Primary

Sa sayong bahin sa 1878 si Aurelia Spencer Rogers nahasol sa mga masinupakong kinaiya sa daghang mga batan-ong lalaki sa iyang komunidad sa Farmington, Utah. Bisan tuod 44 porsyento sa populasyon sa Teritoryo sa Utah niadtong higayuna anaa sa pangidaron nga ubos sa 14, walay organisasyon sa Simbahan alang sa mga bata.¹ Si Rogers nakamugna og ideya alang sa usa ka programa sa pagtabang sa mga batang lalaki ug mipaambit sa iyang mga ideya ngadto ni Eliza R. Snow ug Emmeline B. Wells sa dihang mibisita sila sa Siyudad sa Salt Lake. Si Snow mipaambit sa ideya ngadto ni Presidente John Taylor, kinsa miendorso sa plano ni Rogers. Sa gipasunod nga sulat, misugyot si Rogers nga iapil usab ang mga batang babaye sa programa. Miaprobar si Snow ug mipadayag sa iyang kombiksyon nga ang buhat ni Rogers adunay lawom nga espirituhanong kahulogan.

Sa Agosto 1878 ang bishop ni Aurelia Rogers mibutang kaniya sa katungdanan isip presidente sa unang organisasyon sa Primary. Kapin sa 200 ka mga bata tali sa pangidarong 6 ug 14 ang mitambong sa unang miting sa rock chapel didto sa Farmington.² Ang konsepto sa Primary dali nga mikatap samtang si Eliza R. Snow ug ubang mga lider nga babaye gikan sa Siyudad sa Salt Lake mibiyahe libut sa Teritoryo sa Utah, nakigtinabangay sa mga bishop ug sa Relief Society ug sa mga presidente sa Young Ladies Mutual Improvement Association [Asosasyon sa Pagpalambo sa Panagdait sa Batan-ong mga Kababayen-an] sa pag-organisar og mga asosasyon sa ward.

Rock chapel sa Farmington, Utah, diin ang unang miting sa Primary gipahigayon.

Pagka Hunyo 1880 sa usa ka komperensya sa Stake Relief Society didto sa Salt Lake, ang kababayen-an mihatag sa ilang pag-uyon nga magpaluyo sa unang Kinatibuk-ang Kapangulohan sa mga asosasyon sa kababayen-an. Si Eliza R. Snow minominar ni Louie B. Felt“sa pagdumala sa tanang mga Asosasyon sa Primary sa tanang mga Stake sa Zion.”³ Mga pag-organisar sa Stake Primary dayon misunod.

Si Aurelia Rogers (tunga) ug iyang mga magtatambag sa kapangulohan sa Primary sa Farmington Ward.

Ang unang mga miting sa Primary, gipahigayon matag semana ubos sa direksyon sa lokal nga presidente sa Primary, naglangkob sa pag-ampo, pagkanta, pagsaysay og balak, pagbasa og mga gumalaysay [essay], ug paghimo og mga pasundayag sa musika. Ang mga bata sa Primary kasagaran nagtuon sa ebanghelyo pinaagi sa paggamit og mga katekismo—nakahan-ay nga mga pangutana ug mga tubag nga gilauman nga mamemorya sa mga estudyante.⁴ Kanunay usab sila nga nagbasa og mga seleksyon gikan sa Sunday School nga Juvenile Instructor nga magasin.⁵ Kon mobisita si Eliza R. Snow sa nag-unang mga Primary, mipahimangno siya sa mga bata sa pagbaton og maayong pamatasan, misugilon og mga istorya gikan sa kinabuhi ni Joseph Smith, ug kasagaran mopakita kanila sa iyang bulawan nga relo aron sa pagpakita kanila og butang nga mahikap nga adunay kalabutan sa unang mga adlaw sa Pagpahiuli.⁶ Agig dugang sa instruksyon sa ebanghelyo, ang mga magtutudlo ug mga lider miorganisar og mga kalihokan sama sa pagbuhat og mga hinimo sa kamot nga mga dekorasyon [arts and crafts], mga tabo alang sa pagbaligya sa ilang mga hinimo [fairs and bazaars], mga kasaulugan sa mga kanta ug sayaw, mga drama ug mga pasundayag sa entablado, mga proyekto sa pagpanguma, ug mga kalihokan sa pagserbisyo.⁷

Sa misunod nga mga siglo, ang mga miyembro sa Primary milambo gikan sa gatusan ka mga bata nga nagtubo sa mga puloy-anan sa Utah ngadto sa hapit usa ka milyon ka mga bata sa tibuok kalibutan.⁸ Ubos sa direksyon ni Louie B. Felt, ang Primary mipahigayon og mga pagbansay alang sa mga magtutudlo, mi-establisar sa magkalahi nga mga klase sa mga bata basi sa edad, ug pagka 1902 misugod sa pagpublisar sa Children’s Friend nga magasin.⁹ Pagka 1913 ang edad nga ang mga batang lalaki makakompleto sa Primary gipaubsan ngadto sa 12, gisundan sa edad sa mga batang babaye nga gipaubsan ngadto sa 12 pagka 1934.¹⁰ Sa 1922 ang Primary mipaila sa usa ka programa sa kalampusan nga ginganlan og Seagulls alang sa mga batang babaye nga nag-edad og 12–13 kinsa nagtambong pa gihapon sa Primary. Kini ang una sa daghang mga programa sa kalampusan nga gipalambo sa Primary.¹¹

Ang mga Primary diha sa mga misyon sa Simbahan nga anaa sa gawas sa Estados Unidos gisuspenso atol sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan. Dihang ang mga Primary gisugdan na sa pagpadayon sa Uropa, gitambungan kini sa daghang mga bata nga dili mga Santos sa Ulahing mga Adlaw tungod kay ang programa midalit og mga kahigayunan sa pagpakighigala ug gidumala nga mga kalihukan didto sa mga nasud nga nagkalisud human sa gubat. Kini misangput, sa ubang higayon, sa pagkakabig sa mga pamilya niining mga bataa.¹²

Sa daghang mga dekada, ang Children’s Friend nagsangkap og mga materyal sa pagtuon alang sa mga magtutudlo sa Primary, ug pagka 1949 si Adele Cannon Howells midumala sa pagmugna sa unang opisyal nga manwal sa leksyon sa Primary.¹³ Niadtong 1952 ang Primary misagop sa programa nga Cub nga gidalit sa Boy Scouts of America isip programa sa kalihokan sa mga batang lalaki sa Amerika. Kini nga pagpakiglambigit sa programa sa scouting milungtad sa dul-an 70 ka tuig.¹⁴

Pinasikad sa nag-unang mga paningkamot sa pagsangkap og igong pag-atiman sa maayong panglawas sa mga bata nga nanginahanglan, ang Primary nagpundo og mga hinabang aron sa pagtukod sa Primary Children’s Hospital niadtong 1952. Ang mga sakop sa kapangulohan sa Primary mao ang nangulo sa board sa ospital, ug ang pundo alang sa pag-atiman sa ospital napatuman, dili tanan, pinaagi sa penny drive nga gidireksyonan sa Primary.¹⁵

Sa 1980 ang mga lider sa Simbahan mihiusa sa eskedyul sa miting, gihunong ang junior Sunday School ug ang tunga-tunga sa semana nga mga miting sa Primary gibalhin sa Dominggo, ug ang mga kalalakin-an sa unang higayon gitawag sa pagserbisyo isip mga magtutudlo sa Primary. Mga programa sa kalihukan alang sa mga batang lalaki ug babaye padayon nga gipahigayon panahon sa gabii sa semana, apan ang kadaghanon sa tunga-tunga sa semana nga mga kalihokan giminusan. Ang Primary padayon nga nagdala og mahinungdanong papel sa pagsuporta sa Simbahan ngadto sa mga pamilya sa ilang katungdanan sa pagtudlo sa mga bata sa ebanghelyo.