Ngaahi Tokoni Ako
Pita


Pita

Naʻe ʻuluaki ui ʻa Pita ʻi he Fuakava Foʻoú ko Saimone (2 Pita 1:1), ko ha tangata toutai ia ʻi Petesaita naʻe nofo mo hono uaifí ʻi Kapaneume. Naʻe fakamoʻui ʻe Sīsū ʻa e faʻē ʻa e uaifi ʻo Pitá (Maʻake 1:29–31). Naʻe ui ʻa Pita mo hono tokoua ko ʻAniteluú ke hoko ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisi (Mātiu 4:18–22; Maʻake 1:16–18; Luke 5:1–11). Ko hono hingoa faka-Alameá ko Kīfasi, ʻa ia ko hono ʻuhingá “ko ha tangata kikite” pe “ko e maka,” pea naʻe fakahingoa ʻaki ia ʻe he ʻEikí (Sione 1:40–42; LSS, Sione 1:42). Neongo ʻa e fakahā mai ʻe he Fuakava Foʻoú ha niʻihi ʻo e ngaahi vaivai fakamatelie ʻo Pitá, ka naʻe toe fakaʻaliʻali mai foki ai naʻá ne ikunaʻi ia pea naʻe ngaohi ia ke mālohi ʻe heʻene tui kia Sīsū Kalaisí.

Naʻe fakahā ʻe Pita ko Sīsū ʻa e Kalaisí ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá (Sione 6:68–69), pea naʻe fili ia ʻe he ʻEikí ke ne maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e puleʻanga ʻi he māmaní (Mātiu 16:13–18). Naʻe mamata ʻa Pita ʻi he Moʻunga ʻo e Liliú ki he liliu ʻa e Fakamoʻuí, pea mo Mōsese mo ʻIlaiase (ʻIlaisiā) (Mātiu 17:1–9).

Ko Pita ʻa e ʻAposetolo pule ʻi hono taimí. Naʻe hili ʻa e pekia, toetuʻu, mo e hāʻele hake ʻa e Fakamoʻuí, naʻá ne ui fakataha ʻa e Siasí mo ne fekau ke ui ha ʻAposetolo ke ne fetongi ʻa Siutasi ʻIsikāliote (Ngāue 1:15–26). Naʻe hanga ʻe Pita mo Sione ʻo fakamoʻui ha tangata ʻa ia naʻe pipiki talu pē hono fāʻeleʻi (Ngāue 3:1–16) pea naʻe fakaofo ʻa e founga hona fakahaofí mei he fale fakapōpulá (Ngāue 5:11–29; 12:1–19). Naʻe tuʻunga ʻi he ngāue fakafaifekau ʻa Pitá ʻa hono ʻuluaki fakahā ʻa e ongoongoleleí ki he kau Senitailé (Ngāue 10–11). Naʻe ʻalu hifo ʻa Pita, mo Sēmisi mo Sione mei he langí ʻi he ngaahi ʻaho ki mui ní ʻo foaki ʻa e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí mo e ngaahi kií kia Siosefa Sāmita mo ʻŌliva Kautele (T&F 27:12–13; 128:20).

Ko e ʻuluaki tohi ʻa Pitá

Naʻe fai ʻa e ʻuluaki tohi ʻa Pitá mei “Pāpilone” (mahalo ko Loma) pea naʻe ʻave ia ki he Kāingalotu ʻi he feituʻu ko ia ʻoku ui he taimí ni ko ʻĒsia Mino ʻi he hili pē ha kiʻi taimi siʻi mei he kamata ke hanga ʻe Nelo ʻo fakatangataʻi ʻa e kau Kalisitiané.

ʻOku fakamatala ʻa e vahe 1 ki he fatongia naʻe tomuʻa fakanofo ki ai ʻa Kalaisi ko e Huhuʻí. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he vahe 2–3 ko Kalaisi ʻa e fuʻu maka-tuliki ʻo e Siasí, pea ʻoku maʻu ʻe he Kāingalotú ha lakanga fakataulaʻeiki fakaʻeiʻeiki, pea naʻe malanga ʻa Kalaisi ki he ngaahi laumālie ʻi he fale fakapōpulá. ʻOku fakamatala ʻa e vahe 4–5 ki he ʻuhinga naʻe malanga ʻaki ai ʻa e ongoongoleleí ki he kau pekiá mo e ʻuhinga kuo pau ke hanga ai ʻe he kaumātuʻá ʻo fafangaʻi ʻa e fanga sipí.

Ko e tohi hono ua ʻa Pitá

ʻOku naʻinaʻi mai ʻa e vahe 1 ki he Kāingalotú ke nau fakapapauʻi honau uí mo honau filí. ʻOku fai mai ʻe he vahe 2 ha fakatokanga telia ʻa e kau akonaki kākā. ʻOku fakamatala ʻa e vahe 3 ʻo kau ki he ngaahi ʻaho fakaʻosí mo e hāʻele ʻanga ua mai ʻa Kalaisí.