Laipelí
Talateu ki he Tohi hono Ua ʻa Paula ki he Kakai Tesaloniká


Talateu ki he Tohi hono Ua ʻa Paula ki he Kakai Tesaloniká

Ko e hā hono ʻuhinga ʻoku ako ai e tohí ni?

Naʻe tohi ʻe Paula ʻi heʻene Tohi hono Ua ki he Kakai Tesaloniká, ha faleʻi mo ha fakamahino ki he kāingalotu ʻo e Siasí kuo nau maʻu hala ʻo kau ki ha ngaahi tafaʻaki pau ʻo e Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke tokoni hono ako ʻene ngaahi akonakí ke mahino ki he kau akó ʻa e natula ʻo e Hē Mei he Moʻoní mo e founga ke teuteu totonu ai ki he foki mai ʻa e ʻEikí.

Ko hai naʻá ne tohi ʻa e tohí ni?

Naʻe tohi ʻe Paula ʻa e 2 Tesalonika (vakai, 2 Tesalonika 1:1; vakai foki, 2 Tesalonika 2:5; 3:17). ʻOku ʻi he kamataʻanga foki ʻo e tohí ha fakafeʻiloaki meia Sailosi mo Tīmote (2 Tesalonika 1:1).

Ko e fē e taimi mo e feituʻu ne tohi aí?

“Naʻe fai ʻe Paula ʻa e tohi ki he kau Tesaloniká mei Kolinitō lolotonga ʻene fononga fakafaifekau hono uá” ʻi he A.D. 50–51 (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Ngaahi Tohi ʻa Paulá,” scriptures.lds.org).

Ko hai naʻe fakataumuʻa ki ai hono hikí pea ko e hā hono ʻuhingá?

Naʻe tohi ʻe Paula e 2 Tesaloniká ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Tesalonaiká. ʻOku tatau ʻa e kaveinga ʻo e 1 Tesaloniká mo e 2 Tesaloniká, ʻo fokotuʻu mai naʻe tohi ʻe Paula e 2 Tesaloniká ke fakamahino mo fakalahi ki he ʻuluaki tohí. ʻOku hangē naʻe maʻu ʻe he kakai Tesaloniká ha tohi loi naʻe pehē ne ʻomi meia Paula pea naʻe fakatupu ʻe he tohi ko ʻení ke tui ha niʻihi kuo ʻosi hoko e Hāʻele ʻAngaua Maí (vakai, 2 Tesalonika 2:2).

“Naʻe faingataʻaʻia ʻa e Siasí ʻi ha vahaʻataimi nounou ʻi he fakatangá ʻi he vahaʻa ʻo e ongo tohí (2 Tesalonika. 1:4); naʻe tanumaki ʻe he fakakaukau ki ha foki vave mai ʻa e ʻEikí ha loto vēkeveke ne ʻikai lelei (2:2)” (Bible Dictionary, “Pauline Epistles”). Naʻe tohi ʻe Paula ʻa e 2 Tesaloniká ke lava ʻo fakamālohia e tui ʻa e kāingalotu ko ʻení pea ke fakatonutonu e ngaahi fetaʻemahinoʻaki fakatokāteliné.

Ko e hā ha ngaahi fōtunga makehe ʻo e tohí ni?

ʻOku ʻomi ʻe he Tohi hono Ua ki he Kakai Tesaloniká ha ngaahi fakamatala fakaikiiki mahuʻinga kau ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá ha ngaahi fakakaukau ʻe foki mai ʻa e ʻEikí ʻi he “afi uloulo” pea ko e kau faiangahalá ʻe “tautea ʻaki ʻa e fakaʻauha taʻengatá mei he ʻao ʻo e ʻEikí” (2 Tesalonika 1:8–9).

ʻOku tau lau ʻi he tohí ni naʻe kikiteʻi foki ʻe Paula ʻa e Hē Fakaʻaufuli Mei he Moʻoní, ʻi hono akoʻi ʻe aʻusia ʻe he Siasí ha “[hē]” mei he ongoongoleleí kimuʻa ʻi he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e ʻEikí (vakai, 2 Tesalonika 2:2–12). ʻOku fakamanatu ʻe he ngaahi akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e Hē Mei he Moʻoní ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻo onopōní ʻa e ʻuhinga naʻe fie maʻu ai hono Fakafoki Mai ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní.

Fokotuʻutuʻú

2 Tesalonika 1 Ko e fakafeʻiloaki mo fakamālōʻia ʻe Paula ʻa e Kāingalotu ʻi Tesaloniká. ʻOkú ne akoʻi ʻe aʻusia ʻe he kau fakaʻotuamaté e tautea ʻa e ʻEikí ʻi he Hāʻele ʻAngaua Maí.

2 Tesalonika 2 Ko e fakatonutonu ʻe Paula e fakakaukau hala kuo ʻosi hoko ʻa e Hāʻele ʻAngaua Maí pea kikiteʻi ʻe hoko ha hē mei he moʻoní kimuʻa ʻi he foki mai ʻa e ʻEikí. ʻOkú ne poupouʻi e Kāingalotu ʻi Tesaloniká ke kei faivelenga pē.

2 Tesalonika 3 Ko e faleʻi ʻe Paula e kāingalotu ʻo e Siasí ke ngāue ke tokonaki ʻenau ngaahi fie maʻu fakatuʻasinó pea ʻoua ʻe fiu ʻi he fai leleí.