Mormon-Missouri nga Gubat sa 1838

Ang Mormon-Missouri nga Gubat (gitawag usab nga Mormon nga Gubat o Missouri nga Gubat) mao ang usa ka armadong panag-away tali sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug sa ubang mga lumulupyo sa amihanang Missouri sa tinglarag sa 1838. Midako ang panag-away nga milambigit sa mga opisyal sa estado, lakip sa gobernador, ug miresulta sa pagkabilanggo ni Joseph Smith ug sa pinugos nga pagpalagpot sa mga Santos gikan sa Missouri.

Ang relihiyuso, politikanhon, ug sosyal nga mga kalainan tali sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug sa mga taga-Missouri misangput sa dili maayong relasyon gikan sa pinakaunang pag-abut sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa Distrito sa Jackson, Missouri, niadtong 1831.¹ Ang mga hulga sa mga vigilante ug mga pagpang-ataki sa mga manggugubot mipugos sa mga Santos sa pagbiya sa distrito niadtong 1833. Ang mga Mormon mibalhin ngadto sa kasilinganang mga distrito sa amihanan, diin mipadayon sila sa pagsinati og mga pagdumot. Pagka-1836, ang estado mimugna sa Distrito sa Caldwell alang lamang sa pamuy-anan sa Mormon, ug ang mga kontra sa Simbahan misupak sa bisan unsang pamuy-anan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa gawas niining bag-ong distrito. Apan ang mga Santos nagtinguha sa paggamit sa ilang katungod ubos sa batakang balaod pinaagi sa pag-establisar og mga pamuy-anan sa silingan nga mga Distrito sa Carroll ug Daviess. Sa panahon nga si Joseph Smith mibiya sa Ohio aron moadto sa Mormon nga pamuy-anan sa Far West, Missouri, niadtong ting-init sa 1838, ang oposisyon sa presensya sa Simbahan diha sa Missouri miabut og kuyaw na nga punto.²

Pagka-Hulyo 4, 1838, mipasidaan si Sidney Rigdon nga ang mga Santos dili na motugot sa mga pagpanglutos o sa paghikaw sa ilang mga katungod isip mga lumulupyo sa Estados Unidos. Kon magpundok ang mga manggugubot, kusganon siyang mideklarar sa usa ka nabandilyo pag-ayo nga pakigpulong, “mahimo kining gubat sa pagpuo tali kanato ug kanila.” Sa samang higayon, misaad siya nga dili mag-una-una ang mga Santos: “Dili kami molapas sa katungod ni bisan kinsang tawo; apan mobarug sa among kaugalingong katungod hangtud sa kamatayon.”³ Atol niining panahona, pipila ka mga kalalakin-an nga Mormon mi-organisar og vigilante nga grupo nga nailhan isip ang mga Danite, kinsa misaad nga manalipod sa mga Santos batok sa dugang nga mga kapintas. Ang mga tabi-tabi kalabut sa mga kalihokan sa Danite nakahulhog sa pipila ka mga taga-Missouri nga ang mga Mormon nanghulga og kagubot batok sa mga silingan.⁴

Sa Adlaw sa Eleksyon nianang tuiga, ang mga residente sa Distrito sa Carroll mibutar nga papahawaon ang mga Mormon sa distrito. Sa duol nga Distrito sa Daviess, sa dihang ang mga botante mipugong sa mga Mormon sa pagsulod sa presinto, usa ka away ang nahitabo. Nahadlok nga papahawaon sila sa lokal nga opisyal sa kalinaw gikan sa distrito, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mihangyo kaniya sa pagpirma og pamahayag sa walay pagpihig. Ang opisyal sa wala madugay mireklamo nga gihadlok siya aron mopirma, ug si Joseph Smith ug Lyman Wight gimandoan sa pagtubag sa reklamo diha sa korte. Ang duha wala motuman sa sugo hangtud nga mapaniguro sa korte ang ilang kaluwasan. Nabalaka sa gituohan nga pagkamasupilon sa balaod sa mga Mormon, nagpundok na usab ang mga manggugubot batok sa mga Santos.

Ang mga Santos mihangyo sa gobyerno og proteksyon, ug miabut ang pipila ka pundok sa kasundalohan aron sa pagbantay sa kalinaw. Apan napakgang ang diplomatikanhong resolusyon sa dihang ang usa ka panon sa mga manggugubot migun-ob sa usa ka Mormon nga pamuy-anan sa De Witt, Distrito sa Carroll, nga mipugos sa mga Santos didto sa pag-ikyas alang sa ilang kinabuhi. Ang gobernador sa Missouri, si Lilburn W. Boggs, mitubag sa usa ka hangyo og panabang pinaagi sa pagsulti nga ang mga Santos ug ang mga taga-Missouri kinahanglang maningkamot sa pagsulbad sa ilang kaugalingong problema. Samtang nagkadaghan ang mga report sa pagpangsunog sa mga manggugubot sa mga balay sa mga Mormon diha sa ubang mga distrito, ang mga Santos nakahukom nga mosukol.

Ang armado nga pakigsangka milungtad og duha ka semana. Sa tunga-tunga sa Oktubre, ang mga Mormon miasdang ug misunog sa mga panimalay ug mga tindahan sa Gallatin ug Millport. Sa Suba sa Crooked, ang mga sakop sa militia sa Mormon ug Missouri nagkasangka, nga miresulta sa kamatayon sa usa ka taga-Missouri ug duha ka Mormon, lakip ni Apostol David W. Patten. Isip resulta niini nga mga kagubot, si Gobernador Boggs, kinsa kaniadto misuporta sa anti-Mormon nga mga kalihokan diha sa Distrito sa Jackson, mipagula sa unsay nailhan isip “sugo sa pagpuo,” nga nagtugot sa militia sa estado sa pag-abug sa mga Mormon gikan sa estado o sa pagpuo kanila kon gikinahanglan.⁵ Ang labing makalilisang nga hitabo sa gubat miabut paglabay sa pipila ka adlaw niadtong Oktubre 30, sa dihang usa ka grupo sa armadong mga taga-Missouri mipusil sa mga Santos diha sa Hawn’s Mill, mipatay ug bangis nga miputol-putol sa 17 ka mga lalaki ug mga batang lalaki.⁶

Painting nga naghulagway sa panagsangka tali sa mga sakop sa Missouri ug Mormon militia diha sa Suba sa Crooked.

Ang militia, ubos sa kamandoan ni Major General Samuel D. Lucas, miataki sa Far West pagka-Oktubre 31. Si Lucas midakop ni Joseph Smith ug sa pipila pa ka Mormon nga mga lider ug mimando nga sila patyon pagkasunod adlaw. Ang laing heneral nga ginganlan og Alexander Doniphan misaway sa sugo, ug si Joseph ug ang uban pa gibilanggo ug gimandoan nga moatubang og husay kalabut sa mga pasangil sa pagbudhi ug pagpatay. Sa samang higayon, ang kinadak-ang pundok sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nangita og kadangpan diha sa silingan nga estado sa Illinois.⁷

Ang Mormon-Missouri nga Gubat mitimaan sa katapusan sa unang presensya sa Simbahan diha sa Missouri. Ang panan-awon ni Joseph Smith nga motukod og usa ka “Zion” nga komunidad sa matarung nga mga Santos wala na kaayo gibase sa hiyograpikanhong dapit ug mas gibase na sa bisan asa nga magkapundok ang mga miyembro sa Simbahan.⁸ Ang gubat miresulta usab sa pagbiya sa importante nga mga lider. Si Thomas B. Marsh, Orson Hyde, ug William W. Phelps tagsa-tagsang mibiya sa Simbahan ug mibalik paglabay sa mga katuigan, apan ang mga lider nga sama ni John Corrill ug George Hinkle wala gayud mobalik.⁹ Human nag-antus diha sa bugnaw, pig-ut nga bilanggoan panahon sa tingtugnaw sa 1838–39, si Joseph Smith, ang iyang igsoong si Hyrum, ug uban pa naka-eskapo tungod sa tabang sa usa ka maloloy-on nga gwardya samtang nagpadulong ngadto sa laing lugar. Bisan og lisud, ang pag-antus diha sa bilanggoan makita nga nakatabang kang Joseph, tungod kay ang importante nga mga pinadayag gihatag kaniya panahon sa iyang pagkabilanggo.¹⁰