អេសាយ
ជាព្យាការីម្នាក់នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ដែលបានព្យាករពីឆ្នាំ ៧៤០–៧០១ ម.គ.ស.។ ជានាយប្រឹក្សានៃស្ដេចហេសេគា នោះអេសាយមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំង ទាំងខាងសាសនា និងខាងរដ្ឋាភិបាល។
ព្រះយេស៊ូវទ្រង់តែងតែស្រង់ពាក្យអេសាយជាងព្យាការីណាៗទាំងអស់។ ពាក្យអេសាយក៏តែងតែបានស្រង់ដោយពេត្រុស យ៉ូហាន និងប៉ុល នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី។ ព្រះគម្ពីរមរមន និងគោលលទ្ធិ និងសេចក្ដីសញ្ញា មានពាក្យស្រង់ពីអេសាយច្រើនជាងពីព្យាការីណាៗទាំងអស់ ហើយផ្ដល់នូវជំនួយ ក្នុងការបកស្រាយពាក្យអេសាយ។ នីហ្វៃបានបង្រៀនប្រជាជនលោកចេញពីការសរសេររបស់អេសាយ (២ នីហ្វៃ ១២–២៤; អេសាយ ២–១៤)។ ព្រះអម្ចាស់ទ្រង់បានប្រាប់ពួកសាសន៍នីហ្វៃថា « ពាក្យរបស់អេសាយ ជាពាក្យដ៏មហិមា » ហើយថាគ្រប់សេចក្ដីទាំងអស់ដែលអេសាយបានព្យាករនោះនឹងបានសម្រេច (៣ នីហ្វៃ ២៣:១–៣)។
គម្ពីរអេសាយ
ជាគម្ពីរមួយនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់។ ពាក្យព្យាករណ៍របស់អេសាយជាច្រើនទាក់ទងទៅនឹងការយាងមកនៃព្រះដ៏ប្រោសលោះ ព្រមទាំងការបង្រៀនរបស់ទ្រង់នៅលើផែនដី (អេសាយ ៩:៦) ហើយជាព្រះមហាក្សត្រដ៏ធំមួយនៅថ្ងៃចុងក្រោយបង្អស់ (អេសាយ ៦៣)។ លោកក៏បានព្យាករជាច្រើនអំពីអនាគតនៃអ៊ីស្រាអែល។
ជំពូកទី ១ គឺជាអារម្ភបទចំពោះគម្ពីរទាំងមូល។ អេសាយ ៧:១៤; ៩:៦–៧; ១១:១–៥; ៥៣:១–១២; និង ៦១:១–៣ រៀបរាប់ទុកជាមុនអំពីបេសកកម្មរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ។ ជំពូកទី ២, ១១, ១២ និង ៣៥ ទាក់ទងទៅនឹងព្រឹត្តិការណ៍នៅថ្ងៃចុងក្រោយ កាលដំណឹងល្អបានសាងឡើងវិញ, អំពីអ៊ីស្រាអែលនឹងត្រូវបានជួបជុំ និងអំពីដែនដីហួតហែងនឹងត្រូវបានផ្កាឡើងដូចជាកុលាប។ ជំពូកទី ២៩ មាននូវពាក្យព្យាករណ៍អំពីការចេញមកនៃព្រះគម្ពីរមរមន (២ នីហ្វៃ ២៧)។ ជំពូកទី ៤០–៤៦ ប្រកាសប្រាប់អំពីឥទ្ធិឫទ្ធិខ្ពង់ខ្ពស់នៃព្រះយេហូវ៉ា ទុកជាព្រះដ៏ពិត លើរូបព្រះទាំងឡាយនៃពួកអ្នកថ្វាយបង្គំព្រះផ្សេងៗ។ ជំពូកដែលនៅសល់ទាំងប៉ុន្មាន គឺ ៤៧–៦៦ ទាក់ទងទៅនឹងព្រឹត្តិការណ៍អំពីការសាងឡើងវិញនៃសាសន៍អ៊ីស្រាអែលនៅគ្រាចុងក្រោយបង្អស់ និងការតាំងក្រុងស៊ីយ៉ូនឡើង ដោយមានព្រះអម្ចាស់ ទ្រង់គង់នៅចំណោមរាស្ត្ររបស់ទ្រង់។