Kasaysayan sa Simbahan
Pagka-Lamanite


Pagka-Lamanite

Ang Basahon ni Mormon naghulagway sa kasaysayan sa duha ka mga katawhan, ang mga Nephite ug ang mga Lamanite, kinsa nagpuyo diha sa hapit kanunay nga relihiyoso ug politikanhong panagbangi sulod sa mga siglo. Kini nga mga grupo nagsugod isip mga kaliwat sa duha ka Israelite nga managsoon. Sa paglabay sa panahon, ang grupo nga nailhan nga mga Lamanite midaghan nga naglakip na sa uban, sama sa uban kinsa “nahimong mga Lamanite tungod sa ilang mga panagbangi” batok sa mga Nephite.1 Sa ingon, ang mga termino nga Nephite ug Lamanite nahimong naghulagway sa kalainan sa kultura ug relihiyon ingon man sa ilhanan sa kaliwatan.2 Sa katapusan, ang mga Lamanite kinsa wala motuo sa ebanghelyo ni Jesukristo misakop ug milaglag sa nasud nga Nephite. Ang Nephite nga mga propeta nanagna nang daan sa umaabut nga kalaglagan ug nag-ampo nga ang ilang mga panudlo, nga nasulat sa Basahon ni Mormon, sa usa ka adlaw mahimong pamaagi nga makabig ang mga kaliwat sa mga Lamanite ngadto sa ebanghelyo.3 Ang Ginoo misaad nga sa ulahing mga adlaw, ang mga Lamanite “moabut sa kasayuran sa ilang Manunubos,” nga sila moapil sa pagtukod sa Zion sa ulahing mga adlaw isip kabahin sa katawhan sa pakigsaad sa Dios, ug nga ang “mga gahum sa langit” maanaa sa taliwala kanila.4 Ang pagpadayag nga gihatag pinaagi ni Joseph Smith mipamatuod nga ang mga saad sa Basahon ni Mormon mahitungod sa mga Lamanite padayon nga ipatuman.5

Sa panahon nga ang Basahon ni Mormon unang gimantala, ang mga European ug mga European American dugay nang nangangkon nga kaliwat gikan sa napulo ka nawala nga tribo sa Israel nga gihisgutan diha sa Biblia. Kini mitabang kanila sa pagbuhat og koneksyon tali kanila ug sa mga katawhan sa pakigsaad sa Israel. Ang Basahon ni Mormon midapit sa mga magbabasa sa pagkonsiderar sa uban pa nga mga katawhan, ilabi na ang mga lumad nga katawhan sa Amerika, isip mga nawala nga karnero sa balay sa Israel ug kabahin niining kasaysayan sa pakigsaad.6

Samtang ang ubang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nagtag-an-tag-an kon hain ang piho nga mga pundok sa mga kaliwat sa katawhan sa Basahon ni Mormon, ang kadaghanan mikonsiderar sa Lumad nga mga Amerikano sa kinatibuk-an isip mga manununod sa mga saad sa Basahon ni Mormon.7 Ang mga ideya nga mas hawod ang mga European mikatap sa panahon ni Joseph Smith, ug daghan ang nagtan-aw sa pag-angkon sa importante nga relihiyoso nga katungdanan alang sa ubang pundok sa kaliwatan, lakip na ang mga American Indian, nga malisud. Ang unang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, hinuon, matinguhaon nga makakita nga matuman ang mga panaad sa Ginoo ug madala ang mga talaan sa Basahon ni Mormon ngadto sa mga Lamanite.

Ang unang dakong misyon sa Simbahan, niadtong 1830, mao ang mga pundok nga gikonsiderar nga mga Lamanite.8 Human mobalhin ngadto sa American West sa katapusang bahin sa 1840, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw aduna nay mas regular nga kontak sa mga pundok sa American Indian. Bisan pa sa mga kalisud, mga managlahi nga kultura, ug gani mapintas nga mga panagsumpaki, ang mga Santos mipadayon og pagpalambo sa mga relasyon uban sa mga lumad nga katawhan, sa pagpadala og mga misyonaryo ngadto sa mga pundok sa American Indian, ug sa pagtuon sa lumad nga mga pinulongan.9

Ang mga misyonaryo mitudlo sa mga tawo nga adunay lumad nga kaliwat diha sa Amerika ug sa Pasipiko nga sila mga kaliwat sa mga Nephite ug mga Lamanite. Human madawat ang ebanghelyo, ang mga kinabig niini nga mga rehiyon mihangop sa pamaagi nga ang Basahon ni Mormon misumbak kanila sa nawala nga kabilin ug sa usa ka gipanaad nga umaabut, ilabina nga sukwahi ngadto sa lisud, usahay madaug-daugon nga mga kahimtang sa ilang pagpuyo.10 Ang mga Santos nga nailhan nga mga Lamanite kanunay nga naglihok sa ilang kaugalingon o nakig-alayon sa mga inisyatibo sa Simbahan aron sa espiritwal ug temporal nga paglambo ug mitabang sa pagpahinabo sa pagpadayag nga “sa dili pa moabut ang mahinungdanon nga adlaw sa Ginoo … ang mga Lamanite mamulak sama sa rosas.”11

Usa ka Doble nga Kabilin

Ang mga panaad sa Basahon ni Mormon alang sa mga Lamanite midasig og sayo nga mga paningkamot aron magkausa ang mga Santos nga adunay European nga kagikan ug mga Santos, o umaabot nga mga kinabig, nga adunay Lumad nga American nga kagikan. Ang Basahon ni Mormon mismo, hinuon, mipakita kon giunsa sa gipanunod nga negatibo nga mga batasan pagpugong sa panaghiusa. Uban sa mga asoy sa mga propeta kinsa nag-ampo alang sa mga Lamanite, ang Basahon ni Mormon mihatag usab og mga panag-ingnan sa mga tawo kinsa napakyas sa pagtan-aw sa kaayo sa mga Lamanite, kinsa naghunahuna nga mas maayo pa kay sa kanila, ug kinsa misalikway sa usa ka propeta tungod kay siya usa ka Lamanite.12

Subo lang, nga ang ubang mga miyembro sa Simbahan nagtan-aw sa mga pundok nga ilang gikonsiderar nga mga Lamanite nga mga ubos o tinamay, ilabi na sa panahon sa panagbangi.13 Agi og sangputanan, ang ubang mga miyembro sa samang pundok nga midawat sa pagka-Lamanite nagsugod sa pagbati og kasamok mahitungod sa paagi nga kini nga kaliwatan usahay matuki sa Simbahan.

Alang sa daghang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, hinuon, ang pagdawat sa Lamanite nga kaliwatan nahimong tinubdan sa kalig-on. Ang pag-ila sa mga panaad ngadto sa mga Lamanite mitabang sa daghang mga Santos nga mapasigarbuhon sa ilang lumad nga kaliwatan, ug mga kasaulogan sa lumad nga kultura mitumaw diha sa mga kalihokan sa Simbahan sama sa mga pagpahinungod sa templo, mga pakigpulong, ug mga programa. Ang mga Santos nga nailhan nga mga Lamanite nakahimo og dakong mga kontribusyon ngadto sa Simbahan ug sa ilang mga komunidad samtang ilang gipaningkamutan nga mahatagan og katumanan ang mga panaad sa Ginoo ngadto sa Iyang mga katawhan sa pakigsaad.

Moderno nga mga Pangutana

Sama nga ang kasaysayan sa amihanang napulo ka tribu sa Israel human ang ilang paghingilin ngadto sa Asiria usa ka pangagpas lang, ang kasaysayan sa mga Lamanite human sa pagtapus sa pagtala sa Basahon ni Mormon usa usab ka pangagpas. Ang Simbahan mipahayag nga ang tanang mga miyembro kabahin sa pakigsaad sa balay ni Israel pinaagi sa kaliwat o sa pagkakabig apan walay kalabutan sa piho nga heyograpiya sa Basahon ni Mormon o pangangkon og hingpit nga kahibalo mahitungod sa mga sinugdan sa bisan unsang piho nga mga modernong grupo diha sa mga Amerika o sa Pasipiko.14 Bisan unsa pa man ang mga detalye sa kasaysayan, ang Simbahan mipadayon sa iyang mga paningkamot aron sa pagtabang nga mahatagan og katumanan ang mga gilauman sa mga propeta sa Basahon ni Mormon nga ang mga pakigsaad sa Ginoo mapadangat ngadto sa tanang nangawalang karnero sa Israel.

Mubo nga mga Sulat

  1. Doktrina ug mga Pakigsaad 10:48. Tan-awa sa Joseph Smith, “Pinadayag, Tingpamulak 1829 [D&P 10],” sa Book of Commandments, 25, josephsmithpapers.org. Tan-awa usab sa 2 Nephi 5:9–10, 14; Jacob 1:13–14.

  2. Tan-awa sa Jacob 1:13–14; Alma 3:10–11; 4 Nephi 1:20, 37–39.

  3. Tan-awa sa Enos 1:11–14; Mormon 9:36.

  4. 1 Nephi 15:14; 3 Nephi 20:21–22; 3 Nephi 21:23–25.

  5. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 3:16–20; Doktrina ug mga Pakigsaad 10:47–52; Doktrina ug mga Pakigsaad 49:24.

  6. Tan-awa sa 3 Nephi 15:11–24; 20:25–26.

  7. Tan-awa sa “Lamanites,” josephsmithpapers.org.

  8. Tan-awa sa Hisgutanan nga: Unang mga Misyonaryo. Dihay dyutay ra kaayo nga mga kinabig nga American Indian sa wala pa ang 1847, apan ang usa nga si, Lewis Dana sa tribu sa Oneida, usa ka sakop sa Konseho sa Kalim-an didto sa Nauvoo. Tan-awa sa Hisgutanan nga: Konseho sa Kalim-an; “Lewis Dana (Denna),” josephsmithpapers.org.

  9. Tan-awa sa Hisgutanan nga: Mga American Indian. Alang sa mga pinili nga mga panig-ingnan niini nga mga paningkamot, tan-awa sa Ronald W. Walker, “Seeking the ‘Remnant’: The Native American During the Joseph Smith Period,” Journal of Mormon History, vol. 19 no. 1 (1993), 1–33; Kenneth R. Beesley and Dirk Elzinga, An 1860 English-Hopi Vocabulary Written in the Deseret Alphabet (Salt Lake City: University of Utah Press, 2015); Edward L. Kimball and Andrew E. Kimball Jr., Spencer W. Kimball: Twelfth President of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints (Salt Lake City: Bookcraft, 1977), 236–248, 361–363; Edward L. Kimball, Lengthen Your Stride: The Presidency of Spencer W. Kimball (Salt Lake City: Deseret Book, 2005), 288–295.

  10. Tan-awa sa “El Espíritu de la Iglesia Desierta a la Nación Mexicana,” La Voz del Desierto, vol. 1, no. 1 (Septyembre 1, 1879), 1.

  11. Doktrina ug mga Pakigsaad 49:24. Daghang mga Latin American, American Indian, ug Pacific Islander nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa tunga-tunga sa ika-20 nga siglo mihunahuna nga ang pagka-Lamanite adunay kalabutan sa tinguha nga makaangkon og pormal nga edukasyon. Atol niana nga panahon, ang Simbahan mitukod og mga eskwelahan sa Latin America ug sa Pasipiko. Ang Simbahan milunsad usab og lain-laing mga programa sa edukasyon nga ang tumong mao ang pagtabang sa mga American Indian sa Estados Unidos. Tan-awa usab sa J. Thomas Fyans, “The Lamanites Must Rise in Majesty and Power,” Ensign, Mayo 1976, 12–13.

  12. Tan-awa sa Mosiah 9:1–2; Jacob 3:5; Helaman 14:10.

  13. Sama pananglit, tan-awa sa Marjorie Newton, Mormon and Maori (Draper, Utah: Greg Kofford Books, 2014), 31–32. Tan-awa usab sa Hisgutanan nga: Mga American Indian. Bisan sa mga sitwasyon sa pagtinabangay, ang mga miyembro sa mga grupo nga nailhan nga mga Lamanite dili kanunay mobati nga hingpit nga gikonsulta atol sa pagplano ug pagdumala sa mga programa.

  14. Tan-awa sa “Book of Mormon and DNA Studies,” Gospel Topics Essays, topics.lds.org.