Seminelí
Lēsoni 79: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:20-49


Lēsoni 79

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:20-49

Talateú

ʻI he konga ʻuluaki ʻo e meʻa-hā-mai naʻe fakahā kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻi he ʻaho 16 ʻo Fēpueli 1832, naʻá na mamata ki he nāunau ʻo Sīsū Kalaisí mo fakamoʻoni ʻo kau kiate Ia. Naʻá na mamata ki hono kapusi ʻa Sētane mei he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi he maama fakalaumālié ki he angatuʻu. Naʻe fakahā foki kiate kinaua ʻa e ngaahi foha ʻo e malaʻiá mo ako ʻa e ngaahi nunuʻa taʻengata ʻo kinautolu ʻoku fili ke muimui ʻia Sētané.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:20-24

ʻOku mamata ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ki ha meʻa-hā-mai ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi

Ki he himi ʻo e fakataha lotú, fakaafeʻi e kalasí ke nau hivaʻi “ʻOku Moʻui Hoku Huhuʻí” (Ngaahi Himí, fika 68). ʻE ala tokoni ʻa e ngaahi lea ʻa e himi ko ʻení ke ongoʻi ʻe he kau akó ʻa e mālohi ʻo e ngaahi moʻoni te nau ako he ʻaho ní.

Kamata e kalasí ʻaki hono fakaafeʻi ʻo e kau akó ke fakakaukau ki he tūkunga ko ʻení: Lolotonga hoʻo tangutu ʻi ha kalasi ʻi he akó, ʻoku kamata aleaʻi ʻe hoʻo faiakó ʻa e ngaahi tui fakalotu ʻo e māmaní. ʻOku ʻeke ʻe he faiakó pe ʻoku ʻi ai ha kau Kalisitiane ʻi he kalasí te nau loto fiemālie ke vahevahe ʻa ʻenau tui kau kia Sīsū Kalaisí.

  • Kapau naʻá ke ʻi he tūkunga ko ʻení, ko e hā te ke fakakau ʻi he fakamatala ʻokú ke tui pea ʻilo kau kia Sīsū Kalaisí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau sio ki he fakatātā naʻa nau maʻu ʻi he lēsoni kimuʻá, ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa e vīsone ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. Fakamatalaʻi ange te nau ako ʻi he lēsoni ʻo e ʻaho ní fekauʻaki mo e ngaahi ʻuluaki konga ʻe tolu ʻo e meʻa-hā-mai ne fakahā kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoní. ʻI he ʻuluaki konga ʻo e meʻa-hā-maí, naʻá na mamata ki he Tamaí mo e ʻAló ʻi he lotolotonga ʻo Hona nāunaú. Tohi ʻa e ʻuluʻi fakamatala ʻe tolu ko ʻení ʻi he palakipoé:

Ko e meʻa naʻá na mamata ki aí Ko e meʻa naʻá na fanongoá Ko e meʻa naʻá na akó

Kole ki he kau akó ke nau hiki e ʻuluʻi tohi ko ʻení ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá. Hili iá, pea fakaafeʻi kinautolu ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:20–24 pea hiki ʻa e ngaahi lea pe kupuʻi lea mei he veesi ko ʻení ʻi he ngaahi ʻuluʻi fakamatala totonú. Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke haʻu ki he palakipoé pea hoko ko ha tangata tohi. Kole ki he kalasí ke vahevahe ʻa e ngaahi lea pe kupuʻi lea naʻa nau ʻiló ʻi he ongo ʻuluaki ʻuluʻi tohí lolotonga ʻoku tohi kinautolu ʻe he tokotaha akó ʻi he ngaahi ʻuluʻi tohi totonu ʻi he palakipoé.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení kau kia Sīsū Kalaisí? (Fakaafeʻi ʻa e tokotaha ako ʻoku hoko ko ha tangata tohí ke hiki e ngaahi tali ʻa e kalasí he palakipoé ʻi lalo he ʻuluʻi tohi Ko e meʻa naʻá na akó.)

ʻE lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha ngaahi tokāteline kehekehe, kau ai ʻa e ngaahi meʻá ni: Ko Sīsū Kalaisí ko ha tokotaha moʻui, nāunauʻia; ko e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí ko ha ongo tangata mavahevahe; ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo Pē taha naʻe Fakatupu ʻo e Tamaí; ko Sīsū Kalaisí ʻa e Tupuʻanga ʻo e māmani ko ʻení mo e ngaahi maama kehé; pea ko e ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine fakatupu kitautolu ki he ʻOtuá.

Tokoni ke teuteu ʻa e kau akó ke vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku nau ongoʻí mo e ngaahi fakamoʻoni fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni naʻa nau ʻilo ʻi he veesi 20–24 ʻaki hono kole ange ke nau tali ki ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá (hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé):

Ko e fē ʻi he ngaahi moʻoni ko ʻení ʻokú ke houngaʻia moʻoni aí, pea ko e hā hono ʻuhingá?

Ko e fē ʻi he ngaahi tokāteline ko ʻení te ke lava ʻo fakamoʻoni ki aí? ʻOkú ke ʻilo fēfē ʻoku moʻoni ia?

Fakakakato e sētesi ko ʻení: Fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi, ʻoku ou ʻilo …

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke tohi aí, kole ange ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e fakamoʻoni ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoní ʻi he T&F 76:22. Hili iá pea fakaafeʻi ha kau ako ʻoku nau loto fiemālie ke vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku nau ongoʻí mo e ngaahi fakamoʻoni fekauʻaki mo e Fakamoʻui kuo toetuʻú ke nau fai ia. Fakakaukau ke vahevahe foki hoʻo fakamoʻoni kau ki he Fakamoʻuí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:25–29

ʻOku mamata ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻi ha meʻa-hā-mai ki he tō ʻa Lusifaá

Kapau ʻe lava, ʻoange ki he tokotaha ako takitaha ha tatau ʻo e sivi tonu/hala ko ʻení, pe hiki e siví ʻi he palakipoé. Fekau ʻa e kau akó ke tohi ʻi heʻenau tataú pe ʻi ha laʻipepa pe ʻoku moʻoni pe loi ʻa e lea takitaha.

  • ____1. Naʻe ʻiloa ʻa Sētane ko Lusifā.

  • ____2. Ko Sētane ko ha laumālie ne maʻu mafai ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá.

  • ____3. Naʻe ʻikai ʻuhinga ʻa Sētane ke talangataʻa ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

  • ____4. Ne ʻi ai ha fiefia ʻi he langí ʻi hono kapusi ʻa Sētane ki tuʻá.

  • ____5. ʻOku feinga ʻa Sētane ke tau mo e Kāingalotu ʻo e ʻOtuá.

Hili hono fakakakato e kiʻi siví ʻe he kau akó, fakamatalaʻi ange ʻoku fakamatalaʻi ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:25–29 ʻa e meʻa-hā-mai naʻe mamata ai ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ki he tō ʻa Lusifaá. Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e ngaahi veesi ko ʻení pea fai ha ngaahi liliu ki heʻenau ngaahi talí ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa ʻoku nau laú. Hili hono fakapapauʻi ʻe he kau akó ʻenau ngaahi talí, toe vakaiʻi ʻa e lea takitaha, pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻenau ngaahi talí ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ne nau akó. ʻOku moʻoni ʻa e lea fika 1 (vakai, T&F 76:26). ʻOku moʻoni foki ʻa e lea fika 2 (vakai, T&F 76:25–27). Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ki he kau akó ʻoku ʻuhinga ʻa e hingoa Lusifaá ki he taha ʻokú ne ʻomi maama pe ulo atu. ʻOku toe ʻiloa foki ia ko e “foha ʻo e pongipongí.” (Vakai, Bible Dictionary, “Lucifer”; Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Lusifā,” scriptures.lds.org.)

ʻI he fakamatalaʻi ʻe he kau akó ʻenau ngaahi tali ki he lea fika 3, ʻa ia ʻoku halá (vakai, T&F 76: 25, 28), tokoni ke mahino kiate kinautolu naʻe angatuʻu ʻa Sētane. Naʻá ne feinga ke fakahifo ʻa e Tamai Hēvaní pea ʻave Hono mālohí, puleʻangá, mo e nāunaú.

  • Fakatatau ki he veesi 25, ko e hā e nunuʻa ʻo e fakafepaki ʻa Lusifā ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí? (Mahalo te ke fie fakaafeʻi e kau akó ke hiki e tokāteline ko ʻení ʻi he tafaʻaki ʻo ʻenau folofolá ofi ki he veesi 25: Naʻe angatuʻu ʻa Lusifā ʻi he maama fakalaumālié, ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi pea naʻe kapusi ia ki tuʻa.)

Hili hono fakamatalaʻi ʻe he kau akó ʻenau ngaahi tali ki he lea fika 4, ʻa ia ʻoku halá (vakai, T&F 76:26), fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e hingoa Malaʻia, naʻe ʻoange kia Lusifaá ki he fakaʻauha pe malaʻia.

ʻI he fakamatalaʻi ʻe he kau akó ʻenau ngaahi tali ki he lea fika 5, ʻa ia ʻoku moʻoní (vakai, T&F 76:29), fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e kupuʻi lea ʻi he veesi 29 ʻa ia ʻoku nau akoʻi ʻoku fakatupu ʻe Sētane ʻa e tau mo e Kāingalotu ʻo e ʻOtuá.

  • Ne kamata ʻanefē ʻa e tau ko ʻeni mo Sētané? (ʻI he maama fakalaumālié.) Ko e hā ha ngaahi lea mei he veesi 29 ʻoku nau fakamatalaʻi ʻoku hokohoko atu pē he ʻahó ni ʻa e tau ne kamata ʻi he langí? (ʻOku fakatou fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea tauʻi mo e kāpui ʻi he taimi lolotongá. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e kāpuí ke takatakai fakaʻaufuli.)

  • ʻOku tauʻi fēfē ʻe Sētane ʻa e Kāingalotu ʻo e ʻOtuá he ʻahó ni?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:30-49

ʻOku mamata ʻa Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ki ha meʻa-hā-mai ʻo e ngaahi mamahi ʻo e ngaahi foha ʻo e malaʻiá

  • ʻI he taimi ʻo e taú, ko e hā ʻa e lavaki?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakavave ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:30–32, ʻo kumi e kau lavaki ki he Fakamoʻuí naʻe fakahā ʻe he ʻEikí kia Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻi ha meʻa-hā-maí. Kole ki he kau akó ke nau lipooti e meʻa ne nau maʻú. Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke taufetongi ʻi hono lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:30-35. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi ki he ngaahi fili te ne tataki ʻa e niʻihi fakafoʻituituí ke nau hoko ko e ngaahi foha ʻo e malaʻiá.

  • Ko e hā e ngaahi fili ʻoku iku ai ki he hoko ko e ngaahi foha ʻo e malaʻiá? (ʻI he fili ke muimui ʻia Sētané, fakaʻikaiʻi ʻa e moʻoní, pea fakafepaki ki he mālohi ʻo e ʻOtuá hili hono ʻilo iá [vakai, T&F 76:31]; fakaʻikaiʻi e Laumālie Māʻoniʻoní hili ʻenau tali iá pea fakaʻikaiʻi e Fakamoʻuí [vakai, T&F 76:35].)

ʻOku hohaʻa ʻa e kau akó he taimi ʻe niʻihi ʻoku hoko ha ʻofaʻanga ʻa ia kuo māmālohi ʻi he ongoongoleleí, ko e ngaahi foha ʻo e malaʻiá. Fakamatalaʻi ange ʻoku kehe ʻa e ngaahi foha ia ʻo e malaʻiá mei he kau mēmipa ʻo e Siasí naʻa nau maʻu ha fakamoʻoni ki he moʻoní ʻi he taimi ʻe taha kae māmālohi ʻi he ongoongoleleí. ʻOku fakahoko ʻe he ngaahi foha ʻo e malaʻiá ʻa e angahala ʻoku ʻikai toe lava ʻo fakamolemoleʻí, ʻa hono fakaʻikaiʻi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo ʻo pehē:

ʻĪmisi
Palesiteni Spencer W. Kimball

“ʻOku fie maʻu ʻo fekauʻaki mo e angahala ki he Laumālie Māʻoniʻoní ha ʻilo ʻoku ʻikai malava ke lohiakiʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻe he kakai [angamahení ke] fai ha angahala pehē” (Ko e Mana ʻo e Fakamolemolé1969], 131).

Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:36–38, 44–49. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi ʻa e tuʻunga ʻo e ngaahi foha ʻo e malaʻiá

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e mamahi taʻengata ʻe aʻusia ʻe he ngaahi foha ʻo e malaʻiá?

  • Fakatatau ki he veesi 37, ko e hā e faʻahinga mate ʻe aʻusia pē ʻe he ngaahi foha ʻo e malaʻiá?

Fakamatalaʻi ange he ʻikai huhuʻi ʻa e ngaahi foha ʻo e malaʻiá mei he mate fakalaumālie hono uá pea he ʻikai ke nau maʻu ʻa e puleʻanga ʻo e nāunaú hili ʻenau toetuʻú. Ka te nau mamahi ʻo taʻengata.

Fakamahinoʻi ange naʻe ʻilo ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ha foʻi moʻoni ʻo e ʻamanaki lelei lolotonga ʻo e meʻa-hā-mai ki he ngaahi foha ʻo e malaʻiá. Ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení, kole ki he kau akó ke vahevahe ʻa e ongoongo lelei taha naʻa nau maʻu he uike kuo ʻosí. (Mahalo te ke fie ʻomi ha ngaahi sīpinga ʻo e ongoongo fakafiefia mei he ngaahi nusipepa pe ko e ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé.) Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:39–43 pea kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ki ha ongoongo lelei naʻe maʻu ʻe he māmaní.

  • Ko e hā e ngaahi ongoongo lelei naʻe maʻu ʻe he māmaní? (Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga moʻoni e foʻi lea ongoongoleleí ki ha ongoongo ʻoku lelei.)

Ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tokāteline naʻe akoʻi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:39–43, kole ange ke nau tohi ha ʻuluʻi fakamatala nounou ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá ʻo fakamatalaʻi fakanounou ʻa e “ongoongo leleí” naʻe akoʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha niʻihi ke vahevahe ʻenau ʻuluʻi tohí mo e kalasí. Hili e tali ʻa e kau akó, te ke fie fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻi he veesi 39–43 ʻoku nau akoʻi ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻE maʻu ʻe he fānau kotoa ʻo e ʻOtuá ha potu ʻi ha puleʻanga ʻo e nāunaú, ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

  • Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ko ha “ongoongo lelei” kiate koé?

Te ke fie fakaʻosi e lēsoni ko ʻení ʻaki haʻo vahevahe hoʻo tali ki he fehuʻi ko ʻení.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76. Ko hono maʻu ʻo e meʻa-hā-maí

Naʻe ʻi ai ʻa Filo Tipolo ʻi hono maʻu ʻe Siosefa Sāmita mo Sitenei Likitoni ʻa ʻena meʻa-hā-maí. Naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e aʻusia ʻa Siosefa mo Siteneí ʻo pehē:

“Naʻe foaki ʻa e vīsone ʻoku lekooti ʻi he Tohi Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava ʻi he fale ʻo e ‘Tamai Sionisoní,’ i [Hailame], ʻi ʻOhaiō, pea lolotonga e taimi ne ʻi he laumālié ai ʻa Siosefa mo Sitenei ʻo mamata ki he matangaki ʻa e langí, ne ʻi ai ha kau tangata kehe ʻi he lokí, ʻo mahalo ko e toko hongofulu mā uá, pea naʻá ku kau atu ki ai ʻi ha kiʻi taimi … Naʻá ku mamata ki he nāunaú mo ongoʻi ʻa e mālohí, ka naʻe ʻikai ke u mamata ki he vīsoné. …

“Naʻe faʻa pehē ʻe Siosefa: ‘Ko e hā ʻoku ou mamata ki ai?’ ʻo hangē ko ha lea ʻa ha taha ʻi haʻane sio atu ʻi he matapā sioʻatá ʻo sio ki ha meʻa ʻoku ʻikai lava ha taha ia ʻi he lokí ʻo sio ki ai. Pea te ne fakamatala leva ʻa e meʻa ne sio ki aí pe ko ia ne lolotonga sio ki aí. Ne tali mai leva ʻa Sitenei, ‘ʻOku ou sio ki he meʻa tatau.’ ʻE pehē ʻe Sitenei ‘ko e hā ʻoku ou sio ki aí?’ pea toe fakamatalaʻi e meʻa ne sio ki aí pe lolotonga sio ki aí pea tali mai ʻe Siosefa, ‘ʻoku ou sio ki he meʻa tatau.’

“Ne toutou fakahoko e founga fepōtalanoaʻaki ko ʻení ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo e meʻa-hā-maí. …

“Naʻe tangutu maʻu mo fiemālie pē ʻa Siosefa he taimi ko ʻení ʻi he lotolotonga ʻo e nāunau fakaofó, ka naʻe tangutu hanokuua pē ʻa Sitenei pea tea, ʻo māpelupelu hangē ha konga tupenú ʻo sio pē, naʻe malimali pē ʻa Siosefa mo pehē, ‘ʻOku ʻikai anga ki ai ʻa Sitenei ʻo hangē ko aú’” (ʻi he “Recollections of the Prophet Joseph Smith,” The Juvenile Instructor, May 15, 1892, 303–4).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:22. “Ko e fakamoʻoni fakamuimui tahá ʻeni”

Ko e fakamoʻoni ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá mo Sitenei Likitoni ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:22 ko ha fakamoʻoni fakaeonopooni ia ki hono moʻoni ʻo e Tamaí mo e ʻAló. Ne ʻikai ngata pē ʻi he mamata ʻa Siosefa mo Siteneí ka naʻá na toe fanongoa foki, pea hoko ʻa ʻena ngaahi fakamoʻoní ko ha fakamoʻoni ki he kakai kotoa pē. ʻOku fakamatalaʻi ʻe Hailame Sāmita mo e Seni M. Sotali ʻa e kupuʻi lea ko e “fakamuimui tahá” ʻo anga peheni: “Ko e fakamoʻoni fakaʻosi ʻeni ki he foʻi moʻoni ko ia ʻokú Ne moʻuí, ko ha Tokotaha toetuʻu mo nāunauʻia; ʻoku ʻikai ko e fakamoʻoni fakaʻosí ia, ka ko e fakamuimui taha ia ʻo aʻu ki he meʻa-hā-mai ko ʻení” (Doctrine and Covenants Commentary [1972], 448). ʻI heʻene pehē “fakamuimui taha ʻeni”, ne ʻikai ʻuhinga ʻa Siosefa mo Sitenei ko kinaua naʻá na maʻu fakaʻosi ha faʻahinga fakamoʻoni pehē.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:26. “Ko ha foha ʻo e pongipongí”

Naʻe fakamatala ʻa Palesiteni Siaosi Q. Kēnoni ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ki he hingoa ʻo Sētané ko e “foha ʻo e pongipongí”:

ʻĪmisi
Palesiteni George Q. Cannon

“Kuo ui ia ʻe ha niʻihi ko e foha ʻo e pongipongí, ka ko ʻeni ia ko ha foha ia ʻo e pongipongí—ʻoku ʻikai ha veiveiua ko e taha pē ia ʻi ha niʻihi tokolahi. Ko e ʻāngelo ko ʻení, ʻoku ʻikai ha toe veiveiua ko ha tokotaha mālohi. Ko e lekooti ko ia ʻoku foaki mai kiate kitautolu ʻo kau kiate iá ʻoku hā mahino naʻá ne ʻi ha tuʻunga māʻolunga ʻaupito; naʻe fakaʻapaʻapaʻi ia, pea naʻá ne mālohi ʻi hono tuʻungá “(”Discourse by President George Q. Cannon,“ Latter-day Saints’ Millennial Star, Sept. 5, 1895, 563–64).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:32-35. Hoko ko ha foha ʻo e malaʻiá mo hono fakaʻikaiʻi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní

Naʻe akoʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻa e ngaahi meʻá ni fekauʻaki mo ha taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga ʻoku hoko ai ha taha ko e foha ʻo e malaʻiá—ko hono fakaʻikaiʻi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní:

ʻĪmisi
Palōfita ko Siosefa Sāmitá

“Ko e hā kuo pau ke fai ʻe ha tangata ke fakahoko ʻa e angahala ʻoku ʻikai fakamolemoleʻí? Kuo pau ke ne maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, fakaava ʻa e ngaahi langí kiate ia, peá ne ʻilo ʻa e ʻOtuá, peá ne toe faiangahala kiate ia. Hili e faiangahala ʻa ha tangata ki he Laumālie Māʻoniʻoní, ʻoku ʻikai ha fakatomala maʻana. Kuo pau ke ne pehē ne ʻikai ulo e laʻaá lolotonga ʻene sio ki aí; pe kuo pau ke ne fakaʻikaiʻi ʻa Sīsū Kalaisi ʻi hono fakaava ʻo e ngaahi langí kiate iá, pea ke fakaʻikaiʻi ʻa e palani ʻo e fakamoʻuí ʻi he ʻilo pau ʻoku moʻoni ia” (ʻi he History of the Church, 6:314).

Naʻe fakamatalaʻi ia ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo ʻo pehē:

ʻĪmisi
Palesiteni Spencer W. Kimball

“Kuo nau ngoto hifo ʻo tō ki lalo pea mole honau iví mo [e malava ke] fakatomalá. ” (Ko e Mana ʻo e Fakamolemolé [1969], 135).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:35. “Kuo nau kalusefai ia ʻi he ʻakau ʻiate kinautolu mo fai fakahāhā hono fakamāʻí”

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Bruce R. McConkie

“ʻOku kau ʻi he angahala ʻoku ʻikai lava ke fakamolemoleʻí hono kalusefai ʻe ha taha e ʻAlo ʻo e ʻOtuá pea fakahāhā pē ʻa hono fakamāʻí. (Hepelū 6:4–8; T. & F. 76:34–35.) … ʻOkú ne fai leva ʻa e fakapoó ʻi he loto lelei ki he pekia ʻa e ʻEikí, ʻa ia ʻokú ne ʻiloʻi haohaoa ʻa e moʻoní ka ʻokú ne angatuʻu fakahāhā pea fokotuʻu ai ia ʻi ha tuʻunga te ne lava pē ʻo kalusefai ʻa Kalaisi ʻi he ʻilo haohaoa ko e ʻAlo ia ʻo e ʻOtuá. Ko ia ai ʻoku tutuki foʻou ʻa Kalaisi pea fakamaaʻi fakahāhā Ia. (T. & F. 132:27.)” MormonDoctrine 2nd ed. [1966], 816–17).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:44. “ʻOkú ne fakamoʻui ʻa e kakai kotoa pē tuku kehe pē ʻa kinautolu”

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha ongo ʻuhinga kehekehe ʻo e fakamoʻuí:

ʻĪmisi
ʻEletā Dallin H. Oaks

“Ki he Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui ní, ʻe lava foki ke toe ʻuhinga ʻa e ‘fakamoʻui’ ki hono fakamoʻui pe fakahaofi mei he mate ʻanga uá (ko hono ʻuhingá ko e mate fakalaumālie fakaʻosí) ʻi ha fakapapau ʻo e puleʻanga ʻo e nāunaú ʻi he maama ka hoko maí (vakai, 1 Kolinitō 15:40–42). Hangē ko ia ʻoku fakamāmani lahi ʻa e Toetuʻú, ʻoku mau fakamoʻoni atu ko e tokotaha kotoa pē ʻoku moʻui ʻi ha taimi ʻi he funga ʻo e māmaní—tuku kehe pē ha tokosiʻi ʻaupito—ʻoku fakapapauʻi ki ai ʻa e fakamoʻuí ʻi he ʻuhinga ko ʻení. …

“Naʻe akoʻi ʻe he palōfita ko Pilikihami ʻIongí ʻa e tokāteline ko iá ʻi heʻene pehē, ‘ko e tokotaha kotoa pē ʻoku ʻikai ke ne fakamoleki ʻa e ʻaho ʻo e ʻaloʻofá ʻi he faiangahalá, ke ne hoko ai ko ha ʻāngelo ʻa e Tēvoló, ʻe ʻomi ia ke ne maʻu ha puleʻanga ʻo e nāunaú’ (Ko e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Pilikihami ʻIongi 1997], 333). ʻOku fakakoloaʻi ʻe he ʻuhinga ko ʻeni ʻo e fakahaofí ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he ʻaloʻofa ʻa hotau ʻEiki mo e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí.

“ʻI hono ngāue ʻaki angamaheni mo makehe ki he Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻoku toe ngāue ʻaki foki e ongo lea fakahaofí mo e fakamoʻuí ke fakafofongaʻi ʻa e hakeakiʻí pe moʻui taʻengatá (vakai, ʻĒpa. 2:11). ʻOku faʻa ui ʻeni ko e ‘kakato ʻo e fakamoʻuí’ (Bruce R. McConkie, The Mortal Messiah, 4 vols. [1979–81], 1:242). ʻOku fie maʻu ʻe he fakamoʻui ko ʻení ha meʻa lahi ange ʻi he fakatomala mo e papitaiso ʻi he mafai totonu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku fie maʻu foki hono fai ʻo e ngaahi fuakava toputapú, kau ai ʻa e mali taʻengatá, ʻi he ngaahi temipale ʻo e ʻOtuá, pea tauhi faivelenga ki he ngaahi fuakava ko iá ʻi he kātaki ki he ngataʻangá” (“Have You Been Saved?” Ensign, May 1998, 56–57).