“Ang Mga Pagkonsulta ni Martin Harris sa mga Eskolar,” Mga Hisgutanan sa Kasaysayan sa Simbahan
“Ang Mga Pagkonsulta ni Martin Harris sa mga Eskolar”
Ang Mga Pagkonsulta ni Martin Harris sa mga Eskolar
Niadtong Pebrero 1828, si Martin Harris mibiyahe ngadto sa Siyudad sa New York dala ang transkripsyon sa pipila ka mga titik gikan sa mga palid sa Basahon ni Mormon, sa tuyo nga ipakita kini ngadto sa mga eskolar sa pipila ka labing prestihiyusong mga institusyon sa mas taas nga kinaadman sa Estados Unidos.1 Subling gisugilon ni Harris ang istorya niining biyahe sa makadaghang higayon sa iyang kinabuhi, sa kanunay ngadto sa mga tigsukit-sukit kinsa gustong masayud mahitungod sa iyang nag-unang mga kasinatian sa Simbahan. Si Charles Anthon, usa sa mga propesor nga nahimamat ni Harris, nagbilin usab og asoy sa iyang pakigmiting ni Harris, mimatuod nga ang panagmiting tinuod nga nahitabo. Apan ang kasungian tali niining makasaysayanong mga asoy nagbilin og wala matubag nga mga pangutana kabahin sa biyahe.
Hulagway ni Martin Harris pinaagi ni Lewis A. Ramsey.
Ang Motibo ni Harris
Pananglitan, ang tinubdan nagtumbok og pipila ka posibling motibo alang sa pagbiyahe. Pipila ka mga asoy naghisgut nga ang Ginoo mimando ni Harris sa pagbiyahe, samtang ang uban nagtumbok ngadto ni Joseph Smith o si Harris mismo ang tigpasiugda.2 Mahimong si Harris naglaum nga ang pag-endorso sa mga eskolar ang makatagbaw sa iyang asawa nga si Lucy, nga nagmadudahon sa proyekto sa paghubad, o makatabang kaniya nga mobati nga iya mismong masiguro sa dili pa hingpit nga modesisyon sa pagtabang og pundo sa paghubad. Ang ubang mga tinubdan nagpasabut nga si Harris naglaum sa pagtinguha og mga tambag sa mga eskolar kon unsaon sa paghimo ang paghubad mismo.
Ang mga Eskolar Gikonsulta
Sa panahon sa biyahe ni Martin Harris, walay usa nilang Joseph Smith o Harris ang ingon og dunay dakong kahibalo mahitungod sa pinulongan sa mga palid. Sumala sa mas naulahi nga asoy ni Joseph, ang anghel nga mihatud sa mga palid ngadto kaniya mipasabut kaniya nga mao kadto ang usa ka karaang rekord sa Amerika. Imbis mangita og usa ka eskolar nga dunay kahibalo sa Ehiptohanon (nahibaloan na lang ni Joseph sa kaulahian nga ang pinulongan diha sa mga palid gitawag og “inusab nga Ehiptohanon”), posible nga si Harris nangitag tambag sa mga eskolar nga eksperto sa karaang panahon sa Amerika.3
Sa dihang padulong na si Harris sa Siyudad sa New York, mihapit siya sa Albany, New York, aron sa pagbisita ni Luther Bradish, usa ka tawo nga sinati sa pagbiyahe nga may pamilya ug personal nga mga koneksyon sa Palmyra. Maklaro nga si Harris nagtinguha sa opinyon ni Bradish mahitungod kon kinsa ang pakig-istoryahan kalabut sa paghubad. Dayon mipadayon siya ngadto sa Siyudad sa New York aron makighimamat ni Samuel L. Mitchill, usa ka lingwista ug nag-unang eskolar sa kultura sa karaang Amerika.4 Gipakig-istoryahan usab ni Harris si Charles Anthon, usa ka batan-ong propesor sa grammar ug lingwista sa Columbia College didto sa Siyudad sa New York. Si Anton nabansay sa Greek ug Latin apan nangolekta usab og mga sugilanon sa American Indian alang sa publikasyon ug matinguhaon sa paghiling sa dokumento nga gidala ni Harris ngadto kaniya.5
Ang Miting uban ni Charles Anthon
Sumala ni Harris, si Charles Anthon misusi sa mga titik ug miandam og pinirmahan nga pamahayag nga nagsulti nga kini tinuod, apan migisi sa pamahayag sa dihang iyang nahibaloan kon sa usang paagi nakuha ni Joseph Smith ang mga palid. Misugyot si Anthon nga dad-on ni Harris ngadto niya ang aktwal nga mga palid, apan si Harris mibalibad, midugang nga dunay parte sa mga palid nga silyado. Mitubag si Anthon nga, “Ako dili makabasa og usa ka sinilyohan nga basahon.” Sa naulahing mga pamahayag, si Anthon milimud nga mimatuod sa mga titik ug miinsister nga mitambag lang siya ni Harris nga dili mamuhunan sa paghubad ug publikasyon. Mipasabut usab siya nga si Harris mipakita lang sa kopya sa mga titik samtang si Harris, sa pipila niya ka mga asoy, naghisgut nga nagdala usab siya og sample sa hubad ni Joseph Smith sa karaan nga sinulat.
Hulagway ni Charles Anthon.
Resulta sa Biyahe
Bisan unsa pa may nahitabo atol sa pakigmiting ni Harris kang Anthon, si Harris milakaw nga mas kumbinsido kay sa una nga ang mga palid ug mga titik tinuod, ug andam siya nga mamuhonan sa iyang panahon ug kusog sa pagsuporta ni Joseph Smith. Siya ug si Joseph sa kaulahian nag-istorya bahin sa pagbisita didto ni Anthon agig katumanan sa propesiya ni Isaias (nahisgutan usab mismo sa Basahon ni Mormon) sa “usa ka basahon nga pinatikan, nga igahatag sa mga tawo niadtong usa nga maalam, nga magaingon: Basaha kini, nangaliyupo ako kanimo; ug siya magaingon: Ako dili makahimo, kay kini pinatikan” (Isaias 29:11).
May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Book of Mormon Translation [Hubad sa Basahon ni Mormon]