Seminelí
Lēsoni 81: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:81–119


Lēsoni 81

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:81–119

Talateú

ʻOku akoʻi ʻe he lēsoni ko ʻení ʻa e meʻa-hā-mai ʻo e nāunau fakatilesitialé naʻe fakahā kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoní, ʻo hangē ko hono lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. Naʻe fakamatalaʻi ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻa e meʻa naʻá na ako fekauʻaki mo kinautolu te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé mo e ngaahi nunuʻa ʻo hono fakafisingaʻi e fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí. Naʻá na toe fakamatalaʻi foki e founga ʻoku faikehekehe ai ʻa e puleʻanga fakatilesitialé mei he ngaahi puleʻanga kehe ʻo e nāunaú.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:81–112

ʻOku fakahā ʻe he ʻEikí kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ha meʻa-hā-mai ʻo e puleʻanga fakatilesitialé

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ʻoku talaange ʻe hanau kaungāmeʻa, ko ha mēmipa ʻo ha tui faka-Kalisitiane ʻe taha, “Naʻe talamai ʻe heʻeku faifekaú ʻoku tau ʻalu ki hēvani pe ko heli, hili ʻetau maté. ʻOku ʻikai ke u ongoʻi ʻoku ou lelei feʻunga ke ʻalu ki he hēvani he taimí ni, ka ʻoku ʻikai foki ke u ongoʻi ʻoku ou fuʻu kovi ʻo totonu ke u ʻalu ki heli. Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe hoʻo tui fakalotú fekauʻaki mo hēvani mo helí?”

  • Te ke tali fēfē ki ho kaungāmeʻá?

Fakaʻaliʻali e fakatātā mei he lēsoni 78 ʻoku ui ko e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76: Fokotuʻutuʻu ʻo e Meʻa-hā-maí”pe fakaafeʻi e kau akó ke toʻo ʻa ʻenau tatau ʻo e fakatātaá). ʻI hono aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e toenga ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76, poupouʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi moʻoni ko ia ʻe ala tokoni ki he kaungāmeʻa ko ʻení.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:81–83, 101, 103. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ʻa e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e kakai te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e kakai te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé? ( Mahalo ʻe fie maʻu ke ke fakamatalaʻi ange ko e tokotaha fie maná ko ha taha ia ʻoku kau ʻi he ngaahi ʻekitivitī ʻokú ne fakaafeʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e ngaahi laumālie ʻulí. Ko e tokotaha tonó ko ha taha ia ʻoku kau atu ki he angahala fakasekisualé.)

  • Fakatatau ki he veesi 82 mo e 101, ʻe maʻu ʻe he kakai ʻe niʻihi ʻa e puleʻanga fakatilesitialé koeʻuhí he kuo nau fakafisi ke tali ʻa e ngaahi tāpuaki lahi ne foaki kiate kinautolú. Ko e hā ʻa e ngaahi tāpuaki kuo nau fakafisingaʻí? (Naʻa nau fakafisingaʻi ʻi he loto fiemālie ʻa e fakamoʻoni kia Sīsū mo e ongoongoleleí. Koeʻuhí naʻa nau fakafisingaʻi ʻa e Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí, ʻoku nau fakafisi ai mei he faingamālie ke fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá pea hoko ʻo maʻa ʻo fakafou ʻi he Fakaleleí. ʻI hono aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi ko ʻení, mahalo te ke fie fakamanatu ange kiate kinautolu ʻa e meʻa ne nau ako ʻi he lēsoni kimuʻá fekauʻaki mo e loto-toʻa ʻi he fakamoʻoni kia Sīsuú. Fakamahinoʻi ange ʻe makatuʻunga ʻa e nāunau ʻoku tau maʻú ʻi he founga ʻo ʻetau tali ʻa e fakamoʻoni ko ʻení [vakai, T&F 76:50–51, 69, 78–79, 81–82, 101].)

  • Fakatatau ki he veesi 83, ko e hā e founga ʻoku kehe ai ʻa kinautolu te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé mei he ngaahi foha ʻo e malaʻiá? (ʻOku ʻikai ke nau fai ʻa e angahala taʻe fakamolemoleʻí ʻo hono fakaʻikaiʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní [vakai, T&F 76:35].)

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:84–85, 104–106, pea fekumi ki he meʻa ʻe hoko ki he kau faiangahalá kimuʻa pea nau lava ʻo maʻu ʻa e nāunau fakatilesitialé.

  • Ko e hā ʻe hoko ki he kau faiangahalá kimuʻa pea huhuʻi ʻa kinautolu mo fakaʻatā ke nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé? (Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: Kuo pau ke mamahi ʻa kinautolu te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé ʻi heli kimuʻa pea huhuʻi kinautolu ʻe he Fakamoʻuí. Mahalo te ke fie tohi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e ʻuhinga ʻo e foʻi lea helí, fakamatalaʻi ange ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe he folofolá ʻa e foʻi leá ʻi ha founga ʻe ua. ʻUluakí, ko helí ko e konga ia ʻo e tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻoku nofo ai ʻa e kau faiangahalá pea ko ha tuʻunga moʻoni kae fakataimi ʻo e mamahi mo e faingataʻaʻia fakalaumālie. Uá, ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe he folofolá ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e lea helí ke ʻuhinga ki ha tuʻunga pau ʻo e mamahí mo e faingataʻaʻiá ki he ngaahi foha ʻo e malaʻiá. (Vakai,Bible Dictionary, “Hell”Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Heli,” scriptures.lds.org.)

  • Ko e hā ha ngaahi foʻi lea ʻi he veesi 84–85 mo e 104–106 ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e mamahi ʻe aʻusia ʻe he kau faiangahalá hili ʻenau maté? (Te ke fie fakamatalaʻi ange ko e kupuʻi lea ko e “afi taʻengatá” ʻi he veesi 105, ko ha fakatātā ia ʻoku ʻuhinga ki he mamahi ʻo e kau faiangahala te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé. ʻOku ʻikai ʻuhinga ia he ʻikai teitei ʻosi ʻa ʻenau faingataʻaʻiá. Vakai, T&F 19:4–12.)

Fakamamafaʻi ange ʻe fakataimi pē ʻa e ngaahi tūkunga ʻi heli ʻoku aʻusia ʻe kinautolu te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé. Koeʻuhí ko e ʻikai fakatomala ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení pea fakaʻaongaʻi e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí ʻi heʻenau moʻuí, te nau nofo pē ʻi heli lolotonga e Nofotuʻí, ʻo totongi e tautea ki heʻenau ngaahi angahalá ʻi he ngaahi meʻa ʻoku nau faingataʻaʻia aí.

  • Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea mei he veesi 85 mo e 106 ʻoku nau akoʻi ʻe hoko ʻa heli ko ha tuʻunga fakataimi pē ki he niʻihi te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmitá, pea fakaafeʻi e kalasí ke nau fakafanongo ki he ngaahi ola ʻo e mamahi ʻe aʻusia ʻe he kau faiangahalá ʻi helí:

ʻĪmisi
Palesiteni Joseph Fielding Smith

“ʻE hoko ʻa e mamahi ko ʻení ko ha founga fakamaʻa, pe fakahaohaoaʻi, pea ʻoku fakafou ai hono ʻomi e kau faiangahalá ki he tuʻunga ʻe lava ai ke nau maʻu ʻa e moʻui taʻe-faʻa-maté ʻo fakafou ʻi he huhuʻi ʻa Sīsū Kalaisí. ʻE toe fakatahaʻi honau laumālié mo e sinó, pea te nau nofo ʻi he puleʻanga fakatilesitialé. Ka he ʻikai hoko ʻa e toetuʻu ko ʻení kae ʻoua kuo aʻu ki he ngataʻanga ʻo māmaní” (Doctrines of Salvation, fakatahatahaʻi ʻe Bruce R. McConkie, 3 vols. [1954–56], 2:298).

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:106–108 ʻaki hano fakamatalaʻi ange ʻe mamahi ʻa e kau faiangahalá koeʻuhí ko ʻenau ngaahi angahalá kae ʻoua kuo fakakakato ʻe Sīsū Kalaisi ʻa ʻEne ngāué pea fakafoki hake ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní ki Heʻene Tamaí. ʻE fakakalauni leva ʻa Kalaisi ʻaki ʻa e nāunau.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:109–111. Fakaafeʻi leva ha tokotaha ako ʻe taha ke lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:9. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi ki he meʻa ʻe hoko ʻi he omi ʻa kinautolu te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé ki he ʻafioʻanga ʻo e ʻOtuá ke fakamāuʻí.

Fakamatalaʻi ange neongo ʻoku ʻuhinga pau ʻa e veesi 111 kiate kinautolu te nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé, ka ʻoku kaunga ʻa e moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he veesi ko ʻení ki he tokotaha kotoa pē.

  • Fakatatau ki he veesi 111, ko e hā te ne fakapapauʻi ʻa e puleʻanga ʻo e nāunaú ʻoku tau maʻú? (Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻE fakapapauʻi ʻa e puleʻanga ʻo e nāunau ʻoku tau maʻú ʻi heʻetau ngaahi ngāue ʻi he moʻui ní pea mo e ngaahi holi ʻa hotau lotó. Mahalo te ke fie tohi ʻa e tokāteline ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • ʻE lava ke tākiekina fēfē ʻe he tokāteline ko ʻení hoʻo ngaahi filí?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:86–89, 98, 112 pea kumi ʻa e ngaahi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e anga ʻo e moʻui taʻe-faʻa-maté kiate kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé. Kole ki he kau akó ke nau lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • ʻOku fakahā fēfē ʻe he ngaahi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení ʻa e ʻofa mo e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí?

Fakaafeʻi ha kau ako toko siʻi ke nau tau fetongi ʻi hono lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:91–98. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea fekumi ki he founga ʻoku fakafehoanaki ai ʻa e ngaahi puleʻanga ʻo e nāunaú.

  • ʻOku kehe fēfē ʻa e nāunau ʻo e puleʻanga fakasilesitialé mei he nāunau ʻo e puleʻanga fakatilesitialé mo e nāunau fakatelesitialé? (ʻE ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke hā ʻi heʻenau ngaahi talí ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku mahulu atu ʻa e nāunau ʻo e puleʻanga fakasilesitialé ʻi he nāunau ʻo e puleʻanga fakatilesitialé mo e fakatelesitialé.)

  • Fakatatau ki he veesi 92–95, ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻe maʻu ʻe kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e hakeakiʻí ʻi he puleʻanga fakasilesitialé? ʻOku fakafehoanaki fēfē ʻa e ngaahi tāpuaki ko ʻení ki he ngaahi tāpuaki ʻe foaki kiate kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e puleʻanga fakatilesitialé?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:113–119

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻa e founga ʻe lava ke maʻu ai ʻe he niʻihi kehé ʻa e ʻilo naʻá na maʻú

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:113–119 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakahaaʻi ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni hili hono fakamatalaʻi ʻa e meʻa-hā-mai ko ʻení, ne fekauʻi kinaua ʻe he ʻEikí ke ʻoua ʻe tohi ʻa e meʻa kotoa pē kuo fakahā kiate kinauá. Naʻá na fakamatala foki ki he meʻa kuo pau ke tau fai ke tau lava ai ʻo mamata pea mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi meʻa lilo ʻo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:116–118. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi e founga ʻe lava ke tau mamata ai pea mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi meʻa lilo ʻo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

  • Fakatatau ki he ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā kuo pau ke tau fai ke tau lava ai ʻo mamata pea mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi meʻa lilo ʻo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá? (Vakai foki, T&F 76:5–10.)

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakamatalaʻi mo fakamoʻoni ki he ngaahi tokāteline kuo nau ʻilo mei hono ako ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76, fakamanatu ange kiate kinautolu ʻa e fehuʻi naʻa nau aleaʻi ʻi he kamataʻanga ʻo e kalasí: “Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe hoʻo tui fakalotú fekauʻaki mo hēvani mo helí?” Vahevahe ʻa e kau akó ke nau tauhoa, pea kole ange ke nau ngāue fakataha ke faʻu ha fokotuʻutuʻu ʻo e founga te nau tali lava ʻo ʻaki ki he fehuʻi ko ʻení. Talaange kiate kinautolu ʻe maʻu ʻe he hoa takitaha hili ha ngaahi miniti siʻi, ʻa e faingamālie ke vahevahe ʻenau ngaahi talí mo ha hoa ʻe taha.

Ke tokoniʻi e kau akó i he‘enau teuteú, tufaki ha ngaahi tatau ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení pe hiki e ngaahi fehuʻí ʻi he palakipoé kimuʻa e kalasí:

Ko e hā kuo fakahā ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo hēvani mo heli ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76?

Ko e hā ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi puleʻanga takitaha ʻo e nāunaú?

Ko e hā ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi he ngaahi fili ne fai ʻe kinautolu ʻoku nau maʻu e ngaahi puleʻanga ko ʻení pea mo kinautolu ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha puleʻanga ʻo e nāunaú?

Ko e hā ʻokú ke ʻilo ʻoku moʻoni kau ki he Fakamoʻuí pea mo Hono fatongia ʻi hotau fakamoʻuí?

Fokotuʻu ange ke fakakaukau ʻa e kau akó ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau teuteu ke fakamatalaʻi e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he Siasí ʻo kau ki hēvani mo helí. ʻIkai ngata aí, kole ki he kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ha fakamoʻoni fakafolofola ʻe ua mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76 ko ha konga ʻo ʻenau fakamatalá.

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi e hoa takitaha ke nau ngāue mo ha hoa ʻe taha. Fakaafeʻi ha hoa ʻe taha ke na akoʻi ʻa e ongo tamaiki ako kehé ʻo fakaʻaongaʻi ʻena fokotuʻutuʻú. ʻI hono maʻu ʻe he ongo hoa tamaiki ako fika ʻuluakí ha faingamālie ke fakamatalaʻi e tokāteliné, fakaafeʻi e hoa fika uá ke na faiako. Hili e faiako e kau akó, mahalo te ke fie fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe mo e kalasí e meʻa ne nau akó.

Ke tokoni ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó e meʻa kuo nau ako mei he akoʻi ʻo kau ki he ngaahi puleʻanga ʻo e nāunaú, tohiʻi e ngaahi sētesi taʻe kakato ko ʻení ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi e kau akó ke fakakakato kinautolu ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá:

Ko ha ola ʻo e meʻa kuó u ako mei he ako ʻo kau ki he ngaahi puleʻanga ʻo e nāunaú ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:

ʻOku ou ʻiloʻi …

ʻOku ou fie …

Te u …

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke fakakakato e ʻekitivitī ko ʻení, poupouʻi kinautolu ke nau fakakaukau pe ʻe fakafeʻungaʻi kinautolu pe ʻikai ʻe he ngaahi fili ʻoku nau faí ke nau maʻu ʻa e puleʻanga fakasilesitialé. Poupouʻi foki kinautolu ke nau fekumi ki he tokoni ʻa e ʻEikí ke fai ha faʻahinga liliu pē ʻoku nau ongoʻi ʻoku fie maʻu ke nau fai. Fakakaukauʻi hano vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuó ke ʻilo mei hono ako ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:84. Heli

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he Fakahinohino ki he Folofolá hono ngaue ʻaki ʻo e foʻi lea helí ʻi he folofolá ʻo pehē:

“ʻOku fakamatala ʻa e ngaahi fakahā ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní ʻo kau ki he helí ʻi ha ʻuhinga nai ʻe ua. ʻUluakí, ko e nofoʻanga fakataimi ia ʻi he maama ʻo e ngaahi laumālié kiate kinautolu naʻa nau talangataʻa ʻi he moʻui fakamatelié. Pea ʻi he tuʻunga ko ʻení, ʻoku ʻi ai hano ngataʻanga ʻo heli. ʻE akoʻi ai ki he ngaahi laumālié ʻa e ongoongoleleí, pea ʻo ka hili haʻanau fakatomala te nau toe tuʻu hake leva ki ha tuʻunga ʻo e nāunau ʻa ia ʻoku nau feʻunga ke nau maʻu. Ko kinautolu ʻe ʻikai te nau fakatomalá, ka ʻoku ʻikai te nau hoko ko e ngaahi foha ʻo e malaʻiá, te nau kei nofo atu pē ʻi heli lolotonga ʻa e Nofo Tuʻí. Ka ʻosi ʻa e ngaahi taʻu ʻe tahaafe ko ʻeni ʻo e māmahí, te nau toe tuʻu hake ki ha nāunau fakatilesitiale (T&F 76:81–86; 88:100–101).

“Ko hono uá, ko e nofoʻanga maʻu ia ʻo kinautolu ʻoku ʻikai huhuʻi ʻe he fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Pea ʻi he tuʻunga ko ʻení ʻoku tolonga ia ʻo ʻikai toe ngata. Ko e tuʻunga ia kiate kinautolu ʻoku nau ‘kei ʻuli ai pē’ (T&F 88:35, 102). Ko e feituʻu ʻeni ʻe nofo ai ʻo taʻengata ʻa Sētane, mo ʻene kau ʻāngeló, mo e ngaahi foha ʻo e malaʻiá—ʻa kinautolu ʻa ia kuo nau fakaʻikaiʻi ʻa e ʻAló hili hono fakahā mai ia ʻe he Tamaí (T&F 76:43–46)” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Heli,” scriptures.lds.org).

Naʻe lea ʻaki ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻa e ngaahi meʻá ni fekauʻaki mo heli:

ʻĪmisi
ʻEletā Bruce R. McConkie

“ʻOku ui ʻa e konga ko ia ʻo e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻoku nofo ai ʻa e ngaahi laumālie faiangahalá ʻa ia ʻoku tatali ki he ʻaho fakaʻosi ʻo ʻenau toetuʻú ko heli. ʻI he vahaʻa ʻo ʻenau maté mo e toetuʻú, ʻoku kapusi ʻa e ngaahi laumālie faiangahalá ki he fakapoʻuli ʻi tuʻá, ki he potu mamahí, ki he potu ʻo e maté mo e ngaahi laumālie faiangahalá ʻoku tatali aí, ki heli. ʻOku nau mamahi ai ʻi he fakamamahiʻi ʻo e kau malaʻiá; ʻoku nau mamahi ʻi ai ʻi he tautea ʻo e afi taʻengatá; ʻoku ʻilo ai ʻa e tangí mo e tangilāulaú mo e fengaiʻitaki ʻo e nifó; ʻoku lilingi hifo ʻi ai ʻa e tuputāmaki kakaha ʻo e houhau ʻo e ʻOtuá ki he kau faiangahalá. ʻAlamā 40:11–14T. & F. 76:103–106.) …

“Hili ʻenau toetuʻú, ko e tokolahi taha ʻo kinautolu kuo nau faingataʻaʻia ʻi helí te nau hiki ki he puleʻanga fakatilesitialé; ʻe vaheʻi ʻa e toengá, ʻa ia ne fakamalaʻiaʻi ko e ngaahi foha ʻo e malaʻiá, ke nau maʻu ʻa e mamahi taʻe tuku mo e tēvoló mo ʻene kau ʻāngeló. …

“Ko ia ai, ko kinautolu ko e kau ʻea hoko ki ha fakamoʻuí, ʻa ia ʻoku kau kotoa pē tuku kehe ʻa e ngaahi foha ʻo e malaʻiá (T. & F. 76:44), ʻoku ʻi ai ha ngataʻanga ʻo heli” (Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 349, 350, 351; vakai foki, Doctrine and Covenants Student Manual, 2nd ed. [Church Educational System manual, 2001], [00]165–166.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:85, 106. Ko e huhuʻi ʻo e kau faiangahalá

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Pilikihami ʻIongi e founga ne tali ʻaki ʻe he kakai ʻe niʻihi ʻi hono kuongá ki he moʻoni ko ia ʻe faifai pē pea huhuʻi ʻa e konga lahi ʻo e kau faiangahalá pea ʻikai te nau mamahi ʻi heli ʻo taʻengatá:

ʻĪmisi
Palesiteni Brigham Young

“ʻI hono fakahā ʻe he ʻOtuá kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni kuo teuteu ha feituʻu maʻá e kakai kotoa pē ʻo fakatatau mo e maama naʻa nau maʻú pea mo ʻenau siʻaki ʻa e koví, kae fai ʻa e leleí, ko ha ʻahiʻahi lahi ia ki ha tokolahi, pea naʻe hē ha tokolahi mei he moʻoní koeʻuhí ko e ʻikai tuku ʻe he ʻOtuá ʻa e kakai taʻe lotú mo e fānau valevalé ki he tautea taʻengatá, ka ne teuteu ke fai hono fakamoʻui ʻo e tokotaha kotoa pē ʻi hono taimi pē ʻoʻona, peá ne tāpuakiʻi ʻa e kakai anga-tonu mo angamaʻá, ʻo tatau ai pē pe naʻa nau kau ki ha faʻahinga siasi pe ʻikai. Ko ha tokāteline foʻou ʻeni ki he toʻu tangata ko ʻení, pea ʻoku faingataʻa ki ha tokolahi ke nau tali ia” (Ko e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Pilikihami ʻIongi [1997], 338–39).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:92–95. “[Ko e] nāunau ʻo e nāunau fakasilesitialé … ʻoku māʻolunga taha ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē”

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā ʻOasoni Palati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e faikehekehe ʻo e fakahaofi ʻi he puleʻanga fakasilesitialé pea mo hono maʻu ʻo e ngaahi puleʻanga kehe ʻo e nāunaú:

ʻĪmisi
ʻEletā Orson Pratt

“ʻOku ʻi ai ʻa e fuʻu faikehekehe lahi ʻi hono fakahaofi ʻi ha puleʻanga, ʻa ia ʻoku ʻi ai ha nāunau, ha fiefia, mo hono fakahaofi ʻi he puleʻanga ko ia oku ʻafio ai ʻetau Tamaí. …

“ʻOku nofo ʻetau Tamai ʻa ia ʻoku ʻafio ʻi he langí, pea mo hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí, ʻi he tuʻunga māʻolunga taha ʻo e nāunaú ʻi he taʻengatá. ʻOkú Na maʻu ʻa e kakato ʻo e nāunaú. ʻOkú Na maʻu ha kakato ʻo e fiefiá, ha kakato ʻo e mālohí, ha kakato ʻo e potó, māmá mo e moʻoní, pea ʻokú na puleʻi ʻa e ngaahi puleʻanga kehe kotoa pē ʻo e nāunau siʻi angé, ʻo e fiefia siʻi angé, mo e mālohi siʻi angé. … ʻOku fakataumuʻa ʻa e ongoongoleleí ke hakeakiʻi ʻa e fānau ʻa e tangatá ki he tuʻunga nāunau tatau, ʻa ia ʻoku ʻafio ai ʻetau Tamaí mo hono ʻAló” (Deseret News, Nov. 10, 1880, 642).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:99–101. “Ko kinautolu [ia] ʻoku ʻo Paula, pea mo ʻApolosi, pea mo Kīfasi”

Ke fakahalaiaʻi ʻa e mavahevahé, naʻe tohi ʻa Paula ki he kakai Kolinitoó ʻo pehē:

“He kuo fakahā mai kiate au ʻa kimoutolu, ʻe hoku kāinga, … ʻoku [ʻi] ai ʻa e ngaahi [fakakikihi] ʻiate kimoutolu.

“Pea ko ʻeku lea ʻeni, ʻoku mou takitaha pehē, ʻOku ʻo Paula au; pea, ʻOku ʻo ʻApolosi au; pea, ʻOku ʻo Kīfasi au; pea, ʻOku ʻo Kalaisi au.

“Kuo mavahevahe koā ʻa Kalaisi? naʻe tutuki [nai] ki he ʻakaú ʻa Paula koeʻuhí ko kimoutolu? pe naʻa mou papitaiso ʻi he hingoa ʻo Paulá?” (1 Kolinitō 1:11–13).

ʻOku ʻuhinga ʻa e fakalea tatau mo ia ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:99–101 kiate kinautolu ʻoku ʻikai taha mo Sīsū Kalaisi pe ko ʻEne kau palōfitá. ʻE pehē ʻe ha niʻihi ʻoku nau muimui kia Sīsū Kalaisi pe ko ha kau palōfita pau, ka ʻoku fakafisingaʻi loto fiemālie ʻe he kakaí ni ʻa e Fakamoʻuí mo fakafisi ke tali ʻEne ongoongoleleí pe muimui ki Heʻene kau palōfitá.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:113–116. Naʻe mamata ʻa Siosefa Sāmita ki ha meʻa lahi ange ʻi he meʻa-hā-mai ko ʻení ʻi he meʻa kuo tohí

Naʻe pehē ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi heʻene fakamatala ki he meʻa-hā-mai ne lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:

ʻĪmisi
Palōfita ko Siosefa Sāmitá

“Te u lava ke toe fakamatalaʻi ha meʻa lahi ange he meʻa kuó u ʻosi fakamatalaʻi ki he ngaahi nāunau ʻo e puleʻangá naʻe fakahā mai kiate au ʻi he meʻa-hā-maí. pea mo e kakai ʻoku nau teuteu atu ke maʻu kinautolú” (ʻi he, History of the Church, 5:402).