Seminelí
Lēsoni 49: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:43–93


Lēsoni 49

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:43–93

Talateú

Ko e konga ki mui ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42 ko ha hoko atu ia ʻo e meʻa ʻoku ʻiloa ko e fono ʻo e Siasí. ʻOku kau ai ʻa e ngaahi akonaki ʻa e ʻEikí fekauʻaki mo e maté mo e fakamoʻuí. ʻOku ʻi ai foki ʻa e faleʻi ʻa e ʻEikí ki he Kāingalotú ʻo kau ki he founga ke ikunaʻi ai e ngaahi angahalá mo e hia mamafá mo e founga ke fehangahangai ai mo e ngaahi tūkunga ʻa ia kuo fakaʻitaʻi ai kitautolú pe kuo tau fakatupu ʻitá.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:43–55

ʻOku ʻomi ʻe he ʻEikí ʻa e faleʻi ʻo kau ki he maté mo e fakamoʻuí

Puke hake ʻi ha nima ʻe taha, ha kiʻi hina lolo ʻōlive kuo fakatapui ki he faingāue ki he mahakí; puke hake ʻi ho nima ʻe tahá, ha foʻi hina faitoʻo.

  • Ko e hā ʻoku fakaʻaongaʻi ki ai e ngaahi meʻa ko ʻení? Ko e fē ʻi he ngaahi meʻá ni ʻoku totonu ke tau falala ki ai ʻi he taimi ʻo e mahamahakí?

Hili e vahevahe nounou ʻe he kau akó ʻenau fakakaukaú, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:43–44 . Kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e fakahinohino ʻa e ʻEikí ʻo kau ki he meʻa ʻoku totonu ke tau falala ki ai ʻi he taimi ʻo e mahamahakí. Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e ngaahi veesi ko ʻení, ʻe ala tokoni ke fakamatalaʻi ange ko e ʻakau iiki mo e meʻakai vaivai ne fakamataka ki ai e veesi 43 ʻoku ʻuhinga ia ki he ngaahi faitoʻo ne angamaheni hono ngāue ʻaki lolotonga e vahaʻataimi ne foaki ai e fakahā ko ʻení.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he founga ʻe lava ke hoko mai ʻa e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he tuí mo e faitoʻó.

ʻĪmisi
ʻEletā Dallin H. Oaks

“ʻOku tui ʻa e Kāingalotú ki hono fakaʻaongaʻi e ʻilo fakasiaenisi mo e founga lelei taha ʻoku ala maʻú. ʻOku tau fakaʻaongaʻi ʻa e maʻu meʻatokoni leleí, fakamālohisinó, mo e ngaahi founga kehe ke fakatolonga ʻa e moʻui leleí pea tau fakaʻaongaʻi ʻa e tokoni ʻa e kau mataotao hangē ko e kau toketaá mo e kau fai tafá ke fakaleleiʻi ʻetau tuʻunga moʻui leleí.

ʻOku ʻikai ke fehangahangai ʻa hono fakaʻaongaʻi ʻo e faitoʻo fakasaienisí mo ʻetau ngaahi lotu ʻi he tuí pea mo ʻetau fakafalala ki he ngaahi tāpuaki ʻo e fai ngāué. …

“ʻIo, ʻoku ʻikai ke tau tali pē ke ʻosi kātoa e ngaahi foungá pea tau toki lotu ʻi he tui pe foaki ha tāpuaki lakanga fakataulaʻeiki ke fakamoʻui. ʻI he ngaahi taimi fakatamakí, ʻoku muʻomuʻa ʻa e lotú mo e ngaahi tāpuakí. ʻI he ngaahi taimi lahi ʻoku tau fakahoko ʻa e ngaahi feinga kotoa pē ʻi he taimi pē ʻe taha” (Fakamoʻui ʻo e Mahakí,”Ensign pe Liahona, Mē 2010, 47).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí pea pehē ki he faitoʻó ke fakamoʻui ʻi he taimi ʻo e mahakí?

  • Fakatatau ki he veesi 44, ʻe fakamoʻui nai e tokotaha puke kotoa pē ʻokú ne maʻu ha tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

Talaange ki he kau akó naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻEikí e ʻuhinga he ʻikai sai ai ha niʻihi ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:48 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ne puleʻi pe ʻe fakamoʻui ha taha ko ha ola ʻo ha tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

  • Fakatatau ki he veesi 48, ko e hā ʻa e meʻa mahuʻinga ʻokú ne fakapapauʻi e ola ʻo ha tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí? (ʻI he tali ʻa e kau akó, mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e “ʻikai tuʻutuʻuni ki he maté” ki he foʻi moʻoni ko iá ʻe hoko ʻa e maté pe fakamoʻuí ʻo fakatatau ki he taimi, poto, mo e finangalo ʻo e ʻEikí.)

  • Ko e hā he ʻikai fakamoʻui ai e tokotaha kotoa pē ʻokú ne maʻu ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tui ki he finangalo mo e taimi ʻa e ʻOtuá maʻatautolu takitahá?

Fakaafeʻi e kau akó ke ʻiloʻi ha tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:48 fekauʻaki mo e fakamoʻui mei hotau ngaahi vaivaí. ʻOku totonu ke fakahaaʻi ʻe he ngaahi tali ʻa e kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau te tau tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, ʻe lava ke fakamoʻui kitautolu ʻo fakatatau ki Hono finangaló. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ki he kau akó ke nau fakaʻilongaʻi e ngaahi lea pe kupuʻi lea ʻi he veesi 48 ʻokú ne akoʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó kuo pau ke fakatefito ʻa ʻetau tuí ʻia Sīsū Kalaisi kae ʻikai ʻi he ngaahi ola pau ʻoku tau fakaʻamuá, kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Fakaafeʻi e kalasí ke nau fakafanongo ki ha ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke fakatefito ʻetau tuí ʻia Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
ʻEletā Dallin H. Oaks

“ʻI heʻetau hoko ko e fānau ʻa e ʻOtuá, ʻoku tau falala kiate Ia ʻi heʻetau ʻilo ʻEne ʻofa maʻongoʻonga pea mo ʻEne tokaimaʻananga ki he ngaahi meʻa ʻoku lelei taha ki heʻetau lelei taʻengatá. Ko e tefitoʻi moʻoni ʻuluaki ʻo e ongoongoleleí ko e tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, pea ʻoku ʻuhinga ʻa e tuí ki he loto-falala. Naʻá ku ongoʻi ʻa e loto-falala ko iá ʻi he lea hoku tokouá ʻi ha meʻafakaʻeiki ʻo ha kiʻi finemui naʻe mate tupu mei ha puke lahi ʻaupito. Naʻá ne lea ʻaki ʻa e ngaahi lea ko ʻení ʻa ia naʻá ne tomuʻa fakaʻohovaleʻi au pea toki fakamāmaʻi kimui hoku ʻatamaí: ʻʻOku ou ʻilo ko e finangalo ia ʻo e ʻEikí ke ne mate. Naʻe lelei hono tauhi fakafaitoʻó. Naʻe fakahoko kiate ia ha faingāue. Naʻe hiki hono hingoá ʻi he lisi ʻo e lotú ʻi he temipalé. Naʻe fakahoko ha lotu ʻe laungeau ke fakamoʻui ia. Pea naʻá ku ʻiloʻi naʻe ʻi ai ha tui feʻunga ʻa e fāmilí ʻe fakamoʻui ia tukukehe kapau ko e finangalo ia ʻo e ʻEikí ke ʻave ia ki ʻapi ʻi he taimí ni.’ Naʻá ku toe ongoʻi ʻa e loto-falala tatau ʻi he lea ʻa ha tamai ʻa ha kiʻi finemui taʻu hongofulu tupu ne toki mālōlō ko e tupu mei he kanisaá. Naʻá ne pehē, ‘Ko e tui homau fāmilí ʻoku ʻi he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, ʻo ʻikai ʻi he ngaahi meʻa ʻe hokó.’ ʻOku kei ongo moʻoni ʻa e ngaahi leá ni kiate au. ʻOku tau fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku lavá ke fakamoʻui ʻa e niʻihi ʻoku tau ʻofa aí, pea tau falala ki he ʻEikí ʻi he meʻa ʻe hokó” (“Fakamoʻui ʻo e Mahakí,” 50).

  • Naʻe fakaʻaongaʻi fēfē ʻe he niʻihi fakafoʻituitui naʻe lave ki ai ʻa ʻEletā ʻOakesí ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí?

  • ʻOku fie maʻu ʻi he taimi ʻe niʻihi ha tui lahi ange ke sio ki he mate ha taha ʻoku tau ʻofa ai pe kātakiʻi ha puke fuoloa ʻi he fie maʻu ko ia ke mamata ki heʻenau moʻuí pe ko honau fakamoʻuí. ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe ala hoko ai ʻení?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ngāue ʻaki ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí, neongo he ʻikai te tau maʻu e ola ʻoku tau fakaʻamuá?

Kole ki he kau akó pe ʻoku nau ʻilo ha taha kuo pekia neongo ʻa e muimui ki he faleʻi fakafaitoʻo totonú mo e fekumi ki he fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he lotú mo e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. (Mātuʻaki tokanga ki he ngaahi ongo ʻa kinautolu mahalo kuo nau aʻusia ʻa e tūkunga ko ʻení.) Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:45–47. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea te nau ala ʻomi ha fakafiemālie ki ha taha kuó ne aʻusia ha pekia ʻa ha taha ne ʻofa ai.

  • ʻOku talamai ʻe he veesi 45 kiate kitautolu ʻe fakanatula pē ʻetau tengihia koeʻuhí ko e mole ʻa kinautolu ʻoku tau ʻofa aí. Ko e hā ʻa e tokāteline ne akoʻi ʻi he veesi 46 te ne ala ʻomi ha fakafiemālie kiate kinautolu ʻoku tengihia ha mole ha ʻofaʻanga? (ʻE ala ngāue ʻaki ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻOku melie ʻa e maté kiate kinautolu ʻoku mate ʻi he ʻEikí.)

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke mate ʻi he ʻEikí?

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻe “melie” ʻa e maté kiate kinautolu ʻoku mate ʻi he ʻEikí? (Mahalo ʻe fie maʻu ke ke fakamatalaʻi ange neongo ʻe lava ke faingataʻaʻia ha tokotaha faivelenga kuo pekia ʻi he mamahi fakaesinó, ka ʻoku ʻuhinga ʻa e talaʻofa ko ʻení ki he melino mo e mālōlō te ne aʻusia ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié.)

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakalaulauloto pe ʻoku nau moʻui ʻi ha founga te ne ngaohi ke hoko e maté ʻo “melie” kiate kinautolu ʻo ka hoko he ʻahó ni. (Mahalo te ke fie fakaafeʻi e kau akó ke hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:56–73

ʻOku talaʻofa ʻa e ʻEikí ke fakahā ha toe folofola mo e ʻilo lahi ange kiate kinautolu ʻoku kolé

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:56–58 ʻaki hono fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ki he Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e Tohi Tapú. Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki he Kāingalotú ʻoku totonu ke akoʻi ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ki he kakai kotoa pē. Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:59–69 ʻaki hono fakamatalaʻi ʻoku maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻa e ngaahi fakahinohino ʻa e ʻEikí kia Siosefa Sāmita mo e kau taki kehe ʻo e Siasí kau ki he taimi mo kinautolu ʻoku totonu ke nau malangaʻi ki ai ʻa e ongoongoleleí. Naʻe naʻinaʻi ʻe he ʻEikí kiate kinautolu ke nau moʻui ʻaki e ngaahi fono kuo ʻoange kiate kinautolú, peá Ne fakamatalaʻi ange te nau maʻu ʻa e fakahinohino lahi ange ke tokoniʻi kinautolu ke fokotuʻu ʻa e Siasí mo teuteuʻi e Kāingalotú ke nau nofo ʻi he Selusalema Foʻou ʻi he kahaʻú. ʻIkai ngata aí, naʻe akoʻi kiate kinautolu ʻe he ʻEikí ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo kau ki he founga te nau lava ai ke kei hokohoko atu ke maʻu ha fakahā fakalangi. Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:70–73 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe ʻoange ʻi he fono ʻo e fakatapuí, ha tokoni fakapaʻanga kiate kinautolu ne ngāue taimi kakato pe fakataimi ki he Siasí.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:61, 68, ʻo kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni fekauʻaki mo hono maʻu e fakahaá. ʻE ala kau ʻi he tali ʻa e kau akó e ngaahi meʻa ko ʻení:

Kapau te tau kole, ʻe foaki mai ʻe he ʻEikí kiate kitautolu ʻa e ʻilo te ne ʻomi e nongá, fiefiá, mo e moʻui taʻengatá.

Kapau te tau kole ki ha poto, ʻe foaki lahi mai ia ʻe he ʻEikí.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e kole fakamātoato ki he ʻEikí ki ha fakahā?

Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ʻoku tataki mo fakahinohinoʻi kitautolu ʻe he kau taki hotau Siasí ʻi he tefitoʻi moʻoni ʻo e fakahā hokohokó.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:74–87

ʻOku maʻu ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí ha fakahinohino ki he fehangahangai mo e kāingalotu ʻoku nau fakahoko ha angahala mamafá

Fakamatalaʻi ange naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻEikí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:74–87, e niʻhi ʻo e ngaahi fono ki hono fakahoko e fakatonutonu faka-Siasí. Naʻe tautautefito ʻEne foaki ʻa e fakahinohino ki he kau taki lakanga fakataulaʻeikí fekauʻaki mo e meʻa ke fai kiate kinautolu kuo nau fakahoko e angahala mamafá, kau ai e ngaahi angahala fakasekisualé, kaihaʻá, loí, pe “ha faʻahinga hia” (T&F 42:87).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:88–93

ʻOku fakahinohinoʻi ʻe he ʻEikí ʻa e Kāingalotú ki he founga ke fakaleleiʻi ʻa e ngaahi faikovi fakatāutahá

  • Ko e fē ha taimi kuó ke mamata ai ki ha ʻita ha taha ʻi he ngaahi lea pe ngāue ʻa ha taha kehe? Kuó ke ʻosi ongoʻi loto mamahi pe ʻita ʻi ha ngaahi lea pe ngāue ʻa taha kehe?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:88–89. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi e fakahinohino ʻa e ʻEikí ki he meʻa ke fai kapau ʻe fakaʻitaʻi kitautolu ʻe ha taha.

  • Ko e hā ʻoku totonu ke tau fai ki ha taha kuó ne fakaʻitaʻi kitautolu? (Fakalelei fakatāutaha mo ia. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e foʻi lea ko e fakalelei ke fakaleleiʻi e ngaahi faikehekehé pea toe ʻomi ʻa e melinó.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe ala tokoni ai ʻa e founga ko ʻení?

Hiki ʻa e ngaahi lea taʻe kakato ko ʻení ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e palakipoé.

ʻOku totonu ke … ʻa e ngaahi kovi ne fai ʻi he liló.

ʻOku totonu ke … ʻa e ngaahi kovi ne fai ʻi he kakaí.

Hiki ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e palakipoé, ʻa e fakaʻosinga ʻo e ngaahi lea takitaha:

… fakaleleiʻi ʻi ha feituʻu kakai.

… fakaleleiʻi ʻi he lilo.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:90–93, pea fakahinohinoʻi kinautolu ke fakahoa e lea taʻe kakato takitaha ki heʻene fakaʻosinga totonú. (ʻOku totonu ke fakaleleiʻi ʻi he lilo e ngaahi kovi ne fai ʻi he liló. ʻOku totonu ke fakaleleʻi ʻi he kakaí e ngaahi kovi ne fai ʻi he kakaí.)

  • Ko e hā nai ʻe taʻefeʻunga ai ke fakaleleiʻi e kovi ne fai ʻi he liló ʻi he kakaí?

  • Ko e hā nai ʻe fakapotopoto ai he taimi ʻe niʻihi ke fakaleleiʻi e ngaahi faikovi ʻi he kakaí?

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi tūkunga ʻoku nau fakahaaʻi ʻa e fakaʻaongaʻi totonu mo hala ʻo e ngaahi moʻoni ko ʻení. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú. (ʻI he vahevahe ʻa e kau akó, fakamamafaʻi ange ko hono fakaleleiʻi e ngaahi faikoví ʻoku kau ai e fakatomalá mo e fakamolemolé ʻi he founga ʻa e ʻEikí .)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e founga ʻe faitāpuekina ai ha fāmili ʻi hono fakaleleiʻi ʻo e ngaahi faikoví? Ko ha uooti pe kolo? Kulupu ʻo ha kaungā-akó?

Mahalo te ke fie fakamahinoʻi ange ʻoku fie maʻu ha loto-toʻa ke tau fehangahangai mo ha taha kuó ne fakaʻitaʻi kitautolu. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lotua ha tokoni mei he Tamai Hēvaní ʻi heʻenau feinga ke fakaleleiʻi totonu e ngaahi faikehekehe mo e niʻihi kehé.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:46–47. ʻOku melie ʻa e maté kiate kinautolu ʻoku mate ʻi he ʻEikí

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita ʻa e ʻuhinga ʻoku melie ai e maté kiate kinautolu ʻoku mate ʻi he ʻEikí:

ʻĪmisi
Palesiteni Joseph Fielding Smith

“Kuo hoko ko ha lea faingataʻa ki he Kāingalotu ʻe niʻihi ʻo e Siasí ʻa e pehē ko kinautolu ʻe mate ʻi he ʻEikí he ʻikai te nau ongoʻi ʻa e maté. Kuo nau mamata ki ha kau tangata mo fafine faivelenga ʻoku nau faingataʻaʻia ʻi ha lau ʻaho pea aʻu ki ha lau māhina kimuʻa pea ʻave kinautolú. Ka ʻoku ʻikai folofola heni ʻa e ʻEikí he ʻikai te nau faingataʻaʻia ʻi he mamahi ʻo e sinó, ka te nau tauʻatāina mei he mamahi ʻo e laumālié ʻa ia ʻe maʻu ʻe he kau faiangahalá, pea neongo te nau ala faingataʻaʻia ʻi he sinó, ka ʻe melie ʻa e maté kiate kinautolu he te nau ʻiloʻi ʻoku nau taau ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí” (Church History and Modern Revelation, 2 vols. [1953], 1:186). (Vakai foki, Doctrine and Covenants Student Manual, 2nd ed. [Church Educational System Manual, 2001], 85.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:48 “ʻIkai tuʻutuʻuni ke ne maté”

ʻĪmisi
Palesiteni Joseph Fielding Smith

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita, “ʻOku ʻikai teitei ʻave ha tangata angatonu kimuʻa ʻi hono taimí” (ʻi he “Funeral Services for Elder Richard L. Evans,” Ensign, Dec. 1971, 10).

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻoku hangē pē ko e fie maʻu ke tau tui ke fakamoʻuí, ʻoku fie maʻu ke tau tui ke tali e finangalo ʻo e ʻEikí he ʻikai ke fakamoʻui kitautolu:

ʻĪmisi
ʻEletā David A. Bednar

“[ʻOku ʻi ai] ha tefitoʻi moʻoni naʻe kaungatonu ki he ākonga faitōnunga kotoa pē; ko e tui mālohi ki he Fakamoʻuí, ko hono tali loto fakavaivai ia Hono finangaló mo e taimi ʻokú Ne fie ngāue mai ai ki heʻetau moʻuí—neongo ʻoku ʻikai ko e ola ia ne tau ʻamanaki ki ai pe fie maʻú. …

“ʻOku mahuʻinga ʻa e moʻui angatonú mo e tuí ke hiki ʻaki ʻa e ngaahi moʻungá—ʻo kapau ʻoku hanga ʻe hono hiki ʻo e ngaahi moʻungá ʻo fakahoko e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻOtuá pea fakatatau mo Hono finangaló. ʻOku tokoni moʻoni ʻa e moʻui angatonú mo e tuí ki hono fakamoʻui ʻo e mahakí, tulí pe ko e heké—ʻo kapau ʻe hanga ʻe he fakamoʻui ko iá ʻo fakahoko e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻOtuá pea fakatatau mo Hono finangaló. Ko ia, he ʻikai hiki ha ngaahi moʻunga lahi neongo e tui mālohí. Pea he ʻikai ke fakamoʻui ʻa e niʻihi kotoa ʻoku mahamahaki mo vaivaí. Kapau ʻe taʻofi e fakafepaki kotoa pē, toʻo atu mo e mahaki kotoa pē, ʻe taʻofi leva ʻa e tefitoʻi taumuʻa ʻo e palani ʻa e Tamaí.

“Ko e konga lahi ʻo e ngaahi lēsoni ʻoku tau ako ʻi he moʻui matelié, ʻoku toki lava ke maʻu pē ia ʻo fakafou ʻi he ngaahi meʻa ʻoku tau aʻusia mo faingataʻaʻia aí. Pea ʻoku ʻamanaki mo falala mai ʻa e ʻOtuá ke tau fehangahangai mo e mo e fili fakamatelié ʻaki ʻEne tokoní ke tau lava ʻo ako mo aʻusia ʻa e tuʻunga te tau aʻusia ʻi he taʻengatá” (“Ke ‘ʻOua Naʻa Tau … Holomui’ [T&F 19:18]” [Fakatahalotu ʻa e CES maʻá e kakai lalahi kei talavoú, Māʻasi 3, 2013], LDS.org (Vakai foki, Doctrine and Covenants Student Manual, 2nd ed. [Church Educational System manual, 2001, 2001], 85–6.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:70–73. Ko hono maʻu “[ha] totongi totonu ki heʻene ngaahi ngāue kotoa pē”

ʻOku fakamatala e ngaahi veesi ko ʻení ki hono maʻu ʻe he pīsopé mo hono ongo tokoní “ʻa e totongi totonu ki” heʻenau ngāué. ʻI hotau kuongá ni, ʻoku ʻuhinga ʻataʻatā pē ʻeni ki he kau Taki Maʻolungá, kau palesiteni fakamisioná, mo e kau palesiteni fakatemipalé ʻa ia ʻoku fie maʻu ke tukuange ʻenau ngāue maʻuʻanga moʻuí ke ngāue taimi kakato ʻi he Siasí. ʻOku maʻu ʻe he niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení ha paʻanga feʻunga ke tauhi ʻaki kinautolu mo honau fāmili ofí lolotonga e taimi ʻo ʻenau ngāué.