Laipelí
Lēsoni 105: 1 Kolinitō 5–6


Lēsoni 105

1 Kolinitō 5–6

Talateú

Naʻe fakatokanga ʻa Paula ki he Kāingalotú fekauʻaki mo hono fakaʻatā ʻo e kau fai angahalá ke tākiekina kinautolú. Naʻá ne fakatokanga ki he Kāingalotú ke nau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ngāue taʻemaʻa lahi ʻi Kolinitoó.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

1 Kolinitō 5

Ko e fakatokanga ʻa Paula ki he Kāingalotú kau ki he fakataha mo kinautolu ʻoku nau fili loto fiemālie pē ke fai angahalá.

Tā he palakipoé ha fakatātā faingofua ʻo ha poulu fuaʻiʻakau foʻou ʻoku ʻi ai ha foʻi ʻakau kovi ai ʻe taha. Ka ʻikai, ʻe lava ke ke fakaʻaliʻali ha fuaʻiʻakau kovi ʻe taha.

ʻĪmisi
drawing, bowl of fruit
  • Ko e hā ʻe hoko kapau te mou tuku fakataha ʻi he poulú ha fuaʻiʻakau kovi mo e fuaʻiʻakau foʻou kehé?

  • Ko e hā ʻe lava ke fakafofongaʻi ʻe he fuaʻiʻakau koví ʻi heʻetau moʻuí? (Ngaahi ivi tākiekina ʻoku lava ke ne uesia kitautolú.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi ha ngaahi moʻoni ʻi heʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 5 te ne lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke lelei ange ʻenau fakafeangai ki he ngaahi tākiekina ʻoku fakatuʻutāmaki ʻi heʻenau moʻuí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 5:1–2. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ha tōʻonga fulikivanu ʻi he lotolotonga ʻo e Kāingalotu Kolinitoó.

  • Ko e hā e tōʻonga fulikivanu naʻe ʻi he lotolotonga ʻo e Kāingalotu Kolinitoó? (Fakamatalaʻi ange ko e feʻauakí ko ha faʻahinga fetuʻutaki fakasekisuale pē ia ʻi tuʻa he nofomalí. Ne ʻi ai ha taha ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí naʻe ʻefihia ʻi he angahala fakasekisualé mo e mali hono ua ʻo ʻene tamaí.)

  • Fakatatau ki he veesi 2, ko e hā naʻe faleʻi ʻe Paula e kau taki ʻo e Siasí ke fai ki he tokotahá ni? Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e kupuʻi lea “ke tukuange ia ʻiate kimoutolu” ʻi he veesi 2 ʻoku totonu ke tuʻusi ʻa e tokotaha faiangahalá mei he Siasí.)

Fakamahinoʻi ange ʻoku fakakaukau lelei ʻa e kau taki ʻo e Siasí ki ha ngaahi moʻoniʻi meʻa lahi kimuʻa pea toki fakahoko e tuʻusí pe ko ha faʻahinga founga fakatonutonu faka-Siasi pē. ʻIkai ngata pē ʻi hono fakakaukauʻi e mamafa ʻo e maumau fonó, ʻoku fakakaukauʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻa e ngaahi taumuʻa kehekehe ʻo e fakatonutonu faka-Siasí: ke tokoniʻi ha taha ke fakatomala, ke maluʻi ʻa kinautolu naʻe uesia ʻe he ngaahi ngāue ʻa ha taha pe ko e mafola e ngaahi tui ʻa e tokotaha ko iá, mo maluʻi e totonu ʻo e ngaahi akonaki ʻa e Siasí (vakai “Church Discipline,(Fakatonutonu Faka-Siasi)” mormonnewsroom.org/articles/church-discipline).

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 5:6-7, pea kole ki he kalasí ke nau kumi e fakafehoanaki naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ke fakamatalaʻi ʻaki e ʻuhinga naʻe fie maʻu ai ke tukuange ʻa e tokotahá ni mei he Siasí.

  • Ko e hā naʻe fakafehoanaki ki ai ʻe Paula e kau angahala taʻe-fakatomalá? (Fakamatalaʻi ange ʻoku faifai pea hanga ʻe he lēvaní, pe ʻīsité ʻo ʻai e maá ke maumau pe tuʻungafulufulua.)

  • Ko e hā e lahi ʻo e lēvani ʻoku fie maʻu ke ne maumauʻi ha konga tou?

  • Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he konga toú? (Siasi ʻo Sīsū Kalaisí.)

  • Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē e ʻuhinga ʻo e fakafehoanaki ko ʻení ko ha tefitoʻi moʻoni? (ʻI hono fakaʻaongaʻi e lea pē ʻanautolu, ʻoku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha tefitoʻi moʻoni tatau mo ʻení: Kapau te tau fili ke tau feohi vāofi mo kinautolu ʻoku nau tali ʻa e angahalá, ʻe lava ke tākiekina kitautolu ʻe heʻenau angahalá. Tohi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 5:9–11. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e akonaki naʻe ʻoange ʻe Paula ki he Kāingalotu Kolinitoó?

  • Ko e hā naʻe fakahinohinoʻi ʻe Paula e Kāingalotu Kolinitoó ke nau fakaʻehiʻehi mei aí?

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e akonaki ʻa Paula ke ʻoua naʻa nau fakataha mo e kau feʻauakí pe ko e niʻihi kehe ʻoku nau tali e angahalá, ʻoange ki he kau akó ha tatau ʻo e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Niila A. Mekisuele ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá: Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e leá.

ʻĪmisi
Elder Neal A. Maxwell

“ʻOua ʻe feohi mo e kau feʻauakí—ʻikai koeʻuhí ʻokú ke fuʻu lelei ange ʻiate kinautolu, kae hangē ko e tohi ʻa [C. S.] Luisí, koeʻuhí he ʻoku ʻikai ke ke feʻunga koe. Manatu ʻe lava ke tuku hifoʻi ʻe he ngaahi tūkunga koví e kakai leleí” (“The Stern but Sweet Seventh Commandment,” New Era, June 1979, 42).

  • ʻOku fakavaivaiʻi fēfē ʻe he feohi vāofi mo kinautolu ʻoku nau tali lelei e angahalá ʻetau malava ke fakahoko e ngaahi fili ʻoku totonú?

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngaahi tūkunga kovi te ne lava ʻo tukuhifoʻi e kakai leleí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai kae ʻikai tukuhifo ai ʻetau tuʻunga moʻuí ke tokoni ki he niʻihi fakafoʻituitui kuo nau tali ʻa e angahalá? (Te tau lava ʻo lotua kinautolu, fakahaaʻi ha angaʻofa mo ha fakaʻapaʻapa kiate kinautolu ko ha fānau ʻa e ʻOtuá, pea tā ha sīpinga māʻoniʻoni ʻo hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ʻi he faʻa lotu ki he meʻa ʻe lava ke nau fai ke tākiekina e niʻihi kehé ʻi ha founga lelei taʻe-holoki ai ʻenau tuʻunga moʻuí.

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 5:12–13 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe akoʻi ʻe Paula ʻoku maʻu ʻe he Siasí ha fatongia ke ui e kāingalotú ke fakatomala pea “ke tukuange ʻiate kimoutolu [Siasí]” ʻi ha ngaahi tūkunga ʻe niʻihi (veesi 13) ʻa kinautolu ʻoku nau fai ha ngaahi maumaufono mamafa.

1 Kolinitō 6

Ko e akoʻi ʻe Paula e Kāingalotú fekauʻaki mo e uouangatahá pea mo e fono ʻo e angamaʻá.

Tā ha kiʻi fakatātā faingofua ʻe taha ʻi he palakipoé ʻo ha foʻi poulu fuaʻiʻakau kovi ʻoku ʻi ai ha fuaʻiʻakau lelei ʻe taha. Fakaafeʻi ʻe kau akó ke nau fakakaukau pe kuo nau fifili nai ki he founga ke fakaʻehiʻehi ai mei he angahalá ʻi he taimi ʻokú ne ʻākilotoa ai kinautolú. Fakamahinoʻi ange ko ha tukupā ʻeni naʻe fehangahangai mo e Kāingalotu Kolinitoó.

ʻĪmisi
drawing, bowl of fruit

ʻI hono ako ʻe he kau akó ʻa e 1 Kolinitō 6, fakaafeʻi kinautolu ke kumi e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paula te ne lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau moʻui angatonu neongo hono ʻākilotoa kinautolu ʻe he ngaahi tākiekina koví.

Fakamatala fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 6:1–8 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe faleʻi ʻe Paula e Kāingalotu Kolinitoó ke nau fakaleleiʻi ʻi he angatonu ʻa e ngaahi fakakikihi ʻi honau lotolotongá kae ʻoua ʻe vave ki he ngaahi fakamaauʻanga fakapuleʻangá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 6:9–11. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ngaahi tōʻonga faiangahala ʻi Kolinitō naʻe akoʻi ʻe Paula ke fakaʻehiʻehi mei ai e kāingalotu ʻo e Siasí.

  • Ko e hā e ngaahi tōʻonga faiangahala naʻe akoʻi ʻe Paula ke fakaʻehiʻehi mei ai e kāingalotu ʻo e Siasí?

  • Fakatatau ki he veesi 11, ko e hā naʻe fakamanatu ʻe Paula ki he Kāingalotú ni fekauʻaki mo kinautolú? (Ne kau ha tokolahi ʻo e kau papi ului mei Kolinitoó ʻi he ngaahi tōʻonga faiangahala ko ʻení kimuʻa pea nau kau ki he Siasí, ka ne nau ʻosi fakatomala pea mo fakamaʻa mei heʻenau ngaahi angahalá.)

Fakamatalaʻi ange naʻe ongoongoa ʻa Kolinitō ʻi he anga taʻemaʻá, pea naʻe tokolahi ha kau Kolinitō ne nau poupouʻi e foʻi fakakaukau naʻe faʻu hotau ngaahi sinó ke fakafiefiá. Fakamatalaʻi fakanounou e Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e 1 Kolinitō 6:12 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe akonaki fakafepaki ʻa Paula ki he foʻi fakakaukau ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe tonu pe hala.

  • ʻOku tatau fēfē e ngaahi fakakaukau mo e ngaahi tōʻonga ʻi Kolinitoó mo e ngaahi anga ʻoku tau mamata ki ai he māmaní ʻi he kuongá ni?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 6:13. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi ʻa e meʻa ne akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula kau ki he taumuʻa ʻo hotau ngaahi sinó.

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Paula kau ki hotau sinó? (Lolotonga e tui ʻa ha tokolahi ʻo e kau Kolinitoó naʻe ngaohi hotau sinó ki he fiefia fakamatelié, naʻe fakatonutonu ʻe Paula e foʻi fakakaukau ko iá ʻaki ʻene akoʻi naʻe ngaohi hotau sinó ke fakahoko e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻEikí.)

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Kolinitō 6:14–17 ʻaki hono fakamatalaʻi ange ʻe hoko ʻo taha ʻa kinautolu ʻoku kau ki he Siasí mo Kalaisi ko ha “kau mēmipa” fakalaumālie ʻo Hono sinó. Naʻe fakamatalaʻi foki ʻe Paula ʻoku ʻikai fenāpasi ʻa e angaʻuli fakasekisualé mo e fetuʻutaki fakalaumālie mo Sīsū Kalaisí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 6:18. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula e Kāingalotu Kolinitoó ke nau faí. (ʻE lava ke ke fakamahinoʻi ange ʻoku fetongi ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻo e 1 Kolinitō 6:18 ʻa e kupuʻi lea “ʻi tuʻa ʻi he sinó” ki he “against the body of Christ (ki he sino ʻo Kalaisí).”)

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Paula ke fai ʻe he Kāingalotu Kolinitoó?

  • Ko e hā e foʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo kinautolu ne moʻua he feʻauakí? (Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi lea ʻi he veesi 18 ʻa ia ʻokú ne akoʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení.) Ko kinautolu ʻoku moʻua he angahala feʻauaki ki he ngaahi sino pē ʻo kinautolú.)

Fakamatalaʻi ange naʻe akoʻi ʻe Paula e ʻuhinga ʻoku hoko ai e feʻauakí, pe angaʻuli fakasekisualé, ko ha angahala “ki he sino pē ʻo e tokotaha ko ʻená.”

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 6:19. Kole ki he kau akó ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe fakatatau ki ai ʻe Paula hotau ngaahi sinó.

  • Ko e hā naʻe fakafehoanaki ki ai ʻe Paula hotau sinó?

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha temipale.

  • Ko e hā e faikehekehe ʻo ha temipale mei ha faʻahinga fale kehe pē?

  • Te ke fakamatalaʻi fakanounouʻi fēfē ʻa e foʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he veesi 19? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi e tokāteline ko ʻení: Ko hotau sinó ko ha temipale ia ʻo e ʻOtuá ʻa ia ʻoku lava ke nofoʻia ʻe he Laumālié.)

  • ʻE lava fēfē ʻe he mahino ko ha temipale hotau sinó ʻo tākiekina e founga ʻoku tau tokangaʻi ʻaki hotau sinó mo e sino ʻo e niʻihi kehé?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā D Tooti Kulisitofasoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki ha ngaahi fakakaukau kehe fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tākiekina ai ʻe he mahino ʻo e foʻi moʻoni ko ʻení e founga ʻoku tau tokangaʻi ʻaki hotau sinó.

ʻĪmisi
Elder D. Todd Christofferson

“ʻI hono ʻiloʻi e ngaahi moʻoní ni [mei he 1 Kolinitō 6:19–20] … , he ʻikai ke tau fakameleʻi hotau sinó, ʻaki e tātataú, pe fakavaivaiʻi ʻaki ia e faitoʻo konatapú, pe fakaʻuliʻi ʻaki ia e feʻauakí, tonó, pe angaʻulí. … ʻI he hoko hotau sinó ko e meʻangāue hotau laumālié, ʻoku mahuʻinga ke tau tokanga ʻaki e lelei tahá ki hotau sinó. ʻOku totonu ke tau fakatapui hono mālohí ke tokoni pea ʻunuaki ʻaki e ngāue ʻa Kalaisí.” (“Fakakaukauloto ki ha Moʻui Kuo Fakatapui,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 17).

  • ʻOkú ke pehē naʻe ʻuhinga ki he hā ʻa e pehē ʻa Paula “ʻoku ʻikai ʻa moutolu ʻa kimoutolu” ʻi he veesi 19?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Kolinitō 6:20. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ʻuhinga ʻoku ʻikai ʻatautolu ai hotau sinó.

  • Ko e hā e kupuʻi lea ʻokú ne fakahaaʻi ʻoku ʻikai ʻatautolu hotau sinó? Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e “fakatau ʻa kimoutolu ʻaki ʻa e totongi” ke fakamoʻui pe totongi fakafoki mai ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.)

  • Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē ha foʻi moʻoni mei he veesi 19–20? (Hili e tali ʻa e kau akó, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke hiki ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá ʻi he tafaʻaki ʻo e veesi 19–20: Koeʻuhí kuo fakatau ʻa kitautolu ʻaki ha totongi ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku ʻikai ʻatautolu hotau ngaahi sinó.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

“Kātaki, ʻoua naʻa teitei pehē: ‘Ko hai ʻe mamahi ai? Fēfē ke kiʻi tauʻatāina siʻisiʻi pē? ʻE lava pē ke u maumau fono he taimí ni pea fakatomala ʻamui.’ ʻOfa mai ʻoua ʻe fakakaukau fakavalevale mo angakovi. He ʻikai te ke lava ʻo ‘tutuki foʻou ʻa Kalaisi’ ʻo ʻikai ha tautea [vakai, Hepelū 6:6]. ʻOku tangi ʻa Paula, ‘Puna mei he feʻauakí’ [1 Kolinitō 6:18], pea hola mei ‘ha faʻahinga meʻa pehē’ pea toe tānaki atu e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava [T&F 59:6; tānaki atu hono fakamamafaʻí]. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko hono ʻuhinga ʻe tahá, ko e mamahi taʻe faʻa laua ʻa e Fakamoʻui ʻo e māmaní ʻi he sinó mo e laumālié koeʻuhí ka tau lava ʻo hola [vakai ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:15–20]. ʻOku ʻi ai hotau moʻua kiate Ia. Ko e moʻoni, ʻoku tau moʻua kiate Ia ko e meʻa ko iá” (“Personal Purity,” Ensign, Nov. 1998, 76).

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe heʻetau manatu ko hotau sinó ʻoku ʻikai ʻatautolu ia ʻi he ngaahi fili ʻoku tau fai fekauʻaki mo hotau sinó?

ʻAi ke sio ʻa e kau akó ki he fakatātā ʻo e konga fuaʻiʻakau foʻou ʻi he palakipoé ʻoku ʻākilotoa ʻe ha ngaahi fuaʻiʻakau kovi.

  • ʻE lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe he mahino ʻo e ngaahi moʻoni ko ʻeni fekauʻaki mo hotau sinó ke tau maʻa maʻu pē ʻi he taimi ʻoku ʻākilotoa ai kitautolu ʻe he faiangahalá?

Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuo mou aleaʻí. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he ngaahi ongo pe ueʻi ne nau maʻu lolotonga ha lēsoni pea ke ngāue ki he ngaahi ueʻi ko iá.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofolá—1 Kolinitō 6:19–20

Fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki ha kiʻi lea nounou ʻo fakatefito ʻi he 1 Kolinitō 6:19–20. Poupouʻi kinautolu ke fakakau ʻa e ngaahi meʻá ni: (1) ko e fakamatala puipuituʻa fekauʻaki mo e potufolofola ko ʻení (ʻe lava ke maʻu e fakamatala puipuituʻá ʻi he kaati fakataukei folofolá), (2) tefitoʻi moʻoni ʻokú ne akoʻí, pea (3) ko ha aʻusia fakatāutaha ʻoku fakatātaaʻi ai e moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he potufolofola ko ʻení. ʻE lava ke ke fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi ke fakahoko ʻenau leá ki he kalasí. Poupouʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi faingamālie ʻe lava ke nau maʻu ke fai ai ʻenau leá ʻi ʻapi pe ʻi he Lotú.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

1 Kolinitō 5:9. “Ke ʻoua te mou fakataha mo e kau feʻauakí”

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻoku tau tui ki ha “tokāteline ʻo hono fakakau maí.” ʻI hono akoʻi e tokāteline ko ʻení, naʻe pehē ʻe ʻEletā Pālati:

“ʻOku hanga ʻe he fakaʻaongaʻi ʻe he [Fakamoʻuí] ʻa e kau Siú mo e kakai Samēliá ʻo akoʻi mahino mai kiate kitautolu ko e kaungāʻapi kotoa ʻa kitautolu, pea ʻoku totonu ke tau ʻofaʻi, fakalāngilangiʻi, fakaʻapaʻapaʻi, mo fetokoniʻaki neongo ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau faikehekehe aí—kau ai hotau ngaahi faikehekehe fakalotu, fakapolitikale, mo fakafonuá. …

“[Neongo ia,] ʻoku ʻikai ke u fokotuʻu atu … ʻoku totonu ke tau feohi ʻi ha fetuʻutaki ʻoku fakatuʻutāmaki fakalaumālie kiate kitautolu mo hotau fāmilí” (“Doctrine of Inclusion,” Ensign, Nov. 2001, 37).

Naʻe akonaki foki ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo e fakaʻapaʻapaʻi ʻo e niʻihi kehé, neongo kapau ʻoku kehe ʻenau tuí pe ngāué mei he kāingalotu ʻo e Siasí:

“ʻOku tokolahi ha kau faiako ʻi he lotú pea mo e ʻapiakó ʻoku nau lotomamahi he tōʻonga moʻui ʻetau fānau toʻu tupú, kau ai ʻa e fānau Siasí, koeʻuhí ko ʻenau founga feohí. ʻOku kau he fekau ke feʻofaʻakí, ʻa e ʻofá pea mo e feveitokaiʻaki ʻi he ngaahi tui fakalotú kae pehē ki he ngaahi matakalí, ʻulungaanga fakafonuá pe tuʻunga fakaʻekonōmiká. ʻOku mau fakatukupaaʻi atu e toʻu tupu kotoa pē ke nau fakaʻehiʻehi mei he houtamakí, angakoví, pe ngaahi lea mo e tōʻonga moʻui ʻoku fai ke fakamamahiʻi ai e niʻihi kehé. ʻOku maumauʻi ʻe he ngaahi meʻa kotoa ko iá e fekau ʻa e Fakamoʻuí ke tau feʻofaʻakí” “Ko e ʻOfa mo e Feohi mo e Niʻihi Kehé Neongo e Faikehekehé,”Ensign pe Liahona, Nōvema 2014, 27–28

1 Kolinitō 5:13. “Tukuange ʻiate kimoutolu ʻa e tangata angahala ko iá”

Ko e taimi ʻoku tukuange ai ʻe he Siasí ha taha ʻokú ne tali e angahala mamafá, ʻoku ui ia ko e fakatonutonu faka-Siasi. ʻOku maʻu ʻa e fakamatala ko ʻení mei he Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí: Ko Ha Huluhulu Ki He Ongoongoleleí ʻo fakamatalaʻi ʻa e founga ʻo e fakatonutonu faka-Siasí:

“ʻOku ʻi ai ha fatongia ʻo e kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakolo mo fakasiteikí, kau palesiteni fakamisioná, mo fakavahefonuá, ke tokoniʻi ʻa e kāingalotú ke nau ikunaʻi ʻa e maumau fonó ʻaki haʻanau fakatomala Ko e ngaahi maumau fono mamafa tahá, hangē ko hono maumauʻi ʻo e ngaahi lao ʻo e fonuá, ngaohikovia ʻo e malí, fānaú, tonó, feʻauakí, tohotohó, mo e angahala fakamalaʻiá, ʻoku faʻa fie maʻu ke fai ai ha fakatonutonu faka-Siasi. ʻOku ala kau ʻi ha fakatonutonu faka-Siasi totonu hano fakangatangata e ngaahi faingamālie ʻi hono tuʻunga mēmipa he Siasí pe toʻo hono tuʻunga mēmipa he Siasí.

“ʻOku kamata ʻa e fakatonutonu ko ʻení ʻi he taimi ʻoku ui ai ʻe ha taki lakanga taulaʻeiki pule ha fakataha alēlea fakatonutonu. Ko e taumuʻa ʻo e ngaahi fakataha alēlea fakatonutonú ke fakahaofi ʻa e Laumālie ʻo e kau maumau fonó, maluʻi ʻa e tonuhiá, pea mo pukepuke ʻa e maʻá, mo e ngeiá, pea mo e ongoongo ʻo e Siasí.

“Ko e fakatonutonu faka-Siasí ko ha founga ia ʻoku ueʻi fakalaumālie ke fakahoko ʻi ha vahaʻataimi. Tuʻunga ʻi he foungá ni mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe lava ai ha mēmipa ʻo maʻu ha fakamolemole ʻo e angahalá, toe maʻu ha ʻatamai nonga, pea mo maʻu ha ivi ke fakaʻehiʻehi ai mei he maumau fono ʻi he kahaʻú. ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakatonutonu faka-Siasí ia ko ha fakaʻosinga ia ʻo e meʻa ke faí. Naʻe fokotuʻutuʻu ia ke tokoniʻi ai e fānau ʻa e Tamai Hēvaní ke nau hoko atu ʻi heʻenau feinga ke foki ʻo mālohi kakato pea ki he ngaahi tāpuaki ʻo e Siasí. Ko e ola ʻoku fie maʻú ke fakahoko ʻe he taha ko iá ha faʻahinga liliu pē ʻe fie maʻu ke fakatomala kakato ai.” (“Ngaahi Fakataha Alēlea Fakatonutonu Faka-Siasí,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tui [2004], 131–32).