Seminelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124–28 (ʻIuniti 27)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124–128 (ʻIuniti 27)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakanounou ʻo e Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakamatala fakanounou ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻa naʻe hokó, ngaahi tokāteliné mo e tefitoʻi moʻoni kuo ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e Tokāteline moe Ngaahi Fuakava 124–128 (ʻiuniti 27) ke akoʻi ko ha konga hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi he niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ki he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi ʻa e fie maʻu hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:1–83)

Ko e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124 ʻa e fuofua fakahā naʻe maʻu ʻi Nāvū, ʻIlinoisí, ʻa ia naʻe pulusi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá. ʻI he ako ʻa e kau akó ki he fekau ʻa e ʻEikí ke langa ha temipale ʻi Nāvuú, ne nau ako ai ko e temipalé pē ʻa e feituʻu te tau lava ʻo maʻu ai e kakato ʻo e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki hono huhuʻi ʻo e kakai moʻuí mo e kau pekiá. Ne nau ʻilo foki ʻoku tau fakamoʻoniʻi ʻetau faivelengá ʻi he talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí.

ʻAho 2 (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:84–145; 125–126)

ʻI he fakaʻosinga ʻo e ako ʻa e kau akó ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124, ne nau ako kapau te tau tokanga ki he ngaahi faleʻi ʻa e kau palōfitá, ʻe lelei ia kiate kitautolu pea ʻe ui ʻe he ʻEikí e kau taki lakanga fakataulaʻeikí ke nau puleʻi e ngāué mo fakahaohaoaʻi e Kāingalotú. Naʻe ako ʻe he kau akó ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 125 mo e 126, kapau te tau ngāue faivelenga maʻá e ʻEikí, te Ne tali leva ʻetau foaki māʻoniʻoní.

ʻAho 3 (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127; 128:1–11)

ʻOku toʻo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 127 mo e 128 mei ha ngaahi tohi naʻe fai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ki he Kāingalotú, lolotonga ʻene hiki holo ke fakaʻehiʻehi mei hono puke pōpula taʻe-fakalao ia ʻe he kau ngāue fakapuleʻanga ʻo Mīsulí. Naʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe heʻetau falala ki he Tamai Hēvaní, ke tau kātakiʻi e ngaahi faingataʻá pea mo e taimi ʻoku lekooti totonu aí, ko e ngaahi ouau fakatemipale ʻoku tau fakahoko ʻi māmaní ʻoku nonoʻo ia ʻi he langí.

ʻAho 4 (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:12–25)

Lolotonga ʻenau ako ki he toenga ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128, naʻe ʻilo ʻe he kau akó e fekauʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki he ngāue fakatemipalé: ʻOku fie maʻu mo mahuʻinga e fakamoʻui ʻo ʻetau kau pekiá ki hotau fakamoʻuí. ʻOku tokoni e papitaiso maʻá e kau pekiá ke fakafehokotaki kitautolu ʻo taʻengata ki heʻetau ngaahi kuí. Kuo toe fakafoki mai e ngaahi kī, mālohi, mo e mafai ʻo e ngaahi kuonga fakakōsipeli ʻo e kuohilí ʻi he kuonga ʻo e kakato ʻo e ngaahi kuongá. ʻI he taimi ʻoku tau fai ai ha ngāue hisitōlia fakafāmili pea maʻu ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé maʻa ʻetau ngaahi kuí, ʻoku tau fai ai ha feilaulau māʻoniʻoni ki he ʻEikí.

Talateú

ʻOku nofotaha e lēsoni ko ʻení ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:1–21. ʻE ako e kau akó ʻi heʻenau ako ki he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo Siosefa mo Hailame Sāmita mo hona ngaahi fatongia ʻi hono Fakafoki Mai ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:1–14

Naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻEikí e ʻuhinga naʻá Ne ui ai ʻa Siosefa Sāmita ke ne fakafoki mai e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí

Hiki e foʻi lea ko e Mālohi ʻi he palakipoé. ʻEke ki he kau akó pe ko e hā e ngaahi ʻulungaanga, ʻo fakatatau ki he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e māmaní, ʻoku faʻa kau ʻi hono fakamatalaʻi ha taha ʻoku mālohi. ʻI he tali ʻa e kau akó, hiki ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé ʻi lalo ʻi he Mālohi. Tohiʻi leva e foʻi lea ko e Vaivai ʻi he palakipoé. ʻEke ki he kau akó pe ko e hā e ngaahi ʻulungaanga, ʻo fakatatau ki he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e māmaní, ʻoku faʻa kau ʻi hono fakamatalaʻi ha taha ʻoku vaivai.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku feinga ai ʻa e māmaní ke fakavaivaiʻi ha talavou pe finemui ʻo fakatatau ki heʻene ngaahi tuʻunga moʻuí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 35:13. Fakaafeʻi leva e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:1 ʻo fekumi ki he tokotaha naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻEikí ʻoku vaivaí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe vaivai ai ʻa Siosefa Sāmita ʻi hono ui ia ke fakafoki mai ʻa e ongoongoleleí?

  • Fakatatau ki he Tokateline mo e ngaahi Fuakava 35: 1, ko e hā ka ui ai ʻe he ʻEikí e kakai vaivaí ke nau tokoni ʻi Heʻene ngāué? (ʻI he tali ʻa e kau akó, fakamatalaʻi fakanounou ʻenau ngaahi talí ʻaki hono hiki ha moʻoni ʻoku mei faitataú ʻi he palakipoé: ʻOku fakahā mai ʻe he ʻEikí Hono potó ʻi he ngaahi meʻa vaivai ʻo e māmaní.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe fakahā ai ʻe he ʻEikí Hono potó ʻi he Palōfita ko Siosefa Sāmitá?

Kole ki he kau akó ke nau talaatu ha niʻihi ʻo e ngaahi uiuiʻi mo e ngāue te nau ala maʻu lolotonga ʻenau kei tupu haké. (ʻE ala kau ʻi he ngaahi talí ʻa e faiako fakaʻapí, mēmipa ʻo e kau palesitenisī ʻo ha kalasi pe kōlomu, faifekau, lea ʻi he houalotu sākalamēnití, pe ko e fakafeohi ki ha taha ʻi honau uōtí pe koló.)

  • ʻE tokoni fēfē nai kiate kitautolu hono manatuʻi e tefitoʻi moʻoni ʻoku hiki ʻi he palakipoé ʻi heʻetau maʻu e ngaahi uiuiʻi mo e fatongia kehekehe ke ngāue ʻi he Siasí?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:2–14 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe folofola e ʻEikí ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ke ne hiki ha fanongonongo ʻo e ongoongoleleí ki he kau taki ʻo e māmaní.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:15–21

ʻOku ʻomi ʻe he ʻEikí e ngaahi fakahinohino ki he kau taki ʻo e Siasí ʻi Nāvuú

Kole ki he kau akó ke fakakaukau ki ha taimi naʻe fakahikihikiʻi moʻoni ai kinautolu ʻe ha taha. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá mo e ʻuhinga naʻe ʻuhingamālie ai kiate kinautolu ʻa e ngaahi fakahikihiki ko ʻení.

Fakamatalaʻi ange naʻe folofola e ʻEikí ki ha niʻihi fakafoʻituitui ʻi he fakahā ko ʻení mo fakahikihikiʻi kinautolu ʻaki hano fakamatalaʻi ʻenau ngaahi mālohingá mo e tokoní. Fakaafeʻi e kau akó ke fekumi fakalongolongo ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:15–20, ʻo kumi e meʻa ne folofola ʻaki ʻe he ʻEikí kau ki he niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi e ngaahi kupuʻi lea ʻoku mahuʻingamālie kiate kinautolú. Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi e kau akó ke tafoki ki ha hoa pea vahevahe e meʻa ne nau ʻiló, kau ai ʻa e lea naʻe mahuʻingamālie kiate kinautolú mo hono ʻuhingá.

Mahalo te ke fie fakamahinoʻi ange naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:19 kuo ʻosi tali ha kau tangata faivelenga ʻe toko tolu ne toki pekiá (Tēvita W. Pāteni, ʻEtuate Pātilisi, mo Siosefa Sāmita ko e Lahí, ʻa e tamai ʻa e Palōfitá) ki he ʻao ʻo e ʻEikí.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 124:15, 20, ʻo kumi e meʻa naʻe folofola ʻaki ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo Hailame Sāmita mo Siaosi Milá.

  • Ko e hā naʻe folofola ʻaki ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo Hailame Sāmita mo Siaosi Milá?

  • Ko e hā e finangalo ʻo e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku maʻu ʻa e angatonú? (ʻE ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku ʻofa mo falala ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku maʻu ʻa e loto angatonú.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e angatonu ʻo e lotó?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Joseph B. Wirthlin

“Kiate aú, ʻoku ʻuhinga ʻa e angatonú ki hono fakahoko maʻu pē ʻa e meʻa ʻoku totonu mo leleí, ʻo tatau ai pē pe ko e hā hono ngaahi nunuʻá. ʻOku ʻuhinga ia ke angamāʻoniʻoni ʻo kamata mei he takele ʻo hotau lotó, ʻo ʻikai ngata pē ʻi heʻetau ngaahi ngāué, kae mahuʻinga tahá, ʻi heʻetau ngaahi fakakaukaú pea ʻi hotau lotó. ʻOku ʻuhinga ʻa e angatonu fakatāutahá ki he falalaʻanga mo e haohaoa ʻa ia ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo loi ki ha falala pe fuakava” (Personal Integrity,”Ensign, May 1990, 30).

  • Makatuʻunga ʻi he fakaʻuhinga ʻa ʻEletā Uefiliní, ʻokú ke pehē ko e hā ʻoku ʻofa ai ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku maʻu ʻa e angatonu ʻo e lotó?

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e founga naʻe fakahaaʻi ai ʻe Hailame Sāmita ʻene angatonú, kole ki he kau akó ke nau lau leʻolahi e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā M Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā M. Russell Ballard

“Naʻe fakahaaʻi ʻe Hailame Sāmita, ko e taʻokete, kaungāmeʻa mo e faiako ki he Palōfitá, ha ʻofa taʻe-hano tatau, māteaki, mo e faitōnunga ki he ʻEikí pea ki hono tehiná, Siosefa. He ʻikai lava ke fakatataua hona vā fakatokouá. …

“Naʻe pehē ʻe Siosefa fekauʻaki mo Hailame, ‘Te u lava ʻo fakaʻānaua ʻi hoku lotó ke tatau mai ʻa hoku kāingá kotoa mo hoku tokoua ʻofeina ko Hailamé, ʻa ia ʻoku angamalū hange ha lamí, mo e ngeia ʻo Sēkopé, pea ko hono fakanounoú, ʻa e angavaivai mo e loto fakatōkilalo ʻa Kalaisí pea ʻoku ou ʻofa ai ʻaki ʻa e ʻofa ʻoku mālohi ange ʻi he maté, he kuo teʻeki ai ha taimi te u valokiʻi ai ia, pe ko ia au.’ (History of the Church, 2:338.) …

“Naʻe tuʻu taʻe-ueʻia ʻa Hailame, naʻa mo e ʻao ʻo e maté. Hili ha vahaʻa taimi ʻo e masiva ʻangoʻango mo e faingataʻa lahi, naʻá ne tohi ʻo pehē:

“‘ʻOku ou fakafetaʻi ki he ʻOtuá ko ʻeku ongoʻi fakapapau ʻoku laka ange ke u mate ʻi haʻaku fakaʻikaiʻi e ngaahi meʻa kuó u mamata ki aí, ʻa e ngaahi meʻa kuo ala ki ai hoku ongo nimá [ko e ʻū lauʻi peleti ʻa ia naʻe liliu mei ai e Tohi ʻa Molomoná], pea mo ia naʻá ku fakamoʻoni ki ai, ʻa ia kuó u poupouʻí; pea te u lava ʻo fakapapauʻi ki hoku ngaahi tokoua ʻofeiná, naʻe ʻai au ke u lava ʻo fakahoko ha fakamoʻoni mālohi, ʻi ha taimi naʻe ʻikai ha toe fili ka ko e maté pē, ʻo lahi ange ʻi ha toe taimi ʻi heʻeku moʻuí.’ (Times and Seasons, Dec. 1839, p. 23.)” (“The Family of the Prophet Joseph Smith,” Ensign, Nov. 1991, 7).

  • Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe Hailame Sāmita ʻene angatonú?

Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto ki ha tafaʻaki ʻo ʻenau moʻuí ʻa ia te nau lava ke nau angatonu lahi ange ai. Poupouʻi kinautolu ke fokotuʻu ha taumuʻa fakatāutaha ke fakaleleiʻi ʻenau angatonu ʻi he tafaʻaki ko iá.

Fakaʻosiʻaki hano vahevahe hoʻo fakamoʻoní ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he ʻaho ní.

ʻIuniti Hokó (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 129–132)

Fehuʻi ki he kau akó pe ʻoku nau ʻilo ko e nāunau ʻe fiha ʻi he puleʻanga fakasilesitialé. Fakamatalaʻi ange te nau ʻilo ʻi he ngaahi lēsoni ʻo e uike ka hokó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku fekauʻaki mo e puleʻanga fakasilesitialé pea mo e palani ʻo e fakamoʻuí.