Laipelí
Lēsoni 47: Luke 6:1–7:18


Lēsoni 47

Luke 6:1–7:18

Talateú

Naʻe akonaki ʻa Sīsū fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e fai lelei ki he niʻihi kehé, kau ai ʻa e ʻaho Sāpaté. Hili e lotu ʻi ha pō ʻe taha, naʻá Ne ui e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá pea akoʻi leva kinautolu mo ha haʻofanga kakai. Naʻá Ne fakamoʻui foki ha tamaioʻeiki ʻo ha ʻeikitau pea fokotuʻu hake e tama tangata ʻo ha uitou mei he maté.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Luke 6

Ko e fai fakamoʻui ʻa Sīsū ʻi he ʻaho Sāpaté, fili ʻa e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, mo akoʻi ʻa e kakaí

(Fakatokangaʻi ange: Naʻe aleaʻi ʻa e konga lahi ʻo e meʻa ʻi he Luke 6 ʻi he ngaahi lēsoni ki he Mātiu 5–7; 10:1–4 mo e Maʻake 3:1–6. ʻE nofotaha ʻa e konga ko ʻeni ʻo e lēsoní ʻi he Luke 6:31–38.)

Kole ki he kau akó ke fakakaukauloto ʻoku nau fanongo ʻi heʻenau ngaahi fakataha ʻo e Siasí ʻi he ʻaho Sāpaté ki ha fanongonongo fekauʻaki mo ha ngāue tokoni ki ha fāmili ʻoku nofo ofi mai pē. Hili hono fai e fanongonongó, ʻoku nau fanongo ki ha ngaahi tali kehekehe ʻe fā. Fakaafeʻi ha kau ako ʻe toko fā ke lau leʻolahi ʻa e ngaahi tali faʻufaʻu ko ʻení:

  1. “Kuo fepaki ʻa e fāmili ko iá mo ha ngaahi meʻa lahi kimuí ni mai. ʻOku ou fiefia ke tokoni ʻi ha faʻahinga founga pē te u lavá.”

  2. “Kuo pau ke fai ha kai maʻamaʻa hili iá, ka ʻikai, he ʻikai te u ʻalu au.”

  3. “ʻOku ʻikai ke u fuʻu fie ʻalu, ka te u fie maʻu ha tokoni he uike hono hokó ʻi ha ngāue ʻoku ou fokotuʻutuʻu, ko ia ʻoku totonu ke u tokoni he taimí ni.”

  4. “Kapau ʻoku ʻalu hoku kaungāmeʻá, te u ʻalu.”

  • Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he ngaahi sīpinga ko ʻení ʻo fekauʻaki mo e ngaahi ʻuhinga ʻoku tokoni ai e kakaí he taimi ʻe niʻihi?

Kole ki he kau akó ke fakakaukau ki ha ngaahi faingamālie kuo nau maʻu ke ngāue tokoni ai mo e anga ʻenau ongoʻi fekauʻaki mo e ngāue tokoní. Fakaafeʻi kinautolu ke kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi heʻenau ako e Luke 6–7 ʻe tokoni ke nau fai ha tokoni ʻi ha ngaahi founga mahuʻingamālie ange.

Fakamatalaʻi fakanounou e Luke 6 ʻaki hano fakamatalaʻi ange ʻi he kei ʻi Kāleli ʻa Sīsū ʻi he kamata ʻEne ngāué, naʻá Ne fakamoʻui ha tangata naʻe nima mate ʻi he ʻaho Sāpaté, lotu ʻi ha pō ʻe taha, mo ui ʻa e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Naʻe kamata leva ke akoʻi ʻe Sīsū kinautolu mo ha “kakai tokolahi ʻaupito” (veesi 17) ʻi he founga ke maʻu ai ha ngaahi pale fakalangí.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Luke 6:19, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe Sīsū maʻá e kakaí kimuʻa peá Ne kamata akoʻi kinautolú. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

Fakaafeʻi ha fānau ako ʻe niʻihi ke taufetongi ʻi hono lau leʻolahi e Luke 6:31–35. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e faleʻi naʻe ʻoange ʻe Sīsū ki Heʻene kau ākongá.

  • Ko e hā e faleʻi naʻe ʻoange ʻe Sīsū ki Heʻene kau ākongá?

  • Fakatatau ki he veesi 35, ko e hā ʻoku totonu ke tau ʻamanaki ke maʻu ʻi he failelei ki he niʻihi kehé? (Mahalo te ke fie fakaafeʻi e kau akó ke fakaʻilongaʻi ‘a e kupuʻi lea ko e “taʻe ʻamanaki ke toe maʻu.”)

  • Ko e hā e ngaahi pale fakamāmani naʻe mei ʻamanaki lelei ki ai e kakaí ʻi heʻenau fai ha tokoní?

  • Kapau te tau fai lelei ki he niʻihi kehé ʻo ʻikai ʻamanaki ke maʻu ha faʻahinga meʻa, ko e hā ʻoku talaʻofa e ʻEikí ʻe hokó? (ʻOku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: Kapau te tau fai lelei ki he niʻihi kehé ʻo ʻikai ʻamanaki ke maʻu ha faʻahinga meʻa, ʻe lahi hotau palé pea te tau hoko ko e fānau ʻo e Fungani Māʻolungá.)

Fakamatalaʻi ange neongo ko e fānau kotoa kitautolu ʻa e ʻOtuá, ʻoku fakahoko ʻe kinautolu ʻoku fai lelei ki he niʻihi kehé e meʻa ʻoku nau malava fakalangí ʻi he hoko ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní.

  • Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e talaʻofa ko ʻení ko e totongi lelei taha ki he ʻofa mo e fai lelei ki he niʻihi kehé?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Luke 6:36–38. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e ngaahi sīpinga naʻe ʻomi ʻe Sīsū ki ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo fai lelei ki he niʻihi kehé.

  • Fakatatau ki he veesi 36–37, ko e hā ha ngaahi sīpinga naʻe ʻomi ʻe Sīsū ʻo ha ngaahi founga te tau lava ʻo fai lelei ki he niʻihi kehé? (Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ko kinautolu ʻoku fai lelei ʻi he ngaahi founga ko ʻení te nau maʻu ʻa e ʻaloʻofa mo e fakamolemole ʻa e ʻOtuá.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e veesi 38, ʻomi ki he kalasí ha kane, kato, pe puha mo ha ngaahi meʻa kehe, hangē ko e vala, meʻatokoni, mo e ngaahi hina vai. Fakapapauʻi ke ʻomi ha ngaahi meʻa lahi ange ʻe lava ʻo hao ʻi he faʻoʻanga meʻa naʻá ke ʻomí. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke haʻu kimuʻa he kalasí, pea kole ange ke feinga ke faʻo e lahi taha ʻo e meʻa ʻe lavá ki he faʻoʻanga meʻá. ʻI hono fakaʻosi ʻe he tokotaha akó, fehuʻi ange ki ai:

  • ʻOku fakamatalaʻi fēfē ʻe he ngaahi kupuʻi lea “ko e fua lahi, kuo faʻo lolo hifo, ʻo lulu fakataha pea fonu mahuohua” (veesi 38) hoʻo ngaahi feinga ke fakafonu ʻa e faʻoʻanga meʻa ko ʻení? (Fakamālō ki he tokotaha akó, pea fakaafeʻi ia ke tangutu ki lalo.)

  • ʻOku fakamatalaʻi fēfē ʻe he ngaahi kupuʻi leá ni ʻa e founga ʻoku fakapaleʻi ai kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻi heʻetau foaki ki he niʻihi kehé? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi e moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau foaki lahi ki he niʻihi kehé, ʻoku tāpuekina lahi ange kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo foaki lahi ʻi he foaki ki he niʻihi kehé?

Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto ki ha taimi kuo nau foaki lahi ai pe ko ha taha ʻoku nau ʻiloʻi ki he niʻihi kehé. Fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení (pe ʻoange na ngaahi tatau ki he kau akó), pea fakaafeʻi e kau akó ke tali kinautolu ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá (pe ʻi he laʻipepa tufa naʻá ke ʻoangé):

  • Naʻe tāpuekina fēfē ʻe he ʻEikí koe pe ko ha taha ʻokú ke ʻiloʻi ʻi he foaki angaʻofá?

  • Ko e hā te ke fai ke angaʻofa lahi ange ki he niʻihi kehé?

Hili ha taimi feʻunga, fakakaukau ke fakaafeʻi ha kau ako pē ʻoku loto fiemālie ke vahevahe e meʻa ne nau hikí. Poupouʻi e kau akó ke lotua e tokoni ʻa e ʻEikí ʻi heʻenau feinga ke angaʻofa ange ki he niʻihi kehé.

Luke 7:1–10

Ko hono fakamoʻui ʻe Sīsū e tamaioʻeiki ʻa e ʻeikitaú

Fakamatalaʻi ange naʻe hili hono akoʻi e kakaí, naʻe ʻalu ʻa Sīsū ki ha kolo naʻe ui ko Kapaneume.

Fakaafeʻi ha fānau ako ʻe niʻihi ke taufetongi ʻi hono lau leʻolahi e Luke 7:2–5. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e tokotaha naʻe fekumi ki he tokoni ʻa Sīsuú hili ʻene fanongo kuó Ne hū mai ki he koló.

  • Ko hai naʻe fekumi ki he tokoni ʻa Sīsuú?

Fakamatalaʻi ange ko e ʻeikitaú ko ha ʻōfisa ia ʻi he kongakau Lomá ʻoku pule ki ha kau tangata ʻe toko 50 ki he 100.

  • Ko e hā naʻe hohaʻa ki ai ʻa e ʻeikitaú?

Fakamahinoʻi ange ko e angamahení naʻe ʻikai saiʻia e kau Siú ʻi he kau ʻeikitaú koeʻuhí ʻoku nau fakafofongaʻi e mālohi fakapolitikale mo fakakautau ʻa e kau Lomá ʻi he kau Siú mo honau fonuá (vakai New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], 153).

  • Ko e tangata fēfē ʻa e ʻeikitau ko ʻení?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Luke 7:6–8. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e founga naʻe fakahaaʻi ai ʻe he ʻeikitaú ʻa e tui lahi kia Sīsū Kalaisí.

  • Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe he ʻeikitaú ʻa e tui lahi kia Sīsū Kalaisí?

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Luke 7:9–10. Fakaafeʻi e kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e founga naʻe fakapaleʻi ai e tui ʻa e ʻeikitau ko ʻení. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he fakamatalá ni? (Mahalo ʻe ʻiloʻi ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni lahi, kau ai e ngaahi meʻá ni: Te tau lava ʻo ʻomi e ngaahi tāpuakí ki he moʻui ʻa e niʻihi kehé, ʻi hono ngāue ʻaki e tui kia Sīsū Kalaisí.)

Luke 7:11–18

Ko e fokotuʻu ʻe Sīsū e tama tangata ʻa ha uitou mei he maté

Fakamatalaʻi ange naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ha mana ʻe taha, ʻi he ʻaho hili ʻEne fakamoʻui e tamaioʻeiki ʻa e ʻeikitaú.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Luke 7:11–12. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe fehangahangai mo Sīsū mo ʻEne kau ākongá ʻi heʻenau fakaofi atu ki ha kolo ko Neiní.

Kapau he ʻikai lau leʻolahi ʻe ha tokotaha ako e Luke 7:11–12, te ke lava ʻo huluʻi ha konga ʻo e foʻi vitiō“The Widow of Nain” (0:00 – 0:45) mei he The Life of Jesus Christ Bible Videos, ʻoku maʻu ʻi he LDS.org.

  • Ko e hā naʻe mamata ki ai ʻa Sīsū mo ʻEne kau ākongá, ʻi heʻenau fakaofi atu ki he hūʻanga ki he koló?

  • Fakatatau ki he veesi 12, ko e hā naʻe fuʻu fakamamahi ai e pekia ʻa e talavou ko ʻení ki he fefine ko ʻení?

Fakamahinoʻi ange naʻe ʻikai ngata pē e mate ʻa e tama tangata pē taha ʻa e fefiné ni, ka naʻe mole foki kimuʻa hono husepānití. ʻIkai ngata pē ʻi he fuʻu loto-mamahi ne pau ke ne ongoʻí, mahalo naʻe ʻikai ha taha ke tokoniʻi fakapaʻanga ia.

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Luke 7:13–15, pe huluʻi e toenga ʻo e vitioó (0:45–2:23). Fakaafeʻi e kalasí ke kumi e meʻa naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ʻi Heʻene mamata ki he tengihia ʻa e fefine ko ʻení. (Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ko e fatá ko ha puha mate pe ko e tuʻuʻanga ʻo ha puha mate.)

  • Ko e hā naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí maʻá e fefine ko ʻení?

  • Fakatatau ki he veesi 13, ko e hā naʻe fakamoʻui ai ʻe Sīsū e tama tangata ʻo e fefiné ni? (Mahalo te ke fie fakamahinoʻi ange naʻe ʻikai kole ange ʻe he uitoú ke Ne fakamoʻui hono fohá ka naʻá Ne ʻafioʻi ʻene fie maʻú pea tokoni ke fakahoko ia.)

  • Ko e hā ha ngaahi ongo ne ke mei maʻu kapau naʻá ke ʻi he tūkunga ʻo e uitoú ni, pea mamata ki he fokotuʻu hake ʻe he Fakamoʻuí ho foha pē tahá mei he maté?

  • Ko e hā e moʻoni te tau lava ʻo ako mei he fakamatalá ni fekauʻaki mo e founga ʻe lava ai ke tau muimui ki he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehekehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻilo ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení: Te tau lava ʻo muimui ki he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí ʻaki hono fakahaaʻi e manavaʻofá ki he niʻihi kehé mo tokoniʻi ʻenau ngaahi fie maʻu ʻoku ʻikai hā ki tuʻá.)

  • Te tau lava fēfē ʻo fakafaikehekeheʻi e fie maʻu ʻa e niʻihi kehé ʻi he taimi kuo ʻikai ke nau vahevahe ia mo kitautolú?

Fakamatalaʻi ange hangē ʻi he fekumi ʻa e kau akó ki he takaua ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, te nau lava ʻo maʻu e ngaahi ueʻi fekauʻaki mo e founga ke tali ki he ngaahi fie maʻu ʻa e niʻihi kehé ʻoku fufūʻí. ʻIkai ngata aí, ʻe malava ke fakalaulauloto e kau akó ki he faleʻi ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻi hono maʻú pē: “ʻI he taimi ʻokú ke fetaulaki ai mo ha taha, ʻo ngaohi kinautolu ke hangē naʻa nau ʻi ha tuʻunga faingataʻa moʻoní, te ke moʻoni ʻi he taimi lahi” (“In the Strength of the Lord,” Ensign pe Liahona, May 2004, 16).

Ke tokoni ke ongoʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e tokāteline ko ʻení, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní:

ʻĪmisi
Palesiteni Tōmasi S. Monisoni

“ʻOku ongo kiate au ha inʻihi ʻo e ngaahi fakamatala ki he ngāue ʻa e ʻEikí ʻo lahi ange ʻi Heʻene sīpinga ʻo e manavaʻofá naʻe fakahaaʻi ki he uitou loto mamahi ʻi Neiní. …

“Hono ʻikai lahi e mālohi, manavaʻofa, mo e ʻofa naʻe fakahaaʻi ʻe hotau ʻEiki! Te tau lava foki, ʻo faitāpuekina kapau te tau muimui Heʻene sīpinga fakaʻeiʻeikí. ʻOku ʻi he feituʻu kotoa pē ʻa e ngaahi faingamālié. ʻOku tau fie maʻu e mata ke mamata ki he faingataʻaʻia mamahí mo e telinga ke fanongo ki he ngaahi tautapa fakalongolongo ʻo ha loto mafasiá. ʻIo, pea mo ha laumālie fonu ʻi he manavaʻofá, ke tau lava ʻo fetuʻutaki ʻikai ngata pē ʻi he mata ki he matá pe leʻo ki he fanongó, ka ko e sīpinga fakaʻeiʻeiki ʻo e Fakamoʻuí, naʻa mo e lotó” (“Meeting Lifeʻs Challenges,” Ensign, Nov. 1993, 71).

  • Ko e fē ha taimi kuó ke maʻu ai pe ko ho fāmilí e manavaʻofa pe tokoni mei he niʻihi kehé, naʻa mo e taimi naʻe ʻikai ke mou kole aí?

  • ʻE tokoni fēfē e muimui he sīpinga ʻa Kalaisí ke fakatupulaki ʻetau malava ke ʻiloʻi e ngaahi fie maʻu ʻa e niʻihi kehé ʻoku ʻikai hā ki tuʻá?

Kapau naʻe ʻikai ke ke huluʻi e vitioó, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Luke 7:16–17. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e founga naʻe tali ʻaki ʻe he kakaí ki he mana ʻo hono fokotuʻu hake e tama tangata ʻa e uitoú.

  • Naʻe fēfē e tali ʻa e kakaí hili hono fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e tama tangata ʻa e uitoú?

Fakamatalaʻi ange mahalo naʻe fakahā ʻe he kakaí “kuo tuʻu hake ʻa e palōfita lahi ʻiate kitautolu” (veesi 16) koeʻuhí ko e ngaahi meʻa ne faitatau ʻi hono fakamoʻui e tama tangata ʻa e fefine uitou ʻo Neiní mo e taimi naʻe fokotuʻu ai ʻe he kau palōfita ʻi he Fuakava Motuʻá ko ʻIlaisiā mo ʻIlaisa, ʻa e ngaahi foha mei he maté (vakai, 1 Ngaahi Tuʻi 17:17–24; 2 Ngaahi Tuʻi 4:17–22, 32–37; New Testament Student Manual, [00]).

Fakaʻosi ʻaki hono fakaafeʻi e kau akó ke kumi ha ngaahi faingamālie ke feau ai e ngaahi fie maʻu ʻa e niʻihi kehé ʻoku ʻikai fakahaá. Poupouʻi ke nau ngāue angaʻofa pea ʻikai ha ʻamanaki ke maʻu ha faʻahinga meʻa.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Luke 6:31–38. Ko e hā ʻoku tau tokoniʻi ai e niʻihi kehé

Naʻe hiki ʻe ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha ngaahi ʻuhinga ʻoku tau ngāue tokoni aí mo fakamahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ke tau tokoni aí:

“ʻOku fetokoniʻaki ʻa e kakaí ʻi he ngaahi ʻuhinga kehekehe, pea ʻoku lelei ange ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻe niʻihi ʻi he niʻihi. Mahalo ʻoku ʻikai ha taha ʻiate kitautolu ʻe tokoni ʻi he meʻa kotoa pē he taimi kotoa ʻi ha ʻuhinga pē ʻe taha. Koeʻuhí ʻoku ʻikai ke tau haohaoa, mahalo ʻoku tokoni e tokolahi ʻo kitautolu ʻi ha ngaahi ʻuhinga tuifio, pea ʻe malava ke kehe ʻa e ngaahi ʻuhinga tuifió mei he taimi ki he taimi ʻi heʻetau tupulaki fakalaumālié. Ka ʻoku totonu ke tau faifeinga kotoa pē ke ngāue tokoni ʻi he ngaahi ʻuhinga ʻoku māʻolunga mo lelei tahá.

“Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻuhinga ki he ngāue tokoní? Te u fokotuʻu atu ha ngaahi ʻuhinga ʻe ono mei he siʻisiʻi tahá ki he lahi angé.

“Mahalo ʻe ngāue tokoni ha niʻihi ko e ʻamanaki lelei ki ha pale fakamāmani. …

“Ko ha ʻuhinga ʻe taha ki he ngāue tokoní—mahalo ʻe taau ange ʻi he ʻuluakí, ka ʻoku kei ʻi he kulupu pē ʻo e ngāue tokoni ʻo fekumi ki ha pale fakamāmaní—ʻoku fakaʻaiʻai ʻe ha holi fakafoʻituitui ke maʻu ha kaungāmeʻa lelei. …

“Mahalo ʻe ngāue tokoni ha niʻihi ko e manavahē ki ha tautea. …

“Mahalo ʻe ngāue tokoni ha niʻihi koeʻuhí ko e fakakaukau ko e fatongia pe ko e mateakiʻi e ngaahi kaungāmeʻá pe fāmilí pe ko e ngaahi tukufakaholó. …

“Ko e ʻuhinga māʻolunga ange ʻe taha ʻo e ngāue tokoní ko e ʻamanaki lelei ki ha pale taʻengata. …

“Ko e ʻuhinga fakaʻosi te u fakamatalaʻí, ko e ʻuhinga māʻolunga taha ia ʻi heʻeku fakakaukaú. ʻI heʻene fekauʻaki mo e ngāue tokoní, ko e meʻa ia ʻoku ui ʻe he folofolá ‘ʻa e hala ʻoku lelei lahi’ (1 Kolinitō 12:31).

“Ko e manavaʻofá ʻa e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí’ (Molonai 7:47). …

“Ko e tefitoʻi moʻoni ko ʻení—ʻa ia ʻoku totonu ke hoko ʻetau ngāue tokoní ko e ʻofa ki he ʻOtuá mo hotau kāingá, kae ʻikai ko e lelei fakafoʻituituí pe ha toe ʻuhinga māʻulalo ange—ko ha tuʻunga moʻui māʻolunga. Kuo pau ke mamata ki ai ʻa e Fakamoʻuí, talu ʻene fakatahaʻi ʻene fekau ki he ʻofa taʻe-siokita mo e fakakaukau ʻo e kakato moʻoní” (“Why Do We Serve?” New Era, March 1988, 6, 7; see also Dallin H. Oaks, “Why Do We Serve?” Ensign, Nov. 1984, 12–15).