Laipelí
Lēsoni 84: Ngāue 3


Lēsoni 84

Ngāue 3

Talateú

ʻI he matapā ʻo e temipalé, naʻe fakamoʻui ʻe Pita, fakataha mo Sione, ha tangata naʻe pipiki talu hono fāʻeleʻí. Naʻe akoʻi leva ʻe Pita ʻa e kakai naʻa nau fakamoʻoni ki he fakamoʻui ʻo e tangata ko ení. Naʻá ne fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi, fakaafeʻi ke nau fakatomala, pea kikiteʻi ʻe Fakafoki mai ʻa e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ngāue 3:1–11

Ko e fakamoʻui ʻe Pita mo Sione ha tangata naʻe fāʻeleʻi ʻoku pipiki

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi naʻa nau kole ai ha meʻa (mahalo ko ha meʻaʻofa ki he ʻaho fāʻeleʻí pe Kilisimasí) pea nau maʻu ʻe kinautolu ha meʻa kehe mei he meʻa naʻa nau kolé. Kole ki ha niʻihi ke nau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá pea mo fakamatalaʻi e meʻa naʻa nau ongoʻí ʻi he taimi naʻe ʻikai ke maʻu ai e meʻa naʻa nau fie maʻú.

  • Te tau fakafehoanaki fēfē nai eni mo e lotu ʻo kole ha ngaahi tāpuaki mei he Tamai Hēvaní? (Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ke tali he Tamai Hēvaní ʻetau ngaahi lotú pe ʻomai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku tau kolé ʻi he founga ʻoku tau ʻamanaki ki aí .)

Kole ange ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki ha ngaahi aʻusia naʻe ʻikai ai ke nau maʻu e tali pe tāpuaki naʻa nau ʻamanaki ki ai mei he Tamai Hēvaní.

Fakaafeʻi e kalasí ke nau ako ʻa e Ngāue 3 ʻo kumi ha tefitoʻi moʻoni ʻe tokoni kiate kinautolu ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke nau maʻu ai ngaahi tali pe ngaahi tāpuaki naʻa nau ʻamanaki ki ai mei he ʻEikí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Ngāue 3:1–3 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú, ʻo kumi pē ko hai naʻe fetaulaki mo Pita mo Sione ʻi he matapā ʻo e temipalé.

  • Ko hai naʻe fetaulaki mo Pita mo Sione ʻi he matapā ʻo e temipalé?

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā e “peá ne kole” ʻa e tangata ko ení? (veesi 3). (Mahalo te ke fie maʻu ke fakamatala ange ʻoku ʻuhinga ʻa e kolé ki he ngaahi meʻaʻofa ʻoku foaki ʻe he kakaí ki he masivá.)

Fakamatala ange ʻoku tau ako mei he Ngāue 4:22 naʻe taʻu fāngofulu tupu ʻa e tangata pipikí.

  • ʻI he fakakaukau atu naʻe ʻikai ke lava ʻa e tangata pipiki ko ení ʻo lue ʻi he taʻu ʻe 40, ngalingalí ko e hā e tuʻunga naʻe ʻi ai e vaʻe ʻo e tangata pipiki ko ení?

Fakaafeʻi e kalasí ke nau fakakaukau pe ʻe fēfē ʻa e ongo ke ʻi he tuʻunga ʻoku ʻi ai e tangata pipikí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga angamaheni ʻe ngali fakahoko ʻe he kakaí ki ha taha ʻokú ne ʻi he tuʻunga ʻo e tangata ko ení?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Ngāue 3:4–7 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe Pita maʻá e tangata ko ʻení.

  • Ko e hā naʻe fai ʻe Pita ki he tangata ko ʻení?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga taha kiate koe fekauʻaki mo e ngāue mo e ngaahi lea ʻa Pitá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Ngāue 3:8 pea kole ki he kalasí ke kumi ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he tangatá hili hono “fokotuʻu hake ia” ʻe Pitá (veesi 7).

Ke tokoni ke fakakaukauloto e kalasí ki he meʻa naʻe hoko ʻi he Ngāue 3:1–8, mahalo te ke fie huluʻi ʻa e vitiō “Peter and John Heal a Man Crippled Since Birth” (3:21) mei he The Life of Jesus Christ Bible Videos, maʻu ʻi he LDS.org.

  • Ko e hā naʻe fai ʻe he tangatá hili hono “fokotuʻu hake ia” ʻe Pitá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe lahi ange ai ʻa e tāpuaki naʻe maʻu ʻe he tangata ko ení ʻi he meʻaʻofa naʻá ne fuofua kolé?

Poupouʻi e kau akó ke nau fakamanatu e aʻusia ko ia ʻo ʻenau maʻu ha tali pe tāpuaki mei he Tamai Hēvaní naʻe kehe ia mei he tali pe tāpuaki naʻa nau ʻamanaki ki aí.

  • Ko e hā ha moʻoni te tau lava ʻo ako mei he Ngāue 3:1–8 ʻe lava ke tokoni mai ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau maʻu ai e tali pe tāpuaki ʻoku tau ʻamanaki ki aí mei he Tamai Hēvaní? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke ʻilo ʻa e moʻoni ko ʻení: Mahalo he ʻikai ke tali ʻe he Tamai Hēvaní ʻetau ngaahi lotú ʻi he ngaahi founga ʻoku tau fie maʻú pe ʻamanaki te Ne faí, ka ʻoku ʻaonga maʻu pē ʻEne ngaahi talí kiate kitautolu. Hiki ʻa e moʻoni ko ení ʻi he palakipoé peá ke fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki ia ʻi heʻenau folofolá he tafaʻaki ʻo e veesi 6.)

  • ʻE kehekehe fēfē nai hono tali ʻe he Tamai Hēvaní ʻetau ngaahi lotú mei he founga ʻoku tau fie maʻú pe ʻamanaki te Ne faí? (Hangē ko ení, mahalo te Ne ʻomi ha ivi ke tau kātakiʻi ʻaki ha ʻahiʻahi ʻi hano toʻo ʻa e ʻahiʻahi ko iá, pe mahalo te Ne ʻomi kiate kitautolu ha poto ʻe tokoni ki hano ikunaʻi ha faingataʻa ʻi haʻane ikunaʻi ʻa e faingataʻa ko iá maʻatautolu.)

Fakamatala ange ko e lekooti ʻi he Ngāue 3:1–8, ʻoku fakamatala mahino ai naʻe lahi ange meʻa naʻe maʻu ʻe he tangata ko ení ʻi he meʻa naʻá ne kolé. Ka neongo iá, ʻi ha ngaahi meʻa kehe, mahalo heʻikai ke mahino kiate kitautolu ko e meʻa ʻoku tau maʻú ʻoku lahi ange ia ʻi he meʻa naʻa tau kolé.

  • ʻE tokoni fēfē hono manatuʻi ʻa e moʻoni ʻoku hiki ʻi he palakipoé ʻi he taimi te tau maʻu ai ha tali ki ha lotu ʻoku kehe mei he tali naʻa tau ʻamanaki ki aí?

Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto ki hanau ngaahi aʻusia ʻa ia naʻe kehekehe ai e tali ʻa e ʻEikí ki heʻenau ngaahi lotú mei he tali naʻa nau holi ki aí ka naʻe toe hoko pē ia ʻo ʻaonga kiate kinautolu. Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá. Mahalo te ke toe fie vahevahe haʻo aʻusia.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Ngāue 3:9–11 . Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú, ʻo kumi pe naʻe tali fēfē ʻe he kakaí ʻa e fakamoʻui e tangata ko ʻení.

  • Naʻe fēfē ʻa e tali ʻa e kakaí ki hono fakamoʻui e tangata ko ʻení?

Ngāue 3:12–26

Ko e fakamoʻoni ʻa Pita kia Sīsū Kalaisí mo malangaʻi ʻa e fakatomalá

Fakaafeʻi e kalasí ke fakakaukauloto naʻa nau kau ʻi he kakai he temipalé naʻa nau fakamoʻoni ki hono fakamoʻui ʻo e tangata pipikí. Fakamatalaʻi ange naʻe faʻa sio ʻa e kakaí ni ki he kolekole ʻa e tangata pipikí ʻi heʻenau hū atu he hūʻanga ki he temipalé, ka ʻi he hili hono fakamoʻuí, naʻa nau mamata ki heʻene puna mo lué.

  • Kapau naʻá ke kau ʻi he kakai naʻe ʻi he temipalé, ʻokú ke pehē ʻe fēfē nai ha liliu ho fakakaukau kia Pita mo Sioné hili hoʻo fakamoʻoni ki he mana ko ení?

Vahevahe tautau tokoua e kau akó. Fakaafeʻi ʻa e hoa takitaha ke lau leʻolahi fakataha ʻa e Ngāue 3:12–16 ʻo kumi pe naʻe fakamatalaʻi fēfeeʻi ʻe Pita ki he kakaí ʻa e fakamoʻui ʻo e tangata pipikí. Hili ha taimi feʻunga, fehuʻi ange:

  • Naʻe toʻo nai ʻe Pita ha lāngilangi ki hono fakamoʻui ʻo e tangatá?

  • Ko e hā ʻa e mālohi naʻe pehē ʻe Pita naʻe fakamoʻui ʻaki ʻa e tangatá? (Hili e tali ʻa e kau akó, hiki e moʻoni ko ení he palakipoé: ʻOku lava ʻe he kau tamaioʻeiki ʻa Sīsū Kalaisí ʻo fakahoko ha ngaahi mana ʻo fakafou ʻi he tui ki Hono hingoá.)

Fakamatala ange naʻe ngāue ʻaki ʻe Pita ʻa e taimi ko ení ke akonaki ki he kakaí fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi, ʻa ia naʻe toki tauteaʻi ʻe Hono kakaí ke pekiá ka kuó Ne ikunaʻi ʻa e maté ʻo Ne Toetuʻu.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Ngāue 3:17–21 ʻo kau ai e ngaahi liliu ki he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻi he veesi 17 ( “Pea ko eni, ʻe kāinga, ʻoku ou ʻiloʻi ne mou fai eni ʻi he vale, pea pehē foki mo hoʻomou kau pulé.”) mo e 20 ( “Pea te ne fekau mai ʻa Sīsū Kalaisi, ʻa ia naʻe tomuʻa malanga ʻaki kiate kimoutolú ʻa ia naʻa mou kalusefaí”). Kole ange ki he kalasí ke muimui ʻi he laukongá, ʻo kumi ʻa e fakaafe ʻa Pita ki he kakaí.

  • Ko e hā e meʻa ne fakaafeʻi ʻe Pita ke fai ʻe he kakaí?

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e fekau ʻa Pitá, fakamahinoʻi ange naʻe lea ʻa Pita ki he kakai naʻa nau ui kalanga pe loto fiemālie ki hono Tutuki ʻo Sīsū Kalaisí (vakai Ngāue 3:14–15). Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá:

ʻĪmisi
Prophet Joseph Smith

“Naʻe ʻikai ke pehē ange ʻe [Pita] kiate kinautolu, ‘Fakatomala pea papitaiso, ke fakamolemoleʻi homou ngaahi angahalá;’ ka naʻá ne pehē, ‘Ko ia ke mou fakatomala, pea liliu, ke fakamolemole ai hoʻomou angahalá, koeʻuhí ke hoko mai ʻa e ngaahi ʻaho ʻo e fakamoʻuí mei he ʻao ʻo e ʻEikí.’ [Ngāue 3:19.]

“… Naʻe ʻikai lava ke nau papitaiso ke fakamolemoleʻi ʻenau ngaahi angahalá koeʻuhí naʻa nau lilingi ha toto taʻe halaia” (ʻi he History of the Church, 6:253).

Poupouʻi e kau akó ke nau fakatokangaʻi ʻa e kupuʻi lea “ke hoko mai ʻa e ngaahi ʻaho ʻo e fakamoʻuí mei he ʻao ʻo e ʻEikí; pea te ne fekau mai ʻa Sīsū Kalaisi” (veesi 19–20).

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e kupuʻi lea ko ʻení?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea naʻe fai ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Bruce R.McConkie

“ ʻE hoko ʻa e vahaʻataimi kuo vaheʻi ko ʻení mo e ngaahi ʻaho ʻo e fakamoʻui ko ʻení, ʻi he hāʻele ʻanga ua mai ʻa e Foha ʻo e Tangatá, ʻi he ʻaho ʻe toe fekauʻi mai ai ʻe he ʻEikí ʻa Kalaisi ki he māmaní.

“… Ko e ʻaho ia ‘ʻe fakafoʻou ʻa e māmaní ʻo maʻu ʻe ia ʻa hono nāunau fakapalataisí.’ (Tefito ʻo e Tui hono Hongofulú.) Ko e ʻaho ia ʻo e ‘fonua foʻou’ naʻe mamata ki ai ʻa ʻĪsaiá ( ʻIsaia 65:17), ko e māmani ʻe tuʻuloa ʻi hono taʻofi ʻa e faiangahalá, ʻi he hoko mai ʻa e nofo tuʻí” (ʻi he Conference Report, Oct. 1967, 43).

ʻĪmisi
The Second Coming

Fakaʻaliʻali ʻi he palakipoé e fakatātā Ko e Hāʻele ʻAnga Uá (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika 66; vakai foki, LDS.org). Fakahingoa ia ʻaki hono tohi ʻi he palakipoé Ko e ngaahi ʻaho ʻo e fakamoʻuí ofi ki he fakatātaá.

  • ʻE fakamoʻui fēfē ʻa e māmaní ʻi he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí? (ʻE fakamaʻa ia mei he faiangahalá.)

Taki e tokanga ʻa e kau akó ki he kupuʻi lea ko e “kuonga ʻo e liliu ʻo e meʻa kotoa pē” (veesi 21).

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e “kuonga ʻo e liliu ʻo e meʻa kotoa pē”? (Mahalo te ke fie tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku ʻuhinga eni ki hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní. ʻE ʻafio pē ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he langí lolotonga ʻa e kuonga ʻo e hē mei he moʻoní, ka te Ne toe hāʻele mai ki he māmaní ke fakahoko ʻa e liliú pe fakafoki ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku kau ki he ongoongoleleí. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange naʻe ngāue ʻaki ʻe Pita ʻa e kupuʻi lea ko e “kuonga ʻo e liliu ʻo e meʻa kotoa pē” ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi taimi ʻe ʻaʻahi mai ai ʻa Sīsū Kalaisi ki he māmaní kimuʻa ʻi Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí.)

  • Ko e fē nai ha taimi naʻe ʻaʻahi mai ai ʻa Sīsū Kalaisi ki he mamaní ko ha konga ʻo hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní? (ʻE lava ke fakamatala e kau akó ki he hā mai ʻa e Fakamoʻuí ʻi he ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Mai ʻa Siosefa Sāmitá [vakai Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:17] pea ʻi he Temipale Ketilaní [vakai, T&F 110:2–5].)

ʻĪmisi
The First Vision

Fakaʻaliʻali ʻi he palakipoé e fakatātā, Ko e ʻUluaki Mata meʻa-hā-maí (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 90; vakai foki, LDS.org). Fakahingoa ia ʻaki hono tohi ʻi he palakipoé Ko e kuonga ʻo e liliu ʻo e meʻa kotoa pē ofi ki he fakatātaá.

  • Fakatatau ki he veesi 21, ko hai naʻe toe lea ki hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí ʻi he ʻaho kimui ní makehe meia Pitá? (ʻI hono fakaʻaongaʻi ʻenau lea pē ʻanautolú, ʻoku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení: Kuo kikiteʻi ʻe he kau palōfita ʻo e kuonga kotoa pē ʻa hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní.)

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Ngāue 3:22–26 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe fakamoʻoni ʻe Pita ko Mōsese mo e “kau palōfita kotoa pē meia Samuela mo kinautolu kimui ní” (veesi 24) naʻa nau lea fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo fakatokanga ki he ngaahi nunuʻa ʻo hono fakasītuʻaʻi Iá (veesi 23).

Mahalo te ke fie fakaʻosi ʻaki haʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoní naʻe hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisi ki he māmaní ko e konga ʻo hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní pea te Ne toe haʻu ʻi Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí ke fakamaʻa e māmaní mei he faiangahalá.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofola—Ngāue 3:19–21

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e founga hono ngāue ʻaki ʻa e Ngāue 3:19–21 ʻi he tūkunga fakafaifekaú, fakaʻaliʻali e konga ko ení: ʻOku fehuʻi atu ʻe ha fie-fanongo, “Ko e fē ʻi he Tohi Tapú ʻoku pehē ai ʻe toe fakafoki mai ʻa e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí?”

Vahevahe e kau akó ke nau tauhoa. Kole ki he hoa takitaha ke teuteu ha tali ki he fehuʻi ko ení ʻo fakaʻaongaʻi e Ngāue 3:19–21 pea mo ha potufolofola ʻe taha mei he Tohi Tapú. Mahalo te ke poupouʻi kinautolu ke kumi ʻi he “Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí” ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá.

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha tokotaha ako ki muʻa ʻi he kalasí ke ne fakatātaaʻi ʻa e fie-fanongó pea kole ha hoa ʻe taha mei he kau akó ke na fakatātā ʻa e ongo faifekaú. Kole ki he hoa ʻokú na fakatātaaʻi ʻa e ongo faifekaú ke vahevahe ʻena tali kuo ʻosi teuteú mo e tokotaha ako ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa e fie-fanongó.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Ngāue 3:6. “Ka ko ia ʻoku ou maʻú te u foaki kiate koe”

Lolotonga ʻene hoko ko e taki ʻo e lēsoni fakalotú ʻi he ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí, naʻe fakamatala ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

“Naʻe ʻikai ke maʻu ʻe Pita ha paʻanga ka naʻá ne koloaʻia: ‘ka ko ia naʻá ne maʻú’ naʻe kau ai e kī kotoa pē ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní, mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke fakamoʻui ʻa e pekiá, ʻa e tui ke fakamālohia ʻa e huí mo e uouá, mo ha feohiʻanga mālohi ʻi he Siasí. Naʻe ʻikai ke ne lava ʻo foaki ʻa e silivá pe koulá ka naʻá ne lava ʻo foaki ʻa ia ʻoku fakatau ʻaki ‘taʻe ha paʻanga pē taʻe ha totongi’ ( ʻIsaia 55:1)—pea naʻá ne foaki ia” (“The Lengthening Shadow of Peter,” Ensign, Sept. 1975, 30).

Ngāue 3:7. “Pea naʻá ne puke ia ʻi hono nima toʻomataʻú, ʻo fokotuʻu hake ia”

Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻoku fakatātaaʻi ʻe hono fakamoʻui ʻe Pita ʻa e tangata pipikí ʻa e moʻoni ko ia ʻoku ngāue ʻa e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ko e fetongi ʻo Sīsū Kalaisi ʻi heʻenau foaki e ngaahi tāpuakí:

“Naʻe ʻikai ke kole ʻe Pita ki he ʻEikí ke fakamoʻui ʻa e pipikí; naʻe ʻikai ke ne lotu ki he ʻOtuá ke lilingi mai ʻene ʻaloʻofá mo hono mālohi faifakamoʻuí ki he tangata pipikí. Ka—naʻá ne ngāue ʻi he huafa ʻo e ʻEikí pea koeʻuhí ko e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeiki naʻá ne ʻosi maʻú—naʻá ne fekauʻi ʻa e maná ke hoko. Naʻe hoko ʻa Pita ko e tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, mo hono fakafofongá; ko e fetongi ʻo Kalaisi, ʻo fai ʻa e meʻa naʻe mei fai ʻe he ʻEikí kapau naʻá Ne ʻi heni” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 2:46).

ʻOku toe fakatātaaʻi foki ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 36:2, ʻa ia naʻe folofola ai e ʻEikí, “Pea te u hilifaki hoku nimá kiate koe [ʻEtuate Pātilisi] ʻi he nima ʻo ʻeku tamaioʻeiki ko Sitenei Likitoní.”

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Hāloti B. Lī ha toe moʻoni ʻe taha, ʻo ngāue ʻaki e sīpinga ʻulungaanga ʻo Pitá hili ʻene fakamoʻui ʻa e tangata pipikí ʻi he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí:

“Te ke lava ʻo fakakaukauloto ki he laumālie fakaʻeiʻeiki ko iá, ʻa e tuʻunga māʻolunga taha ʻo e kau ʻaposetoló, mahalo pē ʻi heʻene hili hono nimá ʻi he uma ʻo e tangata ko ení, naʻá ne pehē ange, ‘Haʻu koe, ʻa e tangata lelei, ke ke loto-toʻa, te ta ʻaʻeva mo koe. Ta ʻaʻeva fakataha, pea ʻoku ou fakapapau atu kiate koe te ke lava ʻo lue, he koeʻuhí kuó ke maʻu ha tāpuaki ʻi he mālohi mo e mafai kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá kiate kimautolu ko e kau tangata, ko ʻene kau sevānití.’ Pea naʻe hopo fiefia ʻa e tangatá.

“He ʻikai ke ke lava ʻo hiki hake ha tokotaha kehe kae ʻoua ke ke tuʻu ʻi ha feituʻu ʻoku māʻolunga ange ʻi he feituʻu ʻokú ne tuʻu aí. Kapau te ke feinga ke fakahaofi ha tangata, kuo pau ke ke fakapapauʻi ʻokú ke tā ʻa e sīpinga ʻo e meʻa ʻokú ke pehē ʻoku totonu ke ne faí. He ʻikai te ke lava ʻo tutu ha maama ʻi he moʻui ʻa ha tokotaha kehe kae ʻoua kuo ulo ia ʻi ho loto ʻoʻoú” (“Stand Ye in Holy Places,” Ensign, July 1973, 123).