Seminelí
Lēsoni 35: Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 29: 1 – 29


Lēsoni 35

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–29

Talateú

Hili ha taimi nounou kimuʻa ha konifelenisi ʻo e Siasí ʻa ia naʻe fakahoko ʻi he ʻaho 26 ʻo Sepitema 1830, naʻe maʻu ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ha fakahā ʻi he lotolotonga ʻo ha kaumātuʻa ʻe toko ono. ʻI he fakahaá, naʻe ako ʻa e kaumātuʻa ko ʻení ʻo kau ki hono tānaki fakataha ʻo e kakai fili ʻa e Fakamoʻuí kimuʻa ʻEne Hāʻele ʻAngaua Maí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–13

ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he ʻEikí ki Heʻene Fakaleleí mo Hono finangalo ke tānaki ʻa Hono kakaí

Kimuʻa e kalasí, hiki e ngaahi meʻá ni ʻi he palakipoé: “Hiki hake homou lotó pea fiefia” (T&F 29:5).

  • Ko e hā ʻoku faʻa faingataʻa ai ke talangofua ki he faleʻi ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe niʻihi ʻokú ke maʻú ke talangofua ki he faleʻi ko ʻení?

Fakamatalaʻi ange ʻoku maʻu ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–3 ʻa e ngaahi lea ʻa e Fakamoʻuí ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ke “hiki hake ʻa [hotau] lotó pea fiefia.”

ʻĪmisi
Ko Kalaisi mo e Fānaú

Fakaʻaliʻali e fakatātā Ko Kalaisi mo e Fānaú (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika 47; vakai foki, LDS.org) pea kapau ʻe lava, ha fakatātā ʻo ha motuʻamoa ʻokú ne tānaki hono fanga ʻuhikí. Kole pe ʻe lava ha taha ke fakamatalaʻi e founga mo e ʻuhinga ʻoku tānaki ai ʻe he motuʻamoá ʻa hono fanga ʻuhikí. (Kapau ʻoku ʻikai ʻiloʻi ʻe he kau akó, fakamatalaʻi ange ko e taimi ʻoku ongoʻi ai ʻe he motuʻamoá ʻa e fakatuʻutāmakí, ʻokú ne ui ia hono fanga ʻuhikí. ʻI heʻenau haʻu kiate iá, ʻokú ne tānaki kinautolu ʻi hono lalo kapakaú ke maluʻi kinautolu.) Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:2 .

  • ʻOku founga fēfē ʻa e tatau ʻa e Fakamoʻuí mo ha motuʻamoá ʻi hono tānaki mo maluʻi ʻa hono fanga ʻuhikí?

  • Ko e hā kuo pau ke fai ʻe he fanga ʻuhikí kae lava ke nau malu ʻi he kapakaú ʻa ʻenau faʻeé? (Kapau ʻe fie maʻu, fakamahinoʻi ange kuo pau ke feinga ʻa e fanga ʻuhikí ke ʻalu ki heʻenau faʻeé.)

Hiki ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi he palakipoé: ʻE tānaki fakataha kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ʻi heʻetau …

  • Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:2, ko e hā ʻoku fie maʻu ke tau fai ke tānaki fakataha kitautolu ʻe he Fakamoʻuí? (Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tali e kau akó ke fakakakato ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻi he palakipoé: ʻE tānaki kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ʻi heʻetau tokanga ki Hono leʻó, fakavaivaiʻi kitautolu, pea ui kiate Ia ʻi he lotu.

Fakamatalaʻi ange naʻe kikite ʻa e kau palōfitá mei he kamataʻangá, ʻo kau ki hono tānaki ʻo ʻIsilelí. Ko e fale ʻo ʻIsilelí—ko e kakai fuakava ʻa e ʻEikí---ʻe tānaki mai ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí kimuʻa he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Kalaisí (vakai, Tefito ʻo e Tui 1:10). ʻOku tānaki ʻe he ʻEikí Hono kakaí ʻi heʻenau ngāue ʻaki e tui kiate Iá mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú.

Ke tokoni ke mahino mo ongoʻi ʻe he kau akó hono moʻoní mo e mahuʻinga ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení, aleaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tau fanongo ai ki he leʻo ʻo e Fakamoʻuí? (ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi talí ʻoku lava ke tau fanongo ki Hono leʻó ʻo fakafou ʻi he folofolá, ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita moʻuí mo e kau ʻaposetoló, mo e ueʻi fakalaumālie ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.)

  • ʻOku founga fēfē ʻa e fakafanongo ki he leʻo ʻo e Fakamoʻuí mei he fanongo pē ki Hono leʻó?

  • ʻOku ke pehē ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke tau loto fakatōkilalo kae lava ke tānaki kitautolu ʻe he Fakamoʻuí?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi taimi ne nau ongoʻi ofi ange ai ki he Fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he ako folofolá, muimui ki he ngaahi lea ʻa e kau palōfita moʻuí, pe ko e lotu ki he Tamai Hēvaní. ʻOange ki he kau akó ha ngaahi faingamālie ke vahevahe ʻa e ngaahi aʻusia ko ʻení, fakamanatu ange kiate kinautolu ha ngaahi aʻusia ʻoku fuʻu toputapu pe fakatāutaha ke nau vahevahe.

Fakamatalaʻi e folofola naʻá ke hiki ʻi he palakipoé kimuʻa e kalasí.

  • ʻE founga fēfē hono tokoniʻi koe ʻe he fakakaukau ʻo e tānaki fakataha ʻe he Fakamoʻuí ke hiki hake ho lotó pea fiefia?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1, 3. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi ki ha ʻuhinga ke hiki hake ai hotau lotó pea fiefia. Kole leva ki he kau akó ke nau talaatu ha tefitoʻi moʻoni mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻokú ne fakamatalaʻi e ʻuhinga te tau lava ai ʻo hiki hake ai hotau lotó pea fiefia.

Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau vahevahe ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku nau ʻiló. (ʻOku totonu ke hā mei heʻenau talí e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Koeʻuhí He kuo fai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fakalelei maʻa ʻetau ngaahi angahalá, ʻe lava ke tau hiki hake hotau lotó pea fiefia.)

  • Kuo ʻomi fēfē ʻe hoʻo fakamoʻoni ki he Fakalelei kia Sīsū Kalaisí ha fiefia ki hoʻo moʻuí? (Hili e tali e kau akó ki he fehuʻi ko ʻení, te ke lava foki ke vahevahe ange hoʻo talí.)

Fakamatalaʻi ange ko ha founga ʻe taha ʻoku tānaki ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kakaí ʻoku fakafou ʻi heʻetau feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí. ʻI he fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29, naʻá Ne folofola ai ʻia Siosefa Sāmita ki he kaumātuʻa ʻe toko ono mo fekau kinautolu ke malanga ʻaki ʻEne ongoongoleleí.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:4-6 . Poupouʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea ʻoku fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekaú. Hili iá pea fai ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea naʻá ke maʻú? Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi lea mo e kupuʻi lea ko ʻení kau ki he aʻusia hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:7–8. Kole ki he he kalasí ke nau muimui pē, ʻo kumi ʻa e fakamatala ʻa e Fakamoʻuí ki he meʻa ne ui e kaumātuʻa ʻe toko ono ko ʻení ke faí mo hono ʻuhingá.

  • Ko e hā ne ui ʻe he Fakamoʻuí ki he kaumātuʻa ko ʻení ke nau fakahokó? (“Ke fakahoko ʻa hono tānaki fakataha ʻo [ʻEne] kakai kuo filí.”) Ko e hā e founga ne fakamatalaʻi ʻaki ʻe he Fakamoʻuí ʻa ʻEne kakai filí? (Ko kinautolu ʻoku nau “ongoʻi [Hono] leʻó pea ʻikai fakafefeka honau lotó.”)

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e kau faifekaú ki hono tānaki fakataha ʻo e kakai fili?

Fakamatalaʻi ange ko e taimi naʻe foaki ai ʻa e fakahā ko ʻení, naʻe tokosiʻi e kāingalotu ʻo e Siasí. Naʻe lava e Kāingalotú “ke tānaki mai ki he potu ʻe taha” (T&F 29:8). Ka neongo ia, ʻi he tupu ʻa e Siasí, naʻe fekau ʻe he ʻEikí e Kāingalotú ke nau fakataha ki ha ngaahi feituʻu kehekehe. ʻOku tau fakataha he ʻahó ni ʻi he ngaahi siteiki ʻo Saione ʻoku tau nofo aí.

  • Ko e hā ha ngaahi feituʻu ʻoku tau tānaki ki ai ʻi he ʻahó ni? (ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi talí ʻa e ngaahi ʻapí, falelotú mo e ngaahi temipalé.)

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:9–13 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakahā ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení te Ne hāʻele mai ki he māmaní ʻi he mālohi mo e nāunaú. Ko e ngaahi kau tau ʻa ia ʻe hāʻele mai mo e Fakamoʻuí ʻi he nāunau ʻi Heʻene Hāʻele ʻAngaua Maí ko e Kāingalotu faivelenga kuo nau moʻui ʻi he vahaʻataimi kotoa pē ʻi he hisitōlia ʻo e māmaní. ʻE toetuʻu ʻa e kau māʻoniʻoni kuo pekiá, pea ʻe fakaʻauha ʻa e angahalá. ʻE “nofo [ʻa Sīsū Kalaisi] ʻi he māʻoniʻoni fakataha mo e tangatá ʻi he māmaní ʻi ha taʻu ʻe tahaafe” (T&F 29:11).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:14–21

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e niʻihi ʻo e ngaahi fakaʻilonga ʻe hoko kimuʻa ʻi Heʻene Hāʻele ʻAngaua maí

Fakamatalaʻi ange ko e tānaki fakataha ʻo ʻIsilelí ko e konga ia ʻo ʻetau teuteu ki he toe hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí. Kuo fakahā ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi fakaʻilonga kehe ʻe hoko kimuʻa ʻi Heʻene Hāʻele ʻAngaua maí. Kole ki he kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:14–21, ʻo fekumi ki he ngaahi fakaʻilonga ko ia ʻe hoko kimuʻa e Hāʻele ʻAngaua maí. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi fakaʻilonga ko ʻení ʻi heʻenau folofolá pe hiki kinautolu ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá.

Kimuʻa pea toki lau ʻe he kau akó ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakamamafaʻi ange ʻoku ʻikai ke tau ʻilo pe ʻe fakahoko fēfē pe ko e fē taimi ʻe fakahoko ai ʻa e ngaahi kikite ko ʻení.

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi ke ako ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakamahinoʻi ange neongo ʻe hoko mai ʻa e ngaahi fakaʻilonga ko ʻení koeʻuhí ko e fai angahalá, te nau uesia ʻa e kakai kotoa pē ʻi he māmaní, ʻo aʻu ki he kau māʻoniʻoní. Te ke lava ʻo lau e lea ko ʻeni ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá:

ʻĪmisi
Palōfita ko Siosefa Sāmitá

“Fekauʻaki mo e hāʻele mai ʻa e Foha ʻo e Tangatá … ko e fakakaukau hala ia ʻa e pehē ʻe hao ʻa e Kāingalotú mei he ngaahi fakamāú kotoa, kae mamahi ʻa e kau angahalá; he ʻoku moʻulaloa ʻa e kakano kotoa pē ke mamahi, pea naʻa mo e ʻkau māʻoniʻoní foki ʻe ʻikai te nau meimei hao’ [vakai, T&F 63:34]; ka neongo ia ʻe ʻi ai ha Kāingalotu tokolahi ʻe hao, koeʻuhí he ʻe moʻui ʻa e kakai angatonú ʻi he tuí [vakai, Hapakuki 2:4]; ka ʻe kei ʻi ai pē ha kakai māʻoniʻoni ʻe niʻihi ʻe moʻulaloa ki he mahamahakí, ki he ngaahi meʻa fakamamahí, mo e alā meʻa pehē, koeʻuhí ko e vaivai ʻo e kakanó, neongo ia ʻe kei fakahaofi kinautolu ʻi he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá” (Ko e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 290‑91).

  • Ko e hā te ke fie tānaki fakataha ai ko e kakai fili ʻa e Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku hoko ai e ngaahi meʻá ni?

Fakamahinoʻi ange kapau te tau maʻu ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí pea muimui kiate Iá, ʻoku tau lava ʻo maʻu maʻu pē ʻa e melinó, ʻo aʻu ki he ngaahi taimi ʻoku fakamatalaʻi ʻi he fakahā ko ʻení. Ke fakamamafaʻi ʻa e moʻoni ko ʻení, ʻe lava ke ke fakaafeʻi e kau akó ke lau ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi veesi ko ʻení: Sione 14:27; 16:33; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 59:23.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:17. Kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e nunuʻa ʻo e fakafisi ke fakatomalá.

  • Ko e hā e nunuʻa ʻo e fakafisi ke fakatomalá? (ʻOku totonu ke fakahaaʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau he ʻikai ke tau fakatomala, he ʻikai fakamaʻa kitautolu ʻe he taʻataʻa fakalelei ʻo Sīsū Kalaisí. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:17.)

Fakapapauʻi ange ki he kau akó ko e teuteu mahuʻinga taha ʻe lava ke tau fai ki he Hāʻele ʻAngaua maí ko e haʻu ki he Fakamoʻuí, fakatomala, pea fakamaʻa kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau pe ʻoku fie maʻu ke nau fakatomala mei ha faʻahinga meʻa pea ko e hā kuo pau ke nau fai ke maʻa ai mei he angahalá.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:22–29

ʻOku fakahā ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e meʻa ʻe hoko hili ʻa e Nofotuʻí, kau ai ʻa e Fakamaau Fakaʻosí

Vahe ki he tokotaha ako takitaha ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻeni mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29: veesi 22, veesi 26, pe veesi 27–28. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa ʻenau veesi pe ngaahi veesi ne vahe angé pea feinga ke ʻiloʻi ha meʻa ʻe taha ʻe hoko ʻi he fakaʻosinga ʻo e Nofotuʻí. (Ki he kau ako kuo vahe ke nau ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:26, te ke fie fakamatalaʻi ange ko Maikelí, ʻa e ʻāngelo pulé, ko ʻĀtama. Vakai, T&F 107:54.) Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi ke fekumi ʻi heʻenau veesi pe ngaahi veesi ne vahe angé, kole ange ke nau lipooti e meʻa ne nau maʻú, ʻo kamata ʻi he veesi 22.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:27, pea kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e tāpuaki ʻoku foaki ki he māʻoniʻoní ʻi he Fakamaau Fakaʻosí.

  • Ko e hā e tāpuaki te tau maʻu kapau te tau tānaki fakataha ki he Fakamoʻuí? (ʻOku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó e tokāteline ko ʻení: Ko kinautolu kuo nau moʻui angatonu pea haʻu kia Sīsū Kalaisí te nau maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. Te ke fie poupouʻi kinautolu ke fakaʻilongaʻi ʻa e moʻoni ko ʻeni ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:27.)

Fakaʻosi ʻaki hono fokotuʻu ʻa e fakatātā ʻo Sīsū Kalaisi mo e fānaú ʻi he palakipoé. Tohiʻi leva e foʻi lea ko e Ko Au he palakipoé. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he feituʻu te nau fakahū ai e foʻi lea Ko Au kapau ʻoku fakafofongaʻi ʻe hono tuʻungá ʻa ʻenau ofi ki he Fakamoʻuí. Kole ki he kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau aʻusia ʻi ha taimi ne nau muimui ai ki he ngaahi ueʻi kuó ne ʻomi kinautolu ke ofi ange ki he Fakamoʻuí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fili ʻa e meʻa ʻe taha te nau fai ke nau ngāue ai ʻo fakatatau mo e meʻa ne nau ako he ʻaho ní pea ʻunu ʻo ofi ange kiate Iá.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:7. “ʻOku ui ʻa kimoutolu ke fakahoko ʻa hono tānaki ʻo hoku kakai kuo filí”

Naʻe fakapapauʻi mai ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻi heʻene lea ki he kau talavou ʻo e Siasí, ʻa hotau fatongia ke tānaki fakataha ʻa e kakai fili ʻa e ʻOtuá:

ʻĪmisi
Elder Neil L. Andersen

“ʻE hoko hoʻo ngāue fakafaifekaú ko ho faingamālie toputapu ke ʻomi e niʻihi kehé kia Kalaisi pea tokoni ke teuteuʻi kinautolu ki he Hāʻele ʻAngaua mai ʻa e Fakamoʻuí.

“Kuo fuoloa e folofola e ʻEikí ʻo kau ki he ngaahi teuteu ʻoku fie maʻu ki Heʻene Hāʻele ʻAngaua maí. Naʻá Ne folofola kia ʻĪnoke ʻo pehē, ‘Pea te u fekau hifo ʻa e māʻoniʻoní mei he langí; pea te u ʻohake ʻa e moʻoni mei he kelekelé, … pea te u ʻai ke tafiʻi ʻa māmani ʻe he māʻoniʻoní mo e moʻoní ʻo hangē ka fai ia ʻaki ʻa e lōmakí, ke tānaki fakataha mai ʻa hoku kakai filí mei he ngaahi vahe fā ʻo e māmaní.’ [Mōsese 7:62.] Naʻe kikite ʻa e palōfita ko Tanielá ʻe teka atu ʻa e ongoongoleleí ki he ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻo hangē ha ‘maka [ʻoku] tā mei [ha] moʻungá taʻe kau ai ha nimá.’ [Taniela 2:45.] Naʻe lea ʻa Nīfai ʻo kau ki he Siasí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní ʻo pehē ʻoku tokosiʻi ka ʻe mafola ʻi he funga ʻo e māmaní. [Vakai, 1 Nīfai 14:12–14.] Naʻe folofola ʻa e ʻEikí ʻi he kuonga fakakosipelí ni ʻo pehē, ‘ʻOku ui ʻa kimoutolu ke fakahoko ʻa hono tānaki ʻo hoku kakai kuo filí.’ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:7.] … Ko ha faingamālie mo ha fatongia maʻongoʻonga hoʻomou ngāue fakafaifekaú, ʻo mahuʻinga ki he tānaki ko ʻeni kuo talaʻofá pea ʻoku fehokotaki ia mo homou ikuʻanga taʻengatá” (“Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngauá,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 50–51).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:7–9. ʻOku fie maʻu ke tānaki fakataha ʻa e Kāingalotú ki he ngaahi siteiki ʻo Saioné

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá e feituʻu ʻoku totonu ke tānaki fakataha ki ai ʻa e Kāingalotú:

ʻĪmisi
ʻEletā Bruce R. McConkie

“Ko e ngaahi siteiki ʻo Saioné … ʻoku fokotuʻu ʻi he ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní. ʻI he fehokotakiʻanga ko ʻení, tuku ke tau fakalaulauloto ki he ngaahi moʻoni ko ʻení: Ko ha siteiki ʻo Saione ko ha konga ia ʻo Saione. He ʻikai te ke lava ʻo faʻu ha siteiki ʻo Saione taʻe fakatupu ai ha konga ʻo Saioné. Ko e Saioné ʻa e loto-maʻá; ʻoku tau maʻu ʻa e loto maʻá ʻi he papitaisó pea mo e talangofua. ʻOku ʻi ai ha ngaahi ngataʻanga fakasiokālafi ʻo ha siteiki. ʻOku hangē hono fokotuʻu ha siteikí ko hono fokotuʻu ha Kolo ʻo e Māʻoniʻoní. Ko e siteiki kotoa pē ʻi he māmaní ko e feituʻu tānakiʻanga ia ki he fanga sipi hē ʻo ʻIsilelí ʻa ia ʻoku nofo ʻi hono feituʻú.

“Ko e feituʻu tānakiʻanga ki he kau Peluú ʻoku ʻi he ngaahi siteiki ʻo Saione ʻi Peluú, pe ʻi he ngaahi feituʻu ʻa ia ʻe vavé ni ʻene hoko ko e ngaahi siteikí. Ko e feituʻu tānakiʻanga ki he kau Sileií ʻoku ʻi Silei; ki he kau Polīviá ʻi Poliviá; ki he kau Kōleá ʻi Kōlea; pea fai pehē ʻi he kotoa ʻo e māmaní. ʻOku uiʻa e kau ʻIsileli ne fakamoveteʻi ʻi he fonua kotoa pē ke fakataha ki he lotoʻā sipi ʻo Kalaisí, ki he ngaahi siteiki ʻo Saioné, ʻo hangē ko ia ʻoku fokotuʻu ʻi honau ngaahi puleʻangá” (“Come: Let Israel Build Zion,” Ensign, May 1977, 118).