Laipelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: 1 Kolinitō 7–14 (ʻIuniti 22)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

1 Kolinitō 7–14 (ʻIuniti 22)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakanounou ʻo e Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakamatala fakanounou ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻa naʻe hokó, ngaahi tokāteliné mo e tefitoʻi moʻoni kuo ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 7–14 (ʻiuniti 22) ke akoʻi ko ha konga hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha pē e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi tokāteline mo ha ngaahi tefitoʻi moʻoni. Muimui ʻi he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi e fie maʻu ʻa hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (1 Kolinitō 7–8)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he ngaahi fakahinohino ʻa Paula ki he kāingalotu ʻosi mali mo teʻeki mali ʻo e Siasi ʻi Kolinitoó ko e feohi fafale fakaesino ʻi he vahaʻa ʻo e husepānití mo e uaifí naʻe tuʻutuʻuni ia ʻe he ʻOtuá pea ʻoku maʻu ʻe he kau muimui faivelenga ʻo Sīsū Kalaisí ha tākiekina mālohi ʻi honau fāmilí. Naʻe ako foki ʻe he kau akó ʻe lava ke tau fakahaaʻi ʻetau manavaʻofa ki he niʻihi kehé ʻaki ʻetau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tōʻonga te ne lava ʻo tataki kinautolu ke nau tūkia fakalaumālié.

ʻAho 2 (1 Kolinitō 9–10)

ʻI he hokohoko atu hono ako ʻe he kau akó ʻa e faleʻi ʻa Paula ki he Kāingalotu Kolinitoó, ne nau ako ai kuo pau ke tau ako ʻa e mapuleʻi kitá ʻi he meʻa kotoa pē kae toki maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. Ne nau ʻilo foki ʻe teuteu ʻe he ʻOtuá ha founga ke tau hao ai mei he ʻahiʻahí, ka kuo pau ke tau fili ke fakamavaheʻi kitautolu mei he ʻahiʻahí.

ʻAho 3 (1 Kolinitō 11)

Naʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻi he palani ʻa e ʻEikí, he ʻikai lava ke maʻu ʻe he houʻeiki tangatá mo fafiné ʻa e moʻui taʻengatá taʻe te na kau fakatouʻosi atu ki ai. Ne nau ako foki ʻoku ʻomi ʻe kinautolu ʻoku nau maʻu taʻe-taau ʻa e sakalamēnití ha fakahalaʻia mo e malaʻia kiate kinautolu. Ko ia ai ʻoku totonu ke tau vakavakaiʻi ʻetau moʻuí ʻi heʻetau maʻu ʻa e sākalamēnití

ʻAho 4 (1 Kolinitō 12–14)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he ngaahi akonaki ʻa Paula kau ki he ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení: Ko e Laumālie Māʻoniʻoní pē ʻe lava ke tau maʻu ai ha fakamoʻoni fakatāutaha ko Sīsū Kalaisi hotau Fakamoʻuí. ʻI heʻetau fekumi ke maʻu e meʻafoaki fakalaumālie ʻo e ʻofa faka-Kalaisí, ʻoku tau hoko ai ʻo hangē ko hotau Fakamoʻuí, ʻa Sīsū Kalaisi. Ko e ʻofa faka-Kalaisí ʻa e meʻafoaki mahuʻinga taha ʻo e Laumālié. ʻI heʻetau akoʻi mo fakamoʻoni ʻi he ueʻi ʻa e laumālié, ʻe lava ke tau tokoni ke langaki hake mo fakafiemālieʻi ʻa e niʻihi kehé.

Talateú

Naʻe tohi ʻa Paula fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki kehekehe ʻo e Laumālié. Naʻá ne fakafehoanaki ʻa e Siasí ki ha sino fakamatelie pea fakamatala ʻe hangē pē ko hono fie maʻu ʻe he sinó ke ngāue lelei ʻa e kupu kotoa pē, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he mēmipa kotoa pē ʻo e Siasí ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ke tokoni mo fakamālohia e Siasí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

1 Kolinitō 12:1–11

Ko e akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e maka ko ʻení:

ʻĪmisi
stone, whate’er thou art act well thy part

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e tohi ʻi ʻolunga ʻi he foʻi maká. Fakamatalaʻi ange ne lolotonga e ngāue fakafaifekau ʻa Palesiteni Tēvita O. Makei ʻi Sikotilaní, naʻá ne mamata ki he maká ni ʻi ʻolunga ʻi he matapā ʻo ha fale ofi ki he Stirling Castle pea naʻe ueʻi ia ʻe hono pōpoakí (vakai, Francis M. Gibbons, David O. McKay: Apostle to the World, Prophet of God [1986], 45).

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakafofongaʻi ʻe he fakaʻilonga takitaha ʻi he tapafā ʻe hiva ʻo e maká ha mataʻifika mahuʻinga. Kole ki he kau akó ke nau kumi e mahuʻinga fakamataʻifika ʻo e fuo takitaha. (Mei toʻohema ki toʻomataʻu, ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi fakaʻilongá ʻa e 5, 10, mo e 3 ʻi he ʻotu taupotu ki ʻolungá; 4, 6, mo e 8 ʻi he ʻotu ʻi lotó; pea mo e 9, 2, pea mo e 7 ʻi he ʻotu ʻi laló.)

  • ʻOku fiha fakakātoa hono tānaki ʻo e mataʻifika ʻe tolu ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e ʻotu ki ʻolungá? ʻotu ʻi lotó? ʻotu ʻi laló?

Fakamatalaʻi ange ʻoku tānaki ʻa e mataʻi fika ʻe tolu ʻokú ne fakafofongaʻi ha faʻahinga ʻotu, kōlomu, pe laine fakataiokinale ʻo 18. Mahalo ko e ʻuhinga ʻe taha naʻe fokotuʻutuʻu fakataha ai ʻa e ngaahi fuó ni mo e kupuʻi lea “Neongo pe Ko Hai Koe, Fai Ho Lelei Tahá” he kapau ʻe toe fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi fuó ni pe liliu honau mahuʻinga fakamataʻifiká, he ʻikai toe tānaki ʻa e ngaahi ʻotú pe kōlomú ʻo 18 ʻi ha faʻahinga fokotuʻutuʻu pē.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 12 ke fakakaukau ki he founga ʻoku tau tatau ai ʻi heʻetau hoko ko e mēmipa ʻo e Siasí mo e ngaahi fuo ʻi he maká.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 12:7. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ʻuhinga ʻoku foaki mai ai e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié kiate kitautolú. (Kapau ʻe fie maʻu, fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e “ke feʻaongaʻakí” ki he lelei fakalukufua ʻo e Kāingalotu kotoa pē.)

  • Ko e hā ha moʻoni ʻe lava ke tau ako mei he ʻAposetolo ko Paulá fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ʻa ia ʻoku foaki ki he fānau ʻa e Tamai Hēvaní? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ha moʻoni meimei tatau mo ʻeni: ʻOku foaki mai e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ke ʻaonga ki he fānau kotoa pē ʻa e Tamai Hēvaní. Tohi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 12:8–11. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie naʻe lau ki ai ʻa Paulá.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lipooti e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie ne nau ʻiló pea mo e ʻuhinga ʻo e meʻafoaki takitaha ʻO ka fie maʻu, fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e “lea ʻo e potó” (veesi 8) ki he fakaʻutoʻuta leleí pea mo hono fakaʻaongaʻi totonu ʻo e ʻiló; ʻoku ʻuhinga ʻa e “lea ʻo e ʻiló” (veesi 8) ki ha ʻilo ki he ʻOtuá mo ʻEne ngaahi fonó; ʻoku ʻuhinga ʻa e “ʻilo ki he ngaahi laumālié” (veesi 10) ki hono ʻiloʻi e moʻoní mo e meʻa taʻemoʻoní mo hono ʻilo e lelei mo e kovi ʻi he niʻihi kehé; pea ʻoku ʻuhinga ʻa e “tokotaha hono fakamatala ʻo e ngaahi leá” (veesi 10) ki he malava ke lea ʻi ha ngaahi lea fakafonua muli pe ngaahi lea taʻeʻiloá.

  • ʻE ʻaonga fēfē ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie ko ʻení ki he fānau ʻa e ʻOtuá?

Fakamahinoʻi ange ko e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie naʻe fakamatalaʻi pau ki ai ʻa e ngaahi folofolá ko ha niʻihi pē ia ʻo e ngaahi meʻafoaki kehekehe ʻe lava ke tau maʻu ʻo fakafou ʻi he Laumālié.

  • Ko e hā ha ngaahi meʻafoaki kehe ʻe lava ke tau maʻu ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻafoaki fakalaumālie kuó ke fakatokangaʻi ʻi he kau mēmipa ho fāmilí, kaungāmeʻá, mo e kaungā-akó?

  • Ko e hā ʻe lava ke tau fai ke ʻiloʻi hotau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié? (Fehuʻi ki he Tamai Hēvaní ʻi he lotu fekauʻaki mo kinautolu pea maʻu mo ako hotau tāpuaki fakapēteliaké.)

Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto ki he ngaahi meʻafoaki fakalaumālie kuo foaki ange kiate kinautolú pea mo e founga ʻe lava ke nau maʻu ai ha lelei meiate kinautolu pea fakaʻaongaʻi kinautolu ke tokoni ke lelei ai e niʻihi kehé.

1 Kolinitō 12:12–31

ʻOku foaki mai e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ke tāpuakiʻi e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí.

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe toko fā ke omi ki he palakipoé. Vahe ki he tokotaha kotoa ʻo e kau akó ni ha taha ʻo e ngaahi foʻi lea ko ʻení kae ʻai ke ʻoua ʻe fanongo ki ai e toenga ʻo e kalasí: vaʻe, nima, telinga, mo e mata. Fakahinohinoʻi e tokotaha ako kotoa ke tā ha fakatātā ʻo ʻene foʻi leá ʻi he palakipoé, pea kole ange ki he kalasí ke nau mateʻi pe ko e hā naʻe tā ʻe he tokotaha ako takitaha. Hili hono mateʻi ʻo tonu ʻe he kalasí e fakatātā takitaha, fakaafeʻi e kau akó ke nau foki ki honau nofoʻangá. Kole ki he kalasí ke fakakaukau pe ʻe founga fēfē e tokoni ʻa e vaʻé, nimá, telingá, mo e matá ki he ngāue ʻoku fai ʻe he sinó.

  • Kuo ke fakalaveaʻi nai ha kupu siʻi ʻo e sinó, hangē ko ha foʻi tuhu, nifo, pe louhiʻi vaʻe? Naʻe uesia fēfē nai ʻe he kiʻi lavea siʻisiʻi ko ʻení hoʻo ngaahi ngāue fakaʻahó?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 1 Kolinitō 12:12–14. Kole ange ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe fakafehoanaki ki ai ʻe Paula ʻa e sinó mo hono ngaahi kupú.

  • Ko e hā naʻe fakafehoanaki ki ai ʻe Paula ʻa e sinó mo hono ngaahi kupú. (Siasi ʻo Sīsū Kalaisí mo hono kau mēmipá.)

Hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola mo e fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé.

1 Kolinitō 12:15–22, 25–30

Naʻe fakafehoanaki fēfē ʻe Paula e ngaahi kupu ʻo e sinó ki he Siasí?

Vahevahe ʻa e kau akó ki ha ngaahi kulupu tautau toko ua pe toko tolu. Kole ki he kulupu takitaha ke nau lau fakataha ʻa e 1 Kolinitō 12:15–22, 25–31 ʻo kumi e ngaahi founga naʻe fakafehoanaki ai ʻe Paula e kau mēmipa ʻo e Siasí ki he ngaahi kupu ʻo e sinó. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke kumi ʻe he kau akó e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e sinó mo hono ngaahi kupú kimuʻa pea kumi e founga naʻá ne fakatatau ai e ngaahi kupu ʻo e sinó ki he kau mēmipa ʻo e Siasí. Hili ha taimi feʻunga, kole ki he kau akó ke lipooti e ngaahi meʻa ne nau ʻiló.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e ʻuhinga naʻe aleaʻi ai ʻe Paula e ngaahi fatongia ʻo e mēmipa fakafoʻituitui ʻo e Siasí hili pē ʻene tohi fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié?

  • Ko e hā ha ngaahi hohaʻa ʻoku ala maʻu ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he kuongá ni ʻe lava ke fakaleleiʻi ʻaki e ngaahi akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo hono fakatatau ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí ki he ngaahi kupu ʻo e sinó?

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tau ako mei hono fakafehoanaki ʻe Paula e kau mēmipa ʻo e Siasí ki he ngaahi kupu ʻo e sinó? (ʻE ala ʻilo ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehekehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻilo ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ení: ʻE lava ke tau fakamālohia ʻa e Siasí, ʻi heʻetau fakaʻaongaʻi hotau ngaahi meʻafoaki fakalaumālie makehé ke tokoniʻi e niʻihi kehé. Tohi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Vakai ki he fakatātā ʻo e foʻi maka naʻe fakaʻaliʻali ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní.

  • ʻOku founga fēfē ʻetau tatau mo e ngaahi fuo kehekehe ʻi he maka ko ʻení ʻi heʻetau hoko ko e kau mēmipa ʻo e Siasí? (ʻOku tau makehe kotoa, pea ʻoku tau fakahoko ha fatongia mahuʻinga ʻi ha feituʻu pē ʻoku ui kitautolu ʻe he ʻEikí ke ngāue ai . ʻI heʻetau fakatahaʻi hotau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié mo e iví ke ngāue maʻá e ʻEikí, ʻoku tāpuekina ai ʻa e Siasí fakakātoa. ʻOku mahuʻinga e ngaahi meʻa ʻoku tau faí, pea ʻe lava ke tokoni ki hono fakahoko e ngāue ʻa e Siasí.)

  • Kuó ke fakatokangaʻi nai e founga kuo fakamālohia ai ho fāmilí; ha kalasi semineli, ha kalasi Lautohi faka-Sāpate, Kau Finemuí, pe lakanga fakataulaʻeiki; pe ko ha uooti pe kolo ʻe he ngaahi meʻafoaki fakalaumālie ʻo hono kāingalotú?

Kole ki he kau akó ke fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke nau fakaʻaongaʻi ʻai ʻenau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ke fakamālohia ʻa e Siasí mo faitāpuekina e moʻui ʻa e niʻihi kehé. Fakamahinoʻi ange ʻa e akonaki ʻa Paula naʻe lekooti ʻi he 1 Kolinitō 12:31 ke “holi lahi ki he ngaahi foaki fungani leleí.” (Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e holi lahi ʻi he veesi ko ʻení ke “fekumi fakamātoato” [1 Kolinitō 12:31.)

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tau fekumi fakamātoato ai ki he “foaki fungani lelei” ʻo e Laumālié (vakai foki T&F 46:8–9)?

Fakahaaʻi hoʻo fakamoʻoní mo e houngaʻia ʻi he ngaahi meʻafoaki fakalaumālié, pea poupouʻi e kau akó ke nau fekumi fakamātoato mo fakaʻaongaʻi ʻenau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ke tokoniʻi e niʻihi kehé mo fakamālohia ʻa e Siasí.

ʻIuniti Hoko (1 Kolinitō 152 Kolinitō 7)

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau ako e ʻiuniti hokó: Ko e hā naʻe lea ai e ʻAposetolo ko Paulá ki he papitaiso maʻá e pekiá? Ko hai ʻe toetuʻú? Ko e hā e nāunau ʻoku fakatatali mai ki ha tokotaha toetuʻu? ʻE maʻu nai ʻe he tokotaha toetuʻu kotoa pē ʻa e nāunau tatau? Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he meʻa ʻokú ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e ʻamanaki leleí, tautautefito ki he taimi ʻoku nau loto-mamahi aí, ngaahi meʻa fakaholomui, pe ngaahi meʻa fakamamahi. Fakamatalaʻi ange te nau ako ʻi he ʻiuniti hokó e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he ngaahi akonaki ʻa Paula ki he Kāingalotu Kolinitoó ʻa ia te ne lava ʻo ʻomi kiate kinautolu ha melino mo ha ʻamanaki lelei.