Jezus przytoczył przypowieść o nieuczciwym zarządcy. Faryzeusze słuchali nauk Jezusa i szydzili z Niego. Jezus zganił faryzeuszy i opowiedział im przypowieść o bogaczu i Łazarzu.
Możesz przynieść na zajęcia przedmioty, które symbolizują ziemskie bogactwa i władzę, takie jak pieniądze, urządzenie elektroniczne, dyplom, samochód-zabawkę lub ilustrację przedstawiającą dom.
Rozpocznij lekcję od zadania uczniom pytania:
Jakich rzeczy pragną czasami ludzie i co próbują zdobyć? (Jeśli przyniosłeś na zajęcia odpowiednie przedmioty, pokaż je uczniom, kiedy będą o nich mówić. Możesz też poprosić jednego z uczniów, aby zapisywał odpowiedzi kolegów na tablicy).
Jakich bogactw powinniśmy szukać zgodnie z życzeniem Ojca Niebieskiego? (Poproś jednego z uczniów, aby wypisał odpowiedzi kolegów na tablicy; wśród nich mogą się znaleźć: wieczne rodziny, pokój, radość i chwała celestialna. Poproś ucznia, aby zatytułował listę: Bogactwa o wiecznym znaczeniu).
Zwróć uwagę uczniów na to, że niektórymi z nich możemy się cieszyć podczas życia na ziemi. Poproś uczniów, aby zastanowili się, które bogactwa o wiecznym znaczeniu są dla nich szczególnie ważne. Następnie niech w trakcie studiowania Ew. Łukasza 16 wyszukają prawdy, które pomogą im uzyskać bogactwa o wiecznym znaczeniu.
Wyjaśnij, że przytoczywszy podobieństwa o zgubionej owcy, zgubionym groszu i synu marnotrawnym, Zbawiciel przytoczył przypowieść o nieuczciwym zarządcy. Możesz wyjaśnić, że zarządca, to osoba, która zarządza sprawami, pieniędzmi lub majątkiem innego człowieka, inaczej szafarz.
Poproś jednego z uczniów o przeczytanie na głos Ew. Łukasza 16:1–2. Pozostali niech śledzą tekst w swoich pismach i odszukają, czego bogacz z tej przypowieści dowiedział się o zarządcy.
Co zarządca robił z majątkiem bogacza?
Jakie były konsekwencje rozrzutności zarządcy? (Miał stracić pracę).
Podsumuj Ew. Łukasza 16:3–7, wyjaśniając, że zarządca martwił się, co uczyni, kiedy straci pracę, gdyż obawiał się, że nie jest w stanie wykonywać pracy fizycznej i za bardzo wstydził się być żebrakiem. Wymyślił plan, który miał zapewnić mu możliwość zatrudnienia w innych domach. Złożył wizytę dwóm dłużnikom bogacza i znacznie zredukował ich zadłużenie, co miało mu pomóc zyskać ich przychylność.
Poproś jednego z uczniów o przeczytanie na głos Ew. Łukasza 16:8. Pozostali niech śledzą tekst w swoich pismach i odszukają, jaka była reakcja bogacza, kiedy dowiedział się, jak postąpił zarządca. Wyjaśnij, że „synowie tego świata” to ludzie, którzy cenią sobie bogactwa materialne, a „synowie światłości” to naśladowcy Boga, czyli osoby, które cenią sobie sprawy duchowe.
Jaka była reakcja bogacza, kiedy dowiedział się, jak postąpił zarządca? Co bogacz pochwalił? (Bogacz pochwalił spryt zarządcy, który miał na celu zyskać mu przychylność dłużników. Nie pochwalał natomiast jego nieuczciwości).
Rozdaj uczniom kopie poniższej wypowiedzi Starszego Jamesa E. Talmage’a z Kworum Dwunastu Apostołów. Poproś jednego z uczniów o przeczytanie jej na głos. Pozostali niech śledzą tekst i odszukają, czego Zbawiciel nauczał, przytaczając podobieństwo o nieuczciwym zarządcy.
Obraz
Starszy James E. Talmage
„Nasz Pan miał na celu pokazać różnicę pomiędzy troską, dbałością i oddaniem ludzi, którzy zajmują się zarabianiem pieniędzy na ziemi, a połowicznym zaangażowaniem wielu, którzy pozornie starają się szukać bogactw duchowych […].
Nawet od nieuczciwych i niegodziwych możemy się czegoś nauczyć. Jeśli są oni na tyle zapobiegliwi, żeby troszczyć się o jedyną przyszłość, jaką są w stanie dostrzec, to o ile bardziej powinniście się starać wy, którzy wierzycie w przyszłość wieczną! […] Naśladujcie nieuczciwego zarządcę i tych, którzy kochają pieniądze, nie w ich nieuczciwości, zachłanności [egoistycznej chciwości] i nieposkromionym gromadzeniu bogactw, które są w najlepszym wypadku ulotne [chwilowe], ale w ich zapale, przezorności i zapobiegliwym dbaniu o przyszłość” (Jesus the Christ, wyd. 3. [1916], str. 463, 464).
Czego, zgodnie z pragnieniem Zbawiciela, mieli nauczyć się Jego uczniowie z przykładu takich ludzi, jak nieuczciwy zarządca, którzy cenią sobie rzeczy tego świata?
Zapisz na tablicy następujące zdanie do uzupełnienia: Jeśli będziemy się mądrze przygotowywać na przyszłość w wieczności…
Poproś jednego z uczniów, aby przeczytał na głos Ew. Łukasza 16:10–12. Pozostali uczniowie niech śledzą tekst w swoich pismach i odszukają, co według Zbawiciela musimy czynić, by uzyskać błogosławieństwo bogactw w wieczności. Wyjaśnij, że mamona to ziemskie bogactwa, na przykład: pieniądze, majątek i znajomości.
Jak myślicie, co to znaczy być „[wiernym] w najmniejszej sprawie” (werset 10.)? (Kiedy uczniowie udzielą odpowiedzi, dodaj następujący zwrot do zdania zapisanego na tablicy: i sprawiedliwie korzystać z ziemskich bogactw…).
Zwróć uwagę uczniów na wypisaną na tablicy listę ziemskich bogactw.
Co sprawia, że mają one „prawdziwą wartość” (werset 11.)?
Poproś uczniów, żeby uzupełnili zdanie na tablicy w taki sposób, żeby podawało zasadę, zgodnie z którą możemy uzyskać bogactwa w wieczności. (Uczniowie powinni rozpoznać następującą zasadę: Jeśli będziemy się mądrze przygotowywać na przyszłość w wieczności i sprawiedliwie korzystać z ziemskich bogactw, zostaniemy pobłogosławieni bogactwem o wiecznym znaczeniu).
Dlaczego czasami trudno jest mądrze i pilnie przygotowywać się na naszą wieczną przyszłość?
W jaki sposób możemy sprawiedliwie korzystać z ziemskich bogactw?
W jaki sposób to, jak korzystamy z ziemskich bogactw, odzwierciedla, na ile jesteśmy godni, by powierzono nam bogactwa w wieczności?
Jezus gani faryzeuszy i przytacza przypowieść o bogaczu i Łazarzu
Zwróć uwagę uczniów na listę na tablicy (lub na przedmioty symbolizujące ziemskie bogactwa) i poproś, by zastanowili się, w jaki sposób pożądanie ziemskich bogactw może uniemożliwić nam uzyskanie bogactw w wieczności. Poproś uczniów, aby odszukali odpowiedź na to pytanie w trakcie studiowania Ew. Łukasza 16:13–26.
Podsumuj Ew. Łukasza 16:13–14, wyjaśniając, że Zbawiciel nauczał, iż „nie [możemy] Bogu służyć i mamonie” (werset 13.). Faryzeusze, którzy usłyszeli nauki Zbawiciela, „naśmiewali się” z Niego (werset 14.). Poproś uczniów, aby wyszukali w Ew. Łukasza 16:14 słowo, które opisuje faryzeuszy i wyjaśnia, dlaczego naśmiewali się ze Zbawiciela i Jego nauk.
Czego pożądali faryzeusze na podstawie tego, czego się o nich nauczyliście? (Ziemskich bogactw i władzy [zob. Ew. Mateusza 23:2–6, 14]).
Jak myślicie, dlaczego chciwość faryzeuszy sprawiła, że naśmiewali się ze Zbawiciela?
Wyjaśnij, że Joseph Smith Translation, Luke 16:16–23 [Tłumaczenie Józefa Smitha, Ew. Łukasza 16:16–23] podaje dodatkowe informacje dotyczące rozmowy faryzeuszy ze Zbawicielem. Poproś jednego z uczniów, aby przeczytał na głos następujące podsumowanie tego tłumaczenia:
Faryzeusze twierdzili, że prawo Mojżesza i inne prorocze pisma święte (Stary Testament) są podstawą ich zakonu, i dlatego odrzucili Jezusa jako swego sędziego. Jezus wyjaśnił, że prawo Mojżesza i prorocy składali o Nim świadectwo. Pytał faryzeuszy, dlaczego zaprzeczają temu, co zostało zapisane i zganił ich za to, że „wypaczali ścieżki prawości” (Joseph Smith Translation, Luke 16:21). Aby pomóc faryzeuszom, których serca zwracały się ku ziemskim bogactwom i władzy oraz żeby zrozumieć ich zachowanie i wynikające z niego konsekwencje, Zbawiciel przyrównał ich do bogacza w przypowieści zapisanej w Ew. Łukasza 16:19–31.
Poproś o trzech ochotników do odegrania scenki. Niech pierwszy z nich odczyta słowa Zbawiciela (Ew. Łukasza 16:19–23), drugi słowa bogacza (Ew. Łukasza 16:24, 27, 28, 30), a trzeci słowa Abrahama (Ew. Łukasza 16:25, 26, 29, 31). Poproś ich o odczytanie na głos ról z Ew. Łukasza 16:19–26. Niech pozostali uczniowie śledzą tekst w swoich pismach i wyszukają, co przydarzyło się bogaczowi i żebrakowi o imieniu Łazarz.
Czym różniło się od siebie doczesne życie bogacza i Łazarza?
Czym różniło się od siebie ich życie po śmierci? (Możesz wyjaśnić, że „łono Abrahamowe” [werset 22.] symbolizuje raj w świecie duchów, a „kraina umarłych” [werset 23.] więzienie duchów [zob. Bible Dictionary, „Abraham’s Bosom”, „Hell”]).
W jaki sposób bogacz niesprawiedliwe używał swojego ziemskiego bogactwa?
Przypomnij uczniom, że bogacz w tej przypowieści symbolizuje chciwych faryzeuszy.
Czego możemy nauczyć się z tej przypowieści o tym, co się stanie, jeśli będziemy chciwi i nie będziemy sprawiedliwe używać naszych ziemskich bogactw? (Kiedy uczniowie udzielą odpowiedzi, zapisz na tablicy następującą zasadę: Jeśli będziemy chciwi i nie będziemy sprawiedliwe używać naszych ziemskich bogactw, na koniec doświadczymy cierpienia i żalu [zob. także NiP 104:18]).
Aby przygotować uczniów do rozpoznania jeszcze jednej prawdy, która znajduje się w tej przypowieści, poproś ich, aby pomyśleli o osobie, na której im zależy, a której wybory sprawiają, że nie jest posłuszna naukom Zbawiciela.
Jak myślicie, co mogłoby przekonać tę osobę do pokuty i zmiany stylu życia?
Poproś wyznaczonych uczniów, aby odczytali na głos swoje role z Ew. Łukasza 16:27–31. Pozostali uczniowie niech śledzą tekst w swoich pismach i wyszukają, o co poprosił bogacz.
Co bogacz chciał, żeby uczyniono dla jego pięciu braci? Dlaczego?
Czego bogacz oczekiwał po ukazaniu się Łazarza jego braciom?
Wyjaśnij, że bogacz wierzył, że jeśli Łazarz im się ukaże, to dostrzegłszy prawdę, jego bracia odpokutują i nawrócą się. Nawrócenie to „zmiana wierzeń, przemiana serca i dokonanie zmian w życiu, aby przyjąć i podporządkować się woli Boga” (Guide to the Scriptures, „Conversion, Convert”, strona internetowa: scriptures.lds.org).
Dlaczego, według tej przypowieści, Abraham nie posłał Łazarza do braci bogacza?
Zwróć uwagę uczniów na to, że wspominając „Mojżesza i proroków” (Ew. Łukasza 16:29, 31), Zbawiciel ponownie odniósł się do pism świętych, w które faryzeusze rzekomo wierzyli i według których rzekomo żyli, choć w rzeczywistości je odrzucali. Wyjaśnij, że istniał mężczyzna, zwany Łazarzem, który później „z umarłych powstał” (werset 31.), kiedy Zbawiciel przywrócił go do życia (zob. Ew. Jana 11). Następnie Jezus stał się Tym, który powstał z martwych, kiedy zmartwychwstał. Jednakże w obu przypadkach faryzeusze i inni ludzie odrzucili dowody boskości Zbawiciela i postanowili nie odpokutować.
Jakiej prawdy na temat nawrócenia możemy nauczyć się z tego, czego Abraham nauczył bogacza w tej przypowieści? (Uczniowie mogą rozpoznać wiele prawd, ale upewnij się, że podkreślisz następującą: Nawrócenie następuje dzięki wierze i przestrzeganiu słów proroków, a nie w wyniku doświadczania cudów czy wizyt aniołów).
Jak myślicie, dlaczego nawrócenie następuje dzięki wierze i przestrzeganiu słów proroków, a nie w wyniku doświadczania cudów czy wizyt aniołów?
W jaki sposób możemy pomóc ludziom wierzyć i przestrzegać słów proroków?
Które z nauk proroków wpłynęły na wasze nawrócenie?
Poproś uczniów, aby w swoich notatnikach lub dziennikach do studiowania napisali, w jaki sposób mogą zwiększyć swoją wiarę lub przestrzegać określonych nauk i rad proroków, wzmacniając tym samym swoje nawrócenie. Zachęć uczniów, aby wprowadzili w życie to, co sobie zapisali.
Komentarz i tło historyczne
Ew. Łukasza 16:9. „Zyskujcie sobie przyjaciół mamoną niesprawiedliwości”
Zyskiwanie sobie „przyjaciół mamoną niesprawiedliwości” odnosi się do używania ziemskich środków, majątku i znajomości w sprawiedliwych celach. Zbawiciel udzielił tej rady zarówno Swoim uczniom w czasie Swojej doczesnej służby, jak i świętym w dniach ostatnich (zob. NiP 82:22). Prezydent Joseph Fielding Smith wyjaśnił, w jaki sposób święci w dniach ostatnich mogą ją wprowadzić w życie:
„Nie chodzi o to, że czyniąc sobie przyjaciół ‘z mamony nieprawości’, bracia mają uczestniczyć w ich grzechach, akceptować je, żenić się z nimi czy w jakikolwiek inny sposób zniżać się do ich poziomu. Mają żyć w taki sposób, żeby zapewnić sobie pokój z wrogami. Mają traktować ich w uprzejmy sposób, być dla nich na tyle przyjacielscy, na ile pozwalają poprawne i cnotliwe zasady, ale nigdy nie mogą przeklinać z nimi ani pić czy hulać. Gdyby jednak mogli rozproszyć uprzedzenia oraz okazać gotowość prowadzenia z nimi handlu i ukazać ducha uprzejmości, mogłoby to pomóc w zawróceniu ich z drogi goryczy. Sąd ma być pozostawiony Panu” (Church History and Modern Revelation, 2 tomy [1953], 1:323).
Jako uczniowie Jezusa Chrystusa, mamy okazywać innym ludziom szacunek i być im przyjaźni. Możemy w ten sposób poszerzyć krąg naszych znajomych i uczyć się od bliźnich. Dzięki naszym szczerym interakcjom osoby, z którymi mamy do czynienia, mogą wyrobić sobie dobre zdanie o nas i o Kościele Pana. Mogą nawet stanąć w naszej obronie lub w obronie Kościoła, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Aby wyciągnąć dodatkową naukę z podobieństwa o nieuczciwym zarządcy, przeczytaj przemówienie Brata Tsunga-Tinga Yanga, byłego Siedemdziesiątego Obszaru, „Parables of Jesus: The Unjust Steward” [Przypowieści Jezusa: nieuczciwy zarządca], Ensign, lipiec 2003, str. 28–31.
Bogacz żył w luksusach, a Łazarz w nędzy. Choć w przypowieści tej nie ma mowy o żadnych konkretnych grzechach bogacza, opis Łazarza i fakt, że „leżał u wrót [bogacza]” (Ew. Łukasza 16:20), wskazuje na to, że bogacz nie udzielił Łazarzowi pomocy, o którą prosił. Starszy Jeffrey R. Holland z Kworum Dwunastu Apostołów przypomniał nam, że wszyscy jesteśmy zdani na łaskę Bożą i nauczał, że mamy obowiązek pomagać bliźnim, którzy mają potrzeby doczesne. Dał nam następującą obietnicę odnośnie do tego, skąd możemy wiedzieć, jak najlepiej udzielić tego rodzaju pomocy:
„Bóg wie i pomoże wam, i poprowadzi waszą uczniowską rękę w czynach miłosierdzia, jeśli będziecie świadomie pragnąć, skrupulatnie modlić się i starać przestrzegać tego przykazania, które tak często nam daje” („Czyż wszyscy nie jesteśmy żebrakami?”, Ensign lub Liahona, listopad 2014, str. 41).
W przypowieści o bogaczu i Łazarzu bogaczowi powiedziano: „Dobro swoje otrzymałeś za swego życia, podobnie jak Łazarz zło; teraz on tutaj doznaje pociechy, a ty męki cierpisz” (Ew. Łukasza 16:25). Odmienne doświadczenia bogacza i Łazarza w życiu doczesnym i w świecie duchów ilustrują moc Zadośćuczynienia, które odmienia i naprawia nierówności i niesprawiedliwości, jakich doświadczamy w tym życiu. Dzięki Zadośćuczynieniu Jezusa Chrystusa sprawiedliwość służy i jest przyjazna prawym ludziom.
Starszy D. Todd Christofferson z Kworum Dwunastu Apostołów nauczał:
„Zatem Zbawiciel naprawi wszystko to, co wymaga naprawy. Żadna niesprawiedliwość, obecna w życiu doczesnym, nie jest trwała; nawet śmierć, gdyż On przywraca do życia. Żadna krzywda, kalectwo, zdrada lub maltretowanie nie pozostaną bez odpowiedzi — sprawiedliwość i miłosierdzie Pana są ponad wszystko” („Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa”, Ensign lub Liahona, maj 2014, str. 112).
„Przypowieść o bogaczu i Łazarzu mówi o dwóch miejscach w świecie duchów po śmierci: ‘Abrahamowe łono’ i ‘kraina umarłych’, czyli piekło (zob. Ew. Łukasza 16:22–23). Pierwsze przedstawione jest jako miejsce spokoju w obecności wiernych (opisanych przez ojca Abrahama), drugie jako miejsce cierpienia […]. Pomiędzy sferą wiernych, a ‘krainą umarłych’ rozciąga się ‘wielka przepaść’ (Ew. Łukasza 16:26), która uniemożliwia poruszanie się pomiędzy nimi […].
Przed śmiercią Chrystusa duchy znajdujące się w raju nie mogły udawać się do tych, które przebywały w więzieniu duchów. Jego służba w świecie duchów umożliwiła przeprawę przez przepaść pomiędzy rajem a więzieniem duchów, dając w ten sposób duchom w więzieniu możliwość otrzymania przesłania ewangelii z rąk upoważnionych posłańców z raju (zob. NiP 138:18–37; Ew. Jana 5:25–29; I List Piotra 3:18–21; 4:6)” (New Testament Student Manual [podręcznik Kościelnego Systemu Edukacji, 2014], str. 173). Aby wyobrazić sobie przepaść pomiędzy tymi dwoma miejscami, które Chrystus połączył, zob. komentarz do Ew. Łukasza 16:19–31 w New Testament Student Manual [Nowy Testament. Podręcznik dla studenta].
Jak podaje Joseph Smith Translation, Luke 16:16–23 [Tłumaczenie Józefa Smitha, Ew. Łukasza 16:16–23], Jezus zganił faryzeuszy za to, że „wypaczali ścieżki prawości” (Joseph Smith Translation, Luke 16:21 [w anglojęzycznym wydaniu pism świętych ŚwDO]). Faryzeusze czynili to, między innymi udając, że przestrzegają prawa Mojżesza i innych pism świętych, kiedy tak naprawdę wykorzystywali je do niegodziwych celów. Jezus podał tego przykład, kiedy nazwał ich cudzołożnikami, a oni odpowiedzieli złością, naśmiewając się z Niego. Jezus opisał następnie niesprawiedliwe sankcjonowanie rozwodów przez faryzeuszy, którzy zezwalali na nie z przyczyn nie mających nic wspólnego z wszeteczeństwem, i które próbowali usprawiedliwić, naciągając prawo Mojżesza (zob. także Ew. Mateusza 19:3–9). Zbawiciel powiedział również, że ci mężczyźni w sercu nie wierzyli tak naprawdę w Boga.
W trakcie Swojej służby Jezus ujawniał nadużycia i wypaczone interpretacje prawa Mojżesza oraz innych nauk starożytnych proroków, jakich dopuszczali się faryzeusze. Stał się tym samym zagrożeniem dla społecznego i politycznego systemu, jaki udało im się stworzyć dzięki swej niegodziwości. Wielu faryzeuszy dążyło z tego powodu do śmierci Jezusa.