Seminelí
Lēsoni 78: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:1-19


Lēsoni 78

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:1-19

Talateú

ʻI he ʻaho 16 ʻo Fēpueli 1832, naʻe ngāue ai ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻi he fakalelei fakalaumālie ki he Tohi Tapú (naʻe faʻa ui ko e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá). Lolotonga ʻena liliu mo fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻo e Sione 5:29, ne fakahaaʻi ange ʻi ha mata meʻa-hā-mai, ʻa ia ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. Lolotonga e mata meʻa-hā-mai ko ʻení, naʻe fakahā ʻe he Fakamoʻuí kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ha ngaahi vīsone hokohoko makehe naʻe fakapapauʻi ai ʻa hono moʻoni mo e faka-ʻOtua ʻo Sīsū Kalaisí, ako fekauʻaki mo e tō ʻa Sētane mo e ngaahi foha ʻo e malaʻiá, pea fakahā ʻa e natula ʻo e ngaahi puleʻanga ʻe tolu ʻo e nāunaú pea mo kinautolu te nau maʻu iá. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Uilifooti Utalafi, “Te u lave ʻataʻatā pē ki he ‘Meʻa hā mai’ [ʻi he vahe 76], ko ha fakahā ʻokú ne ʻomi ha maama lahi ange, ha moʻoni mo ha tefitoʻi moʻoni lahi ange ʻi ha toe fakahā pē ʻoku ʻi ha toe tohi kuo tau lau. ʻOkú ne fakamaama ke mahino kiate kitautolu ʻa hotau tuʻunga lolotongá, feituʻu ne tau omi mei aí, ʻuhinga ʻoku tau ʻi heni aí, pea mo e feituʻu te tau ʻalu atu ki aí. ʻE lava ʻe ha tangata pē ʻo ʻiloʻi ʻi he fakahaá ni ʻa hono tufakangá pea mo hono tūkungá” (Ko e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Uilifooti Utalafi [2004], 120–21).

ʻE akoʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76 ʻi ha ngaahi lēsoni ʻe fā. ʻOku akoʻi ʻe he lēsoni ko ʻení ha vakai fakalūkufua nounou ʻo e meʻa-hā-maí, ngaahi tāpuaki ne talaʻofa mai ʻe he ʻEikí ki he kau faivelengá, mo e ngaahi ngāue ne iku ai ʻo maʻu ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻa e meʻa-hā-maí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Vakai fakalūkufua ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76

Kole ki he kau akó ke nau talamai ha niʻihi ʻo e ngaahi feituʻu ʻoku nau fie ʻeva mālōlō pe ʻalu ki ai ʻi he ʻaho mālōloó . (Hiki ʻenau talí ʻi he palakipoé.) Siakaleʻi ha taha ʻo e ngaahi feituʻu ne hiki he palakipoé. Kole ki he kau akó ke nau hiki ha fakamatala ki he hala ʻe fie maʻu ke nau fou ai kae lava ke nau aʻu ki he feituʻu naʻe filí. Hili ha miniti ʻe taha pe ua, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke fakamatalaʻi e meʻa ne nau hikí. Pea fili leva ha feituʻu naʻe hiki he palakipoé ʻoku kehe ʻaupito mei he ʻuluaki feituʻú, pea fai ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Kapau te ke muimui ʻi he hala naʻá ke fakamatalaʻi ki he ʻuluaki feituʻú, te ne ʻomi nai koe ki he feituʻu ʻe taha ko ʻení?

  • ʻOku kaunga fēfē nai e feituʻu ʻokú ke filí ki he hala kuo pau ke ke fou ai ke aʻu ai ki aí?

Fakamatalaʻi ange naʻe maʻu ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá mo Sitenei Likitoni ʻi Fēpueli 1832, ha meʻa-hā-mai naʻe fakahā ai e ikuʻanga taʻengata ʻe malava ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he meʻa-hā-mai ko ʻeni naʻe lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76, ʻa e ngaahi nāunau (pe ngaahi puleʻanga) ʻe tolu ʻo e nāunaú mo e tuʻunga ʻo e tupulaki fakalaumālie ʻo kinautolu te nau maʻu iá. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke talaatu ʻa e ngaahi fili ʻoku fakatau ki he moʻui taʻengatá ʻi he puleʻanga fakasilesitialé ʻi heʻenau ako ʻa e meʻa-hā-mai ko ʻení ʻi he ngaahi lēsoni ʻe fā hono hokó. ʻIkai ngata aí, fakaafeʻi kinautolu ke fakalaulauloto pe ʻoku tataki kinautolu ʻe he ngaahi fili ʻoku nau fai he taimí ni ki he ikuʻanga taʻengata te ne ʻomi kiate kinautolu ʻa e fiefia lahi tahá.

Ke ʻomi ha vakai fakalūkufua nounou ʻo e kanotohi ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76, ʻoange ki he kau akó ha tatau ʻo e fakatātā ko ʻení. (Mahalo te ke fie ʻai ʻa e tataú ke siʻisiʻi feʻunga pē ke lava e kau akó ʻo faʻo ia ʻi heʻenau ngaahi folofolá mo vakai ki ai ʻi heʻenau ako ʻa e vahe 76.) Fakamatalaʻi ange ʻoku fokotuʻutuʻu ʻe he fakatātaá ʻa e meʻa naʻe mamata mo ako ʻe Siosefa mo Sitenei fekauʻaki mo e meʻa-hā-mai naʻá na maʻú.

ʻĪmisi
kingdoms of glory

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:1-10

ʻOku talaʻofa mai ʻe he ʻEikí ha ngaahi tāpuaki kiate kinautolu ʻoku faivelenga kiate Iá

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:1–5. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea kumi e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo Sīsū Kalaisí.

  • Ko e fē ʻi he ngaahi ʻulungaanga ʻo Sīsū Kalaisi naʻe hā ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku mahuʻinga kiate koé? Ko e hā hono ʻuhingá?

Taki e tokanga ʻa e kau akó ki he ngaahi ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí naʻe fakamatalaʻi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:5.

  • Fakatatau ki he veesi 5, ko e hā kuo pau ke tau fai ke aʻusia ʻa e angaʻofa mo e ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí? (Kuopau ke tau manavahē kiate Ia. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e manavahē ʻi he konga tohi ko ʻení ke ʻapasia, fakaʻapaʻapaʻi, mo ʻofaʻi Ia.)

  • Ko e hā kuo pau ke tau fai ke maʻu ai ʻa e lāngilangi ʻo e ʻEikí? ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e tauhi ki he ʻEikí “ʻi he māʻoniʻoní pea ʻi he moʻoní ʻo aʻu ki he ngataʻangá”?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:6–9 mo kumi e ngaahi tāpuaki ʻoku talaʻofa ʻe he ʻEikí kiate kinautolu ʻoku nau loto ʻapasia mo tauhi kiate Iá.

  • Fakatatau ki he ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku ʻulungaanga ʻapasia mo tauhi ki he ʻEikí? (Mahalo te ke fie fakamanatu ange ki he kau akó ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ngaahi meʻa lilo fufū ʻi he veesi 7 ki he ngaahi moʻoni fakalaumālie ʻe lava ke ke ʻiloʻi pē ʻi he fakahā.)

Hiki ʻa e lea taʻe kakato ko ʻení ʻi he palakipoé: Kapau te tau fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ʻEikí mo tauhi kiate Ia ki he ngataʻangá, te Ne fakaʻapaʻapaʻi kitautolu ʻi he …

Fakaafeʻi e akó ke fakakakato ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻi he palakipoé. ʻOku totonu ke nau ʻiloʻi ʻa e meʻá ni: Kapau te tau ʻapasia ki he ʻEikí pea tauhi kiate Ia ki he ngataʻangá, te Ne fakalāngilangiʻi kitautolu ʻi heʻene fakahā mai ʻa e moʻoní kiate kitautolu.

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e founga ʻe lava ke fakahā mai ai ʻe he ʻEikí ʻa e moʻoní kiate kitautolu, pukepuke hake ha foʻi ʻuhila (pe kasa) pea ʻeke ange e founga ʻe ala fekauʻaki ai ia mo e ivi tākiekina ʻo e Laumālié. Hili e tali ʻa e kau akó, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:10 . Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ki ha toe fakakaukau ʻe taha ki ha founga ʻe ala fekauʻaki ai ha foʻi ʻuhila (pe kasa) mo e ivi tākiekina ʻo e Laumālié.

  • Ko e hā e founga ʻoku hangē ai e ivi tākiekina ʻo e Laumālié ko ha maʻuʻanga maama, hangē ko ha foʻi ʻuhila? (ʻE ala hā mei he tali ʻa e kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku fakamāmaʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi he Laumālié.)

  • Ko e hā e ʻuhinga ʻo e fakamaama? (Ke foaki ha ʻilo pe fakakaukau fakalaumālie ʻa ia ʻokú ne fakalahi ʻetau mahinó pe tokoni ke tau ʻilo e moʻoní.)

  • Ko e fē ha taimi naʻá ke aʻusia ai hano fakamaama ʻe he Laumālié? (Hili e tali ʻa e kau akó, mahalo te ke fie vahevahe haʻo aʻusia.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:11-19

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻa e ngaahi tūkunga naʻe iku ki heʻena meʻa-hā-maí

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:11-14 . Kole ki he kalasí ke muimui ki ai pea kumi ki hano fakahoko ʻo e ngaahi talaʻofa naʻe hā ʻi he veesi 5–10.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ne fakahoko ai ʻe he aʻusia ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoní ʻa e ngaahi talaʻofa ʻoku hā ʻi he veesi 5–10?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau ki ha ngaahi taimi naʻa nau lau ai e folofolá pea ʻikai ke mahino e meʻa kuo nau laú?

  • Ko e hā kuó ke fai ke toe mahino lelei ange ai ʻa e folofolá?

Fakamatalaʻi ange ʻe lava ke akoʻi kitautolu ʻe he ngaahi ngāue ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoní ke mahino lelei ange kiate kitautolu ʻa e folofolá mo fakaafeʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakahā mai ʻa e moʻoní.

Vahe e kau akó ke nau ngāue tautau toko ua. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ʻe taha ʻi he hoa takitaha ke lau fakalongolongo ʻa e talateu ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. Fakaafeʻi ʻa e tokotaha ako ʻe tahá ʻi he hoa takitaha ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:15–19. Kole ki he kau akó ke nau kumi ʻa e meʻa naʻe fai pe lolotonga fai ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ke teuteuʻi ai kinaua ke maʻu ʻa e mahino ki he folofolá ʻo fakafou ʻi he fakahaá. (Ke tokoni ke mahino lelei ange ki he kau akó ʻa e talateu ʻo e vahé, mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea kehekehé ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke tatau. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange foki ko e taimi ʻo Siosefa Sāmitá, naʻe fakakaukau ʻa e kakai tokolahi naʻe tui ki he Tohi Tapú ʻe ʻave ʻa e kakai kotoa pē hili ʻa e Fakamaau Fakaʻosí ki hēvani pe ko heli.) Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke lau aí, kole ange ke nau lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú ki honau hoá. ʻEke ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā naʻe fai ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ke teuteuʻi ai kinaua ke maʻu ʻa e meʻa-hā-mai ko ʻení? (Naʻá na ako mo fakalaulauloto ʻi he Sione 5:29.)

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ke fakalaulauloto ʻi he folofolá? (ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi talí ʻa e fakalaulaulotó, fakakaukau ki he meʻa naʻá ke lau, fehuʻi kau ki he meʻa naʻá ke lau, pea fakafehokotaki ʻa e meʻa ʻokú ke akó mo e meʻa ʻokú ke ʻosi ʻiloʻí.)

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he sīpinga ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoní? (ʻE ala fokotuʻu mai ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehekehe, ka ke fakapapauʻi ke fakamamafaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau ako ʻi he faʻa lotu mo fakalaulauloto ki he folofolá, ʻoku tau teuteuʻi ai kitautolu ke maʻu ʻa e mahino mei he ʻEikí ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.)

Ke tokoni ke mahino lelei ange ki he kau akó e founga ke ako ʻi he faʻa lotu mo fakalaulauloto ki he potufolofolá, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofasoní. Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he ngaahi ngāue ʻoku fekauʻaki mo hono ako ʻi he faʻa lotu mo e fakalaulauloto ki he folofolá. (Mahalo te ke fie ʻoange ki he kau akó ha tatau ʻo e leá ke nau lava ʻo muimui ki ai.)

ʻĪmisi
ʻEletā D. Todd Christofferson

“ʻI heʻeku pehē akó,’ ʻoku ou ʻuhinga ki ha meʻa ʻoku toe lahi ange ʻi he laukongá ʻataʻatā pē. … ʻOku ou ʻilo ʻokú ke faʻa lau ha ngaahi veesi he taimi ʻe niʻihi, pea kiʻi mālōlō ʻo fakalaulauloto ki ai, pea toe lau fakalelei ange ʻa e ngaahi vēsí, pea ʻi hoʻo fakakaukau ko ia ki hono ʻuhingá, mo lotua ke mahino, pea mo fehuʻi ʻi ho ʻatamaí, mo tatali ki ha ueʻi fakalaumālie, pea mo hiki ʻa e ngaahi ongo mo e ngaahi ʻilo ʻoku hokó, koeʻuhi ke ke lava ʻo manatuʻi mo ako lahi ange ai. ʻI hoʻo ako ʻi he founga ko ʻení, mahalo he ʻikai ke lahi e ngaahi vahe ia pe ngaahi veesi te ke lau ʻi ha haafe houá, ka te ke fakaʻataʻatā ai ho lotó ke hū atu e folofola ʻa e ʻOtuá, pea ke Ne folofola atu kiate koe” (“When Thou Art Converted,” Ensign pe Liahona, Mē 2004, 11).

  • Ko e hā e ngaahi ngāue naʻe fakafehokotaki ʻe ʻEletā Kulisitofasoni mo hono ako mo fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ʻo e folofolá?

  • ʻIkai ngata pē ʻi he ngaahi fokotuʻu ʻa ʻEletā Kulisitofasoní, ko e hā kuó ke fai ke ako ai ʻi he faʻa lotu mo fakalaulauloto ki he folofolá? Hiki e tali ʻa e kau akó ʻi he palakipoé.)

  • Ko e hā kuó ke aʻusia tupu mei hono ako ʻi he faʻa lotu mo fakalaulauloto ʻo e folofolá?

Poupouʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi e ngaahi ngāue naʻe aleaʻi he ʻaho ní ʻi heʻenau ako fakatāutaha ʻo e folofolá. Fakakaukau ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki hono ako ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi ʻakau naʻe ʻi he folofolá.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Vakai fakalūkufua ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. Fili ʻa e hala totonu ki he feituʻu ʻokú ke fakaʻamu ki aí

ʻOku fakatātaaʻi ʻe he talanoa ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Sitēlingi W. Sili ʻo e Kau Fitungofulú, ʻa e mahuʻinga hono fili e hala te ne tataki kitautolu ki he ikuʻanga taʻengata ʻoku tau loto holi taha ki aí:

ʻĪmisi
ʻEletā Sterling W. Sill

“Te tau lava ke ako ha ngaahi lēsoni mahuʻinga lahi mei he talanoa naʻe fai ʻi he ngaahi taʻu lahi kuo hilí ʻe Dr. Hala ʻEmasoni Fositika naʻe ui ko e ‘ʻI he Pasi Halá ‘On the Wrong Bus.’ ʻOku fakamatala ia ki ha tangata [ʻi he ʻIunaiteti Siteití] naʻe heka ʻi ha pasi mo e taumuʻa mo e loto holi ke ʻalu ki Tituloiti. Ka ʻi he taimi naʻá ne aʻu atu ai ki he fakaʻosinga ʻo ha fononga lōloa, naʻá ne ʻilo ai ʻokú ne ʻi Kenisesi Siti. ʻI he kamataʻangá naʻe ʻikai ke ne tui ki ai. ʻI heʻene kolea ha [ngaahi fakahinohino ki he] Hala Utiuooti pea talaange ne ʻikai ha Hala Utiuōtí, naʻá ne ʻita—naʻá ne ʻiloʻi naʻe ʻi ai. Ne kiʻi fuoloa pea toki lava ke ne tali ʻa e foʻi moʻoni ko ia neongo ʻa ʻene ngaahi fakaʻamú pea mo ʻene holi fakamātoató, naʻe ʻikai ke ʻi Tituloiti ka ʻi Kenisesi Siti. Naʻe sai pē meʻa kotoa tuku kehe pē ha kiʻi konga ʻe taha; naʻá ne heka pē ʻi ha pasi hala.

“ʻIkai ʻoku mālie ʻoku aʻu ʻa e kakai tokolahi ki ha feituʻu ʻi he moʻuí ʻa ia ne ʻikai ke nau teitei fakataumuʻa ki ai. ʻOku tau fili ʻa e ngaahi taumuʻa ʻo e lāngilangí, lavameʻá mo e fiefiá, pea tau heka he taimi ʻe niʻihi ʻi ha ngaahi pasi ʻokú ne ʻave kitautolu ki ha ikuʻanga ʻokuʻikai ha lāngilangi, taʻe lavameʻa, mo taʻe fakamamahí. Ko ha tefitoʻi taumuʻa ʻo ʻetau moʻui fakamatelié ke teuteu ki he moʻui ʻoku hoko mai aí. Pea kuo mavahevahe ai hotau ikuʻangá ki ha tafaʻaki lalahi ʻe tolu, ʻa ia ʻoku fakatatau ʻe Paula ki hono fie maʻu e maama ʻo e laʻaá, māhiná, mo e ngaahi fetuʻú. …

“Pea ko ia ʻoku tau toe foki mai ki he fakakaukau maʻongoʻonga ko ʻení ʻa ia ko e taha ʻo e mahuʻinga taha ʻi he māmaní: ʻuluakí, ʻoku tau ʻiloʻi e feituʻu ʻoku tau fie ʻalu ki aí; pea ko e uá, ʻoku tau heka ʻi he pasi te ne ʻave kitautolu ki aí” (“On the Wrong Bus,” New Era, July 1983, 4, 6.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:11-12. “Naʻe fakaʻā homa matá ʻi he mālohi ʻo e Laumālié”

Naʻe pehē ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni lolotonga ʻena liliu ʻa e Sione 5:29, naʻá na “ʻi he Laumālié” (T&F 76:11) pea “ʻi he mālohi ʻo e Laumālié” (T&F 76:12) naʻe fakaʻā ai hona matá. ʻI he potufolofola ko ʻení, ʻoku ʻuhinga ʻa e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení ki ha tuʻunga fakataimi fakatuʻasino mo fakalaumālie ʻoku ui ko e liliú. ʻOku hoko ʻa e liliú ʻi he ʻi ai ha “niʻihi ʻoku liliu fakataimi ʻa honau fōtungá mo honau angá—ʻa ia kuo, hiki hake ʻa kinautolu ki ha tuʻunga fakalaumālie māʻolunga ange—koeʻuhí ke nau lava ʻo kātakiʻi ke tuʻu ʻi he ʻao mo e nāunau ʻo ha kakai fakalangi” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Liliú,” scriptures.lds.org).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:19. Ko hono ako mo fakalaulauloto ʻo e folofolá

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí fekauʻaki mo e faikehekehe ʻi hono ako mo fakalaulaulotó pea mo e kaunga ʻo e fakalaulaulotó mo hono maʻu e fakahaá:

ʻĪmisi
Palesiteni Henry B. Eyring

“ʻOku ʻikai tatau ʻa e laukongá, akó, mo e fakalaulaulotó. ʻOku tau lau e ngaahi foʻi leá pea mahalo te tau maʻu ha ngaahi fakakaukau. ʻOku tau ako pea mahalo te tau ʻilo ha sīpinga pe fehokotaki ʻi he folofolá. Ka ʻi heʻetau fakalaulaulotó, ʻoku tau fakaafeʻi mai ai e fakahā ʻa e Laumālié. Ko e fakalaulaulotó kiate au, ko e fakakaukau mo e lotu ia hili ʻeku lau mo ako fakalelei e folofolá” (Ngāue ʻaki ʻi he Laumālié,Ensign pe Liahona,Nōvema 2010, 60).

Ne akoʻi ʻe ʻEletā Māvini J. ʻEsitoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Marvin J. Ashton

“ʻOku tau ʻoange ki he Laumālié ha faingamālie ʻi he fakalaulaulotó, ke ueʻi mo tataki” (“There Are Many Gifts,” Ensign, Nov. 1987, 20).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. “Ko e Mata Meʻa-hā-maí”

Naʻe hiki ha faʻu fakapunake ʻi he fakahinohino ʻa Siosefa Sāmita ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76, naʻe ui “Ko e Mata Meʻa-hā-maí.” Naʻe paaki ʻa e foʻi māú ʻi he ʻaho 1 ʻo Fēpueli 1843, ʻi he Times and Seasons, ko ha nusipepa ʻa e Siasí naʻe pulusi ʻi Nāvū, ʻIlinoisi, mei Nōvema 1839 ki Fēpueli 1846 (vakai, Times and Seasons, Feb. 1, 1843, 82–85). ʻOku hā ʻi he tēpile ʻi laló e ngaahi konga ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76, ʻi hono fakafekauʻaki mo e ngaahi veesi mei he foʻi māú, mo e ngaahi ʻilo ʻoku lava ke tau maʻu meiate kinaua fakatouʻosi.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76

Tatau Fakapunake

Fakakaukaú

Veesi 24

“Pea ʻoku fakatupu pea naʻe fakatupu ʻe ia, pea ʻiate ia, pea meiate ia, ʻa e ngaahi māmá, pea ko hono kakai ʻo iá ko e ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine kuo fakatupu ki he ʻOtuá.”

Veesi 19–20

“19. Pea naʻá ku fanongo ki ha leʻo lahi, ʻoku fakamoʻoniʻi mei langi,

Ko Ia ʻa e Fakamoʻuí, pea ko e ʻalo tofu pē taha ne fakatupu ʻo e ʻOtuá—

Pea ʻiate ia, pea meiate ia, naʻe ngaohi kotoa ʻa e māmaní,

Naʻa mo e moʻui kotoa pē ʻoku ʻi he langi ko iá,

“20. Pea ko hono kakaí foki, mei he ʻuluakí ki he fakaʻosí,

ʻOku fakahaofi ʻe he Fakamoʻui tatau pē ʻo kitautolú;

Pea ko e moʻoni, ko e ngaahi ʻofefine mo e ngaahi foha kuo fakatupu ʻa e ʻOtuá,

ʻI he ngaahi moʻoni tatau pē, mo e mālohi tatau pē.”

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e Fakamoʻuí ʻikai ngata pē ki he kakai ʻo e māmaní kae pehē foki ki he kakai ʻo e ngaahi maama kotoa pē naʻá Ne ngaohí.

Veesi 72-73

“Vakai, ko kinautolu ʻeni naʻe mate taʻe ʻi ai ʻa e fonó;

“Pea mo kinautolu foki ʻa ia ko e laumālie ʻo e kakai naʻe tauhi ʻi he fale fakapōpulá, ʻa ia naʻe hāʻele ki ai ʻa e ʻAló, ʻo ne malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí kiate kinautolu, koeʻuhí ke lava ʻo fakamāuʻi ʻa kinautolu ʻo fakatatau ki he tangata ʻi he kakanó.”

Veesi 54–55

“54. Vakai, ko kinautolu ʻeni naʻe mate taʻe ʻi ai ʻa e fonó;

Ko e kau hītení ʻo e ngaahi kuongá ne ʻikai maʻu ʻa e ʻamanaki leleí,

Pea ko e niʻihi ʻo e vahé mo e malumalu ʻo e maté,

Ko e ngaahi laumālie ʻi he fale fakapōpulá, kuo ohi hake ʻe he maama ko iá.

“55. Ki he ngaahi laumālie ʻi he fale fakapōpula naʻe malanga ki ai ʻa e Fakamoʻuí,

Pea akoʻi kiate kinautolu ʻa e ongoongoleleí, mo e mālohi tuiaki;

Pea naʻe toki papitaiso ʻa e moʻuí maʻa honau kau pekiá,

Koeʻuhí ke fakamāuʻi kinautolu [ʻo] hangē pē ko e kau tangata ʻi he kakanó.”

ʻOku ʻi ai ʻa e tokolahi ʻoku ʻikai hangē ko ʻAlavini Sāmitá, ʻa ia ne nau mei tali ʻa e ongoongoleleí kapau naʻá nau maʻu ʻa e faingamālie ke maʻu ia kimuʻa pea nau pekiá (vakai, T&F 137), ʻoku tokolahi ha niʻihi te nau fakafisingaʻi ʻa e ongoongoleleí kapau ne nau maʻu ia ʻi he moʻui fakamatelié. Ka koeʻuhí ko e ngaahi ʻaloʻofa lahi ʻo e ʻOtuá, ʻe maʻu ʻe he kakai ko ʻení ʻa e faingamālie ke fanongo mo tali ʻa e ongoongoleleí ʻi he fale fakapōpula ʻo e ngaahi laumālié pea ke fakamāuʻi ʻo hangē pē naʻa nau ʻi he kakanó.

Veesi 74–77

“ʻA ia naʻe ʻikai te nau maʻu ʻa e fakamoʻoni ʻo Sīsuú ʻi he kakanó, ka naʻa nau toki tali ia ki mui.

“Ko kinautolu ʻeni ko e kakai anga-fakaʻeiʻeiki ʻo e māmaní, ʻa ia naʻe fakakuihi ʻe he olopoto ʻo e tangatá.

“Ko kinautolu ʻeni ʻoku nau maʻu mei he ʻao ʻo e ʻAló, kae ʻikai ko hono fonú.

“Ko kinautolu ʻeni ʻoku nau maʻu mei he ʻao ʻo e ʻAló, kae ʻikai mei he fonu ʻo e Tamaí.”

Veesi 56–57

“56. Ko e faʻahinga ʻeni ko e kau tangata lāngilangi ʻo e māmaní;

ʻA ia kuo fakakuihi [pea kākaaʻi ʻe] he olopoto ʻa e tangatá:

Naʻe ʻikai ke nau [tali] ʻa e moʻoni [ʻa e] Fakamoʻuí ʻi he kamataʻangá;

Ka naʻa nau tali ia, ʻi heʻenau toe fanongo ki ai ʻi he fale fakapōpulá.

“57. ʻIkai tauhi loto-toʻa ki he moʻoní, ne ʻikai ke nau maʻu ʻa e kalauní,

Ka ʻoku kau ki he nāunau ko ia ʻoku fakataipe ʻe he māhiná:

Ko kinautolu ia, ʻoku haʻu ki he ʻao ʻo Kalaisí,

Kae ʻikai ki hono kakato ʻo e ʻOtuá, ʻi hono taloní.”

ʻOku ʻi ai ha kakai lelei tokolahi ʻoku nau fakafisingaʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi he moʻuí ni kae fakatomala kimui pea tali ʻa e ongoongoleleí ʻi hono akoʻi kiate kinautolu ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié. Te nau maʻu ʻa e nāunau fakatelesitialé, ʻa ia ʻoku fakatatau ki he maama ʻo e māhiná. ʻE lava ke nau feohi mo Sīsū Kalaisi, ka he ʻikai te nau maʻu ʻa e kakato ʻo e ʻOtua ko e Tamaí.