Seminelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: Ngaahi Houalotu mo e Ngaahi Polokalama ʻa e Siasí, Fanongonongo Fakamafaiʻi 2, Fakavaveʻi e Ngāue ʻo e Fakamoʻuí, ko e Fanongonongo ʻo e Fāmilí, pea mo e Palōfita Moʻuí (ʻIuniti 32)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

Ngaahi Houalotu mo e Ngaahi Polokalama ʻa e Siasí, Fanongonongo Fakamafaiʻi 2, Fakavaveʻi e Ngāue ʻo e Fakamoʻuí, ko e Fanongonongo ʻo e Fāmilí, pea mo e Palōfita Moʻuí (ʻIuniti 32)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakamatala Fakanounou ʻo e Ngaahi Lēsoni Fakaʻaho maʻá e Tokotaha Ako ʻi ʻApí

Ko e ngaahi meʻá ni ko ha fakamatala fakanounou ia ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni naʻe ako ʻe he kau akó ʻi he ʻiuniti 1. ʻOku ʻikai fakataumuʻa e fakamatala fakanounou ko ʻení ke akoʻi ko ha konga ʻo hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha e lēsoni ʻokú ke akoʻi ʻi he ʻiuniti 32, ʻi ha niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ki he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi ʻa e fie maʻu hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (Ngaahi Houalotu mo e Ngaahi Polokalama ʻa e Siasí)

ʻI he lēsoni ko ʻení, naʻe ako ʻe he kau akó ʻoku tokoni ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimuí Ní ki he Tamai Hēvaní ʻi hono fakahoko ʻo e moʻui taʻengata ʻa ʻEne fānaú. Ne nau toe ako foki ʻoku ngāue e ngaahi houalotu kotoa pē ʻo e Siasí ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa e kau taki lakanga fakataulaʻeiki ʻoku nau maʻu ʻa e kī ke tokangaʻí. Naʻe ʻiloʻi ʻe he kau akó, ʻi heʻetau ngāue ʻi he ngaahi houalotu mo e polokalama ʻo e Siasí, ʻoku tau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻoku fakafou mai ʻia kinautolu. ʻOku nau fokotuʻu leva ha taumuʻa ʻe ua ke fakatupulaki ai ʻenau kau ki he ngaahi houalotu mo e polokalama ʻa e Siasí.

ʻAho 2 (Fanongonongo Fakamafaiʻi 2)

ʻI he ako ʻa e kau akó fekauʻaki mo e fakahā ʻi he 1978, ʻa ia naʻe foaki mai ai e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e temipalé ki he mēmipa kotoa pē ʻo e Siasí ʻoku moʻui tāú, ne nau ako ʻoku fekumi ʻa e kau palōfitá ki he tākiekina ʻa e ʻOtuá ʻi hono tataki ʻo e Siasí pea ʻoku tataki ʻe he ʻEikí Hono Siasí ʻo fakafou ʻi he fakahā ki Heʻene kau palōfitá ʻi Heʻene taimí pē.

ʻAho 3 (Fakavaveʻi e Ngāue ʻo e Fakamoʻuí)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he lēsoni ko ʻení ʻoku fakavavevaveʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne ngāue ki he fakamoʻuí. Ne nau ako foki te nau lava ʻo kau ʻi hono fakavavevaveʻi e ngāue ʻa e ʻEikí ʻaki hono vahevahe e ongoongoleleí, ako e folofolá, pea fai e ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí.

ʻAho 4 (Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani)

Naʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku fekauʻaki mo e fāmilí hangē ko e ngaahi meʻá ni: ʻoku tuʻutuʻuni ʻe he ʻOtuá ʻa e mali ʻi he vā ʻo e tangatá mo e fefiné; ko hono fakatupu ʻo e moʻui fakamatelié ko ha konga toputapu mo mahuʻinga ia ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní; pea ʻoku fatongia ʻaki ʻe he ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé ʻenau fetokoniʻaki ko ha ongo hoa-ngāue tuʻunga tatau ʻi hona ngaahi fatongia fakafāmilí. Naʻe ako foki ʻe he kau akó ʻe ʻekeʻi meiate kitautolu ʻe he ʻEikí kapau ʻoku ʻikai ke tau fakahoko hotau ngaahi fatongia ʻi hotau fāmilí.

Talateú

ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke manatuʻi ʻe he kau akó ʻa e tāpuaki hono tataki kitautolu ʻe ha palōfita, tangata kikite mo e tangata maʻu fakahā ʻoku moʻui. ʻE ako ʻe he kau akó ʻa e faleʻi kimuí ni mai mei he Palesiteni ʻo e Siasí, ko e palōfita kuo fili ʻa e ʻEikí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Hokohoko atu ʻa e fakahaá ʻo fakafou ʻi ha palōfita moʻui

Hiki ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé: Ko hai e palōfita mahuʻinga taha kiate koé?

Fakaafeʻi e kalasí ke fakalaulauloto ki he fehuʻi ko ʻení pea fakafanongo ki he talí ʻi hoʻo lau e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoní:

ʻĪmisi
Palesiteni Ezra Taft Benson

“Ko e palōfita mahuʻinga tahá, ʻi heʻene fekauʻaki mo kitautolú, ko e taha ʻoku moʻui ʻi hotau ʻahó mo hotau kuongá” (“Jesus Christ—Gifts and Expectations,” New Era, May 1975, 17).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga taha ai kiate kitautolu ʻa e palōfita moʻuí?

Hili e tali ʻa e kau akó, hoko atu hono lau e lea ʻa Palesiteni Penisoní:

ʻĪmisi
Palesiteni Ezra Taft Benson

“Ko e palōfita ʻeni ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi fakahinohino ʻo e ʻaho ní mei he ʻOtuá kiate kitautolú. … ʻOku fie maʻu ʻe he toʻu tangata kotoa ʻa e folofola ʻo e kuonga muʻá, fakataha mo e folofola lolotonga mei he palōfita moʻuí. Ko ia ai, ko e laukonga mo e fakalaulauloto mahuʻinga taha ʻoku totonu ke ke faí ko e ngaahi folofola fakalaumālie fakamuimuitaha mei he tangata lea ʻa e ʻEikí. Ko hono ʻuhinga ia ʻoku mahuʻinga ai ke mou maʻu pea lau tokanga ʻene ngaahi leá ʻi he makasini ʻo e Siasí” (“Jesus Christ—Gifts and Expectations,” 17).

Fakamatalaʻi ange ʻoku tau poupouʻi ʻa e kau mēmipa kotoa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ko e kau palōfita, kau tangata kikite, mo e kau tangata maʻu fakahā. Neongo ia, ko e Palesiteni pē ʻo e Siasí ʻa e tokotaha kuo ʻosi fakamafaiʻi ke ngāue ʻaki ʻa e ngaahi kī kotoa pē ʻo e lakanga fakataulaʻeikí pea mo e toko taha pē kuo ʻosi fakamafaiʻi ke maʻu pea fakahā ʻa e ngaahi fakahā ki he Siasí fakakātoa.

  • Fakatatau ki he meʻa kuó ke ako ʻi he ngaahi lēsoni kimuí ni maí, ko e fē taimi kuo fakahā ai ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí ʻa e ngaahi fakahā maʻá e Siasí fakakātoa pe fanongonongo ha ngaahi liliu mahuʻinga ʻi he founga ʻoku ngāue ai ʻa e Siasí? (ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi talí ʻi he taimi naʻe tuku mai ai ʻe Palesiteni Uilifooti Utalafi ʻa e fanongonongo fekauʻaki mo e mali tokolahí [vakai, Fanongonongo Fakamafaiʻi 1], ʻi he taimi naʻe fakahā ai ʻe Palesiteni Siosefa F. Sāmita ʻa e ngaahi moʻoni taʻeʻiloa kimuʻa fekauʻaki mo e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié [vakai, T&F 138], pea ʻi he taimi naʻe fakahā ai ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo ʻe maʻu ʻe he kāingalotu moʻui taau kotoa pē ʻo e Siasí ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí [vakai, Fanongonongo Fakamafaiʻi 2].)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa. Fakaafeʻi e kalasí ke fakafanongo ki ha moʻoni fekauʻaki mo e fakahaá ʻi hotau kuongá ni.

ʻĪmisi
Palesiteni Dieter F. Uchtdorf

“Ko e taha ʻo e pōpoaki nāunauʻia ʻo Hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ko e kei hokohoko atu ʻa e folofola mai ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú! ʻOku ʻikai ke Ne ʻafio ʻo toitoi ʻi he langí ka ʻokú Ne folofola mai he ʻahó ni ʻo hangē pē ko ia ʻi he ngaahi kuonga muʻá. …

“ʻOku maʻu e ngaahi fakahinohino mahuʻinga taha ʻa e ʻOtuá ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he Tohi Tapú, Tohi ʻa Molomoná, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá, pea mo e Mataʻitofe Mahuʻingá. Makehe mei aí, ʻoku folofola mai ʻa e ʻEikí kiate kitautolu ʻo fakafou mai ʻi Heʻene kau tamaioʻeikí, ʻo hangē ko ia te Ne toe fai ʻi he konifelenisi lahí” (“Ko e Hā ʻOku Tau Fie Maʻu ai e Kau Palōfitá?” Ensign, March 2012, 4).

  • Ko e hā e tokāteline naʻe akoʻi ʻe Palesiteni ʻUkitofa fekauʻaki mo e fakahaá? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi e tokāteline ko ʻení: ʻOku hokohoko atu ke lea mai ʻa e ʻEikí kiate kitautolu he ʻahó ni ʻo fakafou ʻi Heʻene palōfita moʻuí. Mahalo te ke fie tohi ʻa e tokāteline ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • Te tau maʻu koā mei fē ʻa e ngaahi lea ʻa hotau kau palōfita moʻuí? (ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi talí ʻa e konifelenisi lahí, ngaahi makasini ʻa e Siasí, LDS.org, mo e mormonchannel.org.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e mahuʻinga ʻo e hokohoko atu ke lea mai ʻa e ʻEikí ʻi Heʻene palōfita moʻuí, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Sione Teilá. Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e kei hokohoko atu pē ʻa e fakahaá ʻi he kau palōfitá.

ʻĪmisi
Palesiteni John Taylor

“ʻOku tau fie maʻu ha fuʻu ʻakau ʻoku moʻuí—ha matavai mapunopuna—ha poto ʻoku moʻuí ʻa ē ʻoku haʻu mei he lakanga fakataulaʻeiki moʻui ʻi he langí, ʻo fakafou mai ʻi he lakanga fakataulaʻeiki moʻui ʻoku ʻi māmaní. … Pea talu mei he taimi naʻe fuofua maʻu ai ʻe ʻĀtama ha fetuʻutaki mei he ʻOtuá, … naʻe fie maʻu maʻu pē ha ngaahi fakahā foʻou, ʻo fakatatau ki he ngaahi tūkunga makehe naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi siasí pe niʻihi fakafoʻituituí. Naʻe ʻikai fakahinohinoʻi ʻe he fakahā ʻa ʻĀtamá ʻa Noa ke langa ʻene ʻaʻaké; pe naʻe fakahā ʻe he fakahā ʻa Noá kia Lote ke siʻaki ʻa Sōtoma; pe ʻe lea ha taha ʻo e ngaahi fakahaá ni ki he mavahe ʻa e fānau ʻa ʻIsilelí mei ʻIsipité” (ʻi he The Gospel Kingdom, sel. G. Homer Durham [1987], 34; vakai foki, T&F 1:30).

  • Fakatatau kia Palesiteni Teila, ko e hā ʻoku tau fie maʻu ai ha palōfita moʻuí? (ʻOku ʻomi ʻe he ʻOtuá ha fakahinohino pau ki he ngaahi fie maʻu ʻo e ngaahi tūkunga ʻo e taimi ko iá, fakafou ʻi he palōfita moʻuí.)

  • ʻE lava fēfē ke kaunga ʻa e mahino ki he fie maʻu ʻo e fakahā hokohokó ki he founga hoʻo fanongo pe lau e ngaahi lea ʻo e palōfita moʻuí?

Muimui ki he faleʻi ʻa e palōfita moʻuí

Ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke aleaʻi ʻa e faleʻi ʻa e palōfita moʻuí, fili ha taha pe lahi ange ʻi he ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahí naʻe fai ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí ʻi he taʻu kuo hilí. ʻOange ha tatau ʻo ha lea ki he tokotaha ako takitaha ʻi he kalasí. ʻOange ha taimi ki he kau akó ke kumi ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku lolotonga ako‘i e he palōfita moʻuí.

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke lau aí, kole ange ke nau lisi e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí. Fakakaukau ke fakaafeʻi ha tokotaha ako ke hiki ʻenau talí ʻi he palakipoé.

Ke tokoni ke mahino mo ongoʻi ʻe he kau akó ʻa hono mahuʻinga ʻo e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni kuo nau ʻiló, ʻeke ange ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e fē ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni pe ngaahi tokāteliné ʻokú ke ongoʻi ʻoku tautefito ʻene ʻaongá kiate koé? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻokú ke feinga ai mo ho fāmilí ke muimui he faleʻi ʻa e palōfitá?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau ako mo fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he Palesiteni lolotonga ʻo e Siasí?

Tohi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé, pea fakaafeʻi e kau akó ke tali kinautolu ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá:

Mei he ngaahi lea ʻo e palōfita moʻuí kuó ke toki akó, ko e hā ha ngaahi pōpoaki ʻokú ke ongoʻi ʻoku finangalo e ʻEikí ke ke maʻu?

Ko e hā te ke fai koeʻuhí ko e faleʻi kimuí ni ʻa e palōfitá?

Fakaafeʻi e kau akó ke ngāue ʻo fakatatau mo e meʻa kuo nau hikí. Fakamoʻoni ange ʻi heʻenau fai iá, te nau lava ʻo maʻu ha loto-falala ʻe tāpuekina kinautolu ʻe he Tamai Hēvaní. Poupouʻi e kau akó ke ako mo fakaʻaongaʻi maʻu pē e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita moʻuí.

Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau fakamoʻoni ki he kau palōfita moʻuí.

Poupouʻi ʻa e kau akó ko ha aofangatuku ki he taʻu semineli ko ʻení, ke hokohoko atu hono ako e folofolá he ʻaho kotoa pē. Kapau te nau toʻo ʻa e kalasi semineli hono hokó, te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke nau kamata hono ako e Fuakava Motuʻá. Mahalo te ke fie fakaafeʻi ha tokotaha ako ke fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki kuó ne maʻu ʻi he hokohoko atu ke lau fakaʻaho ʻa e folofolánaʻa mo e taimi ʻoku ʻikai lele ai ʻa e seminelí.