Talafaasolopito o le Ekalesia
Feiloaiga a Matini Harisi ma Tagata Atamamai


“Feiloaiga a Matini Harisi ma Tagata Atamamai,“O Autu o le Talafaasolopito o le Ekalesia

”Feiloaiga a Matini Harisi ma Tagata Atamamai”

Feiloaiga a Matini Harisi ma Tagata Atamamai

Ia Fepuari 1828, na malaga ai Matini Harisi i le Aai o Niu Ioka faatasi ma se tusitusiga o nisi o tusiga mai papatusi o le Tusi a Mamona, ma le faamoemoe e faaali atu ia i latou o tagata atamamai i nisi o faalapotopotoga e sili ona maualuga le aoaoina i le Iunaite Setete.1 Na faamatalaina e Harisi le tala o lenei malaga i le tele o taimi i lona olaga, e masani lava i tagata e faatalanoaina o ia o e na mananao ia iloa e uiga i ona uluai aafiaga i le Ekalesia. O Salesa Anetone, o se tasi o polofesa na feiloai ma Harisi, na tuua foi ni tala o le la feiloaiga ma Harisi, e faamaonia ai faapea o le fonotaga na faia moni lava. Ae o ni feeseeseaiga i le va o nei tala faasolopito ua tuua ai ni fesili e uiga i le malaga e lei taliina.

Ata
atatosi o Matini Harisi

Ata vali o Matini Harisi na saunia e Lewis A. Ramsey.

O le Uunaiga a Harisi

Mo se faataitaiga, ua faasino ni punaoa i ni nai uunaiga talafeagai mo le malaga. O nisi o tala ua faapea mai na poloaiina e le Alii Harisi e faia le malaga, ao isi ua faasino ia Iosefa Samita po o Harisi lava ia o le pogai.2 Atonu na faamoemoe Harisi o le faamaoniga a tagata atamamai o le a faamalieina ai lona faletua o Lusi, lea na faasolo ina le talitonu i le galuega faatino o le faaliliuga, po o le fesoasoani ia te ia lava ia lagona le saogalemu o ia lava ae lei faia le filifiliga faaiu e fesoasoani i le faatupeina o le faaliliuga. O isi punaoa ua faapea mai na faamoemoe Harisi e saili le fautuaga a tagata atamamai pe faapefea ona tali atu i le faaliliuga lava ia.

Feiloaiga ma Tagata Atamamai

I le taimi o le malaga a Matini Harisi, e foliga mai e lei iloa tele e Iosefa Samita po o Harisi le gagana i luga o papatusi. E tusa ai ma le tala mulimuli ane a Iosefa, o le agelu na tuuina mai papatusi ia te ia na tauina mai o se faamaumauga a Amerika anamua. Nai lo le sailia o se tagata atamai e i ai se malamalama faaAikupito (faatoa iloa mulimuli ane e Iosefa e faapea o le gagana i luga o papatusi na taua o le ”faaAikupito toefaatulagaina”), atonu foi na sailia e Harisi le fautuaga a tagata atamamai e i ai le atamai i mea faaanamua a Amerika.3

Ao malaga atu Harisi i le ala i le Aai o Niu Ioka, na ia malolo i Alapani, Niu Ioka, e asiasi ia Luteru Bradish, o se alii e malaga soo ma le aiga ma e i ai sootaga patino i Palamaira. Na manino lava le sailia e Harisi o le manatu o Bradish po o ai e asia e faatatau i le faaliliuga. Ona ia faaauau ai lea i le Aai o Niu Ioka e feiloai ma Samuelu L. Mitchill, o se tagata atamai i gagana ma o se sikola sili o le aganuu o Amerika anamua.4 Na asiasi foi Harisi ia Salesa Anetone, o se polofesa talavou o le kalama ma gagana i le Kolisi o Kolomupia i le Aai o Niu Ioka. Sa aoaoina Anetone i le faaEleni ma le Latina ae sa aoina mai foi ni tala o Initia Amerika mo le lolomiina ma sa naunau e iloilo le tusiga na aumai e Harisi ia te ia.5

Feiloaiga ma Salesa Anetone

E tusa ai ma le molimau a Harisi, na iloiloina e Salesa Anetone ia faailoga tusitusi ma saunia se faamatalaga ua sainia e folafola atu ai le moni o na tusitusiga, ae na ia saeiina le faamatalaga ina ua ia iloaina le ala na maua ai e Iosefa Samita ia papatusi. Na fautuaina e Anetone Harisi e aumai ia te ia papatusi moni lava, ae na musu Harisi, ma faaopoopo atu o lena vaega o papatusi ua faamauina. Sa tali mai Anetone, “E lē mafai ona ou faitauina se tusi ua faamauina.” I ni faamatalaga mulimuli ane, na faafiti Anetone e lei faamaonia faailoga tusitusi ma na finau mai na ia fautuaina Harisi ia aua nei faaaogaina ana tupe i le faaliliuga ma le lolomiga. Na ia faapea mai foi na faaali atu e Harisi ia te ia na o faailoga tusitusi na kopiina ae o Harisi, i nisi o ana tala, na faapea mai na ia aumaia foi se faataitaiga o le faaliliuga a Iosefa Samita o tusitusiga anamua.

Ata
atatosi o Salesa Anetone

Atatosi o Salesa Anetone.

Taunuuga o le Malaga

E ui lava i mea na tutupu i le taimi o le feiloaiga ma Anetone, na foi mai Harisi ua sili atu le mautinoa nai lo le taimi muamua e faapea o papatusi ma faailoga tusitusi e moni lava, ma na ia faaaluina ma le naunautai lona taimi ma le malosi i le lagolagoina o Iosefa Samita. Na ia saunoa faatasi ma Iosefa i le asiasiga ia Anetone o se faataunuuina o le valoaga a Isaia (o loo taua foi i le Tusi a Mamona lava ia) “le tusi ua faamaufaailogaina, ua avatu i le ua iloa faitau, ua faapea atu, Sei faitau mai ia lenei tusi; a ua fai mai o ia, Ou te le mafai, aua ua faamaufaailogaina” (Isaia 29:11).

O Autu e Fesootai I Ai: Book of Mormon Translation

Faamatalaga

  1. E ui lava o ni nai tusitusiga o faailoga tusitusi o le Tusi a Mamona i le vaitaimi o le soifuaga o Iosefa Samita o loo i ai pea nei, ua ioeina e tagata atamamai lautele e le o uluai “tusitusiga a Anetone” ia na ave e Matini Harisi i Niu Ioka (tagai “Appendix 2: Copies of Book of Mormon Characters, Introduction,” josephsmithpapers.org.

  2. O le faamaumauga muamua lava o le malaga, na maua i le talafaasolopito a Iosefa Samita i le 1832, o loo faapea mai na tau atu e Harisi ia Iosefa Samita “na tau atu e le Alii ia te ia ua tatau ona ia alu i le Aai o Niu Ioka faatasi ma ni faailoga tusitusi” (History, circa Summer 1832, 5, josephsmithpapers.org). Tagai foi i le Oliver Cowdery, “Letter IV,” Messenger and Advocate, vol. 1, no. 5 (Fepuari 1835), 80; History, 1838–1856, Volume A-1 [23 December 1805–30 August 1834], 9, josephsmithpapers.org.

  3. Michael Hubbard MacKay and Gerrit J. Dirkmaat, From Darkness unto Light: Joseph Smith’s Translation and Publication of the Book of Mormon (Provo, Utah: Brigham Young University, Religious Studies Center, 2015), 42–43.

  4. Stanley B. Kimball, “The Anthon Transcript: People, Primary Sources, and Problems,” BYU Studies, vol. 10, no. 3 (Tautotogo 1970) 332-34.

  5. MacKay and Dirkmaat, From Darkness unto Light, 49–51.