Seminare
Lesona 82: Mataupu Faavae ma Feagaiga 77


Lesona 82

Mataupu Faavae ma Feagaiga 77

Folasaga

Ia Fepuari ma Mati 1832, sa faaauau ai e Iosefa Samita lana faafouga musuia o le Feagaiga Fou. Ina ua amata ona ia galue i le tusi o Faaaliga, sa mafaufau o ia i le uiga o nisi o mau. Sa ia ole atu i le Alii e faamatala nisi o faailoga ma mea e tutupu na faamatala mai e Ioane le Talifaaaliga. I le tali mai i fesili a Iosefa Samita e uiga i mataupu 1–11 o le tusi o Faaaliga, na tuuina mai ai e le Alii le faaaliga ua faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77.

Manatua: E ui o loo talanoaina i lenei lesona anotusi o le tusi o Faaaliga, ae e le o se lesona e uiga i le tusi o Faaaliga. Faaalu le tele o le taimi o le lesona e talanoaina ai aoaoga faavae ma mataupu faavae o loo faaalia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77, ae le o le tusi o Faaaliga.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:1–15

Ua tali mai e le Alii ia fesili a Iosefa Samita e uiga i le tusi o Faaaliga

Fai i tagata o le vasega e mafaufau le leoa i mea ua latou aoaoina i a latou suesuega faaletagata lava ia o tusitusiga paia i nai aso ua mavae atu. Valaaulia nisi o i latou e faasoa mai se malamalamaaga ua latou mauaina. Ona fai atu lea i nisi o i latou e faasoa mai ni a latou fesili sa i ai i le taimi, pe ina ua uma foi a latou suesuega faaletagata lava ia. Atonu e aofia ai ni fesili e faatatau i le uiga o se upu po o se fuaitau, o le talaaga faasolopito o mea sa latou faitauina, po o le taua o se fuaiupu faapitoa. (O le faamoemoega o lenei gaoioiga e le o le taliina o fesili a tagata o le vasega e uiga i tusitusiga paia, ae ia faamamafa atu ai le taua o le i ai o ni fesili a’o latou suesue.) A uma ona faasoa mai ni nai tagata aoga, fai atu le fesili lenei:

  • O le a se mea na fesoasoani ia te oe e maua ai tali i au fesili ma malamalama lelei ai i tusitusiga paia?

Ina ia fesoasoani i tagata o le vasega ia malamalama i le talaaga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77, valaaulia i latou e faitau le folasaga o le vaega ma vaavaai mo le mea na fai e le Perofeta o Iosefa Samita i le taimi na ia maua ai lenei faaaliga. A uma ona lipoti mai e tagata aoga mea na latou mauaina, atonu e te manao e faailoa atu o le fuaitau “e faatatau i le faaliliuga o Tusitusiga Paia” e faasino i le poloaiga a le Alii ia faia e Iosefa Samita ni faasa’oga musuia i le lomiga a King James o le Tusi Paia. O nei faasa’oga ua ta’ua nei o le Faaliliuga a Iosefa Samita. Faamatala atu e faapea, a o galue Iosefa Samita i le tusi o Faaaliga, sa faapea ona ia fesili ai i le Alii e uiga i le uiga o nisi o fuaiupu. O fesili sa ia fesiligia ma tali na faaali mai e le Alii o loo faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77. Uunaia tagata o le vasega e vaavaai mo ni malamalamaaga i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e mafai ona fesoasoani ia i latou e faateleina ai lo latou malamalama i tusitusiga paia.

Valaaulia tagata o le vasega e sue i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77, ma fai atu ia i latou e faamatala mai pe faapefea ona ese le faatulagaga o le vaega lenei mai isi vaega i le Mataupu Faavae ma Feagaiga. E tatau ona latou matauina le mataitusi F ma le T i autafa o fuaiupu taitasi po o palakalafa i le vaega atoa. Faamalamalama atu o F taitasi e muamua i se fesili mai ia Iosefa Samita, ae o T taitasi e muamua i le tali a le Alii.

Fai atu i tagata o le vasega pe e i ai se isi o i latou na faitau i ni vaega po o le tusi atoa o Faaaliga.

  • O le a se mea e luitauina i le faitauina o le tusi o Faaaliga? (Afai e le ta‘ua mai e tagata o le vasega, atonu e te manao e faamatala atu, o le tusi o Faaaliga e mafai ona faigata ona malamalama i ai ona o le faafaatusa o loo i ai.)

Ina ia tuuina atu se faataitaiga o se vaaiga faafaatusa i le tusi o Faaaliga, valaaulia ni nai tagata o le vasega e auauai i le faitauina leotele o le Faaaliga 4:2-8. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo faailoga i nei fuaiupu. Valaaulia le vasega e ta‘u mai nei faatusa, ma fai atu i se tagata aoga e tusi i luga o le laupapa. (O tali e mafai ona aofia ai se nuanua e faataamilo i se nofoalii, o nofoa e luasefulu fa, o pale auro, o lamepa afi e fitu, o se sami tioata, ma manu e fa.)

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le fesili a Iosefa Samita i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:1. Fai atu i se tagata aoga e li‘o i luga o le laupapa le faatusa sa ole atu Iosefa Samita i le Alii e fesoasoani ia ona malamalama (i le sami tioata). Ona fai atu lea i se isi tagata o le vasega e faitau le faamalamalamaga a le Alii i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:1.

  • E faapefea ona fesoasoani lenei tali ia tatou malamalama lelei ai i le Faaaliga 4:6?

Vaevae tagata aooga i ni paga. Fai atu i paga taitasi e faitau faatasi le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:2–5, ma vaavaai mo fesili faaopoopo sa fesili ai Iosefa Samita e uiga i faatusa i le Faaaliga 4 ma tali na tuuina mai e le Alii i na fesili. A maea le taimi, valaaulia ni nai tagata aoga e faasoa mai pe ua faapefea ona fesoasoani tali a le Alii i fesili a Iosefa Samita ia i latou e malamalama ai i nisi o vaaiga faafaatusa i le Faaaliga 4:2-8.

Valaaulia tagata aoga e mafaufau loloto po o a ni auala o le a latou faaaogaina ai mea ua latou aoaoina mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e aotele ai mea na faamatalaina e Ioane i le Faaaliga 4:2-8. Valaaulia ni nai tagata aoga e faasoa mai a latou aotelega. Ona fai atu lea o le fesili lenei:

  • O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e uiga i le matafaioi a se perofeta i le fesoasoani ina ia tatou malamalama i le uiga o tusitusiga paia? (E ui atonu e faaaoga e tagata o le vasega nisi upu, e tatau ona latou ta’u mai le mataupu faavae lenei: E faaali mai e le Alii le faauigaga sa’o o mau e ala i Ana perofeta. Atonu e te manao e fautua atu i tagata o le vasega e tusi lenei aoaoga faavae i a latou tusitusiga paia.)

Ina ia fesoasoani i tagata o le vasega ia malamalama i lenei aoaoga faavae, fai atu le fesili lenei:

  • Aisea e te manatu e taua ai le aoao i mea ua aoao mai e perofeta, e uiga i mea tatou te suesue i ai i tusitusiga paia?

Ina ia fesoasoani i tagata o le vasega ia maua se malamalamaaga atili i le fesili lenei, fai atu i se tagata o le vasega e faitau leotele le saunoaga lanei mai ia Elder Bruce R. McConkie o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

Ata
Elder Bruce R. McConkie

“O perofeta na tuuina mai mau, ma e tatau ona faaliliuina e le perofeta. Sa maua e tagata paia o anamua ia faaaliga mai le Agaga Paia, lea sa latou faamaumauina o ni mau; o le taimi nei e tatau i tagata ona i ai lea lava Agaga Paia e faaali mai ai le uiga o le mau—a lē o lea, o le a faapea ona tele ni faaliliuga taitasi, ma o le taunuuga o le tele o lotu eseese ma le faatuiese, o le tulaga tonu lea i le lalolagi o tapuaiga i le taimi nei“ (i le Conference Report, Oke. 1964, 38).

  • E tusa ai ma le saunoaga a Elder McConkie, aisea tatou te manaomia ai se perofeta e faamatala le uiga sa‘o o mau?

  • O fea e mafai ona tatou maua ai aoaoga a perofeta e faatatau i le uiga o mea tatou te faitau ai i tusitusiga paia? (O tali e mafai ona aofia ai, e mafai ona tatou maua na aoaoga i saunoaga o konafesi aoao ma i mekasini a le Ekalesia ma isi lomiga a le Ekalesia.)

A o tali mai tagata aoga i lenei fesili, faailoa atu o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 ua faaalia ai o upu a perofeta ua faamaumauina i tusitusiga paia, e mafai ona fesoasoani e faamalamalama ai isi mau. O le tele o taimi, o upu a se perofeta ua faamaumauina i se tasi o fuaitau o mau, o le a faamalamalama pe faamatala ai mea na faaalia i se isi mau. Faamalamalama atu o vaefaamatalaga o loo i ai i tusitusiga paia e masani lava ona tuuina mai ai ni faamatalaga i nei fuaitau aoga.

Ina ia faamalamalama lenei vaega, valaaulia tagata aoga e faitau filemu le Faaaliga 5:1, ma vaavaai mo le mea na vaaia e Ioane o uu i le lima o le tagata sa nofo i le nofoalii. Fai atu i tagata aoga e lipoti mai mea na latou mauaina. Afai o loo faaaoga e tagata aoga le lomiga a le Au Paia o Aso e Gata Ai o le King James Version o le Tusi Paia, valaaulia i latou e sue i le mau faasino i le vaefaamatalaga e i le Faaaliga 5:1 (MF&F 77:6). Afai e le o i ai i tagata aooga le lomiga a le AAG o le King James o le Tusi Paia, valaaulia i latou e sue sa‘o i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:6 pe a uma ona latou faamatalaina le mea na latou maua i le Faaaliga 5:1.

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:6–7. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo ni fesili a Iosefa Samita e uiga i le Faaaliga 5:1, faapea foi ma tali a le Alii. (Atonu e fesoasoani le faamalamalama atu, o le 7,000 tausaga e faatatau i le taimi talu mai le Pa‘ū o Atamu ma Eva. E le o faatatau i le matua [tausaga] o le lalolagi, e aofia ai le vaitau o le foafoaga.)

Fai atu i tagata aoga e faaaoga a latou lava upu e fai ai se aotelega o fesili ma tali. A uma ona fai le gaoioiga lenei, ia faailoa atu le auala e mafai ona fesoasoani ai le faaaogaina o vaefaamatalaga a’o tatou suesue i tusitusiga paia, ia tatou iloa ai saunoaga a perofeta e uiga i mau o loo tatou faitauina.

Faamanino atu e faapea, e ui lava na o perofeta ua i ai le pule e faamatala ai tusitusiga paia mo le lalolagi, ae o i tatou taitoatasi e tatau ona sailiili mo le malamalamaaga ma faatatauga patino a o tatou suesue taitoatasi i tusitusiga paia.

  • E mafai faapefea ona tatou faatatauina mea na faia e Iosefa Samita, ao ia suesue ma mafaufau loloto i le tusi o Faaaliga, i a tatou suesuega patino o tusitusiga paia? (E mafai ona faailoa mai e tagata aoga se mataupu faavae e pei o lenei: Afai tatou te fesili atu i le Alii, e mafai ona fesoasoani mai o Ia ia tatou malamalama i tusitusiga paia.)

  • Aisea e taua ai le saili mo uiga sa‘o o mau ona saili lea mo faatatauga faaletagata lava ia?

Fai atu i tagata aoga e mafaufau loloto i se taimi na latou fesili atu ai i le Alii, e fesoasoani ia i latou ia malamalama i tusitusiga paia, ma le auala e faaaoga ai aoaoga i tusitusiga paia i o latou lava tulaga. Valaaulia ni nai tagata o le vasega e faasoa mai o latou aafiaga.

Faamalamalama atu o le vaega o totoe o Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 o loo i ai nisi fesili na fesiligia e Iosefa Samita e uiga i le tusi o Faaaliga ma tali a le Alii i nei fesili. Otooto le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:8–15 e ala i le ta’u atu i tagata aoga, o lenei faaaliga na mafai ai e Iosefa Samita ona iloa e uiga i nisi o mea e tutupu o le a tutupu a’o lumanai le Afio Mai Faalua o le Faaola.

Ta’u atu i tagata aoga a latou suesueina le tusi o Faaaliga i le lumanai, o tali a le Alii i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77 e mafai ona fesoasoani ia i latou e malamalama ai i le vaaiga faafaatusa o loo i le tusi.

Faaiu le lesona lenei i le faasoa atu o lau molimau e uiga i aoaoga faavae ma mataupu faavae na talanoaina i lenei lesona, pe faasoa atu sau aafiaga o se taunuuga o le liliu atu i le Alii mo le fesoasoani ina ia malamalama i tusitusiga paia.

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Mataupu Faavae ma Feagaiga 77. O le tusi o Faaaliga

O Ioane, o le foi sa igoa ia Ioane le Soo Pele ma Ioane le Talifaaaliga, sa maua se faaaliga a’o faafalepuipuiina i le motu o Patamo mo le molimau atu e uiga ia Iesu Keriso ma Lana talalelei (tagai i le Faaaliga 1:9–10). O lenei faaaliga o loo tusia i le tusi a Faaaliga.

O le faamatalaga lenei mai le Bible Dictionary e fesoasoani e faamalamalama ai le tusi o Faaaliga:

“Ua ta’ua foi o le Apocalypse, o se upu Eleni o le uiga o le faaalia po o le aliali. O le savali o Faaaliga e tutusa lava ma isi mau uma: o le a iu ina i ai se manumalo o le Atua i le tiapolo, i luga o lenei lalolagi; o se manumalo tumau o le lelei i le leaga, o le Au Paia i le au faaoosala, o le malo o le Atua i malo o tagata ma Satani. O le mataupu lea na tusi e uiga i ai Amosa, Isaia, Ieremia, Esekielu, Tanielu, Paulo, Peteru, ma perofeta uma. Sa latou talanoa mai e uiga i se aso o le manumalo lea o le a oo mai, ma o le iuga o le a lelei atu (sili ona fiafia) nai lo o le amataga. O le manumalo o le a ausia e ala ia Iesu Keriso.

“O le manulauti lena o le Faaaliga. O faamatalaga e uiga i manu feai, o taua, o agelu, o alii, ma isi mea faapena, e saofaga i le atinaeina o lenei manulauti. E ala i sina suesuega, e mafai ai ona faamatalaina le manulauti e tusa lava pe le o atoatoa ona faailoa mai ia faamatalaga auiliili. Atonu o le manatu lenei na saunoa ai le Perofeta o Iosefa Samita, o le Faaaliga ‘o se tasi o tusi aupito sili ona manino na musuia e le Atua ina ia tusia’ (HC 5:342). Ae ui i lea, o le tele lava o le malamalama atoatoa i faamatalaga, o le tele foi lea o le a i ai o le talisapaia o le manulauti. Afai e le mafai ona tatou iloa sina vaaiga o le manulauti, ua tatou toilalo i lo tatou malamalamaaga, e tusa lava po o le a le tele o faamatalaga e mafai ona tatou malamalama i ai” (Bible Dictionary, “Revelation of John”).

Mataupu Faavae ma Feagaiga 77. Suesue ma aoao atu mai le tusi o Faaaliga

Na tautino mai e Iosefa Samita, o le tusi o Faaaliga “o se tasi o tusi aupito sili ona manino na musuia e le Atua ina ia tusia” (i le History of the Church, 5:342). I le taimi na ia faia ai lenei faamatalaga, o loo saunoa o ia i se konafesi aoao a le Ekalesia. Sa agai atu nisi o ana saunoaga ia Elder Pelatia Brown, o le na tuuaia i le talai atu o aoaoga faavae sese e uiga i le tusi o Faaaliga. Sa ia lapataia Elder Brown ma isi faifeautalai e aua ne’i aoao atu e uiga i faatusa ma faamatalaga faapitoa i le tusi ae nai lo o lena, ia talai atu mataupu faavae autu o le talalelei. O le fautuaga a le perofeta e talafeagai foi ia i tatou a’o tatou suesue ma aoao atu mai tusitusiga paia:

Ata
Perofeta o Iosefa Samita

“E le taua tele i toeaina ona i ai se malamalamaaga e faatatau i le uiga o manufeai, ma ulu ma pu, ma isi vaaiga na faaaoga i faaaliga [a Ioane le Talifaaaliga]. …

“… Folafola atu uluai mataupu faavae, ae tuu ai pea mealilo latou ia, ina nei lafotuina outou. Aua le lotea fua faaaliga e uiga i manufeai ma mataupu tou te le malamalama i ai. Elder Brown, pe a e alu atu i Palamaira, aua ne’i fai atu se upu e uiga i manufeai e fa, ae ia talai atu mea ua ta’u atu e le Alii ia te oe e talai atu—o le salamo ma le papatisoga mo le faamagaloina o agasala“ (i le History of the Church, 5:340,344).