Laipelí
Lēsoni 41: Maʻake 10


Lēsoni 41

Maʻake 10

Talateú

Naʻe ngāue ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolu ʻi Peleá ʻi he fakaʻosinga ʻo ʻEne ngāue ʻi he māmaní. Naʻá Ne akoʻi ʻa e tokāteline ʻo e malí lolotonga ʻEne ʻi aí, pea mo fakaafeʻi ʻa e fānau īkí ke haʻu kiate Ia. Naʻe naʻinaʻi foki ʻa e Fakamoʻuí ki ha pule koloaʻia kei talavou ke fakatau atu kotoa ʻene koloá pea muimui ʻiate Ia. ʻI he mavahe ʻa e Fakamoʻuí mei Pelea pea fononga fakaʻosi ki Selusalemá, naʻá Ne tomuʻa fakahā ʻEne pekiá mo e Toetuʻú pea faleʻi ʻEne Kau ʻAposetoló ke tokoniʻi e niʻihi kehé. Naʻá Ne fakamoʻui foki mo ha tangata kui ʻi Selikō.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Maʻake 10:1–16

Ko e akoʻi ʻe Sīsū ʻa e tokāteline ʻo e malí pea fakaafeʻi e fānau īkí ke haʻu kiate Ia

Fakaʻaliʻali ki he kau akó ha fakatātā ʻo e fānau īkí.

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga pe tōʻonga ʻokú ke saiʻia ai ʻi ho ngaahi tokoua pe tuofāfine īkí pe ko ha fānau iiki kehe ʻokú ke ʻilo? (Hiki e tali ʻa e kau akó ʻi he palakipoé.)

Fakaafeʻi e kau akó ke kumi ha foʻi moʻoni ʻi heʻenau ako e Maʻake 10:1–16 ʻokú ne akoʻi mai e ʻuhinga ʻoku totonu ke tau hoko ai ʻo hangē ko e fānau īkí.

Fakamatalaʻi ange ʻi he ofi ke ʻosi e ngāue ʻa e Fakamoʻuí, naʻá Ne mavahe mei Kāleli pea ʻalu ki ha feituʻu naʻe ui ko Pelea. (Mahalo te ke fie fakaafeʻi e kau akó ke kumi ʻa Pelea ʻi he laʻipepa tufa “Ko ha Vakai Nounou ki he Moʻui ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Matelié” [vakai, lēsoni 5] pe ʻi he Ngaahi Mape ʻo e Tohi Tapú, fika 11, “Ko e Fonua Tapú ʻi he Taimi ʻo e Fuakava Foʻoú.”) Fakamatalaʻi fakanounou e Maʻake 10:1–12 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí e kakaí lolotonga ʻEne ʻi Peleá fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e malí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 10:13–14. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe hoko lolotonga e ʻi Pelea ʻa e Fakamoʻuí.

  • Naʻe fēfē e tali ʻa e kau ākongá ʻi he ʻomi ʻe he kakaí ʻa e fānau īkí ki he Fakamoʻuí? (Fakamatalaʻi ange ʻoku fakahaaʻi mai ʻe he foʻi lea lolomi ʻi he veesi 13 naʻe fakahā ʻe he kau ākongá ki he kakaí naʻe hala ʻemau ʻomi ʻenau fānaú ki he Fakamoʻuí.)

  • Naʻe fēfē e tali ʻa e Fakamoʻuí ki he kau ākongá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 10:15–16, pea kole ki he kalasí ke kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ʻi he omi ʻa e fānau īkí kiate Iá. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e kupuʻi lea “maʻu ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá” ʻi he veesi 15 ki hono maʻu ʻo e ongoongoleleí.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke maʻu e ongoongoleleí “ʻo hangē ko ha tamasiʻi siʻí”? (veesi 15). (Hiki e ngaahi tali ʻa e kau akó he palakipoé, pea fakafehoanaki kinautolu mo e ngaahi meʻa kuo ʻosi hiki atu ʻi he palakipoé.)

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e meʻa ʻe hoko ʻi heʻetau maʻu ʻa e ongoongoleleí ʻo hangē ko e fānau īkí? (Mahalo ʻe ʻiloʻi ʻe he kau akó ha ngaahi moʻoni lahi, kae fakapapauʻi ʻoku mahino ʻi heʻetau maʻu ʻa e ongoongoleleí ʻo hangē ko e fānau īkí, te tau mateuteu ai ke hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku teuteuʻi ai kitautolu ʻi hono maʻu e ongoongoleleí ʻo hangē ko e fānau īkí ke hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá? (Ke tokoni ki he kau akó ke tali e fehuʻi ko ʻení, mahalo te ke fie ʻai ke nau vakai ki he Mōsaia 3:19.)

Maʻake 10:17–34

Ko e fakatokanga ʻa e Fakamoʻuí ki ha pule koloaʻia kei talavou ke fakatau atu ʻene koloá pea muimui ʻiate Ia

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 10:17–20, pea kole ki he kalasí ke kumi e meʻa naʻe hoko hili hono tāpuakiʻi ʻe he Fakamoʻuí e fānau īkí.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e tangata naʻe haʻu kia Sīsuú? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā naʻe kole ʻe he tangatá ki he Fakamoʻuí? Naʻe fēfē ʻa e tali ʻa Sīsuú?

Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻi he Mātiu 19 foki ʻa e fakamatala ʻo e haʻu ʻa e tangatá ni ki he Fakamoʻuí. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Mātiu 19:20, pea kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he founga tali ʻa e tangatá hili hono hiki ʻe he Fakamoʻuí ha niʻihi ʻo e ngaahi fekaú.

  • Hili hono fakahaaʻi naʻá ne tauhi kotoa ʻa e ngaahi fekaú, ko e hā e fehuʻi naʻe fai ʻe he talavoú ki he Fakamoʻuí? (Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi ʻa e talavoú.)

Hiki e fehuʻi ko ʻení he palakipoé: Ko e hā mo ha toe meʻa ke u fai?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Maʻake 10:21, ʻo kumi e founga tali ʻa e Fakamoʻuí ki he talavoú ni.

  • Ko e hā naʻe fakahā ʻe he Fakamoʻuí ki he talavoú naʻe teʻeki ke ne faí?

Fakamahinoʻi ange ʻa e kupuʻi lea “Pea sio ki ai ʻa Sīsū mo ʻofa kiate ia” ʻi he veesi 21. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó e kupuʻi lea ko ʻení ʻi heʻenau folofolá.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi naʻe ʻofa ʻa Sīsū ʻi he talavoú ni kimuʻa peá Ne talaange e meʻa ʻoku toe ke ne faí?

  • Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he fakamatalá ni? (Mahalo ʻe ʻiloʻi ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni lahi, kau ai e ngaahi meʻá ni: Koeʻuhí ʻokú Ne ʻofa ʻiate kitautolu, ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau ʻilo e meʻa ʻoku teʻeki ke tau faí ke muimui ai kiate Iá. Kapau te tau fehuʻi ki he ʻEikí, te Ne akoʻi mai e meʻa ʻoku fie maʻu ke tau fai ke maʻu ai e moʻui taʻengatá.)

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Maʻake 10:22, ʻo kumi e anga e tali ʻa e talavoú ni ʻi hono faleʻi ia ʻe he Fakamoʻuí ke fakatau atu e meʻa kotoa pē naʻá ne maʻú.

  • Naʻe anga fēfē e tali ʻa e talavoú?

  • Fakatatau ki he veesi 22, ko e hā naʻá ne tali ai ʻi he founga ko iá?

Fakamahinoʻi ange neongo he ʻikai ke kole mai ke tau tukuange ʻa e ngaahi koloa lahi ke muimui ki he ʻEikí, ka kuó Ne kole mai ke tau fai ha ngaahi feilaulau kehe ke tauhi kiate Ia mo talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú.

  • Ko e hā ha ngaahi feilaulau kuo kole mai ʻe he ʻEikí kiate kitautolu ʻe ala faingataʻa ke fai?

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki he ʻikai ke tau maʻu kapau te tau fili ke ʻoua ʻe muimui ki he ʻEikí ʻi he meʻa kotoa pē?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 10:23–27. Kole ki he tokotaha akó ke lau leʻolahi ʻa e Joseph Smith Translation Mark 10 veesi 26: “[Pea ʻi he mamata ʻa Sīsū kiate kinautolú naʻá Ne lea ʻo pehē, Ki he tangata ʻoku falala ki he koloá, ʻoku ʻikai malava ia, ka ki he tangata ʻoku falala ki he ʻOtuá pea siʻaki e meʻa kotoa pē koeʻuhí ko au, ʻoku malava kotoa pē ʻa e ngaahi meʻá ni].” Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Sīsū fekauʻaki mo hono siʻaki e meʻa kotoa pē koeʻuhí ko Ia.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fuʻu faingataʻa ai kiate kinautolu ʻoku falala ki he ngaahi koloá pe ngaahi meʻa fakamāmani kehé ke hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá?

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻe malava ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē kiate kinautolu ʻoku falala ki he ʻOtuá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 10:28–31. Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Joseph Smith Translation ki he Mark 10:31: “[Ka ʻoku ʻi ai ʻa e tokolahi ʻoku nau fakamuʻomuʻa kinautolu, ʻa ia ʻoku totonu ke muimuí, pea muʻomuʻa ʻa e muimuí. Ko e meʻa ʻeni naʻá ne lea ʻaki ʻi hono valokiʻi ʻa Pitá …” Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe Pitá hili hono akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻoku totonu ke tau loto fiemālie ke tukuange ʻa e meʻa pē ʻokú Ne fie maʻu meiate kitautolú.

  • Fakatatau ki he veesi 28, ko e hā e lea ʻa Pitá?

  • Ko e hā naʻe talaʻofa ʻe he Fakamoʻuí kiate kinautolu ʻoku loto fiemālie ke foaki e meʻa kotoa ke muimui kiate Iá?

  • Ko e hā ha tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí kau ki he meʻa kuo pau ke tau fai ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻilo ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kuo pau ke tau loto fiemālie ke tukuange ha faʻahinga meʻa pē ʻoku fie maʻu ʻe he ʻEikí meiate kitautolu, kae lava ke maʻu e moʻui taʻengatá. Tohi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • Ko e hā ʻoku taau ai e moʻui taʻengatá mo ha feilaulau pē ʻoku kole mai ke tau fai ʻi he māmaní? (Mahalo te ke fie fakamanatu ange ki he kau akó ʻoku kau ʻi he moʻui taʻengatá ʻa e nofo ʻo taʻe ngata ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá mo e kau mēmipa anga māʻoniʻoni ʻo hotau fāmilí.)

Fakamatalaʻi fakanounou e Maʻake 10:32–34 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki Heʻene kau ākongá ʻe manukiʻi, fakamamahiʻi, ʻanuhia, mo tāmateʻi Ia hili ʻenau tūʻuta ʻi Selūsalemá pea te Ne toe tuʻu ʻi he ʻaho hono tolú.

  • ʻOku hoko fēfē ʻa e Fakamoʻuí ko ha sīpinga haohaoa ʻo e loto fiemālie ke tukuange ha meʻa pē ʻoku fie maʻu ʻe he ʻOtuá?

Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuo akoʻi ʻi he lēsoni ko ʻení. Poupouʻi e kau akó ke fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ki he fehuʻi “Ko e hā mo ha toe meʻa ke u fai?” pea talangofua ki ha ueʻi pē te nau maʻu fekauʻaki mo e ngaahi feilaulau ʻe finangalo e ʻEikí ke nau faí.

Maʻake 10:35–52

Ko e tomuʻa fakahā ʻe he Fakamoʻuí ʻEne pekiá mo e Toetuʻú pea faleʻi ʻEne Kau ʻAposetoló ke tokoniʻi e niʻihi kehé

Vahevahe ʻa e kau akó ki ha fanga kiʻi kulupu iiki. ʻOange ki he kulupu takitaha ha tatau ʻo e laʻipepa tufa ko ʻení, pea fakaafeʻi ke nau fakakakato ia:

ʻĪmisi
handout, Who Is the Greatest

Ko hai ʻOku Maʻongoʻonga Tahá?

Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí Fuakava Foʻoú—Lēsoni 41

Fakakakato fakakulupu e laʻipepa tufa ko ʻení, pea aleaʻi hoʻo tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení.

Hiki ha ngaahi ʻekitivitī ʻokú ke manako ai:

  • ʻOmi ha hingoa ʻo ha niʻihi fakafoʻituitui ʻoku nau maʻongoʻonga moʻoni ʻi hono fakahoko e ngaahi ʻekitivitī naʻá ke hiki ʻi ʻolungá. Ko e hā ʻokú ne ʻai kinautolu ke maʻongoʻongá?

ʻI hoʻo hokohoko atu ke ako e ngaahi lea ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Maʻake 10, kumi e meʻa naʻá Ne akoʻi fekauʻaki mo e meʻa ʻokú ne ʻai ha taha ke maʻongoʻonga moʻoní.

Lau ʻa e Maʻake 10:35–37, ʻo kumi e meʻa naʻe kole ʻe Sēmisi mo Sione ki he Fakamoʻuí ʻi heʻenau fononga ki Selūsalemá.

ʻOku fokotuʻu mai ʻe he kole ʻa Sēmisi mo Sione ke na nofo ʻi he nima toʻomataʻu mo e toʻohema ʻo e Fakamoʻuí naʻá na fie maʻu ke maʻu ʻa e nāunau mo e lāngilangi lahi ange ʻi he puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he meʻa ʻe maʻu ʻe he Kau ʻAposetolo kehé. ʻOku lekooti ʻi he Maʻake 10:38–40 naʻe fakamatalaʻi ʻe he Fakamoʻuí kia Sēmisi mo Sione ʻe foaki ʻa e tāpuaki ko ʻení kiate kinautolu ʻoku mateuteu ke maʻu iá.

Lau ʻa e Maʻake 10:41, ʻo kumi e anga e tali ʻa e kau ākonga kehé ki he kole ʻa Sēmisi mo Sioné.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe koviʻia ai e kau ākonga kehé ʻia Sēmisi mo Sioné?

Lau ʻa e Maʻake 10:42–45, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá fekauʻaki mo e maʻongoʻongá.

Fakakakato ʻa e lea ko ʻeni ʻo fakatefito ʻi he meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí fekauʻaki mo e maʻongoʻonga moʻoní:

Ke hoko ʻo maʻongoʻonga moʻoni, kuo pau ke tau .

ʻOku ʻuhinga e foʻi lea ʻi he veesi 45 ko e tauhi, ke tokangaʻi, fakafiemālieʻi, tokoniʻi, mo popouʻi e niʻihi kehé.

  • Ko e hā ka pehē ai ʻoku maʻongoʻonga moʻoni ha taha ʻoku ngāue mo tokoni ki he niʻihi kehé (ʻo hangē ko e Fakamoʻuí)?

  • Ko e fē ha taimi kuo tokoniʻi mo tokangaʻi ai ʻe ha taha koe mo ho fāmilí? Ko e hā te mou pehē ai ʻoku maʻongoʻonga moʻoni e tokotaha ko iá?

Hili hono fakakakato ʻe he kau akó e laʻipepa tufá, fakaafeʻi ha niʻihi ke lipooti e founga ne nau fakakakato ʻaki e fakamatalá ʻo fakatefito ʻi he Maʻake 10:42–45. Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Ke hoko ʻo lahi moʻoni, kuo pau ke tau muimui he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ʻi hono tokoniʻi e niʻihi kehé.

Fakamatalaʻi fakanounou e Maʻake 10:46–52 ʻaki hono fakamatalaʻi ange ʻi he mavahe ʻa e Fakamoʻuí mo ʻEne Kau ʻAposetoló mei Selikó ke fononga ki Selusalemá, naʻe kaila atu ha tangata kui ko Pātimiusi ki he Fakamoʻuí ke fakamoʻui ia. Naʻe talaange ʻe he matangá kia Pātimiusi ke fakalongolongo, ka naʻá ne kalanga leʻolahi ange. Naʻe ongoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻene tangí, pea ʻofa mamahi kiate ia, pea fakamoʻui ia. (Fakatokangaʻi ange: ʻE akoʻi ʻa e fakamatala ʻo e fakamoʻui ʻa Pātimiusí ʻi he fakaikiiki lahi ange ʻi he lēsoni ki he Luke 18.)

  • Ko e hā e founga ʻoku hoko ai ʻa e Fakamoʻuí ko ha sīpinga haohaoa ʻo e tefitoʻi moʻoni naʻá Ne akoʻi fekauʻaki mo e tauhi ki he niʻihi kehé?

Vahevahe hoʻo fakamoʻoní ʻoku maʻongoʻonga moʻoni ʻa e Fakamoʻuí koeʻuhí ko e founga ʻEne tauhi ki he fānau ʻa e Tamai Hēvaní. Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukau ki he meʻa te nau lava ʻo fai ke tokoniʻi mo tokangaʻi ʻa kinautolu ʻoku nau feohí. Poupouʻi kinautolu ke fokotuʻu ha taumuʻa te ne tokoniʻi kinautolu ke nau ngāue mo tauhi ki he niʻihi kehé.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Maʻake 10:17–22. Ko e pule koloaʻia kei talavoú

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Niila A. Mekisuele ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻoku fie maʻu ke tau fai lelei kae ʻikai ko e fakaʻehiʻehi pē mei he angahalá kae lava ke hoko ko ha kau ākonga loto-toʻa ʻa e Fakamoʻuí:

“ʻOku faʻa taʻofi maʻu pē kitautolu ʻe he ngaahi angahala ʻoku tau fakahoko ʻi he taʻe ʻiló mei he haohaoa fakalaumālié koeʻuhí ʻoku tau kei tōnounou he ngaahi meʻa pau. Manatuʻi ʻa e talavou koloaʻia angatonu naʻe haʻu kia Sīsū ʻo fehuʻi ange, ʻʻE ʻEiki lelei ko e hā ha meʻa lelei te u fai ke u maʻu ai ʻa e moʻui taʻengatá?’ …

“Naʻe hoko mai ha fekau pau ki he tangata ko iá [vakai, Mātiu 19:21–22]. Ko ha meʻa naʻe fie maʻu ke ne fai, naʻe ʻikai ko ha meʻa naʻe fie maʻu ke tuku hono faí, ʻa ia naʻá ne taʻofi ai ia mei haohaoá” (“The Pathway of Discipleship” [Brigham Young University fireside, Jan. 4, 1998], 4; speeches.byu.edu).

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá naʻe mole mei he pule koloaʻia kei talavoú e ngaahi tāpuaki fakamonūʻiá koeʻuhí he naʻe ʻikai ke ne loto fiemālie ke muimui ki he ʻEikí ʻi he meʻa kotoa pē:

“Mahalo te tau fehuʻi, ‘ʻOku ʻikai feʻunga nai ke tauhi e ngaahi fekaú? Ko e hā ha toe meʻa ʻoku fie maʻu meiate kitautolu makehe mei he moʻoni mo faivelenga ki he falala kotoa pē? ʻOku ʻi ai nai ha meʻa ʻoku lahi ange ʻi he fono ʻo e talangofuá?’

“ʻI he tūkunga hotau kaungāmeʻa kei talavou koloaʻiá ni ne ʻi ai ha meʻa naʻe lahi ange. Naʻe fie maʻu ke ne moʻui ʻaki e fono ʻo e fakatapuí, ke feilaulauʻi ʻene koloa fakaemāmaní. …

“Hangē ko ia ʻokú ke ʻiloʻí, naʻe ʻalu lotomamahi ʻa e talavoú. … Pea ʻoku fifili leva pe ko e hā ha feohi [vāofi] naʻá ne mei vahevahe mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ko e hā ha feohi naʻá ne mei fiefia ai mo e kau ʻaposetoló, ko e hā ha ngaahi fakahā mo e meʻa-hā-mai naʻá ne mei maʻu, kapau naʻá ne lava ʻo moʻui ʻaki e fono ʻo ha puleʻanga fakasilesitiale” (“Obedience, Consecration, and Sacrifice,” Ensign, May 1975, 51).

Maʻake 10:25. “ʻOku faingofua ke hū ʻa e kāmelí ʻi he avaʻi huí”

“Kuo pehē ʻe ha niʻihi ko e avaʻi huí ko ha kiʻi matapā ʻi Selusalema ʻi he ʻā ʻo e koló, naʻe fie maʻu ke fakahifo ai ʻa e kavenga ʻa e kāmelí kae lava ke hū ki loto. ʻOku ʻikai ha fakamoʻoni naʻe ʻi ai ha matapā pehē. Kuo fokotuʻu mai ʻe ha niʻihi kehe ko hono liliu ʻo ha mataʻitohi ʻe taha ʻi he potufolofola faka-Kalisí te ne liliu ʻa e potufolofolá ke ʻuhinga ko ha maea, kae ʻikai ko ha kāmeli, ke hū ʻi he avaʻi huí. Neongo ia, ʻi he taimi naʻe lau ai ʻa Sīsū Kalaisi ki ha kāmeli ʻoku hū ʻi ha avaʻi huí, ngalingali ko ha sīpinga ia ʻo e ʻafaʻi, ko ha fakalahiʻi ʻo fakataumuʻa ke akoʻi ʻʻe faingataʻa ʻaupito ʻa e hū ʻa e tangata koloaʻiá ki he puleʻanga ʻo e [langí]’ (Mātiu 19:23). ʻOku tānaki mai ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, ʻʻOku ʻikai malava ia ki he kau tangata ʻoku falala ki he koloá,; ka ʻoku malava ia ki he tangata ʻoku falala ki he ʻOtuá pea siʻaki e meʻa kotoa pē koeʻuhí ko au, he ʻoku malava ki he ngaahi meʻa peheé ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ko ʻení’ (Joseph Smith Translation, Mark 10:26 )” (New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], [00]).

Maʻake 10:38–39. “ʻOkú mo faʻa fai ke inu ʻi he ipu ʻa ia te u inu aí?”

“Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ko e kupuʻi lea ‘ke inu ʻi he ipú’ ‘ko ha heliaki ia hono ʻuhingá, “[Ke fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fie maʻu meiate au ʻi heʻeku moʻuí.”’ Naʻá ne fakamatalaʻi ʻoku ʻuhinga e kupuʻi lea ‘papitaiso ʻi he papitaiso ko ia ʻe papitaiso ʻaki aú’ ‘ke muimui ʻi hoku halá, kātakiʻi ʻa e fakatangá, fakafisingaʻi ʻe he tangatá, pea faifai ʻo tāmateʻi koeʻuhi ko e moʻoní’ (Doctrinal New Testament Commentary, 1:566). ʻI hono fai e ngaahi fehuʻi, ‘ʻOkú mo faʻa fai ke inu ʻi he ipu ʻa ia te u inu aí? pea ke papitaiso ʻi he ko ia te u papitaiso aí?’ (Maʻake 10:38), naʻe toe ʻomi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e tokanga ʻa Sēmisi mo Sioné ki hono fakahoko e finangalo ʻo e Tamaí, kae ʻikai ko hono maʻu ʻo e nāunaú mo e lāngilangí]” (New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], 126).

Maʻake 10:45. “Naʻe … haʻu ʻa e Foha ʻo e tangatá … ke tauhi”

Naʻe fakamoʻoni ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni ko Sīsū Kalaisi ʻa e faʻifaʻitakiʻanga haohaoa ʻo e maʻongoʻongá:

“Ko e tangata [pe fefine] ko ia ʻoku maʻongoʻonga mo mohu tāpuekina mo fiefia tahá ʻa ē ʻoku ofi taha ʻene moʻuí ki he sīpinga ʻa Kalaisí. ʻOku ʻikai fekauʻaki ʻeni ia mo e koloa, mālohi, pe ngeia fakamāmaní. Ko e sivi moʻoni pē ʻo e maʻongoʻongá, mohu tāpuekiná, mo e fiefiá ko e tuʻunga ofi ʻo ha moʻui ke hangē ko e ʻEiki, ko Sīsū Kalaisí” (“Jesus Christ: Gifts and Expectations,” Ensign, Dec. 1988, 2).