Ngaahi Tokoni Ako
ʻĪsaia


ʻĪsaia

Ko ha palōfita ʻo e Fuakava Motuʻá ʻa ia naʻá ne kikite mei he taʻu 740–701 K.M. Naʻe maʻu ʻe ʻĪsaia ha mālohi fakalotu mo fakapolitikale lahi ʻi heʻene hoko ko e tokotaha faleʻi māʻolunga ki he Tuʻi ko Hesekaiá.

Naʻe lahi ange hono faʻa ngāue ʻaki ʻe Sīsū ʻa e ngaahi lea ʻa ʻĪsaiá ʻi ha toe palōfita kehe. Naʻe lahi foki mo hono ngāue ʻaki ʻe Pita, Sione, mo Paula ʻi he Fuakava Foʻoú ʻa e ngaahi lea ʻa ʻĪsaiá. ʻOku toe lahi ange foki mo hono tohi ʻi he Tohi ʻa Molomoná mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻa e ngaahi lea ʻa ʻĪsaiá ʻi ha toe palōfita kehe, pea ʻomi foki mo e ngaahi tokoni lahi ange ki hono fakaʻuhingaʻi ʻo e ngaahi lea ʻa ʻĪ!saiá. Naʻe akoʻi ʻe Nīfai ʻa hono kakaí mei he ngaahi tohi ʻa ʻĪsaiá (2 Nīfai 12–24; ʻĪsaia 2–14). Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki he kau Nīfaí “ʻoku mahuʻinga ʻa e ngaahi lea ʻa ʻĪsaiá” pea ʻe fakahoko ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē naʻe kikiteʻi ʻe ʻĪsaiá (3 Nīfai 23:1–3).

Ko e tohi ʻa ʻĪsaiá

Ko ha tohi ʻi he Fuakava Motuʻá. ʻOku kau ha konga lahi ʻo e ngaahi kikite ʻa ʻĪsaiá ki he hāʻele mai ʻa e Huhuʻí, ʻi heʻene ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní (ʻĪsaia 9:6) mo ʻene hoko ko e Tuʻi Māfimafi ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí (ʻĪsaia 63). Naʻá ne toe kikiteʻi foki ha ngaahi meʻa lahi ʻo kau ki he kahaʻu ʻo ʻIsilelí.

Ko e vahe 1 ko ha talateu ia ki hono toe ʻo e tohí. ʻOku hoko ʻa e ʻĪsaia 7:14; 9:6–7; 11:1–5; 53:1–12; mo e 61:1–3 ko ha fakamelomelo ia ʻo e misiona ʻa e Fakamoʻuí. ʻOku fakamatala ʻa e vahe 2, 11, 12, mo e 35 ki he ngaahi meʻa ʻe hoko ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí, ʻi he taimi ʻe fakafoki mai ai ʻa e ongoongoleleí, ʻe toe tānaki fakataha ʻa ʻIsileli, pea ʻe matala mai ʻa e kelekele mōmoá ʻo hangē ko e lose. ʻOku ʻi he vahe 29 ha kikite ʻo kau ki hono ʻomi ʻo e Tohi ʻa Molomoná (2 Nīfai 27). ʻOku fakahā mai ʻi he vahe 40–46 ʻa e māʻolunga ange ʻa Sihova ʻi heʻene hoko ko e ʻOtua moʻoní ʻi he ngaahi ʻotua tamapua ʻo e kau lotu hītení. ʻOku fakamatala ʻa e ngaahi vahe ʻoku toé, vahe 47–66, ki he ngaahi meʻa ʻe hoko ʻi hono fakafoki fakaʻosi ʻo ʻIsileli mo hono toe fokotuʻu ʻo Saioné, pea mo e ʻafio ʻa e ʻEikí ʻi he lotolotonga ʻo hono kakaí.