“Sugo sa Pagpuo,” Mga Hisgutanan sa Kasaysayan sa Simbahan
“Sugo sa Pagpuo”
Sugo sa Pagpuo
Ang sugo sa pagpuo mao ang ngalan nga sagad gigamit nga nagpasabut sa usa ka ehekutibong mando nga gipirmahan niadtong Oktubre 27, 1838, ni Lilburn W. Boggs, ang gobernador sa Missouri panahon sa Mormon-Missouri nga Gubat sa 1838.1 Ang mando nagtinguha nga mahuman og dali ang panag-away pinaagi sa pagsugo nga ang mga Mormon “mapuo o mapapahawa gikan sa Estado kon gikinahanglan.”2
Sa tibuok 1838, ang anti-Mormon nga mga vigilante mihulga ug miataki sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga nanimuyo sa Missouri. Pagka-Oktubre, ang sibil nga gobyerno sa amihanang kasadpan sa Missouri napakyas, ug ang mga anti-Mormon mipapahawa sa mga miyembro sa Simbahan gikan sa ilang mga panimalay. Ang mga pagpakalooy sa mga Santos alang sa proteksyon batok sa mga pag-ataki sa mga manggugubot wala gitagad sa lokal nga mga militia. Ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mihimo og mga aksyon sa pagpanalipod sa kaugalingon, ug ang uban mibalos sa gidudahan nga mga dapit sa mga manggugubot pinaagi sa pagsunog sa mga pinuy-anan ug pagsakmit sa mga kabtangan. Sa dihang usa ka pundok sa militia sa estado mikompronta sa usa ka tigluwas nga grupo [rescue party] nga Mormon diha sa Suba sa Crooked, adunay pinusilay nga nahitabo ug tulo ka Mormon ug usa ka dili Mormon ang namatay.3
Ang panagsangka nakapasamot sa naukyab na nga pamantalaan nga palabihan ang kapintas sa mga Mormon. Dugang pa, ang mga panag-away nahitabo sobra sa 160 ka kilometro gikan sa kaulohan sa estado, nga nakapugong sa epektibo nga komunikasyon. Tadlas sa estado, daghan ang nagtuo nga ang mga Mormon mao ang nanulong og pakiggubat. Si Gobernador Boggs, kinsa nakahukom nga ang mga Mormon mihimo og “dayag ug gideklarar nga pagsupak sa balaod” ug “nakiggubat sa katawhan niini nga Estado,” mipagula og ehekutibong mando nga nagtugot sa mga pwersa sa estado sa pagsanta sa gituohan nga pagrebelde.4
Si Heneral Samuel D. Lucas, kinsa nadestino uban sa militia sa estado sa gawas sa punoang buhatan sa Simbahan didto sa Far West, nakadawat sa sugo pagka-Oktubre 30 ug mimartsa diha sa dakbayan. Mimando siya nga ang tanang Santos sa Ulahing mga Adlaw motugyan sa ilang kabtangan isip bayad sa kadaut nga nahiaguman sa mga dili Mormon ug mobiya sa estado diha-diha dayon. Human midakop ni Joseph Smith, si Lucas mipahigayon og hukmanang militar [court-martial] ug mimando sa pagpatay kang Joseph. Si Alexander Doniphan, ang opisyal nga gisangunan sa pagpatuman sa pagpatay, nagtuo nga dili legal ang aksyon ug wala motuman sa mando. Kasagaran, hinoon, ang mga sakop sa militia sa estado migamit sa hulga sa paggamit og pwersa nga gitugutan sa mando, nga miresulta sa tingub nga paglalin sa mga Santos ngadto sa Illinois.5
Ang katuyoan ni Boggs sa pagpagawas sa ehekutibong mando nagpabilin nga dili klaro. Daghan ang nagtuo nga gitugutan niya ang daghan nga pagpatay ug gilambigit ang mando ngadto sa masaker sa 17 ka mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa Hawn’s Mill tulo ka adlaw human kini mapagula. Apan ang mga anti-Mormon nga mga vigilante, dili ang militia sa estado, ang mihimo sa masaker, ug walay ebidensya nga nagsugyot nga ang mga vigilante nahibalo sa sugo sa gobernador.
Niana nga panahon, ang kahulugan sa termino nga pagpuo naglakip sa posibilidad sa pinugos nga pagpapahawa. Sama pananglit, kalabut sa kaso sa pinugos nga pagpapahawa sa mga American Indian, ang mga opisyal sa Estados Unidos migamit sa mga pulong nga gubat sa pagpuo sa paghulagway sa paggamit og pwersa aron makab-ot ang “hingpit nga pagpalagpot” o “hingpit nga pagkahurot og kamatay” sa mga Indian.6 Nagdahum ang mga lider sa militar nga ang mga sugo sa pagpalagpot tubagon og mainiton nga pagsukol, nga nagpasabut nga ang “pagkahurot og kamatay” usa ka posibilidad, hinoon ang pagpamakwit maoy mas lagmit nga resulta.7
Bisan og ang opinyon sa publiko nagpabilin nga nabahin, ang mando sa pagpalagpot gisugat og tataw nga pagpanaway. Usa ka dili Mormon nga magbabalaod misulat og editoryal usa ka bulan human gipagula ang mando nga nanghimaraut sa paggamit sa militia sa estado batok sa mga Mormon isip usa ka paglapas sa relihiyuso ug sibil nga mga katungod. Wala kaabut og duha ka bulan human niini, usa ka sakop sa lehislatura sa estado sa Missouri mitawag sa mando nga supak sa batakang balaod [unconstitutional] ug misaad nga mokontra niini “bisan kon nag-inusara siyang nagbarug taliwala sa napulo ka libo.”8 Ang mga komunidad sa Illinois mitanyag og luwas nga kadangpan sa milalin [refugee] nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, mipahayag sa ilang pagsupak sa mga pagpanglutos sa Missouri. Ang kapintas batok sa mga Santos nakakuha sa pagtagad sa tibuok nasud sa ulahing bahin sa 1839, sa dihang nangulo si Joseph Smith og usa ka delegasyon aron sa pagtinguha og kahusayan diha sa kaulohan sa nasud.9
Sa panahon sa siglo human sa pagpalagpot sa kinadak-ang pundok sa mga Santos, gagmay nga pundok sa mga Mormon ang nanimuyo sa Missouri, nga walay nahitabong panagbingkil. Paglabay sa panahon, ang Simbahan miestablisar og mga branch ug mga stake sa tibuok estado. Sa hinapos nga bahin sa ika-20 nga siglo, mas daghang mga tawo ang misugod sa pag-ila sa imoralidad sa kapintas sa estado batok sa mga grupo sa minoriya. Niadtong 1976, ang gobernador sa Missouri nga si Christopher S. Bond opisyal nga mibakwi sa mando ni Boggs, mirason nga kini “klaro nga misupak sa mga katungod sa kinabuhi, kalingkawasan, kabtangan ug relihiyusong kagawasan” nga gigarantiyahan sa mga batakang balaod sa Estados Unidos ug sa estado sa Missouri. Alang sa mga lumulupyo sa Missouri, si Bond mipahayag og “grabe nga pagbasol sa inhustisya ug hilabihan nga pag-antus” nga nahimo sa mando ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.10
May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Mormon-Missouri nga Gubat sa 1838, Masaker sa Hawn’s Mill, Pagka-vigilante, Bilanggoan sa Liberty, Kapintas diha sa Distrito sa Jackson