí pe faʻahi ʻa e soló kae ʻalu hifo ʻa e kau soló ʻo hiva fakataha mo e kau ʻōlotó.

  7. Vaheʻi ʻa e konga ʻe taha ʻo e kuaeá ke nau hiva ʻi he fasí pea konga ʻe taha ke nau ngūngū ʻi heʻenau ngaahi faʻahí.

Ko e Ngaahi Himi Fakatuʻungafasi Maʻa Fafiné

ʻOku ʻi he konga ʻe taha ʻo e tohi himí ha ngaahi himi ki he leʻo ʻo e kakai fefiné pē mo ha ngaahi himi foki kuo teuteu maʻá e ngaahi kuaeá mo e ngaahi tilioó. ʻOku lava ke tānaki atu foki ki ai ʻa e lava pē ʻa e kakai fefiné ke nau hiva ʻi he toenga ʻo e ngaahi himí ʻi he faʻahi ʻe ua (soló mo e ʻōlotó) pe hiva faʻahi tolu (kapau ʻoku ʻikai ke fuʻu māʻulalo ʻa e faʻahi ʻa e tēnoá).

Ko e Ngaahi Himi Fakatuʻungafasi Maʻa Tangatá

ʻOku vaheua ʻa e ngaahi himi ki he kakai tangatá: Tangata, ki he kāinga tangatá pē mo e Kuaea ʻa e Kakai Tangatá ki he ngaahi kuaeá mo e ngaahi kuatetí. ʻOku lelei taha pē ʻa e ngaahi himi ke ngāueʻaki ʻi he ngaahi fakataha ʻa e lakanga faka-taulaʻeikí ke fili mei he tohi himi fakakātoá pe mei he ngaahi himi ki he Kakai Tangatá.

ʻOku lahi ʻa e ngaahi himí kuo teuteu ki he ngaahi kuaea ʻa e kakai tangatá; pea tānaki atu ki ai ʻa e ngaahi himi ki he kāingalotú mo fakaʻilongaʻi ki he Kakai Tangatá pē, ʻe lava ke fai hano faʻahinga fokotuʻutuʻu ke ngāueʻaki ʻe he ngaahi kuaea ʻa e kakai tangatá mo e ngaahi kuatetí:

ʻĪmisi
Hymn showing what men sing

Kau Tēnoá:
Hiva ʻi he fasí

Kau Tēnoa ʻUluakí:
Hiva kanokano ki ʻolunga ʻi he fasí

Kau Tēnoa Uá:
Hiva ʻi he Tēnoá

Kau Laulaló:
Hiva ʻi he Laulaló

Ko e palopalema ʻo e liliu ʻo e ngaahi himí ki he kuaea ʻa e kakai tangatá ko e kumi ha kau tēnoa ʻe leʻo māʻolunga feʻunga mo tatau mo e kanokanó; ʻoku ʻi ai ha ngaahi nota māʻolunga ʻe fie maʻu ke liliu. ʻE lava foki ke liliu ʻa e tuʻunga-fasi ʻo ha hi-mi ki ha kī ʻoku māʻolunga angé, ʻo liliu ʻa e faʻahi ʻa e laulaló.

For an example of an adaptation in the hymnbook, compare “Should You Feel Inclined to Censure” (no. 235), a congregational arrangement, with “Brightly Beams Our Father’s Mercy” (no. 335), the same music arranged for men’s voices.

Ko e lilu foki ʻe taha ʻe lava ke fai ko e hiva ʻa e kanokanó fakafaʻahi ki lalo he fasí. ʻOku tatau ai pē pe hivaʻi ʻa e faʻahi ʻa e laulaló ʻi he taimi ʻoku fai ai ʻení.

You will note that in the hymns arranged for men’s choirs, a tenor clef symbol is used instead of the usual treble clef symbol. You should generally play the right-hand notes of these hymns an octave lower than the treble clef. The result is a rich, effective accompaniment for men’s voices.

ʻĪmisi
Tenor clef symbol

Tenor clef symbol

ʻĪmisi
Treble clef symbol

Treble clef symbol

KO E KAU HIVA AKOAKO FOʻOÚ

Ko e Ngaahi Paá, Ngaahi Fakaʻilonga Taimí, mo e Ngaahi Tā ʻUluakí pe Tā Ki Laló

Ko e paá ko e konga siʻisiʻi taha ia ʻo e ʻiuniti fakamūsika ʻa ia ʻoku faka-ngata ʻaki ha ngaahi laine hanga-tonu mei ʻolunga ki lalo:

ʻĪmisi
Example of a musical measure

ʻOku ngāueʻaki ʻi he tohi himí ʻi he taimi ʻoku fakaʻosi ai ha foʻi pā ʻe taha ki he laine hoko maí, ʻoku fakaava pē ʻa e fakaʻosinga ʻo e ʻuluaki lainé ke fakamahino ʻoku hoko atu ʻa e pā tatau pē ʻi he laine hoko maí:

ʻĪmisi
measure on two lines

Ko e fakaʻilonga ʻo e taimí (ko e fika ʻe ua, ʻoku hā ʻi ʻolunga ʻa e fika ʻe taha ʻi he mataʻi fika ʻe taha hangē ko ʻení 2/4) ʻoku ʻasi ʻi he kamataʻanga ʻo e himi kotoa pē. Ko e fika ʻi ʻolungá ʻokú ne tala pe ko e tā ʻe fiha ʻi he pā ʻe tahá. Ko e fika ʻi laló ʻokú ne tala pe ko e hā ʻa e faʻahinga nota ki he tā. ʻOku hangē ko ʻení ʻoku ʻuhinga ʻa e 3/4 ko e tā ʻe tolu ki he pā ʻe taha ʻi he himi ko iá, pea ko e nota kolosití ki he tā ʻe taha.(

) gets one beat.

Ko e tā ʻuluakí ʻi hoʻo tataki hivá (fakatatau ki he fakahinohino ʻo e founga tāfuá) ʻoku totonu ke tatau mo e ʻuluaki tā ʻi he pā kotoa pē. Ko e tā ʻuluaki ko ʻení pe ko e tā ki laló, ko e tā mamafá pē ia ʻi he pā taki taha. Te ke fakatokangaʻi foki ʻoku lahi ʻa e ngaahi himi ʻoku kamata ʻi he tā ki ʻolungá, pe ko e nota ki muʻa ʻi he ʻuluaki nota ʻo e pā hoko maí.

Ko e Ngaahi Sīpinga Tāfuá

Ko e ʻuhinga ʻo e ngaahi sīpinga ʻo e tāfuá ko e tauhi ke taimi taha ʻa e hiva fakataha ʻa e kāingalotú pea ke lava ke feongoʻiʻaki ʻa e laumālie ʻo e himí. ʻOku totonu ke faingofua ʻa e ngaahi sīpinga tā-hivá, ka ʻe lava pē ke kehekehe ʻo fakatatau ki he ongo mo e laumālie ʻo e himí. Ko e ngaahi toti ʻi he sīpinga tā-hivá ʻokú ne tala ʻa e taimí.

Ko e sīpinga tāfua ʻo e himi ʻoku taimi uá (ʻoku fakaʻaongaʻi ki he ngaahi himi naʻe fakaʻaongaʻi 2/2 pe ko e 2/4):

ʻĪmisi
two-beat pattern

Ko e sīpinga tāfua ʻo e himi ʻoku taimi tolú (naʻe fakaʻaongaʻi ki he ngaahi himi naʻe fakaʻilongaʻi 3/4 pe ko e 3/2):

ʻĪmisi
three-beat pattern

Ko e sīpinga tāfua ʻo e himi ʻoku taimi faá (naʻe fakaʻaongaʻi ki he ngaahi himi naʻe fakaʻilongaʻi 4/4):

ʻĪmisi
four-beat pattern

Ko e sīpinga tāfua ʻo e himi ʻoku taimi onó (naʻe fakaʻaongaʻi ki he ngaahi himi naʻe fakaʻilongaʻi 6/8 pe ko e 6/4):

ʻĪmisi
six-beat pattern

Ko e himi ʻoku taimi 6/8 pe 6/4 pea ʻoku taimi māmālie, hangē ko e “Pō Mālū” (fika 162), ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e founga tāfua taimi ono ʻa ia ʻoku anga-maheni ki aí, pe fakaʻaongaʻi ʻa e tāfua taimi tolú kae liunga ua hono vavé-fuofua tā lahi, pea muimui atu ki ai ʻa e tā siʻisiʻi:

ʻĪmisi
alternative six=beat pattern

Ko e himi ʻoku taimi 6/8 pe 6/4 ʻoku ʻikai fuʻu vave pe māmālie kae taimi lelei peé, ʻo hangē ko e “ʻOku ʻOfa ʻa e Tauhí” (fika 24), ʻe lava ke tāfuaʻi ʻaki hano liʻaki ʻa e tā hono uá mo e tā hono nimá ʻo e sīpinga tāfua ʻo e taimi onó, pea kiʻi mālōlō ʻi he ngaahi poini ʻoku hā ʻi he sīpinga tāfuá:

ʻĪmisi
another alternative six-beat pattern

Ko e himi ʻoku taimi 6/8 pe 6/4 ʻoku taimi vave, ʻo hangē ko e “Naʻe tala pē ʻe Sīsū” (fika 106) ʻe lava ke tāfuaʻi ʻaki ʻa e sīpinga tāfua ʻo e taimi uá-ko e ʻuluaki tā ʻe tolu ʻoku kau kotoa ʻi he tā ʻuluakí, pea ko e tā ʻe tolu fakaʻosi ʻoku kau kotoa ʻi he tā hono uá:

ʻĪmisi
another alternative six-beat pattern

Kuo pau ke tauhi ʻa e taimí ke tatau ʻo ʻoua ʻe tuai pe vave ʻi he taimi ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻa e sīpinga tāfua ki he taimi uá.

ʻOku ʻi ai Ha Ngaahi Himi ʻoku Faingofua Hono Taá:

Ko e ngaahi himi ʻoku tā uá “Vakai ʻe Kāingá”; “ʻOku Mau Fakamālō”; “God Speed the Right”; mo e “Kuo Ui Kimoutolu.”

Ko e ngaahi himi ʻoku tā tolú: “Muimui ʻIate Au”; “Faitotonu Neongo ʻa e Luma”; “ʻOtua Tali ʻEmau Hū”; “Ko e ha Ne Hā ʻi Langí?”; “Akoʻi Au ke U ʻEva he Māmá.”

Ko e ngaahi himi ʻoku tā faá: “Afe Mai Hē”; “ʻOku Mau Lotua ʻa e Palōfitá”; “Haʻu ʻe Fānau ʻa e ʻEikí;”; “Fai Haʻo Lotu;”; “Fakamālō ki he ʻOtua”; “Ke Fiefia ʻa Māmani”; “ʻE Kāinga Kuo Hao”; “Haʻu Kāinga ʻOua Manavahē.”

KI HE KAU TĀ ʻŌKANI MO TĀ PIANO FOʻOÚ

Ko e Liliu ʻo e Ngaahi Tuʻunga-fasi ʻo e Himí

ʻOku ʻi ai ha ngaahi himi ʻoku faingataʻa hono tuʻunga-fasí ke tā. Te ke lava pē ke liliu ia ki he meʻa te ke lavá ʻaki haʻo tukuange ʻe koe ʻa e ngaahi nota ʻoku ʻikai ke fuʻu mahuʻingá meí he ngaahi kooti ko iá. Fakaʻilongaʻi hoʻo tohi himí ʻa e ngaahi meʻa ko iá.

ʻOku faʻa hoko ʻi he ngaahi himí ke ʻi ai ha vahaʻa ʻi he ngaahi nota ʻa e tēnoá mo e laulaló ʻoku fuʻu vāmamaʻo ke aʻu ki ai ʻa e nima hemá. ʻOku faʻa faingofua ange ke aʻu mai ʻa e nima toʻomataʻú ia ki he ngaahi nota ʻa e tēnoá. ʻOku lelei ke ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi nota ko ʻení ke ke tā ia ʻaki ho nima toʻomataʻú:

ʻĪmisi
tenor note marking

ʻOku ʻi ai ha ngaahi himi mo e ngaahi hiva maʻá e fānaú ʻoku ʻuhinga ke tā ʻaki pē ʻa e pianó. ʻE lelei ange ke ʻoua ʻe toe fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi nota ʻoku ʻaka ʻaki ʻa e vaʻé kae tā hangatonu pē.

Ko e Ngaahi Nota Fakaʻilongá

Ko e nota fakaʻilongá, pe ko e kiʻi nota siʻisiʻi, ʻoku ʻuhinga ko e nota ko iá ʻe lava pē ke tā pe ʻe tuku pē ia. Ko e fakatātā ʻeni ʻo e fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi nota fakaʻilongá:

  1. Ko e nota fakaʻilonga ʻe lava ke fakamahinoʻi ʻoku totonu ke tā mo hivaʻi mo ha ngaahi veesi pē ʻe niʻihi pea tuku ai pē ia meí he ngaahi veesi ʻe niʻihi, pea fakatatau ki he lea ʻo e himí:

    ʻĪmisi
    cue note
  2. ʻOku hoko ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku kakato pē ʻa e tuʻunga-fasí ia ʻi he tuku ai pē ʻa e ngaahi nota fakaʻilongá:

    ʻĪmisi
    cue note left out
  3. Ko e ngaahi nota fakaʻilongá foki ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻuhinga pē ia ke tā pē kae ʻoua ʻe hivaʻi.

    ʻĪmisi
    cue notes played by organist

Ko ha Ngaahi Himi ʻOku Faingofua Hono Taá:

“Muimui ʻIate Au”; “Faitotonu Neongo ʻa e Luma”; “ʻOku ʻa e ʻOtua Kitauá”; “ʻOku Kei Ngangatú”; “ʻOku Fakaofo”; “Tauhi ʻa e Ngaahi Fekaú”; “ʻOku Taki ʻa e Laumālie”; “ʻE Kāinga Tau Loto-Fiemālie”; “Huhuʻi ʻo ʻIsilelí”; “ʻE ʻOtua ko Homau Tuʻí”; “Ko e Houa ke Lotu”; “Akoʻi Au ke U ʻEva he Māmá”; “Fakamālō ki he ʻOtuá.”