សេចក្ដីផ្ដើមអំពីពាក្យសម្ដីនៃមរមន
ហេតុអ្វីបានជាសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
តាមរយៈការសិក្សាពាក្យសម្ដីនៃមរមន សិស្សអាចបង្កើនសេចក្ដីជំនឿរបស់ពួកគេថា « ព្រះអម្ចាស់ទ្រង់ជ្រាបនូវគ្រប់ការណ៍ទាំងអស់ » ( ពាក្យសម្ដីនៃមរមន 1:7 ) ហើយថាទ្រង់ដឹកនាំអ្នកបម្រើរបស់ទ្រង់ឲ្យសម្រេចនូវគោលបំណងរបស់ទ្រង់ ។ ជាដំណើររឿងប្រវត្តិសាស្ដ្រមួយ គម្ពីរនេះធ្វើជាស្ពានរវាងផ្ទាំងនីហ្វៃតូច ( នីហ្វៃទី 1 –អោមណៃ ) និង សេចក្ដីសង្ខេបរបស់មរមនពីផ្ទាំងនីហ្វៃធំ ( ម៉ូសាយ –នីហ្វៃទី 4 ) ។ វាអាចជួយដល់សិស្សឲ្យយល់កាន់តែច្បាស់នូវអ្វីដែលមរមនបានសង្ខេប នៅពេលគាត់បានចងក្រងព្រះគម្ពីរមរមន ។ វាក៏ណែនាំដល់សិស្សនូវសេចក្ដីជំនឿ និង សមិទ្ធិផលរបស់សេ្ដចបេនយ៉ាមីនផងដែរ ។
តើអ្នកណាជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ?
មរមនបានសរសេរគម្ពីរនេះ ។ គាត់គឺជាព្យាការី អ្នកថែរក្សាកំណត់ត្រា និង ជាអ្នកសង្ខេប ហើយជាអ្នកចងក្រងព្រះគម្ពីរមរមន ។ គាត់ក៏ជាឪពុកដ៏សុចរិតម្នាក់ និង ជាអ្នកដឹកនាំកងទ័ពក្នុងចំណោមសាសន៍នីហ្វៃដែរ ។ ព្យាការីមរ៉ូណៃគឺជាកូនប្រុសរបស់គាត់ ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរទៅដល់អ្នកណា ហើយហេតុអ្វី ?
មរមនបាននិយាយទៅដល់អ្នកអាននាពេលអនាគត ដោយមានក្ដីសង្ឃឹមថា ការសរសេររបស់គាត់ និង ការសរសេររបស់កូនប្រុសគាត់ មរ៉ូណៃ «នឹងមានប្រយោជន៍ដល់ពួកគេ» ( ពាក្យសំដីនៃមរមន 1:2 ) ។ ជាពិសេស គាត់បានសរសេរដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់សាសន៍លេមិន ។ គាត់បាននិយាយអំពីពួកគេថា «ការអធិស្ឋានរបស់ខ្ញុំដល់ព្រះ គឺអំពីបងប្អូនខ្ញុំ ដើម្បីសូមឲ្យពួកគេអាចបានស្ដាប់ព្រះម្ដងទៀត មែនហើយគឺស្គាល់នូវសេចក្ដីប្រោសលោះនៃព្រះគ្រីស្ទ ដើម្បីសូមឲ្យពួកគេអាចបានត្រឡប់ទៅជាប្រជាជនដ៏គួរស្រឡាញ់ដូចមុន» ( ពាក្យសំដីនៃមរមន 1:8 ) ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរនៅពេលណា ហើយនៅកន្លែងណា ?
មរមនបានសរសេរគម្ពីរនេះប្រហែលនៅឆ្នាំ 385 គ.ស ក្រោយពីបាន «ឃើញដល់ការបំផ្លិចបំផ្លាញស្ទើរតែទាំងអស់នៃប្រជាជនរបស់គាត់ គឺសាសន៍នីហ្វៃ47» ( ពាក្យសំដីនៃមរមន 1:1 ) ។ មរមនមិនបានកត់ត្រាពីទីកន្លែងរបស់គាត់ នៅពេលគាត់សរសេរគម្ពីរនេះនោះទេ ។
តើគម្ពីរនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាអ្វីខ្លះ ?
គម្ពីរដ៏ខ្លីនេះ បង្អាក់លំដាប់តាមកាលវេលានៃគម្ពីរនានាដែលនៅពីដើមដំបូងនៃព្រះគម្ពីរមរមន ។ មរមនបានសរសេរគម្ពីរនេះជាង 500 ឆ្នាំក្រោយពីអាម៉ាលេកៃបានបញ្ចប់គម្ពីរអោមណៃ ។ នៅក្នុងគម្ពីរនេះ មរមនបានពន្យល់ដោយខ្លីអំពីការចងក្រងរបស់គាត់ និង ការសង្ខេបនៃកំណត់ត្រាប្រជាជនរបស់គាត់ ។ ដើម្បីយល់ពីការពន្យល់របស់គាត់ វានឹងជួយឲ្យចងចាំថា ព្រះអម្ចាស់បានបញ្ជាដល់នីហ្វៃឲ្យធ្វើផ្ទាំងពីរសម្រាប់គោលបំណង « ដ៏ពិសេស » និង « ដ៏ឈ្លាសវៃ » មួយ ( សូមមើល នីហ្វៃទី 1 9:3, 5) ។ ផ្ទាំងមួយ ជាញឹកញាប់ត្រូវបានហៅថា ផ្ទាំងធំ រួមមាននូវប្រវត្តិសាស្ដ្រខាងលោកិយអំពីសាសន៍នីហ្វៃ ខណៈពេលដែលផ្ទាំងមួយទៀត ជាញឹកញាប់ត្រូវបានហៅថា ផ្ទាំងតូច រួមមានកំណត់ត្រាដ៏ពិសិដ្ឋនៃការបង្រៀន វិវរណៈ និង ការព្យាករណ៍របស់សាសន៍នីហ្វៃ ( សូមមើល នីហ្វៃទី1 9:2–4; យ៉ាកុប 1:3–4) ។
មរមនបានរកឃើញផ្ទាំងនីហ្វៃតូច ក្រោយពីគាត់បានសង្ខេបផ្នែកនៃផ្ទាំងធំរួចហើយ ( សូមមើល ពាក្យសំដីនៃមរមន 1:3 ) ។ ដោយដឹកនាំដោយព្រះវិញ្ញាណនៃព្រះអម្ចាស់ មរមនបានបញ្ចូលនូវផ្ទាំងតូចជាមួយនឹងការសង្ខេបរបស់គាត់ពីផ្ទាំងធំ ។ គាត់ធ្វើដូច្នេះ « ដើម្បីគោលបំណងដ៏ឈ្លាសវៃមួយ » ដោយយោងតាមព្រះឆន្ទៈរបស់ព្រះអម្ចាស់ ( សូមមើល ពាក្យសំដីនៃមរមន 1:4–7 ) ។
ជាច្រើនឆ្នាំក្រោយមក ហេតុផលមួយចំពោះការបំផុសគំនិតនេះបានឃើញច្បាស់ ។ នៅពេលយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ចាប់ផ្ដើមបកប្រែព្រះគម្ពីរមរមន គាត់បានចាប់ផ្ដើមជាមួយនឹងសេចក្ដីសង្ខេបរបស់មរមនពីផ្ទាំងនីហ្វៃធំ—ប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃលោកិយ ។ ម៉ាទីន ហារីស ដែលជាអ្នកសរសេរផ្នែកនេះនៃការបកប្រែរបស់ព្យាការី បានបាត់ 116 ទំព័រនៃសៀវភៅនោះ ។ ព្រះអម្ចាស់បានបង្ហាញដល់យ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ថាមនុស្សទុច្ចរិតបានយកសៀវភៅទាំងនោះ ហើយបានផ្លាស់ប្ដូរពាក្យជាច្រើន ( សូមមើល គ . និង ស . 10:8–10) ។ ប្រសិនបើយ៉ូសែប បានបកប្រែសៀវភៅដូចគ្នាម្ដងទៀតនោះ មនុស្សទាំងនោះនឹងអះអាងថា គាត់មិនមែនជាព្យាការីនោះទេ ដោយសារគាត់មិនអាចបកប្រែគម្ពីរតាមរបៀបដូចគ្នាជាលើកទីពីរ ( សូមមើល គ . និង ស . 10:11–19 ) ។ ព្រះអម្ចាស់បានបញ្ជាយ៉ូសែបមិនឲ្យបកប្រែផ្នែកនោះម្ដងទៀតនោះទេ ប៉ុន្ដែត្រូវបកប្រែផ្ទាំងនីហ្វៃតូចដែលមរមនបានបញ្ចូលនូវសេចក្ដីសង្ខេបរបស់គាត់ពីផ្ទាំងធំនោះ ( សូមមើល គ. និង ស. 10:30–45 ) ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ពាក្យសំដីនៃមរមនជួយយើងឲ្យឃើញពីរបៀបដែលព្រះអម្ចាស់បានរៀបចំផ្លូវមួយដើម្បីមិនឲ្យផែនការរបស់មនុស្សទុច្ចរិតបានសម្រេច ហើយដើម្បីបញ្ចូលព្រះគម្ពីរដែលមិនត្រឹមតែមានពេលវេលាដូចគ្នានឹងសៀវភៅដែលបាត់នោះទេ ប៉ុន្ដែថែមទាំងបានផ្ដល់ « យោបល់ជ្រាលជ្រៅទៅទៀតអំពីដំណឹងល្អ [ របស់ព្រះអម្ចាស់ ] » ( គ . និង ស . 10:45 ) ។ អែលឌើរ ជែហ្វ្រី អ័រ ហូឡិន នៃកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់បានបង្រៀន ៖ « ជាក់ស្ដែង វានឹងរីករាយប្រសិនបើនរណាម្នាក់រកឃើញសៀវភៅដើមទាំង 116 ទំព័រនៃព្រះគម្ពីរមរមនដែលបានបាត់នៅថ្ងៃណាមួយនោះ ។ ប៉ុន្ដែមិនថាសៀវភៅនោះមានអ្វីក៏ដោយ វាមិនអាចសំខាន់ ឬ មានគ្រឹះរឹងមាំដល់គោលបំណងនៃព្រះគម្ពីរមរមនជាងការបង្រៀនទាំងឡាយ … ដែលបានកត់ត្រានៅលើផ្ទាំងតូចនោះទេ ” ( ព្រះគ្រីស្ទ និង សញ្ញាថ្មី ៖ សារនៃព្រះម៊ែស៊ីនៃព្រះគម្ពីរមរមន [ ឆ្នាំ 1997 ] ទំព័រ 35–36 ) ។
បន្ថែមទៅលើការចែកចាយនូវការយល់ច្បាស់អំពីការចងក្រងកំណត់ត្រាដ៏ពិសិដ្ឋនៃប្រជាជនរបស់គាត់ មរមនបានផ្ដល់ការពិពណ៌នាសង្ខេបមួយអំពីការបម្រើរបស់ស្ដេចបេនយ៉ាមីន ( សូមមើល ពាក្យសម្ដីនៃមរមន 1:10–18 ) ។ ការពិពណ៌នានេះជួយភ្ជាប់ផ្ទាំងនីហ្វៃតូចជាមួយនឹងសេចក្ដីសង្ខេបរបស់មរមនពីផ្ទាំងធំ ។ ស្ដេចបេនយ៉ាមីនត្រូវបានលើកឡើងនៅសេចក្ដីសន្និដ្ឋាននៃគម្ពីរអោមណៃ ដែលជាគម្ពីរចុងក្រោយគេនៅក្នុងផ្ទាំងតូច ( សូមមើល អោមណៃ 1:23–25 ) ។ គម្ពីរម៉ូសាយ ដែលជាគម្ពីរដំបូងគេដែលយើងមាននូវសេចក្ដីសង្ខេបរបស់មរមនពីផ្ទាំងធំ ដោយចាប់ផ្ដើមជាមួយការរៀបរាប់ទាក់ទងនឹងការបញ្ចប់នៃរជ្ជកាលរបស់ស្ដេចបេនយ៉ាមីន និង ការបម្រើរបស់ទ្រង់ ( សូមមើល ម៉ូសាយ 1:1, 9 ) ។
គម្រោង
ពាក្យសម្ដីនៃមរមន 1:1–9 មរមនរកឃើញផ្ទាំងនីហ្វៃតូច ហើយបញ្ចប់វាដោយសេចក្ដីសង្ខេបពីផ្ទាំងធំរបស់គាត់ ។
ពាក្យសម្ដីនៃមរមន 1:10–18 មរមនសង្ខេបពីរជ្ជកាលនៃស្ដេចបេនយ៉ាមីន ។