Mga Gangis ug mga Kanaway

Ang unang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga misulod sa Walog sa Salt Lake sa ting-init niadtong 1847 diha-diha mitrabaho dayon nag-andam sa uga nga yuta alang sa ting-ani sa tingpamulak. Bisan pa niana, dihay seryoso nga kakulang sa pagkaon nianang tingtugnaw, tungod niana ang mga Santos naghinam-hinam sa ilang abut sa tingpamulak. Samtang ang mga tanom mitubo nianang tingpamulak, baga ug berde kini nga lantawon, ug ang mga mag-uuma nagpaabut og daghang abut. Bisan pa niana, subo kaayo, daghang mga gangis mihugpa sa umahan sa ulahing bahin sa Mayo 1848, naghulga sa paglaglag sa daghang potensyal nga suplay sa pagkaon sa mga pioneer. Sulod sa dili mominus sa usa ka bulan, ang mga Santos nakig-away batok sa mga gangis sa unsay gitawag sa uban nga Gubat sa Gangis niadtong 1848.¹

Sa pagka-ting-init, ang sitwasyon mas migrabe. Ang mga mag-uuma nagtan-aw samtang ang mga gangis mikaon sa ektarya sa lugas ug mga utanon.² Si Brigham Young, kinsa nangulo sa usa ka dako nga grupo tabok sa kapatagan, nakadawat og report nga pipila ka tawo naghunahuna sa pagbiya sa walog ug moadto sa California o Oregon. Ang uban mitambag ni Young sa pagsulti sa nagpadulong nga pioneer nga dili na mopadayon ngadto sa maong dapit tungod sa kahadlok nga ang mga pumupuyo magutman. Sa kasamtangan, ang mga pamilya nakig-away batok sa mga gangis gamit ang mga silhig, mga sanga, mga tukog, ug mga pisi, apan ingon og walay nahimo sa pagpugong sa “daghang mga gangis.” Daghan ang nag-ampo nga ang Ginoo moluwas kanila gikan niining paghugpa sa mga gangis.³

Sa sayong bahin sa Hunyo dakong panon sa mga kanaway sa California midagsa sa walog, nagpista sa mga gangis. Ang gidaghanon sa mga kanaway sa sinugdanan nakapahadlok sa daghang mga mag-uuma, kinsa nahadlok nga laing kalamidad ang miigo sa ilang mga tanom. Apan sa wala madugay sila nagtan-aw sa mga kanaway nga mikaon sa mga gangis, miinom og tubig, miluwa sa dili mahilis nga bahin, ug mibalik pa aron mokaon.⁴ Bisan og ang mga paghugpa sa mga gangis nagpabilin pa og laing pipila ka semana, ang mga kanaway nakakaon og igo-igo nga nakapakunhod sa kadaot.

Paghulagway sa mga kanaway nga miabut aron mokaon sa mga gangis pinaagi sa artist nga si Minerva Teichert.

Ang mga gangis mao lang ang usa sa mga daghang mga problema nga giatubang sa mga pioneer nga nanimuyo sa Walog sa Salt Lake samtang sila naningkamot nga makaani pag-abut sa ting-init. Daghan sa labing sayo nga mga tinubdan mahitungod nianang tuiga nagsugyot nga ang mga mag-uuma ug ang mga lider sa Simbahan nabalaka usab mahitungod sa naulahi nga katugnaw ug kakulang sa irigasyon sama sa ilang kabalaka mahitungod sa mga gangis, tingali tungod kay ang mga gangis miataki lamang og piho nga mga tanom, dili sa tanan nga pananom.

Ang pag-atubang sa mga Santos sa mga gangis ug sa mga kanaway niadtong 1848 nahimong mao lamang ang una sa daghang susama nga mga kasinatian. Ang mga gangis mibalik atol sa mga panahon sa pag-ani sa ubang mga tuig, ug sa ubang mga dapit sa Utah, nga mas daghan pa kay sa niadtong 1848. Hapit sa matag higayon, ang mga kanaway miabut aron pangan-on pag-usab ang bagang duot sa mga gangis.⁵

Bisan pa sa balik-balik nga panghitabo, ang 1848 nga pagkaluwas gikan sa paghugpa sa mga gangis nagpabilin gayud sa panumduman sa pioneer. Ang mga Santos nakakita sa kamot sa Ginoo nga nanalipod sa pag-abut sa mga langgam. Ang “Milagro sa mga Kanaway” nakapadasig sa mga taga-Utah sa pagtahud sa langgam, ug hapit diha-diha sila nagpatuman og mga polisiya ug mga balaod sa pagsilot ni bisan kinsa nga mopasipala o mopatay sa mga kanaway. Ang kontribusyon sa mga kanaway gisaulog karon pinaagi sa estatuwa diha sa Temple Square sa Siyudad sa Salt Lake.

Monumento sa Kanaway diha sa Temple Square sa Siyudad sa Salt Lake.

May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Salt Lake Valley, Pioneer Economy