Emmeline B. Wells

Natawo sa Petersham, Massachusetts, niadtong 1828, si Emmeline Blanche Woodward nagpakita og paglaum sa sayong bahin sa iyang edukasyon nga adunay gasa sa pagsulat. Sa dihang mga 14 anyos pa siya, ang iyang mama ug duha ka manghud nga babaye mipasakop sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Si Emmeline nakigbisog sa iyang kaugalingong desisyon kon mosunod ba. Nahulga siya sa grabe nga oposisyon sa komunidad ngadto sa Simbahan apan nadani siya sa mensahe sa Pagpahiuli. Gipili niya nga magpabunyag sa natabunan sa ice nga sapa niadtong Marso 1842.¹ Human sa iyang pagtuon ug pagtudlo og usa ka termino, si Emmeline naminyo ni James Harvey Harris ug mibalhin og puyo uban sa pamilya ni Harris ngadto sa Nauvoo. Sa pagkanaog niya sa steamboat [demakina nga barko] didto sa Nauvoo niadtong Mayo 1844, didto si Joseph Smith aron moabiabi sa mga bag-ong nangabot. “Ang usa ka hunahuna nga mipuno sa akong kalag,” siya sa kadugayan misulat, “mao nga, nakakita ko sa Propeta sa Dios.”²

hulagway ni Emmeline B. Wells

Hulagway ni Emmeline B. Wells.

Ang hugot nga pasalig ug kalig-on ni Emmeline gisulayan pag-ayo sa misunod nga mga bulan: si Joseph Smith gibuno, ang pamilya Harris mipahilayo sa Simbahan, ang unang anak ni Emmeline namatay sa wala madugay human sa pagkahimugso, ug ang iyang bana, si James, mibiya sa Nauvoo aron mangita og trabaho ug wala na gayud mobalik. Si Emmeline nakakaplag og suporta taliwala sa mga Santos sa Nauvoo, ilabi na sa pamilyang Newel K. ug Elizabeth Ann Whitney. Pagka 1845 gisilyo siya isip dinaghan nga asawa ngadto ni Newel, dayon mitabok sa kapatagan uban sa mga Whitney. Pero, si Newel, ang amahan sa duha ka kamagulangang anak nga babaye ni Emmeline, namatay pagka 1850. Gipakita ni Emmeline ang iyang independente nga espiritu pinaagi sa pagtanyag ug pagpakigminyo ngadto ni Daniel H. Wells (sa kadugayan magtatambag ni Brigham Young sa Unang Kapangulohan) isip iyang ikatulo nga dinaghang asawa.³ Sila nakaanak og tulo ka mga babaye. Iyang girekord sa iyang journal ang mga hagit sa pagpuyo sa dinaghan nga kaminyoon ngadto sa usa ka bana kinsa adunay mga responsibilidad sa sibiko ug sa simbahan nga makahurot sa oras.

Pagka 1873, human sa mga katuigan sa pag-atiman sa iyang pamilya, si Emmeline misugod og trabaho sa journalism pinaagi sa pag-sumiter og artikulo sa bag-o lang namugna nga Woman’s Exponent. Pagka 1875 nahimo siyang associate editor sa Exponent ug sa wala madugay miasumir sa hingpit nga pagka-editor. Latas sa upat ka dekada nga panarbaho sa Exponent, nga nagmantala og mga editoryal, mga report, balak, ug mga biograpiya sa daghan kaayong kababayen-an, si Emmeline mipaabut sa iyang impluwensya ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga adlaw ug sa mga kababayen-an sa ubang pagtuo, nagpasiugda sa sibiko ug relihiyoso nga mga kawsa. Iya usab nga gimantala ang iyang gitigum nga mga balak sa usa ka volume nga gitawag og Musings and Memories.

Pinaagi sa iyang trabaho sa Exponent, si Emmeline nahimong sinati sa mga lider sa Relief Society, Young Ladies’ Mutual Improvement Association, ug sa Primary. Siya mibiyahe uban kanila sa tibuok teritoryo, nagtudlo ug nagbansay og lokal nga mga lider. Niadtong 1876 si Brigham Young mitawag kaniya sa pagpangulo sa usa ka tibuok Simbahan nga programa sa pagpundo og binhi.⁴ Madasigon usab siya nga miapil sa nasyonal nga kalihokan alang sa katungod sa pagbotar sa mga kababayen-an, nagpalig-on og mga pakigrelasyon ngadto sa mga lider sama ni Susan B. Anthony ug Elizabeth Cady Stanton. Siya nakigtinabangay sa National and International Councils of Women, nagrepresentar sa mga organisasyon sa mga kababayen-an sa Kasadpan.⁵ Panahon sa iyang pagpangalagad sa publiko nahimamat niya ang unom ka presidente sa Estados Unidos.⁶ Si Emmeline misulat sa iyang diary niadtong 1878, “Nagtinguha ako sa tanan nakong gahum sa pagtabang nga mouswag ang kahimtang sa akong mga katawhan, ilabi na ang mga babaye.”⁷

Human ang central board sa Relief Society naorganisar niadtong 1880, si Emmeline miserbisyo isip sekretarya sa tulo ka lain-laing mga kapangulohan. Pagka 1910 gitawag siya isip ikalima nga Kinatibuk-ang Presidente sa Relief Society, ug niadtong 1913, ubos sa pagdumala ni Wells, ang general board sa Relief Society mi-establisar sa moto nga “ang gugmang putli dili gayud mapakyas.”⁸ Si Emmeline nangalagad isip presidente hangtud sa hapit na siya namatay pagka 1921.

Kang Emmeline B. Wells nga hulagway

Hulagway ni Emmeline B. Wells sa kaulahiang bahin sa kinabuhi.

Mga Kapanguhaan sa Simbahan

Carol Cornwall Madsen, “Emmeline B. Wells: A Fine Soul Who Served,” Ensign, Hulyo 2003, 16–23.

“Ang Gugmang Putli Dili Gayud Mapakyas,” sa Anak nga mga Babaye sa Akong Gingharian: Ang Kasaysayan ug Buhat sa Relief Society (Siyudad sa Salt Lake: Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, 2011), 61–80.

Bibliograpiya

Ang mosunod nga mga pagmantala naghatag og dugang nga impormasyon mahitungod niini nga hisgutanan. Pinaagi sa pagpakita o sa pag-link nimo ngadto niining mga kapanguhaan, wala kami mag-endorso o mogarantiya sa sulod o sa mga panglantaw sa mga tagsulat.

Carol Cornwall Madsen, An Advocate for Women: The Public Life of Emmeline B. Wells, 1870–1920 (Provo ug Siyudad sa Salt Lake: Brigham Young University Press and Deseret Book, 2006).

Madsen, Emmeline B. Wells: An Intimate History (Siyudad sa Salt Lake: University of Utah Press, 2017).

Carol Cornwall Madsen ug Cherry B. Silver, “‘I Believe in Women, Especially Thinking Women’: Emmeline Blanche Woodward Wells (1828–1921),” in Richard E. Turley Jr. ug Brittany A. Chapman, eds., Women of Faith in the Latter Days: Volume 2, 1821–1845 (Siyudad sa Salt Lake: Deseret Book, 2012), 384–97.

May Kalabut nga mga Hisgutanan: Relief Society, Young Women Organizations, Primary, Church Periodicals, Women’s Suffrage

Mubo nga mga sulat

1. Emmeline B. Wells nga diary sa pagbiyahe 1885–1886, Dis. 18, 1885, L. Tom Perry Special Collections, Harold B. Lee Library, Brigham Young University, Provo, Utah.

2. Emmeline B. Wells, sa “Joseph Smith, the Prophet,” Young Woman’s Journal, vol. 16, nu. 12 (Dis. 1905), 555.

3. Emmeline B. Whitney [Wells] sulat ngadto ni Daniel Wells, Mar. 4, 1852, Daniel H. Wells Papers, Church History Library, Siyudad sa Salt Lake.

4. Emmeline B. Wells, “The Mission of Saving Grain,” Relief Society Magazine, vol. 2, nu. 2 (Peb. 1915), 47.

5. Emmeline B. Wells, “A Glimpse of Washington: The Woman’s National Council,” Woman’s Exponent, vol 19, nu. 17 (Mar. 1, 1891), 132–33; tan-awa usab sa Jill Mulvay Derr, Carol Cornwall Madsen, Kate Holbrook, ug Matthew J. Grow, eds., The First Fifty Years of Relief Society: Key Documents in Latter-day Saint Women’s History (Siyudad sa Salt Lake: Church Historian’s Press, 2016), 579–88.

6. Uban sa iyang bana, nga si Daniel H. Wells, si Emmeline nakighimamat ni Ulysses S. Grant ug James A. Garfield sa 1875 (lima ka tuig sa wala pa mapili si Garfield ngadto sa kapangulohan sa Estados Unidos). Si Emmeline nakigsultihanay sa pribado ngadto ni Rutherford B. Hayes niadtong 1879, ni Grover Cleveland niadtong 1886, ug Theodore Roosevelt niadtong 1902, ug pagka 1919 si Woodrow Wilson mibisita niya sa ilang panimalay aron sa pagdayeg sa iyang mga paghago alang sa gubat sa Unang Gubat sa Kalibutan. Mitambong usab siya sa inugorasyon ni William McKinley niadtong 1901.

7. Diary ni Emmeline B. Wells, Enero 4, 1878, L. Tom Perry Special Collections, Harold B. Lee Library, Brigham Young University, Provo, Utah.

8. Rekord sa miting sa Relief Society General Board, 1842–2007, Hulyo 3, 1913, Church History Library, Siyudad sa Salt Lake; Jill Mulvay Derr, Janath Russell Cannon, ug Maureen Ursenbach Beecher, Women of Covenant: The Story of Relief Society (Siyudad sa Salt Lake: Deseret Book, 1992), 194.