សេចក្ដីផ្ដើមអំពី គម្ពីរអាលម៉ា
ហេតុអ្វីបានជាត្រូវសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
តាមរយៈការសិក្សាគម្ពីរអាលម៉ា សិស្សនឹងរៀនអំពីព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ និង ភាពចាំបាច់នៃដង្វាយធួនរបស់ទ្រង់ និង ការរស់ឡើងវិញក្នុងផែនការណ៍នៃសេចក្ដីសង្គ្រោះ ។ ពួកគេក៏នឹងរៀនអំពីអំណាចនៃព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះក្នុងការយកឈ្នះលើល្បិចកលផ្នែកសង្ឃ គោលលទ្ធិក្លែងក្លាយ អំពើបាប ការស្អប់ និង ការក្បត់សាសនា និង ដើម្បីដឹកនាំបុគ្គលៗម្នាក់ឲ្យទទួលបទពិសោធន៍នៃការផ្លាស់ប្ដូរដួងចិត្តដ៏ធំ ។ សិស្សអាចយល់ដឹង និងបំផុសគំនិត នៅពេលពួកគេអានអំពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាអាលម៉ា អាម៉ូលេក និង បុត្រារបស់ម៉ូសាយ ក៏ដូចជាការប្រែចិត្តជឿ និងភក្ដីភាពនៃសាសន៍ប្រឆាំងនីហ្វៃលីហៃ ( ប្រជាជននៃអាំម៉ូន ) ផងដែរ ។ នៅពេលពួកគេសិក្សាពីជំពូកទាំងឡាយ ដែលរៀបរាប់យ៉ាងល្អិតល្អន់ពីសង្រ្គាមរវាងសាសន៍នីហ្វៃ និង សាសន៍លេមិន ពួកគេអាចរៀនពីគោលការណ៍ដែលនឹងដឹកនាំពួកគេនៅក្នុងពេលជ្រួលច្របល់ដែលពួកគេរស់នៅ ហើយជួយគេឲ្យយកឈ្នះលើចម្បាំងផ្ទាល់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងបច្ចាមិត្ត ។
តើនរណាបានសរសេរគម្ពីរនេះ ?
មរមនបានចងក្រង និង សង្ខេបកំណត់ត្រាទាំងឡាយពីផ្ទាំងនីហ្វៃធំ ដើម្បីបង្កើតជាគម្ពីរអាលម៉ា ។ គម្ពីរនេះដាក់ឈ្មោះតាមអាលម៉ា ដែលជាកូនប្រុសរបស់អាលម៉ា ដែលជាញឹកញាប់ត្រូវបានហៅថា អាលម៉ាជាកូន ។ នៅពេលស្ដេចម៉ូសាយបានបង្កើតរជ្ជកាលនៃពួកចៅក្រមក្នុងចំណោមសាសន៍នីហ្វៃហើយ អាលម៉ាជាកូនបានក្លាយជាមេចៅក្រមទីមួយ ហើយបានបន្ដពីឪពុករបស់គាត់ជាសង្ឃជាន់ខ្ពស់គ្រប់គ្រងសាសនាចក្រ ( សូមមើល ម៉ូសាយ 29:42 ) ។ ទីបញ្ចប់ គាត់បានលាលែងពីតំណែងរបស់គាត់ជាមេចៅក្រម ដើម្បីថ្វាយខ្លួន “ ទាំងស្រុងទៅលើតំណែងនៃសង្ឃជាន់ខ្ពស់ ” និង “ ដើម្បីប្រកាសប្រាប់ព្រះបន្ទូលនៃព្រះដល់ប្រជាជន ” នៅទូទាំងដែនដីនីហ្វៃ ( (អាលម៉ា 4:20; 5:1 ) ។ មរមនបានប្រើកំណត់ត្រានៃការបម្រើរបស់អាលម៉ា ( សូមមើល អាលម៉ា 1–44 ) និង ការសរសេររបស់កូនប្រុសអាលម៉ា ហេលេមិន ( សូមមើល អាលម៉ា 45–62 ) និង ស៊ិបឡុន ( សូមមើល អាលម៉ា 63 ) ដើម្បីធ្វើជាគម្ពីរអាលម៉ា ។
តើសៀវភៅនេះត្រូវសរសេរទៅដល់អ្នកណា និង ហេតុអ្វី ?
មរមនមិនបាននិយាយដល់អ្នកអានជាក់លាក់ណាមួយ ឬ និយាយពីមូលហេតុដែលគាត់សរសេរវានៅក្នុងគម្ពីរអាលម៉ានេះឡើយ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ការបង្រៀនដ៏ច្រើននៃគម្ពីរនេះអំពីបេសកកម្មប្រោសលោះរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ បានរួមចំណែកដល់គោលបំណងដ៏សំខាន់នៃព្រះគម្ពីរមរមន ដែលត្រូវថ្លែងទីបន្ទាល់ “ ថាព្រះយេស៊ូវគឺជាព្រះគ្រីស្ទ ជាព្រះដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច ” ( ទំព័រចំណងជើងនៃព្រះគម្ពីរមរមន ; សូមមើលផងដែរ អាលម៉ា 5; 7; 13; 32–34; 36; 39–42 ) ។
តើនៅពេលណា និង នៅកន្លែងណាដែលគេសរសេរគម្ពីរនេះ ?
កំណត់ត្រាដើមដែលត្រូវបានប្រើជាប្រភពសម្រាប់គម្ពីរអាលម៉ា ត្រូវបានសរសេរប្រហែលនៅរវាងឆ្នាំ ឆ្នាំ ៩១ មុន គ. ស. និង ៥២ មុន គ. ស. មរមនបានសង្ខេបកំណត់ត្រាទាំងនោះក្នុងពេលរវាងឆ្នាំ 345ក្រោយគ្រិស្ដសករាជនិង ឆ្នាំ 385 ក្រោយគ្រិស្ដសករាជ ។ មរមនមិនបានកត់ត្រាពីទីកន្លែងដែលគាត់នៅ នៅពេលគាត់បានចងក្រងគម្ពីរនេះទេ ។
តើមានផ្នែកខុសគ្នាអ្វីខ្លះនៅក្នុងគម្ពីរនេះ ?
ទោះបីជាគម្ពីរអាលម៉ា ជាគម្ពីរដែលវែងជាងគេបំផុតនៅក្នុងព្រះគម្ពីរមរមន វាពិពណ៌នាតែក្នុងរយៈពេល 39 ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ —ប្រហែល ឆ្នាំ ៩១ មុន គ. ស. ដល់ ៥២ មុន គ. ស. ។ គម្ពីរនេះប្រាប់ពីគំរូដំបូងនៃកិច្ចការផ្សព្វផ្សាយសាសនាដ៏មានជោគជ័យក្នុងចំណោមពួកសាសន៍លេមិន ។ វាក៏បានប្រាប់ពីភក្ដីភាពនៃសាសន៍លេមិនដែលបានប្រែចិត្តជឿក្នុងការកាន់តាមសេចក្ដីសញ្ញារបស់ពួកគេ ( សូមមើល អាលម៉ា 23:6–7; 24 ) ។ បន្ថែមលើនេះ គម្ពីរអាលម៉ារួមមានការបង្រៀនអំពីគោលលទ្ធិនៃការតែងតាំងពីមុនកំណើតលោកិយ និង ការបម្រើរបស់មីលគីស្សាដែក ( សូមមើល អាលម៉ា 13 ) ; អំណាចនៃព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះ ( សូមមើលអាលម៉ា 31 ) ; របៀបដើម្បីអភិវឌ្ឍសេចក្ដីជំនឿទៅលើព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ( សូមមើលអាលម៉ា 32–34 ) ; ភាពតឹងរ៉ឹងនៃការមិនធ្វើតាមច្បាប់នៃព្រហ្មចារីយភាព( សូមមើលអាលម៉ា 39 ) ; សភាពនៃវិញ្ញាណទាំងឡាយក្រោយពីការស្លាប់ ( សូមមើលអាលម៉ា 40 ) ; គោលលទ្ធិនៃការរស់ឡើងវិញ និង ការស្ដារឡើងវិញ ( សូមមើល អាលម៉ា 40–41 ) និង តួនាទីនៃសេចក្ដីយុត្តិធម៌ និង សេចក្ដីមេត្តាករុណាក្នុងផែនការនៃសេចក្ដីប្រោសលោះរបស់ព្រះវរបិតាសួគ៌ ( សូមមើល អាលម៉ា 42 ) ។ គម្ពីរនេះក៏រួមមាននូវការណែនាំរបស់ព្រះអម្ចាស់ទាក់ទងនឹងការការពារខ្លួន និង យុត្តិកម្មនៃសង្រ្គាម ( សូមមើល អាលម៉ា 43:45–47 ) ។
គម្រោង
អាលម៉ា 1–3 នីហូរចាប់ផ្ដើមឧបាយកលសង្ឃក្នុងចំណោមសាសន៍នីហ្វៃ ។ អាលម៉ាដឹកនាំសាសន៍នីហ្វៃសុចរិតក្នុងការការពារខ្លួនគេប្រឆាំងនឹងអាំលីសៃ និង អ្នកដើរតាមគាត់ ដែលបានរួមគ្នានឹងកងទ័ពសាសន៍លេមិន ។ ក្រោយពីខកខានបំណងក្នុងការធ្វើជាស្ដេច និង ដើម្បីបំផ្លាញសាសនាចក្ររបស់អាំលីសៃ សាសន៍នីហ្វៃបានយកឈ្នះលើកងទ័ពសាសន៍លេមិនម្ដងទៀត ។
អាលម៉ា 4–16 អាលម៉ាលាលែងពីតំណែងជាចៅក្រមសំខាន់ ។ គាត់បានធ្វើដំណើរទូទាំងដែនដីនីហ្វៃដើម្បីប្រឆាំងនឹងអំណួត និង ភាពទុច្ចរិតដោយការបង្រៀនព្រះបន្ទូលនៃព្រះ ។ អាម៉ូលេកបានចូលរួមនឹងអាលម៉ា ហើយពួកគេបង្រៀនអំពីដង្វាយធួននៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ការរស់ឡើងវិញ និង តម្រូវការមានសេចក្ដីជំនឿទៅលើព្រះអម្ចាស់ និងការប្រែចិត្ត ។ ស៊ីអ៊ែសរ៉ុមបានប្រែចិត្តជឿ និងជ្រមុជទឹក ។
អាលម៉ា 17–28 បុត្រាទាំងឡាយនៃម៉ូសាយ និង អ្នកដទៃបានបង្រៀនព្រះបន្ទូលនៃព្រះក្នុងចំណោមសាសន៍លេមិននៅក្នុងដែនដីនីហ្វៃ ។ មនុស្សរាប់ពាន់នាក់បានប្រែចិត្តជឿដល់ព្រះអម្ចាស់ ។ អ្នកប្រែចិត្តជឿបានបោះបង់អាវុធប្រដាប់សង្គ្រាមរបស់ពួកគេចោល ហើយទៅរស់នៅក្នុងចំណោមសាសន៍នីហ្វៃ ។ មនុស្សជាច្រើនបានសា្លប់នៅក្នុងសង្គ្រាមដ៏ធំមួយរវាងសាសន៏នីហ្វៃ និងសាសន៍លេមិន ។
អាលម៉ា 29–42 អាលម៉ាមានបំណងនាំព្រលឹងទាំងឡាយឲ្យប្រែចិត្ត ។ គាត់បានធ្វើឲ្យកូរីហូរ ដែលជាអ្នកប្រឆាំងនឹងព្រះគ្រីស្ទជ្រប់មុខ ។ ខណៈពេលបង្រៀនដល់សាសន៍សូរាំ មានក្រុមអ្នកបែកចេញពីសាសន៍នីហ្វៃមួយក្រុមបានជំទាស់ អាលម៉ាប្រៀបធៀបព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះទៅនឹងគ្រាប់ពូជមួយដែលត្រូវតែថែទាំដោយសេចក្ដីជំនឿ ។ អាម៉ូលេកថ្លែងទីបន្ទាល់អំពីដង្វាយធួន ហើយបានបង្រៀនដល់សាសន៍សូរាំឲ្យអនុវត្តសេចក្ដីជំនឿដើម្បីមានការប្រែចិត្ត ។ អាលម៉ាប្រឹក្សាដល់បុគ្គលម្នាក់ៗ និង ចែកចាយទីបន្ទាល់ដល់កូនប្រុសរបស់គាត់ ហេលេមិន ស៊ិបឡុន និង កូរីអានតុន ។ អាលម៉ាបន្ដកំណត់ត្រាដ៏ពិសិដ្ឋឲ្យហេលេមិនទុក ។ គាត់បង្រៀនអំពីពិភពវិញ្ញាណបន្ទាប់ពីជីវិតនេះទៅ ការរស់ឡើងវិញ និង តួនាទីនៃសេចក្ដីយុត្តិធម៌ និងសេចក្ដីមេត្តាករុណានៅក្នុងផែនការរបស់ព្រះ ។
អាលម៉ា 43–45 ដោយបានបង្កឲ្យមានកំហឹងដោយសារក្រុមអ្នកបែកចេញពីសាសន៍នីហ្វៃ នោះសាសន៍លេមិនបានមកធ្វើសង្គ្រាមនឹងសាសន៍នីហ្វៃ ។ មរ៉ូណៃដឹកនាំសាសន៍នីហ្វៃឲ្យយកឈ្នះលើកងទ័ពរបស់សេរ៉ាហិមណា ។ អាលម៉ាបាននិយាយ និងប្រទានពរដល់ហេលេមិន ព្យាករណ៍ពីការបំផ្លាញដល់សាសន៍នីហ្វៃ ហើយបានចាកចេញពីដែនដីទៅ ។
អាលម៉ា 46–63 មរ៉ូណៃ លីហៃ ទីអានគុម ហេលេមិន និង ពេហូរ៉ានដឹកនាំសាសន៍នីហ្វៃឲ្យមានជ័យជំនះលើកងទ័ពសាសន៍លេមិនដែលគ្រប់គ្រងដោយអាម៉ាលិកាយ និង អាំម៉ូរ៉ុន ។ មរ៉ូណៃ និង ពេហូរ៉ានក៏បង្ក្រាបការបះបោរនៃក្រុមអ្នកបែកចេញពីសាសន៍នីហ្វៃដែលជំទាស់ឡើង ដែលត្រូវបានស្គាល់ថាជា ស្ដេច-ប្រជាជន ។ ស៊ិបឡុនទទួលកំណត់ត្រានៃសាសន៍នីហ្វៃ ហើយក្រោយមកប្រគល់កំណត់ត្រានោះដល់កូនប្រុសរបស់ហេលេមិន ឈ្មោះហេលេមិន ។ កងទ័ពរបស់មរ៉ូណៃហាយកឈ្នះលើសាសន៍នីហ្វៃក្នុងចម្បាំងផ្សេងទៀត ។