Seminelí
Lēsoni 18: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava–12


Lēsoni 18

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11–12

Talateú

Hili ha taimi nounou mei hono toe fakafoki mai ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻi Mē ʻo e 1829, naʻe ʻaʻahi atu ha ongo tangata ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi Hāmoni, Penisilivēnia: ko Hailame ko e taʻokete ʻo Siosefá pea mo Siosefa Naiti ko e Lahí. Ne fakahaaʻi ʻe he ongo tangatá ni fakatouʻosi ʻa ʻena holi ke ngāue maʻá eʻOtuá mo tokoni ʻi hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí. ʻOku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11 e fakahā ne fai ʻe he ʻEikí kia Hailame Sāmita fekauʻaki mo e founga te ne lava ai ʻo fokotuʻu ʻa e ngāue ʻo Saioné. ʻOku lekooti ʻi heTokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12 ʻa e fakahā ne fai ʻe he ʻEikí kia Siosefa Naiti ko e Lahí ʻe lava foki mo ia ʻo tokoni ke fokotuʻu e ngāue ʻo Saioné.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:1–14

ʻOku ʻilo ʻe Hailame Sāmita ʻa e founga te ne lava ai ʻo tokoni ke fokotuʻu ʻa e ngāue ʻo Saioné

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi ne nau fie kau atu ai mo ha niʻihi pe kau ʻi ha ʻekitivitī pe ngāue mahuʻinga ʻo hangē ko hono palani ha ʻekitivitī faka-Siasi, ha ngāue tokoni ki ha taha faingataʻaʻia, pe kau atu ki ha kalapu pe kautaha ʻi he ʻapiakó.

  • Ko e hā naʻe fie maʻu ke ke fai kae lava ke kau ʻi he ʻekitivitī pe ngāué? (ʻE lava ke fokotuʻu mai ʻe he kau akó ha ngaahi meʻa hangē ko hoʻo kau atu, fakafonu ha foomu, talanoa ki ha taha ʻokú ne tokangaʻí, pe ngaahi ngāue kehe ʻokú ne fakahaaʻi ʻa ʻenau holi ke kau atú.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e konga ʻo e ʻuluʻi fakamatala ki he Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 11 mo e 12, ʻo kumi e hingoa ʻo ha ongo tangata ne loto ke kau atu ki he ngāue ʻa e ʻEikí. Hili iá, pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 11:27 mo e 12:7 pea feinga ke ʻiloʻi e toe tokotaha pē. Ko kinautolu ʻoku ne fakaafeʻi ʻe he ʻEikí ke tokoni ʻi Heʻene ngāué.

  • Ko hai ne toe fakaafeʻi ʻe he ʻEikí ke tokoni ʻi Heʻene ngāué? (Ko kinautolu kotoa pē ʻoku nau holi ke tokoni kiate Iá.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e ʻuhinga ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11, fakamatalaʻi ange ko e fakahā ʻi he konga ko ʻení ne fakataumuʻa ia kia Hailame Sāmita, ʻa ia ne haʻu mei Palemaila ʻi Niu ʻIoké, ki Hāmoni, Penisilivēnia, ke vakai ki hono tehina ko Siosefá. Hangē ne ʻikai ʻilo ʻa Hailame ki he ngaahi meʻa ne toki hokó, hangē ko e fakalakalaka ʻi hono liliu ʻo e Tohi ʻa Molomoná. Naʻá ne fie ʻilo ki he founga te ne lava ʻo tokoni ai kia Siosefa ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí. Ne fehuʻi ʻa Siosefa ki he ʻEikí pea maʻu ʻa e fakahā ko ʻení. (Ke tokoni ke fakatokangaʻi ʻe he kau akó hono mahuʻinga ʻo e holí ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí, te ke lava ke fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi lea ko e holi, ngaahi holi , mo e loto ki ai ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:3, 8, 10, 14, 17, 21, 27.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:5–9 . Kole ki he vaheua ʻe taha ʻo e kalasí ke nau talamai ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe talaʻofa ʻe he ʻEikí kia Hailamé. Fakaafeʻi e vaeua ʻe taha ʻo e kalasí ke nau talamai ʻa e meʻa ne pau ke fai ʻe Hailame ke maʻu e ngaahi tāpuaki ko iá. (ʻI he tali ko ia ʻa e kau akó, mahalo te ke fie fakamahinoʻi “ko e ngaahi meʻa lilo ia ʻa e ʻOtuá” [T&F 11:7] ko e ngaahi moʻoni fakalaumālié ʻoku ʻilo pē ia ʻi he fakahā.)

  • Ko e hā e ngaahi moʻoni ʻe lava ke tau ako mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:8 fekauʻaki mo e loto holi ke fai ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí? (ʻI he tali ʻa e kau akó, fakamamafaʻi ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení: (1) ʻE lava ke tau maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki mei he ʻOtuá ʻo fakatatau mo ʻetau ngaahi holi māʻoniʻoní. (2) Kapau ʻoku tau holi ke fai e ngāue ʻa e ʻOtuá, te tau hoko ai ko ha fouʻanga ʻo hono fai ʻo ha lelei lahi.)

Hiki ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé: Ko e hā te u lava ʻo fai ke “hoko ai ko ha fouʻanga ʻo hono fai ha lelei lahi” ʻi hoku toʻu tangatá ni?

Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau taufetongi ʻi hono lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:10–14 Kole ki he kalasí ke nau muimui pē, pea fekumi ki he faleʻi ne fai ʻe he ʻEikí kia Hailame ʻe tokoni ki ai ke fakahoko ha lelei lahí. ʻI he taimi ʻe ʻosi ai e laukonga ʻa e kau akó, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau hiki ʻa e meʻa ne nau maʻú ʻi lalo ʻi he fehuʻi ʻi he palakipoé. Mahalo te ke loto ke fokotuʻu ange ke hiki tatau ʻe he kau akó ʻa e lisi ko ʻení ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá. (Te nau tānaki atu ki he lisí ʻi he hokohoko atu ʻa e lēsoní.)

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke falala ki he Laumālié?

  • Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:12–13, te ke ʻiloʻi fēfē e ivi tākiekina ʻa e Laumālié? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení: (1) ʻOku tataki kitautolu ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí ke fai lelei, ke loto-fakatōkilalo, pea ke fakamaau angatonu. (2) ʻOku hanga ʻe he Laumālié ʻo fakamāmaʻi hotau ʻatamaí pea fakafonu hotau lotó ʻaki e fiefia.)

ʻI hoʻomou aleaʻi e ngaahi moʻoni ko ʻení, mahalo te ke fie fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamanatu ʻa e veesi fakataukei folofola Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 8:2–3. Mahalo te ke loto foki ke fokotuʻu ange ki he kau akó ke hiki e veesi fakataukei folofola ko ʻení ʻi he tafaʻaki ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:12–14.

  • Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:12–13, ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tākiekina ai ʻe he Laumālié hotau ʻatamaí mo e lotó?

  • Ko e fē ha taimi naʻá ke aʻusia ai ʻa e ivi tākiekina ʻa e Laumālié ʻi ha taha ʻo e ngaahi founga ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi founga ne tataki ai koe ʻe he ʻausiá ni ke ke “fai lelei”?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:15–30

ʻOku fekauʻi ʻe he ʻEikí ʻa Hailame Sāmita ke teuteu ki hono ui ke malangá

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:15–16 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, pea fekumi ki he meʻa ne fie maʻu ʻe he ʻEikí ke teuteu ʻa Hailame Sāmita ke faí. Tokoni ke mahino ki he kau akó ne fekauʻi ʻa Hailame Sāmita ke ʻoua te ne malanga kae ʻoua kuó ne fai ia.

  • Fakatatau ki he ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā naʻe pau ke “tatali ʻo fuofuoloasiʻi ange” ʻa Hailame Sāmita kimuʻa pea ʻe ui ia ke malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí? (Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “kae ʻoua ke ke maʻu ʻeku leá, ko ʻeku maká, ko hoku siasí, pea mo ʻeku ongoongoleleí” ki he foʻi moʻoni ko ia ne teʻeki ke fokotuʻu ʻa e Siasí pea ne teʻeki pulusi e Tohi ʻa Molomoná.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:17–20 kae muimui pē ʻa e kalasí, pea fekumi ko e hā naʻe folofola ʻaki ʻe he ʻEikí naʻe fie maʻu ke fai ʻe Hailame ke hoko ko ha faifekau lelei ʻo e ongoongoleleí. Te ke lava ʻo tānaki atu ʻa e ngaahi tali e kau akó ki he lisi he palakipoé. Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi e kau akó ke hiki ʻenau ngaahi talí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā hono ʻuhinga ʻo e pīkitai ki he ʻEikí ʻaki ho lotó kotoa? (Mahalo naʻa fie maʻu ke ke fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga heni ʻa e foʻi lea pīkitai ke talangofua maʻu pe taʻe veiveiua ki ha meʻa.)

  • Ko e hā e kupuʻi lea ʻoku toutou lea ʻaki ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:18 mo e 20? (Te ke lava foki ke fakamahinoʻi ange ʻoku toe ʻasi foki ʻa e kupuʻi lea ko e “tauhi ʻeku ngaahi fekaú” ʻi he veesi 6 mo e 9.)

Hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻOku teuteuʻi fakalaumālie kitautolu ʻe heʻetau tauhi e ngaahi fekaú ke fai e ngāue ʻa e ʻEikí.

  • ʻE teuteuʻi fēfē koe ʻe hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú he ʻaho ní ki he ngāue fakafaifekaú, nofomalí, mo e ngāue ʻi he Siasí ʻi he ngaahi taʻu ka hoko maí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:21–22 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, pea fekumi ki ha meʻa ne fie maʻu ke fai ʻe Hailame ke tokoniʻi ia ke hoko ko ha faifekau lelei ʻo e ongoongoleleí.

  • Ko e hā naʻe folofolaʻaki ʻe he ʻEikí kia Hailame ʻe fie maʻu ke ne fai kae lava ke ne malanga ʻaki ʻEne folofolá ki he kakaí? (Mahalo te ke fie maʻu ke tānaki atu e ako e folofolá ki he lisi he palakipoé.)

  • Ko e hā e faikehekehe hono ako e folofolá ke ʻiloʻi ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá pea mo hano lau pē e folofolá?

  • Ko e hā naʻe talaʻofa ange ʻe he ʻEikí kia Hailame mo e niʻihi kehe ʻoku nau muimui ki he sīpinga naʻe akoʻi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:21–22? (ʻOku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻE maʻu ʻe kinautolu ʻoku ako ʻa e folofola ʻa e ʻEikí ʻa Hono Laumālié mo e mālohi ke fakalotoa ʻa e niʻihi kehé ki hono moʻoni ʻo e ongoongoleleí.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12

ʻOku faleʻi ʻe he ʻEikí ʻa Siosefa Naiti ki he founga ke fokotuʻu ʻa e ngāue ʻo Saioné

ʻOange ki he kau akó ha hingoa ʻo ha niʻihi fakafoʻituitui ʻiloa. ʻEke ange pe kuo nau fanongo ʻo kau ki he niʻihi kuó ke fakamatala ki aí pea ke fakamatalaʻi nounou ʻa e ʻuhinga ʻoku nau ʻiloa aí. Pea fehuʻi ange pe kuo nau ʻosi fanongo ʻi ha tangata ko hono hingoá ko Siosefa Naiti ko e Lahí.

  • Fakakaukau ki ha niʻihi fakafoʻituitui ʻi ho uōtí pe koló ʻoku nau ngāue faivelenga mo fakalongolongo pē. ʻOku nau tokoni fēfē ke langa hake e puleʻanga ʻo e ʻOtuá?

Ke tokoni ke ʻilo e kau akó fekauʻaki mo Siosefa Naiti ko e Lahí pea mo ʻene tokoni ki hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e konga ko e talateu ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻikai fuʻu ʻiloa ʻa Siosefa Naiti ko e Lahí he ʻahó ni, ka naʻá ne poupouʻi ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻaki ha meʻakai mo ha ngaahi koloa kehe lolotonga e ngāue mahuʻinga ʻo hono liliu ʻo e Tohi ʻa Molomoná. ʻOku hiki ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12 ha fakahā naʻe fai ʻe he ʻEikí kia Siosefa Sāmita maʻa Siosefa Naiti ko e Lahí ʻi Mē 1829. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12:6–8 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, pea kumi ke ʻiloʻi e ngaahi ʻulungaanga māʻoniʻoni ʻoku totonu ke maʻu ʻe kinautolu ʻoku nau fie maʻu ke tokoni ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí.

  • Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12:8, ko e hā e ngaahi ʻulungaanga ʻoku finangalo ʻa e ʻEikí ke maʻu ʻe kinautolu ʻoku nau fie tokoni ʻi Heʻene ngāué?

  • ʻOkú ke fakatupulaki fēfē ʻa e ngaahi ʻulungaanga ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?

Talaange ki he kau akó ne feinga maʻu pē ʻa Siosefa Naiti ko e Lahí ke fakatupulaki mo fakahoko ʻa e ngaahi ʻulungaanga māʻoniʻoni ko ʻení. Naʻá ne tokoni fakatuʻasino mo fakalaumālie kia Siosefa Sāmita lolotonga e ngāue ʻa e Palōfitá. Hili ha ngaahi taʻu lahi mei hono maʻu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12, naʻá ne hiki ʻa e ngaahi meʻá ni fekauʻaki mo e faivelenga ʻa Siosefa Naiti:

ʻĪmisi
Palōfita ko Siosefa Sāmitá

“Ko Siosefa Naiti ko e Lahí, …mo ʻene faivelenga mo faitotonu, mo taʻe filifilimānako mo tā-sīpinga lelei, anga haohaoa mo angaʻofa, naʻe ʻikai teitei aafe ki he nima toʻomataʻú pe ki he toʻohemá. … Ko ha tangata māʻoniʻoni ia” (History of the Church, 5:124).

Ke poupouʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau mo fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kuo nau ako he ʻahó ni, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻa e founga te nau fakaʻosi ʻaki ʻa e kupuʻi lea ko ʻení: “Koeʻuhí kae lava ke tokoni ki heʻEikí ʻi Heʻene ngāué, te u …”

Mahalo te ke fie fakaʻosi ʻaki hono fakahaaʻi ʻa e founga te ke fakaʻosi ʻaki e kupuʻi lea ko ʻení.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:2. ʻOku “māsila ange ʻi ha heletā fakatoumata” ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá”

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā ʻOasoni Palati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Orson Pratt

“Ko ha pōpoaki ʻo e moʻoni mahinongofua, ʻi he taimi ʻoku haʻu mei he ʻOtuá—ʻi he taimi ʻoku pulusi ʻi he mafai faka-ʻOtua ʻi he kau tangata fakalaumālié, ʻokú ne aʻu ki he ʻatamaí ʻo hangē ha heletā fakatoumata māsilá, pea ʻokú ne tuʻutuʻu ʻa e ngaahi tāufehiʻá, mālohi ʻo e hala fakakuongamuʻá mo e tukufakaholó, pea pehē ʻoku toputapu ko ʻene fuoloá pea mo hono manakoa ʻe he poto ʻo e tangatá. ʻOkú ne vaheʻi pau ʻa e moʻoní mei he loí—ʻa e tokāteline ʻa Kalaisí pea mo e ngaahi tokāteline ʻa e tangatá; ʻokú faingofua ʻa ʻene fakavaivaiʻi mo fakaʻauha ʻa e meʻa kotoa ʻoku taukaveʻi ʻe he ako ʻa e tangatá mo fakafepakiʻi ʻaki iá. ʻOku puli atu e ngaahi fakakaukau, mo e ngaahi tui fakalotu ne faʻu ʻe he kau tangata ne ʻikai ueʻi fakalaumālié, mo e ngaahi tokāteline ne kamata mei he ngaahi ʻapiako fakalotú ʻo hangē ko e hahau ʻo e pongipongí—pea fakaʻau hifo kotoa honau mahuʻingá ʻi hono fakafehoanaki ki ha pōpoaki fakahangatonu mei he langí” (“Divine Authority—or was Joseph Smith Sent of God?” Orson Pratt’s Works on the Doctrines of the Gospel [1945], 1:1).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:9. Ko e hā hono ʻuhinga ʻo e “ʻoua ʻe lea ʻaki ha meʻa ka ko e fakatomalá ki he toʻu tangatá ni”?

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita:

ʻĪmisi
Palesiteni Joseph Fielding Smith

“ʻI he taimi ʻoku ui ai ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne kau tamaioʻeikí ke ʻoua ʻe toe malanga ʻaki ha meʻa ka ko e fakatomalá, naʻe ʻikai ke Ne ʻuhinga ia ke ʻoua te nau malanga ʻaki ʻa e papitaisó, pea ui ki he kakaí ke nau talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí, ka ko Hono finangaló, ko e meʻa kotoa pē ʻoku nau lea ʻaki mo faí, ke ʻi he laumālie ʻo hono ʻomi ʻo e kakaí ke fakatomalá. Ko e faifekau pē ʻoku ʻikai ke ne fai ʻeni ʻi heʻene ngāué, ʻokú ne liʻaki hono fatongiá” (Church History and Modern Revelation, 2 vols. [1953], 1:57).

ʻOku akoʻi ʻe he Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí ʻa e meʻá ni fekauʻaki mo e fakatomalá:

“Ko e fakatomalá ko e taha ia ʻo e ngaahi ʻuluaki tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí (vakai, Tefito ʻo e Tui 1:4). ʻOku fie maʻu ia ki hoʻo fiefia ʻi he moʻui ko ʻení pea aʻu ki ʻitāniti. ʻOku mahulu atu ia ʻi he fakahā pē ʻo e ngaahi faihalá. Ko ha liliu ia ʻi he fakakaukaú mo e lotó ʻokú ne ʻoatu ha fakakaukau foʻou fekauʻaki mo e ʻOtuá, fekauʻaki mo koe, pea fekauʻaki mo māmani. ʻOku kau heni ʻa e tafoki mei he angahalá mo e tafoki ki he ʻOtuá ke maʻu ha fakamolemolé. ʻOku fakatupu ia ʻe he ʻofa ki he ʻOtuá pea mo ha holi mooni ke talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú” (Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí: Ko ha Huluhulu Ki he Ongoongoleleí 2004], 50).

Tokāteline mo e Ngaahi Fakahā 11:25. “ʻOua e fakaʻikaiʻi ʻa e laumālie ʻo e fakahaá”

ʻĪmisi
Palesiteni Joseph Fielding Smith

Naʻe fakamatala ʻa Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita ʻo pehē ko e faleʻi ko ʻení kia Hailame Sāmita ko e “faleʻi lelei ia kiate kitautolu he ʻahó ni. ʻOku ʻi ai ha kāingalotu ʻe niʻihi ʻo e Siasí ʻoku nau lāunga koeʻuhí he ʻoku ʻikai fai ange ʻe he ʻEikí ha ngaahi fakahā ke fokotuʻu ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá, ʻo hangē ko ia ʻi he kamataʻangá, pea ʻoku nau fehuʻi pe ko e hā kuo ngata ai ʻa e fakahaá ʻi he Siasí. ʻOku faʻa hoko ʻeni he ʻoku ʻikai tauhi faivelenga ʻe he kau fakaangá ni ʻa e ngaahi fekau kuo ʻosi foaki mai ʻe he ʻEikí pea kuo fakakuihi ai honau matá ki he foʻi moʻoni ʻoku fai mai maʻu pē ʻa e fakahā mo e tataki ʻa e ʻEikí ki he Siasí. He ʻikai ke taʻe ʻilo ʻe ha taha ʻokú ne maʻu e laumālie ʻo e faʻa ʻiloʻiló kuo tataki ʻe he toʻukupu ʻo e ʻEikí ʻa e kakaí ni mei he kamataʻangá pea ʻoku hā ʻa e fakahinohino ko ʻení he ʻaho ní ʻo hangē ko e ngaahi taimi kehé kiate kinautolu kotoa ʻoku loto-fakatōkilalo pea maʻu ha laumālie fakatomala. (Vakai, Sēkope 4:8.)” (Church History and Modern Revelation, 2 vols. [1953], 1:57; vakai foki, Doctrine and Covenants Student Manual, 2nd ed. [tohi lēsoni ʻa e Potungāue Ako ʻa e Siasí, 2001], 26).