Seminare
Lesona 148: O le Savaliga Sopo atu i Aioua; Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1-18


Lesona 148

O Le Savaliga Sopo atu i Aioua; Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1-18

Folasaga

Ia Fepuari 1846, na amata tuua ai e le Au Paia ia Navu ma malaga atu i sisifo agai i teritori o Aioua. Sa maua e Polika Iaga le faaaliga ua faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136 i Uinita Kuata, Nebraska, ia Ianuari 1847. O lenei lesona ua talanoaina ai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1-18, lea o loo aofia ai le fautuaga a le Alii e fesoasoani i le Au Paia e faatulaga i latou lava ma saunia e faaauau la latou malaga i sisifo.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Ua agai atu le Au Paia i Aioua ma faatu le laumua i Uinita Kuata

Fusi mata o se tagata aoga ma tuu o ia i se itu o le potu. Ona toe faatulaga lea o ni mea faitino i totonu o le potu, ia faapao ina ia mafai ona iloa e le tagata aoga ua fesiitai ia mea faitino. Fai atu i le tagata aoga o loo fusi mata e filifili se tasi o le vasega e ta’u atu faatonuga e fesoasoani ia oo ai i le isi itu o le potu. Pe a filifili e le tagata aoga se tasi, fesili atu i ai:

  • Aisea na e filifilia ai lena tagata?

  • E faapefea e lo tatou talitonuina o se isi tagata ona aafia ai le ala tatou te mulimuli lelei ai i a latou taitaiga?

Fai atu i le taiala i le tuu atu ni faatonuga ina ia mafai e le tagata aoga o loo fusi mata ona savali atu ma le saogalemu i le isi itu o le potu. Ona faatonu lea o tagata aoga e toalua e toe foi atu i o latou nofoaga.

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le palakalafa lenei e uiga i le malaga toatele o le Au Paia mai Navu. Fai atu i le vasega e faalogologo mo auala atonu na faapei ai aafiaga o le Au Paia o le aafiaga a le tagata aoga, o le sa taitai atu i le isi itu o le potuaoga.

I lalo o taufaamatau o sauaga mai vaega faatupu vevesi o le lotoifale, na amata tuua ai e le Au Paia ia Navu ia Fepuari 1846, ma faimalaga atu i sisifo e ui atu i le setete o Aioua. “O le tuua o Navu sa o se faatinoga o le faatuatua mo le Au Paia. Sa latou o ese ma le le iloa lelei po o fea sa o i ai, po o le a foi le taimi o le a latou taunuu ai i se nofoaga e faamautu ai. Na pau le mea na latou iloaina, sa toetoe lava a tutuliese i latou ma Ilinoi e o latou fili, ma na maua e o latou taitai se faaaliga e siitia atu i se sulufaiga i se mea o Mauga Papa” (Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [Church Educational System manual, 2003], 309).

  • Na faapefea ona tutusa le aafiaga o le Au Paia o le tuua o Navu, ma le aafiaga o le tagata aoga lea sa taitai atu i le isi itu o le potuaoga? (Sa faalagolago uma i le faaaliga vaaia ma le taitaiga a se tasi sa latou talitonuina e fesoasoani ia i latou ia taunuu i o latou taunuuga.)

  • O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai i le aafiaga o le Au Paia o le tuua o Navu? (E mafai ona faaaoga e tagata aoga ni upu eseese, ae e tatau ona latou faailoa mai le mataupu faavae lenei: Tatou te faaaoga le faatuatua pe a tatou mulimuli i fautuaga ma le taitaiga a taitai o le Ekalesia.)

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le tala lenei e uiga ia Viliamu Clayton. Fai i tagata aoga e faalogologo mo ni faataitaiga o le faatuatua o Uso Clayton.

“Sa valaauina Viliamu Clayton ina ia i ai i se tasi o vaega muamua na tuua Navu, ma tuua ai lona toalua o Diantha, ma ona matua, ae na toe masina fanau le la tamaitiiti muamua. O le asaina malosi o auala palapala ma le tolauapi i faleie malulu, na atuatuvale ma le fiafia ai o ia a’o popole i le soifua manuia o Diantha. E lua masina mulimuli ane, na te lei iloaina lava pe na saogalemu le fanauga [o lana pepe] ae na iu ina maua le tala fiafia na fanau mai se ‘tamaitiiti aulelei ma lapoa’. E le’i leva, o le taimi lava na ia maua ai le tala fiafia, na saofai ifo loa ma Viliamu tusi se pese lea sa le gata ina i ai se uiga faapitoa ia te ia, ae o le a avea ma tagavai o musumusuga ma le agaga faafetai a tagata o le Ekalesia mo tupulaga e tele. O le pese o le ‘O Mai, Outou o le Au Paia’” (Our Heritage: A Brief History of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [1996], 71).

Valaaulia le vasega e usu faatasi fuaiupu muamua e tolu o le “O Mai, Outou o le Au Paia” (Viiga, nu. 17). (Po o le muai faafesootai o se tagata aoga po o se vaega o tagata aoga ma valaaulia i latou e sauni e usu fuaiupu muamua e tolu o le viiga.) A o lei usuina le pese, fai atu i tagata aoga e vaavaai pe faalogologo mo fasifuaitau o loo faaalia ai le faatuatua o le Au Paia ia Iesu Keriso ma le talitonuina o o latou taitai.

A uma ona usuina fuaiupu muamua e tolu o le pese, fesili atu:

  • E faapefea ona faaalia e lenei viiga le faatuatua o le Au Paia ia Iesu Keriso ma le talitonu i o latou taitai?

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le tala lenei ia Orson ma Catherine Spencer. Fai atu i le vasega e faalogologo mo faataitaiga o le faatuatua ma le talitonu o le au Spencer.

“Ina ua tuua Navu, [o Catherine], ua matuai vaivai ma gapelu, sa vave lava ona faaletonu lona soifua maloloina ona o le tele o faigata ua saputu mai. Sa tusi augani atu le tane faavauvau i matua o lona toalua, ma talosaga i ai e talia o ia [Catherine] i totonu o le latou fale seia oo ina maua e le Au Paia se nofoaga e faamautu i ai. Na oo mai le tali, ‘Ia tuu atu ia te ia e teena lana tapuaiga faalumaina ona mafai lea ona toe foi mai, ae e le mafai seiiloga na te faia.’

“Ina ua faitau atu le tusi ia te ia, sa fai atu o ia i lana tane, e aumai lana Tusi Paia ma susue i le tusi a Ruta ma faitau le mataupu muamua, fuaiupu e sefuluono ma le sefulufitu: ‘Aua e te finau ia te a’u ina ia ou tuulafoai ia te oe, ia le mulimuli atu ia te oe; aua o le mea e te alu i ai, ou te alu ai foi, o le mea e te nofo ai ou te nofo ai. E fai lou nuu mo’u nuu; e fai lou Atua mo’u Atua’” (Memoirs of John R. Young: Utah Pioneer 1847 [1920], 17–18). E le’i leva ae maliu Catherine Spencer.

Valaaulia tagata aoga e usu le fuaiupu lona fa o le “O Mai, Outou o le Au Paia.” Fai atu ia te i latou e mafaufau pe faapefea ona faatatau upu o le fuaiupu ia Catherine Spencer. A uma ona latou usuina le fuaiupu, fesili atu:

  • E faapefea ona faatatau upu o lenei fuaiupu ia Catherine Spencer?

Valaaulia tagata aoga e faatu se sini e faaaoga le faatuatua ia Iesu Keriso ma ia mulimuli lelei i fautuaga ma taitaiga a o latou taitai o le Ekalesia.

Valaaulia tagata aoga e sue i le Faafanua 6 (“O Le Solo Atu i Sisifo o le Ekalesia”) i le vaega o Faafanua o le Talafaasolopito o le Ekalesia i a latou tusitusiga paia ma sue ia Navu ma Uinita Kuata. Faamatala atu, ona o le tetele o timuga ma le le lava o sapalai, na faaaluina ai e le Au Paia o e sa tuua Navu ia Fepuari 1846 le fa masina i le faiga o le malaga e 300 maila e sopoia ai Aioua. Sa lemu le o a le vaega ona o nei tulaga, ma ona sa aveesea le auaunaga a le silia ma le 500 o alii au malolosi o le Au Paia o Aso e Gata Ai. O nei alii, o e na ta’ua o le Vaegaau a Mamona, sa usitai i le valaau a Peresitene Polika Iaga e auai i le Autau a le Iunaite Setete ina ia maua ai ni tupe e fesoasoani ai i tagata matitiva o le Ekalesia ia malaga atu i sisifo. O lenei osigataulaga sa fesoasoani i le tele o itu, ae na tuua ai foi le toatele o aiga e aunoa ma ni tane ma ni tama mo se vaega o le malaga. O le manatulia ai o lenei tuai o le savaliga, na tonu ai i taitai o le Ekalesia e aua ne’i faaauau atu i sisifo i Mauga Papa seia oo i le tautotogo o le 1847. Sa latou fautuaina le Au Paia e malolo mo le taumalulu. O se tasi o nofoaga aupito sili ona tele, o Uinita Kuata, sa i ai i le itu i sisifo o le Vaitafe o Misuri, i le setete o aso nei o Nebraska.

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le faamatalaga lenei o Uinita Kuata ma isi nofoaga le tumau:

O le toatele o le Au Paia sa nonofo i fale ogalaau ma faapuloulou sa faia i laau faapuloulou ma palapala. E toatele tagata sa le lava ona malutia mai le tau malulu. O faama’i o le malaria, nimonia, mamapala, kolela ma le fulafula o tainifo, na iu ai i le tele o le puapuagatia ma le oti. E silia ma le fitu selau tagata na maliliu i tolauapiga i le faaiuga o le taumalulu muamua. (Tagai i le Our Heritage, 71–72; Church History in the Fulness of Times Student Manual, 319–20.)

  • Afai sa e i ai faatasi ma le Au Paia i Uinita Kuata, o a ni ou lagona atonu na i ai, i le iloaina o le a i ai lava le isi fiaselau maila e tatau ona e malaga ai?

Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1–18

Ua fautuaina e le Alii le Au Paia e faatulaga i latou lava ma sauni e faaauau la latou malaga i sisifo

Fai atu i tagata aoga e vaai vave i le folasaga o le vaega o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136, ma vaavaai po o fea na tuuina mai ai le faaaliga lenei ma o ai foi na mauaina. Fai atu ia i latou e lipoti mai mea ua latou aoaoina.

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1.

  • O le a se auala e te manatu, atonu na fesoasoani ai i le Au Paia le iloa na faaauau pea ona faaali mai e le Alii Lona finagalo ia i latou? (O tali e ono aofia ai, sa fesoasoani lenei faaaliga latou te iloa ai sa silafia e le Alii i latou, ma o le a fesoasoani o Ia ia i latou e faaauau la latou malaga i sisifo, ma sa fetalai mai e ala mai ia Peresitene Polika Iaga, e pei lava ona sa Ia fetalai mai e ala i le Perofeta o Iosefa Samita.)

Valaaulia ni nai tagata aoga e auauai e faitau leotele mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:2–5. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na faatonuina e le Alii le Au Paia e fai, ia saunia ai e faaauau la latou malaga i sisifo.

  • Na tatau faapefea ona faatulagaina ia vaega?

  • Aisea e te manatu o le a fesoasoani ai le faatulagaina o le Au Paia i vaega faapea ma ni taitai atofaina? O a auala e tutusa ai lenei mea ma le auala o loo faatulagaina ai le Ekalesia i aso nei? (A uma ona tali mai tagata aoga i nei fesili, atonu e te manao e tusi le upumoni lenei i luga o le laupapa: E faatulaga e le Alii Lana Au Paia i ni vaega, ina ia mafai ona taialaina ma tausia ia tagata taitoatasi.)

  • O le a le mea o loo fautua mai e le fuaiupu e 4 e uiga i le auala o le a maua ai e le Au Paia le malosi?

Faamalamalama atu, ona o ma‘i ma le maliu i Uinita Kuata ma tolauapiga lata ane, e toatele aiga ma tagata taitoatasi sa manaomia le fesoasoani tau tupe ina ia mafai ona faaauau la latou malaga i sisifo.

Vaevae tagata aoga i ni paga. Fai atu ia te i latou e suesue faatasi le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:6–11, ma vaavaai mo auala sa tatau ai i le Au Paia ona tausia i latou e manaomia le fesoasoani. A o lei faitauina e tagata aoga lenei fuaitau, faamalamalama atu sa le’i tuua e le Au Paia atoa ia Uinita Kusta i le taimi e tasi. O le fuaitau “latou o e o le a faamuli” i le fuaiupu e 6 e faatatau i le Au Paia o e sa nonofo pea mo se taimi i Uinita Kuata ma tolauapiga latalata ane.

  • O a upu ma fasifuaitau i le fuaiupu e 6–11 ua faailoa mai ai na tatau i le Au Paia ona tausia i latou na manaomia le fesoasoani?

  • O le a le upu i le fuaiupu e 7 e faatatau i tagata o e saunia le ala mo isi? (Paionia.)

Tusi le faauigaga lenei i luga o le laupapa. (O loo siiina mai le Oxford English Dictionary, 2nd ed. [1989], “pioneer.”)

Paionia: O se tasi e muamua atu e sauni pe tatala le ala mo isi ia mulimuli ai.

  • E tusa ai ma le fuaiupu e 11, o le a le folafolaga a le Alii ia i latou o e o le a fesoasoani i isi e manaomia le fesoasoani ma saunia le ala mo i latou? O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai i lenei mea? (A uma ona tali mai tagata aoga, atonu e te manao e tusi le mataupu faavae lenei i luga o le laupapa: O le a faamanuia i tatou e le Alii pe a tatou fesoasoani i isi e manaomia le fesoasoani ma saunia le ala mo i latou.)

Valaaulia tagata aoga e talanoa ma a latou paga i le fesili lenei:

  • O ai na sauniaina le ala mo oe ina ia e olioli ai i faamanuiaga o le talalelei?

Fai atu i tagata aoga e mafaufau loloto i le fesili lenei. Ona valaaulia lea o nisi e faasoa mai a latou tali i le vasega.

  • O le a se mea e te faia e avea ai ma se paionia—e fesoasoani atu i isi o manaomia le fesoasoani ma saunia le ala mo i latou e olioli ai i faamanuiaga o le talalelei?

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:12–18 i le faamatala atu e faapea, na poloaiina e le Alii Ana auauna e aoao atu lenei faaaliga i le Au Paia.

Faaiu i le molimau atu e uiga i upumoni sa outou talanoaina ma uunaia tagata aoga e faaaoga ia na upumoni.

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:7, 9. Saunia o le ala mo isi

Na aoao mai Peresitene Thomas S. Monson:

Ata
Peresitene Thomas S. Monson

“Ua faamatalaina e se lomifefiloi se paionia o se ‘tasi e alu muamua e saunia pe tatala le ala mo isi e mulimuli atu ai’ [Oxford English Dictionary, 2nd ed. (1989),”pioneer”]. Pe faamata e mafai ona tatou aofai mai le lototele ma le tumau mausali o le faamoemoega lea sa faamatalaina ai paionia o se augatupulaga na muamua atu? Pe mafai e oe ma au, i se tulaga moni lava, ona avea ma paionia?

“Ou te iloa e mafai ona avea ai i tatou. Oka, e matuai manaomia lava e le lalolagi ni paionia i le taimi nei!” (“E Manaomia E Le Lalolagi Ni Paionia I Le Taimi Nei,” Liahona, Iulai 2013, 5).

Na tuuina mai e Elder Pale P. Palate se tala o mea na faia e le Au Paia e saunia ai le ala mo i latou o le a mulimuli mai:

Ata
Pale P. Palate

“Ina ua ogatasi mea uma ma faatulagaina lelei, sa faapea loa ona agai i luma ia tolauapiga. Ina ua taunuu atu i se nofoaga i luga o se magavai o le Vaitafe Tele, sa matou tolauapi ai loa mo sina taimi, ona sa tele ina malaga i le ogatotonu o timuga mamafa ma le faifaipea, i le palapala ma faataufusi. O iinei sa matou faapotopoto ai ma totoina ai se faatoaga faitele i le faitau selau o eka, ma amata lona ona nonofo ai, mo le manuia o nisi o e o le a talimau ai ma i latou o e e tatau ona mulimuli mai ia i matou mai Navu. Sa matou faaigoaina le nofoaga o ‘Garden Grove [Faatoaga i le Vao]’ “ (Autobiography o Pale P. Palate, ed. Parley P. Pratt Jr. [1938], 342).

Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:8. O Le Vaegaau a Mamona

Ia Me 1846, sa feiloai ai Jesse C. Little, o se sui o le Ekalesia, ma taitai o le malo o le Iunaite Setete i Uosigitone, D.C. Sa talosaga atu le Ekalesia pe mafai ona maua e le Au Paia o Aso e Gata Ai ni ituaiga o galuega po o auaunaga i le malo ae faafesuiai ma fesoasoani tautupe mo le malaga atu a le Au Paia i Sisifo. Sa le’i leva ona folafolaina e le Konakelesi a le Iunaite Setete le taua e faasaga ia Mekisiko, ma sa talanoaina e Peresitene James Polk ma Jesse C. Little le manatu faapea, e mafai e le Au Paia o Aso e Gata Ai ona lesitala i le Vaegaau a le Iunaite Setete ma faaaoga o latou totogi e fesoasoani ai i le Au Paia i la latou malaga umi. A o agai atu le Au Paia i Aioua, sa talosaga mai i latou na su’eina ni fitafita mo le Vaegaau a le Iunaite Setete i tagata o le Ekalesia e auauna i le Taua a Mekisiko-ma-Amerika. I le taimi muamua na teena e le Au Paia, ae sa uunaia e Peresitene Polika Iaga ia alii e auai ai, o se auala e maua mai ai tupe e faapotopoto mai ai e e matitiva mai Navu ma fesoasoani ai i le Au Paia e siitia atu i sisifo. Ona o le fautuaga a Peresitene Iaga, e silia i le 500 alii sa lesitala ai i le Vaegaau a le Iunaite Setete. Sa ta’ua lenei vaega o le Vaegaau a Mamona. Sa o faatasi le vaegaau ma nisi o tamaitai ma tamaiti a o latou savavali atu i le silia ma le 2,000 maila i Kalefonia i saute, lea na latou auauna atu ai o ni fitafita sa puipuia se eria na maua [e le Vaegaau a le Iunaite Setete].

I le aso 4 o Iulai, 1846, sa tusia e Daniel B. Rawson: “Sa ou lagonaina le le fiafia i le Malo ona o le faatagaina o a’u ia osofaia ma tuli ese mai lo’u aiga. Sa ou faia se faamatalaga le mafaufau e faapea, ‘O le a ou vaai ia i latou uma o malaia i Seoli.’ O le a ou le auai. I le ala agai atu i Bluffs, sa matou fetaui ai ma Peresitene Polika Iaga, Heber C. Kimball ma W. Richards ua toe foi mai, e su’e atu ni fitafita. Sa latou fai mai o le faaolataga o Isaraelu na faalagolago lea i le faatuina o se autau. Ina ua ou faalogo i lenei mea, sa faapea ona suia ai lo‘u mafaufau. Sa ou lagonaina o lo‘u tiute o le alu” (i le Norma Baldwin Ricketts, The Mormon Battalion [1996], 13).