Dakong Pagkahagsa sa Ekonomiya

Usa ka kalit nga pagkahagsa sa stock market niadtong 1929 misugod og sunod-sunod nga ekonomikanhong katalagman sa tibuok kalibotan nga mipagrabe sa kakabos, miguba sa pinansiyal nga mga institusyon, ug mipahuyang sa tibuok kalibotan nga patigayon. Kining halapad nga krisis, nailhan isip ang Dakong Pagkahagsa sa Ekonomiya, nakaapekto sa hapit matag nasod sa kalibotan. Nianang higayona, mga 90 porsento sa mga miyembro sa Simbahan nagpuyo sa Estados Unidos, diin ang Pagkahagsa sa Ekonomiya milungtad og mga usa ka dekada. Kadaghanan sa ubang mga miyembro nagpuyo sa Canada, Uropa, sa mga Isla sa Pasipiko, Tunga-tunga ug Habagatang Amerika, ug Asya, diin nakita ang pipila sa kinagrabehan nga mga epekto. Hapit kada kongregasyon sa Simbahan nakasinati og grabe nga kaugtas bahin sa panginabuhian ug sustento sa mga miyembro, nga miaghat og lokal ug kinatibuk-an nga mga tubag gikan sa Simbahan.¹

Ang kababayen-an nga nagserbisyo diha sa Relief Society mihimo og mahinungdanon nga tahas sa pag-atiman sa mga kabos ug sa pagtakdo sa mga programa sa kaayohan [welfare] sa wala pa ug atol sa Pagkahagsa sa Ekonomiya. Sa Germany, diin ang pinansiyal nga kaugtas nasamotan pa sa obligasyon sa nasod nga mobayad alang sa danyos human sa Unang Gubat sa Kalibotan, ang makanunayon nga mga kalihokan sa Relief Society sama sa mga pagpanahi ug mga tabo sa pagpamaligya og mga butang nga ginama sa kamot nahimong importante kaayo nga sayo nga tubag ngadto sa krisis.² Ang kababayen-an ug kalalakin-an midugang og mga pasundayag sa musika, pagsayaw, pagbasa og mga balak, ug mga pakigpulong ngadto sa mga tabo ug sa mga pagpangayo og amot, nga mas nakapalipay sa mga tawo samtang nagtigom og kwarta alang sa mga kabos.³ Atol sa unang pagkahagsa sa ekonomiya sa Estados Unidos, ang mga sakop sa Relief Society mikolekta og mga donasyon ug miboluntaryo diha sa mga gam-anan sa mga linata ug sa mga panahian. Ang mga bishop ug ang mga lider sa Relief Society nagtinabangay aron sa pag-ila sa mga pamilya nga nanginahanglan ug sa pag-apud-apod sa mga gikinahanglan [goods] ngadto sa mga kabos.

Ang Mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nakigtambayayong sa lokal ug estado nga mga gobyerno, mga Protestante, mga Katoliko, ug pribadong mga ahensiya sa kahupayan aron sa pag-abag sa nanginahanglan. Sama pananglit, ang gobernador sa Utah nga si George Dern mitudlo sa Presiding Bishop nga si Sylvester Q. Cannon isip pangulo sa Tigtambag nga Konseho sa Estado bahin sa Kawalay Trabaho [State Advisory Council of Unemployment], nga mirebyo sa mga estratehiya sa pagtubag base sa nagkadaiyang mga pamaagi, lakip sa balay-balay nga survey sa Simbahan bahin sa panarbaho sa Siyudad sa Salt Lake. Ang gobyerno sa estado migamit usab sa Katilingbanon nga Programa sa Panarbaho [Social Service Exchange] sa Relief Society isip tigpataliwala aron sa pagtakdo sa nagkadaiyang manggiloy-on [charitable] nga mga paningkamot. Kini nga pagtinabangay gipangulohan ni Amy Brown Lyman, kinsa nagserbisyo isip unang magtatambag sa Kinatibuk-ang Kapangulohan sa Relief Society.⁴ Apan samtang nagpadayon ang krisis ug ang mga kaso sa mga tabanganan nagsugod nga misobra sa kapasidad sa Departamento sa Katilingbanon nga Serbisyo [Social Service Department] sa Relief Society, ang mga lider sa stake ug kinatibuk-an nga mga lebel nagplano sa pagpalapad sa mga programa sa kaayohan aron mas maayong makasuporta sa mga miyembro sa Simbahan.⁵

Sa Pioneer Utah Stake, diin ang kasarangan nga personal nga kinitaan miubos og hapit katunga, ang presidente sa stake nga si Harold B. Lee mipasiugda og mga programa aron sa pagpalambo sa imbentaryo sa balay tipiganan ug sa paghatag og mga kahigayonan sa panarbaho. Nakamatikod sa kalamposan sa tubag niini nga stake, ang Unang Kapangulohan mitawag ni Lee aron sa pagpangulo sa usa ka Kinatibuk-an nga Komite alang sa Kasegurohan sa Simbahan [General Church Security Committee] ug sa paghimo og plano sa kaayohan alang sa tibuok Simbahan. Niadtong 1933 ug 1934, ang komite midesinyo og plano nga sa usa ka bahin gimodelo sunod sa mga programa sa kaayohan sa Relief Society sa paghatag og tabang atol sa mga panahon sa emerhensiya samtang mag-ugmad og personal nga pagpaningkamot ug pinansiyal nga pagkagawasnon.⁶ Kining bag-o nga Plano sa Kasegurohan sa Simbahan, nga gipahibalo niadtong 1936, mitimaan sa sinugdanan sa moderno nga programa sa Simbahan bahin sa kaayohan.

Daghang nasod nga nag-antos latas sa Pagkahagsa sa Ekonomiya mipatuman og nagkadaiyang mga estratehiya aron makabawi, sama sa pagtarong sa mga bangko, pagkanselar sa mga bayad sa interes sa utang, pagpasiugda og inprastruktura nga mga proyekto ug mga programa sa kaayohan, ug paghimo og direkta nga mga pagbayad ngadto sa mga walay trabaho. Ang Great Britain ug Estados Unidos mipaila og bag-ong mga lagda ug mga programa sa kasegurohan aron sa pagpugong sa mga market panic ug sa pagpanalipod sa pinansiyal nga mga pagbinayloay [exchanges]. Pagka mga 1930, kadaghanan sa naglisod nga mga nasod nagsugod na nga makabawi, ug pagka 1939, ang produksiyon ug ang kasarangan nga personal nga kinitaan miabot sa mga lebel nga susama niadtong 1929. Ang pagbuto sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan niadtong 1939 mipaila og bag-o nga ekonomikanhon nga emerhensiya, niining higayona mipugos sa mga industriya sa daghang nasod sa pagpadali sa produksiyon aron sa pagsuporta sa paningkamot sa gubat.⁷ Ang bag-ong mga sumbanan sa bangko, gipakunhoran nga tibuok kalibotan nga patigayon, ug ang sayo nga mga epekto sa gubat mitapos sa Dakong Pagkahagsa sa Ekonomiya.⁸

May Kalabotan nga mga Hilisgotan: Welfare Programs [Mga Programa sa Kaayohan], Relief Society, Amy Brown Lyman, Harold B. Lee