Talafaasolopito o le Ekalesia
Maota o Faaeega Paia


“Maota o Faaeega Paia,” O Autu o le Talafaasolopito o le Ekalesia

“Maota o Faaeega Paia”

Maota o Faaeega Paia

I le va o le ese mai Navu i le 1846 ma le faapaiaga o le malumalu o St. George i le 1877, e le’i i ai se malumalu mo Au Paia o Aso e Gata Ai e faatinoina ai papatisoga mo e ua maliliu, faaeega paia, ma faamauga.1 A e na faatagaina e Polika Iaga le faataunuuina o ni isi o sauniga o le malumalu i fafo mai o malumalu a o faatagatanuuina e Au Paia le Lauelele Tele ma fausia malumalu i St. George, Logan, Manti ma le Aai o Sate Leki. I le faia o lea, na ia mulimuli ai i se mamanu na faavaeina mai i se faaaliga na tuuina ia Iosefa Samita i le 1841, lea na faatagaina ai le Au Paia e faatino ni isi o sauniga i fafo mai o malumalu “i aso o lo outou mativa, lea e le mafai ai ona outou fauina se fale ia te a’u.”2 I Navu, na faatagaina ai e Iosefa papatisoga mo e ua maliliu ia faia i vaitafe lata ane mo se taimi pu’upu’u ma mulimuli ane na ia faatinoina ai faaeega paia muamua i le potu pito i luga o lona faleoloa.3

Ua na’o se numera itiiti o sauniga o le malumalu na faatinoina i le va o le 1847 ma le 1850 a o malaga le Au Paia ma amata ona nofoia Sisifo.4 Na amata ia Fepuari 1851, le faatinoina o faaeega paia ma faamauga fai soo i totonu o le Fale o le Aufono, le fale muamua i Iuta mo le atunuu lautele. O le fogafale a lalo na faia ai gaoioiga faalauaitele, e aofia ai siva, faafiafiaga ma fonotaga faalelotoifale faitulafono ma faamasinoga. O le fogafale pito i luga sa faaaogaina mo faaeega paia ma faamauga e oo atu ia Aperila 1854.5

Ata
Pito i fafo o le Fale a le AuFono

O le Fale a le AuFono i le Aai o Sate Leki.

Mulimuli ane na filifili ai Polika Iaga e moomia se nofoaga malu mo le faatinoina o sauniga paia. Ae o le a tele ni tausaga a o le’i mae’a se malumalu o le Aai o Sate Leki.6 I le 1854, na faatonuina ai e Peresitene Iaga le fausiaina o se fale i le tulimanu matusisifo o le poloka o le malumalu e mafai ai e le Au Paia ona maua faaeega paia ma faamauina ai a latou faaipoipoga. I le maea ai ia Aperila 1855, o lenei fale fogafalelua sa ta’ua o le Maota o Faaeega Paia. Na avea lea, i upu a le tusiata o Truman Angell, o se “Malumalu Pro Tem.”7

O le Maota o Faaeega Paia, o le fale muamua lea na faataoto ai tulaga manaomia sa mafaufau i ai mo le faatinoina o faaeega paia ma faamauga ma avea ai ma se musumusuga mo tulaga iloga o totonu ma le faataotoga o malumalu o le lumanai. I le 1856 na fausia ai se vai maa papatisoga ma faapaia ai o se faaopoopoga i le itu i sisifo o le fale mo sauniga mo e o soifua ma sauniga sui.8 O se isi faaopoopoga na fausia mulimuli ane i lena tausaga e faaopoopo ai se avanoa mo tagata faigaluega o le malumalu e saunia ai mo le latou galuega ma saunia ai ma taumafa ai taumafataga.9

Ata
Pito i fafo o le Maota o Faaeega Paia

Atapue o le Maota o Faaeega Paia, circa 1885.

I le va o le 1855 ma le 1889, na faatinoina ai e le Au Paia le silia ma le 54,000 faaeega paia, 68,000 faamauga, ma le 134,000 papatisoga mo e ua maliliu i le Maota o Faaeega Paia.10 Peitai, na aoao mai Polika Iaga e faapea, o ni isi o sauniga o le malumalu, e aofia ai faaeega paia e avea ma sui o e ua maliliu, e le mafai ona faatinoina se’i iloga ua maea se malumalu. O le sauniga muamua faapea na faatinoina i totonu o le Malumalu o St. George i le 1877.11

A o faasolo ina avanoa malumalu o St. George, Logan, ma Manti mo galuega o sauniga, na faaitiitia ai le manaomia o le Maota o Faaeega Paia, e ui sa faaaoga pea e Au Paia i Sate Leki ona sa le’i mafai pea ona malaga i isi malumalu. Peita’i, i le 1889, o le faapaiaina o faaipoipoga o autaunonofo i le Maota o Faaeega Paia ua avea ma tulaga o finauga i le talafaasolopito o le Ekalesia i mataupu tau tulafono ma taua faapolokiki i le va ma le malo o le Iunaite Setete.12 Na filifili Uilifoti Uitilafi e faatamaia le fale ia Oketopa o se faailoga o le ogaoga ia te ia o le faaitiitia o faaipoipoga autaunonofo.13 Na tala i lalo le Maota o Faaeega Paia i le gasologa o le lua vaiaso na sosoo ai.

Autu e Fesootai: Fausiaina o Malumalu, Faaeega Paia o Malumalu, Papatisoga mo e ua Maliliu, Faamauga

Faamatalaga

  1. Tagai i Autu: Fausiaina o Malumalu

  2. Faaaliga, 19 Ianuari 1841, [MF&F&124],” i totonu o le Tusi o le Tulafono a le Alii, 5, josephsmithpapers.org; tagai Mataupu Faavae ma Feagaiga 124:29--32.

  3. Tagai i Autu: Papatisoga mo e ua Maliliu, Faaeega Paia o Malumalu, Korama Faauuina (“Faatulagaga Paia”).

  4. Na faataunuuina e Uilifoti Uitilafi ni isi papatisoga mo e ua maliliu i Nofoaga o le Taumalulu ma mulimuli ane i Aai o Creek (i totonu o le Aai o Sate Leki) i le 1853. E tusa ma le 150 faamauga na faatinoina i Nofoaga o le Taumalulu, ma e le i lalo mai o le tasi le faaipoipoga na faamauina i Fort Sate Leki i le 1848. I le 1849, na tuuina atu ai le faaeega paia i le faifeautalai o le a malaga ese atu o Atisone Pratt i luga o le tumutumu o le Ensign Peak o se mauga i le itu i matu o le nofoaga i le lumanai o le malumalu i Sate Leki. (Tagai Richard E. Bennett, ‘O le Potu Pito i Luga’: O le Natura ma le Atiina’ega o Galuega o le Malumalu a le Au Paia o Aso e Gata Ai, 1846–1855,” Tusi o Talaaga o le Talafaasolopito o Mamona, vol. 41, nu. 2 [Aperila 2015], 7, 15, 23–27.)

  5. E tusa ma le 2,200 faaeega paia ma le silia ma le 2,100 faamauga sa faatinoina i le Fale o le Aufono (tagai Bennett, “O le Potu Pito i Luga,” 18, 24, 27; tagai foi i le Autu: Faamauga).

  6. Tagai i le Autu: Malumalu o Sate Leki.

  7. Lisle G. Brown, “‘Malumalu Pro Tempore’: Maota o Faaeega Paia i le Aai o Sate Leki,” Tusi o Talaaga o le Talafaasolopito o Mamona, vol. 34, nu. 4 (Tautoulu 2008), 8.

  8. E o’o mai i le 1864, o le faatanoa sa tele ina faaaogaina mo papatisoga mo e o soifua. Mai lena taimi, sa tele ina faaaogaina mo suipapatisoga (tagai i Enaena, “Malumalu Pro Tempore,” 20).

  9. I le lata mai e pei o le amataga o le tausaga 1870 ua faaopoopo atu i le faalautelega i saute le falelaau (tagai i Enaena, “Malumalu Pro Tempore,” 27).

  10. Richard E. Bennett, Tulaiane o Malumalu: O Se Talatuu o le Ositaulaga (Aai o Sate Leki: Tusi a Tesareta, 2019), 171.

  11. Tagai i le Autu: Faaeega Paia o le Malumalu.

  12. Tagai i le Autu: Tulafono e Tetee ai i Autaunonofo.

  13. Tagai i le Autu: Manifesto.