Mga Saksi sa Basahon ni Mormon

Ang unang edisyon sa Basahon ni Mormon mipakita og duha ka mga pagpamatuod: ang usa sinulat sa usa ka grupo sa tulo ka mga saksi ug ang lain sa usa ka grupo sa walo. Ang tulo ka mga saksi (si Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Martin Harris) namahayag nga ang anghel sa Dios mipakita ngadto kanila ug gipakita kanila ang mga palid sa Basahon ni Mormon ug nakadungog sila sa tingog sa Ginoo nga misulti nga ang paghubad ni Joseph Smith natuman “pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios.” Kini nga kasinatian nahitabo niadtong Hunyo 1829 duol sa balay ni Peter Whitmer Sr. sa Fayette, New York. Dugang walo ka mga saksi (mga sakop sa mga pamilyang Smith ug Whitmer)¹ namahayag nga si Joseph Smith mismo mipakita ngadto kanila sa mga palid ug mitugot sa matag usa sa “pag-alsa” sa karaang artifact ug sa pagsusi sa mga kinulit niini. Ang pipila sa uban adunay direktang kasinatian sa mga palid o sa laing paagi nakasaksi sa paghubad ni Joseph Smith sa Basahon ni Mormon.²

Paghulagway sa artist ni Moroni nga nagpakita sa mga palid ngadto ni Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Joseph Smith.

Uban nga mga Saksi sa mga Palid

Ang mga sakop sa pamilyang Smith mihinumdom nga mitabang ni Joseph sa pagbalhin o pagtago sa mga palid gikan sa iyang mga kaaway. Ang manghod ni Joseph nga babaye si Katharine sa kaulahian misulti sa iyang bana nga gisulayan niya sa makausa sa pagbalhin ang mga palid, nga gitabunan og panapton, sa atbang sa lamesa, apan bug-at kini kaayo. Ang igsoong lalaki ni Joseph nga si William nakahinumdom nga ang tibuok pamilya nakakita ni Joseph nga nagdala sa mga palid sulod sa sako ug gani nahikapan ang porma niini nga miluta sa panapton. Ang asawa ni Joseph nga si Emma misulti sa iyang anak nga lalaki nga nakahikap siya sa mga ngilit sa mga palid ug mipakli sa mga pahina, bisan og wala gayud siya nakakita sa mga palid. Ang silingan ni Lucy Mack Smith didto sa Ohio, Si Sarah Bradford Parker, sa makausa nangutana ni Lucy mahitungod sa pagkakita sa mga palid. Sumala ni Parker, si Lucy mitubag “dili kadto angay niyang makit-an apan nakaalsa ug nakagunit siya niini.”³ Dugang pa, si David ug John C. Whitmer nainterbyu og pipila ka higayon taliwala sa mga tuig 1877 ug 1888 diin ilang gipamahayag nga nagpakita ang usa ka anghel ngadto sa ilang inahan, si Mary Whitmer, ug mipakita kaniya sa mga palid.⁴

Ang Pagkamasaligan sa Tulo ka mga Saksi

Samtang ang pagpamatuod sa Walo ka mga Saksi mihatag og gibug-aton sa katinuod sa mga palid, ang Tulo ka mga Saksi adunay dugang nga responsibilidad sa pagpamatuod nga ang ilang mga kasinatian isip mga saksi ug ang paghubad mismo nahimong posible pinaagi sa gahum sa Dios. Usa ka pagpadayag sa Hunyo 1829 naghatag sa Tulo ka mga Saksi og piho nga mga instruksyon kalabut sa ilang pagpamatuod sa mga palid. “Ipamatuod nga kamo nakakita niini,” ang Ginoo nagmando, “sama nga ang akong sulugoon nga si Joseph Smith jr nakakita niini tungod kay kini pinaagi sa akong gahum nga siya nakakita niini.” Dugang gipasabut sa pinadayag nga “kini pinaagi sa inyong hugot nga pagtuo nga kamo matugutan nga makasud-ong niini.”⁵ Tungod niini, si David Whitmer mipamatuod nga siya nakakita sa mga palid “pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios.”

Niadtong 1838, usa ka miyembro sa Simbahan nga dili matuohon ginganlan og Stephen Burnett miangkon nga si Martin Harris milimud nga nakakita sa mga palid “sa iyang mga mata.” Nagkutlo sa pinulongan sa pinadayag, si Burnett misiguro nga ang pagkakita pinaagi sa gahum sa Dios nagpasabut nga ang mga saksi nakasud-ong sa mga palid “diha lamang sa panan-awon o imahinasyon.” Gibati ni Harris nga gisayop sa pagsabut ug misulay dayon sa paghatag og katin-awan sa iyang unang mga pamahayag. Nanglimbasug nga mahulagway ang talagsaong kasinatian ngadto sa mga pulong, miingon siya, sumala ni Burnett, nga siya nakakita sa mga palid nga daw siya “nakakita og usa ka siyudad lapus sa usa ka bukid.”⁶

Daghang mga Kristiyano sa panahon ni Harris mituo nga makuyaw kadto o imposible ang pagsaksi og balaan uban ang pisikal nga mga panghunahuna. Kini nga pagtuo nanukad sa mga sugilanon gikan sa Biblia. Pananglitan, sa Daang Tugon, ang mga Israelite kinsa nakakita ngadto sa arko sa pakigsaad nga walay tukmang pagtugot nalaglag. Ang presensya sa Dios tipikal nga gitago luyo sa usa ka tabil o usa ka nagpanganud nga aso aron pagsalipod sa mga mata niadtong dili andam sa espirituhanon nga paagi.⁷ Usa sa mga nag-unang mga pagpadayag ni Joseph Smith susamang mipamahayag nga ang mga tawo dili makakita sa Dios sa ilang “natural nga mga mata” nga dili masunog. Sila makahimo, hinoon, nga makasaksi sa iyang himaya sa “espirituhanon nga mga mata” kon sila mausab o “buhion pinaagi sa espiritu sa Dios.”⁸

Si Martin Harris mikonsiderar sa nasinati sa mga saksi sa anghel ug sa karaang mga rekord nga usa lang ka kaagi uban sa balaanon, susama sa panan-awon ni Joseph Smith. Nakahibalo sa higpit nga pasidaan sa kasulatan, kanunay siyang namulong bahin sa kakulangan nga iyang gibati sa panahon nga siya nakasaksi sa mga palid. Paglabay sa katuigan, migamit siya og nagkadaiyang mga pulong sa paghulagway sa talagsaon niyang kaagi. Sa dihang napugos sa lain-laing mga tig-interbyu sa paghatag og katin-awan kon nakakita ba gayud siya sa mga palid, namulong siya nga nakita niya kini uban sa “espirituwal nga mata,” nagpasabut sa dili kasagaran ug sagrado nga kalidad sa kasinatian, ug usab sa iyang pisikal nga panan-aw.⁹ “Sama kasigurado nga kamo nagbarug diha ug makakita kanako,” miinsister siya sa usa ka okasyon, “ingon ka sigurado nga ako nakakita sa anghel nga dunay bulawan nga mga palid diha sa iyang mga kamot.”¹⁰ Si David Whitmer, susamang mihulagway sa espirituwal ug pisikal nga dimensyon sa nasinati sa mga saksi. “Syempre diha kami sa espiritu sa dihang kami gipakita, kay walay tawo nga makasud-ong sa nawong sa usa ka anghel, gawas kon anaa sa espiritwal nga panan-aw,” mipasabut siya, nga midugang, “apan anaa usab ang among lawas, ug ang tanang butang natural ra ngari kanamo, sama sa bisan unsang panahon.”¹¹

Hulagway ni Martin Harris pinaagi ni Lewis A. Ramsey.

Matag usa sa Tulo ka mga Saksi balik-balik nga mihatag og pagpamatuod sa ilang nasaksihan nga kasinatian diha sa gimantala nga mga pamahayag, mga interbyu, ug sa pribadong mga panag-istoryahanay. Dili tanang mga asoy sa mga saksi parehas nga kasaligan isip tinubdan. Ang pipila resulta sa interbyu sa mga tawo kinsa mikontra sa mga pagpamatuod sa mga saksi. Ang uban narekord sa mga katuigan o mga dekada human nahatag ang pagpamatuod. Bisan og ang mga report sa ilang mga pamahayag nagkalahi sa pipila ka mga detalye, sa kinatibuk-an nagmakanunayon kini ug duol kaayong nahasubay ngadto sa mga instruksyon sa pagpadayag.¹²

Bisan pa man nga nagkadiperensya uban kang Joseph Smith nga misangpot sa pakabulag sa Tulo ka mga Saksi ngadto sa Simbahan ( si Cowdery ug Harris sa kaulahian mibalik), sila mipadayon sa paglig-on sa ilang mga pagpamatuod isip mga saksi sa tibuok nilang kinabuhi.¹³ Ang matag usa sa Walo ka mga Saksi subli nga mipalig-on sa ilang pagpamatuod sa pagsusi sa mga palid, bisan og ang pipila mibulag sa Simbahan. Ang hiniusang gibug-aton sa daghan kaayo nilang mga pamahayag, nga nahatag paglabay sa mga katuigan ug bisan sa pag-usab-usab sa ilang mga kinaiya ngadto ni Joseph Smith ug sa Simbahan, mao ang usa ka gamhanang saksi sa pagkamasaligan nga mga pamahayag nga ilang gimantala sa Basahon ni Mormon.

May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Book of Mormon Translation [Hubad sa Basahon ni Mormon], Ang Mga Pagkonsulta ni Martin Harris sa mga Eskolar, Angel Moroni