Laipelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: 2 Kolinitō 8–ʻEfesō 1 (ʻIuniti 24)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

2 Kolinitō 8 ʻEfesō 1 (ʻIuniti 24)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakamatala Fakanounou ʻo e Ngaahi Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakamatala fakanounou ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻa naʻe hokó, ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e 2 Kolinitō 8 ʻEfesō 1 (ʻiuniti 24) ke akoʻi ko ha konga hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi he niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ki he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi ʻa e fie maʻu hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (2 Kolinitō 8–9)

Naʻe ako ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení, ʻi he fakaʻau ke mahino kiate kitautolu ʻa e meʻa kotoa pē kuo foaki kiate kitautolu ʻe he Fakamoʻuí, te tau loto fiemālie ange ke foaki ʻetau koloá ki he niʻihi kehé. Naʻe ako foki ʻe he kau akó ʻoku finangalo e ʻOtuá ke tau loto fiemālie ke foaki, naʻa mo e taimi ʻoku ʻikai ke tau maʻu ai ha meʻa ke foakí. ʻIkai ngata aí, naʻe ako ʻe he kau akó kapau te tau foaki ʻi he loto fiefia kiate kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá, ʻe tāpuekina lahi kitautolu ʻe he ʻOtuá, pea ʻe lava ʻo tokoni hono ʻiloʻi e angalelei ʻa e ʻOtuá ʻi hono tāpuakiʻi kitautolú ke tau ongoʻi houngaʻia Kiate Ia.

ʻAho 2 (2 Kolinitō 10–13)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he ngaahi akonaki ʻa Paula ʻo kau ki he tau fakalaumālié, te tau lavaʻi lelei ange ʻa e tau mo Sētané ʻi heʻetau mapuleʻi ʻetau ngaahi fakakaukaú ʻi he talangofua kia Sīsū Kalaisí. Naʻe ʻiloʻi ʻe he kau akó mei he ngaahi akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo ʻene tolounua ʻi he kakanó, ʻe malava ke fakaʻatā ʻe he ʻEikí ke tau aʻusia ʻa e ngaahi vaivaí mo e ngaahi ʻahiʻahí kae lava ke tau ako ke loto fakatōkilalo. ʻOku feʻunga ʻa e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí ke fakamālohia kitautolu ʻi hotau ngaahi vaivaí, pea ʻoku ʻikai ke toʻo maʻu pē ʻe he ʻEikí hotau ngaahi faingataʻaʻiá, ka te Ne fakamālohia kitautolu ʻi heʻetau kātakiʻi kinautolu ʻi he faivelengá.

ʻAho 3 (Kalētia)

ʻI hono ako ʻe he kau akó e ngaahi akonaki ʻa Paula ki he kakai Kalētiá, naʻa nau ako ai ʻoku fakahā ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e tokāteline moʻoní ki Heʻene kau palōfitá. Naʻe ako foki ʻe he kau akó ko kinautolu kotoa pē ʻoku ngāue ʻaki e tui kia Sīsū Kalaisí mo fakahoko e fuakava ʻo e ongoongoleleí ʻoku nau hoko ʻo taha ʻia Kalaisi pea mo e kau ʻea-hoko ʻo e ʻOtuá. Naʻe mahino kiate kinautolu te tau ikunaʻi e ngaahi ʻahiʻahi fakakakanó ʻi heʻetau ʻaʻeva ʻi he Laumālié, pea kapau te tau faivelenga ʻi he fai leleí, te tau utu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo ʻetau ngaahi ngāué.

ʻAho 4 ( ʻEfesō 1)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he vahe ʻuluaki ʻo e ngaahi akonaki ʻa Paula ki he kakai ʻEfesoó, naʻe tomuʻa fakanofo e fānau ʻa e ʻOtuá ke maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí. Naʻa nau ako foki ʻe toe fakafoki ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē mei he ngaahi kuonga ʻi muʻá lolotonga e kuonga ʻo e kakato ʻo e ngaahi kuongá, pea te tau lava ʻo ʻiloʻi ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he laumālie ʻo e fakahaá.

Talateú

Naʻe poupouʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ʻa e Kāingalotu ʻi Kalētiá ke fakafoki mai ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí pea falala ko e fakamoʻuí ʻoku maʻu pē ʻiate Ia, kae ʻikai ʻi he talangofua ki he fono ʻa Mōsesé.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Kalētia 5

ʻOku poupouʻi ʻe Paula e Kāingalotu Kalētiá ke fakafoki mai ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
drawing, tug-of-war

Tā ha fakatātā ʻo ha tau fusi maea ʻi he palakipoé.

  • Ko e hā ʻa e tau fusi maea? ʻOku founga fēfē hoʻo ikuna iá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku faitatau ai ʻetau moʻuí mo ha tau fusi maeá?

Kapau naʻe ʻikai talaatu ia ʻe he kau akó, fakamahinoʻi ange ko e tafaʻaki ʻe taha ʻo ʻetau moʻuí ʻoku tatau mo ha tau fusi maeá ko ʻetau fefaʻuhi mo e ʻahiʻahí. Fakaafeʻi e kau akó ke kumi ha ngaahi moʻoni ʻi heʻenau ako e Kalētia 5 ʻe tokoni ke nau ʻilo e founga ke ʻikunaʻi ai ʻa e fefaʻuhi mo e ʻahiʻahí.

Fakamanatu ki he kau akó naʻe takihalaʻi ʻe ha kau Kalisitiane Siu ʻa e Kāingalotu ʻi Kalētiá ʻaki hono akoʻi ange naʻe fie maʻu ke nau moʻui ʻaki e fono ʻa Mōsesé pea kamu kae lava ke fakamoʻui kinautolu. Naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ʻa e ngaahi akonaki hala ko ʻeni fekauʻaki mo e fono ʻa Mōsesé ko ha “haʻamonga ʻo e pōpulá” (Kalētia 5:1).

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Kalētia 5:1. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi pe ko hai naʻe pehē ʻe Paula ʻokú ne ʻomi ʻe tauʻatāina mei he haʻamonga ko ʻeni ʻo e pōpulá.

  • Ko hai ʻokú ne ʻomi ʻa e tauʻatāina mei he haʻamonga ko ʻeni ʻo e pōpulá?

Fakamatalaʻi fakanounou e Kalētia 5:2–15 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe valokiʻi ʻe Paula e Kāingalotu Kalētiá ʻi hono takiekina ngofua kinautolu mei he tauʻatāina ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea foki ki he nofo pōpula ʻo e fono ʻa Mōsesé. Naʻá ne fakamahinoʻi leva, neongo naʻe fakatauʻatāinaʻi ʻa e kau muimui ʻo Kalaisí mei he nofo pōpula ʻo e fono ʻa Mōsesé, ka naʻe ʻikai ʻuhinga ia naʻa nau tauʻatāina ke faiangahala.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Kalētia 5:16–17. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ha ongo mālohi ʻoku feʻauʻauhi naʻe fakamatalaʻi ʻe Paula.

  • Ko e hā ʻa e ongo mālohi ʻoku feʻauʻauhi naʻe fakamatalaʻi ʻe Paulá?

Tā ha saati he palakipoé ʻaki hono tā ha laine mei ʻolunga ki lalo ʻi lotomālie ʻi he fakatātā ʻo e tau fusi maeá. Hiki ʻa e ʻAʻeva ʻi he Laumālié ʻi ʻolunga he tafaʻaki ʻe taha ʻo e tau fusi maeá, pea tohi e Fakatōliʻa e ngaahi holi ʻo e kakanó ʻi ʻolunga he tafaʻaki ʻe tahá.

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ke “ʻaʻeva ʻi he Laumālié”? (Kalētia 5:16). (Ke moʻui taau mo muimui ki he Laumālie Māʻoniʻoní.)

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “holi ʻo e kakanó” (Kalētia 5:16)? (Ngaahi ʻahiʻahi ke faiangahalá.)

  • Ko e hā e founga ʻoku lau ai ʻeni ko ha ongo mālohi ʻoku feʻauʻauhí?

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he Kalētia 5:16 fekauʻaki mo e founga te tau lava ai ʻo ikunaʻi e ngaahi ʻahiʻahi ʻo e kakanó? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: ʻI heʻetau ʻaʻeva ʻi he Laumālié, te tau ikunaʻi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ʻo e kakanó. Tohi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni ne fai ʻe ʻEletā Melevini J. Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá: Kole ki he kalasí ke fakafanongo ki he fehuʻi naʻe ʻomi ʻe ʻEletā Pālati ke tau fakakaukau ki aí.

ʻĪmisi
Elder Melvin J. Ballard

“Ko e ngaahi ʻohofi kotoa ʻe fai ʻe he fili ʻo hotau laumālié ke maʻu kitautolú, ʻe fakafou ia ʻi he kakanó. … Ko e founga ʻokú ne fakahoko mai ʻaki iá ʻe fakafou ia ʻi he ngaahi holí, uʻá, mo e ngaahi holi fakakakanó. Te tau maʻu ʻa e tokoni kotoa mei he ʻEikí ke tokoniʻi kitautolu ʻi he fefaʻuhi ko ʻení, ʻo fakafou ʻi he laumālie ʻoku nofo ʻi he sino fakamatelié ni. Ko ia ʻoku ngāue ʻa e ongo mālohi ko ʻení ʻiate kitautolu ʻi he ongo foungá ni.

“ʻOku fēfē ʻa hoʻomou fehangahangai mo e taú? … Ko ha fehuʻi matuʻaki mahuʻinga ia. Ko e faingataʻa lahi taha ʻe fepaki mo ha tangata pe fefine (ʻoku ʻikai ke u tokanga ki he tokolahi honau ngaahi filí) ʻa e fefaʻuhi pē mo kitá” (“Struggle for the Soul,” New Era, Mar. 1984, 35).

Kole ki he kau akó ke fakalaulauloto pe ko e fē tafaʻaki ʻoku nau ʻi ai ʻi he tau fusi maea ko ʻení pea ko e mālohi fē ʻokú ne ikunaʻi ʻenau moʻuí.

Vahevahe e kalasí ki ha ngaahi kulupu tautau toko ua pe tolu. Vahe ki he vaheua ʻe taha ʻo e ngaahi kulupú ke lau leʻolahi fakataha e Kalētia 5:19–21 ʻo kumi e ngaahi ola ʻo “[hono fakahoko e ngaahi] holi ʻo e kakanó.” Fakaafeʻi ʻa e vaeua ʻe tahá ke lau leʻolahi fakataha e Kalētia 5:22–23 ʻo kumi e ngaahi ola ʻo e ʻaʻeva ʻi he Laumālié. Hili ʻenau laukongá, fakaafeʻi ha mēmipa ʻe taha mei he kulupu takitaha ke hiki ʻi he ʻotu totonu he palakipoé ha taha ʻo e ngaahi tali naʻa nau maʻú. Fakaafeʻi kinautolu ke hokohoko atu hono hiki ʻenau ngaahi talí kae ʻoua kuo fakahaaʻi ʻe he sātí e meʻa naʻe hiki ʻe Paulá. Mahalo te ke fie ʻomi ha tikisinale ki he kalasí pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke kumi hake ha ngaahi lea ʻoku faingataʻa ke mahino kiate kinautolu.

  • Fakatatau ki he Kalētia 5:21, ko e hā naʻe akoʻi ʻe Paula ʻe hoko ki he kakai ʻoku nau tukulolo ki he “ngaahi ngāue ʻa e kakanó”? (Kalētia 5:19).

  • Fakatatau ki he Kalētia 5:22–23, ko e hā e ngaahi fua, pe ngaahi ola, ʻokú ne fakahaaʻi ʻoku ʻaʻeva ha taha ʻi he Laumālié? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻiloʻi e moʻoni ko ʻení: Ko e ngaahi fua ʻo e Laumālié ko e ʻofa, fiefia, melino, kātaki fuoloa, angavaivai, angalelei, tui, angamalū, mo e taʻekouna. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá.)

Vakai ki he tafaʻaki ʻo e sātí ʻoku hiki ai e ngaahi fua ʻo e Laumālié.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke maʻu e ngaahi tāpuaki ko ʻení?

Tā ʻi lalo he sātí ha foʻi tao lahi ʻoku tuhu ki he tafaʻaki ʻoku hiki ai ʻa e ngaahi holi ʻo e kakanó. Kole ki he kau akó ke fakakaukauloto ʻoku tau tuku ke tau ʻunu atu ki he ngaahi holi ʻo e kakanó ʻi he fakatātā ko ʻeni ʻo e tau fusi maeá.

  • Ko e hā ʻoku hoko ki he ngaahi fua ʻo e Laumālié ʻi heʻetau fakavaivai ki he ngaahi holi ʻo e kakanó? (ʻOku kamata ke mole meiate kitautolu e ngaahi fua ʻo e Laumālié.)

Tamateʻi ʻa e foʻi taó pea tā ha foʻi tao ʻe taha ʻoku tuhu ki he ngaahi fua ʻo e Laumālié. Kole ki he kau akó ke fakakaukauloto ʻoku tau fakaʻatā kitautolu he taimí ni ke ʻunu ki he tafaʻaki ko ʻení.

  • Ko e hā ʻoku hoko ki he ngaahi ngāue ʻo e kakanó ʻi heʻetau ʻaʻeva ʻi he Laumālié? (ʻOku ʻikai ke nau toe hoko ko ha konga ʻo ʻetau moʻuí.)

Fakaafeʻi e kau akó ke tohi ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá ʻo kau ki ha taimi ne nau ongoʻi pe aʻusia ai ha taha ʻo e ngaahi fua ko ʻeni ʻo e Laumālié. Kole ange ke nau fakakau ai ʻa e meʻa naʻa nau fai ke ʻaʻeva ʻi he Laumālié he taimi ko iá. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ʻi heʻenau ʻosí ke vahevahe e meʻa ne nau tohí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Kalētia 5:24–25. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa ʻoku feinga e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ke fai ki he ngaahi holi fakakakanó.

  • Ko e hā ʻoku feinga e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ke fai ki he ngaahi holi fakakakanó? (Kalusefai pe toʻo kinautolu mei heʻenau moʻuí.)

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukau ki he meʻa te nau fai ke ʻaʻeva kakato ange ai ʻi he Laumālié. Poupouʻi kinautolu ke muimui ki he ngaahi ueʻi ʻoku nau maʻú kae lava ke nau fiefia ʻi he ngaahi fua ʻo e Laumālié.

ʻIuniti Hokó ( ʻEfesō 2Filipai 4)

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukau ki he ngaahi tuʻunga ʻulungaanga, ngaahi lao, mo e ngaahi fakakaukau feliliuaki ʻi he māmaní. Te tau lava fēfē ʻo ʻiloʻi e meʻa ʻoku tonu mo halá ʻi ha māmani ʻoku feliliuaki maʻu pē ʻa e ngaahi fakakaukaú? Naʻe faleʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá e Kāingalotú mo tokoni ke mahino kiate kinautolu e meʻa kuo ʻomi ʻe he ʻEikí ke fakapapauʻi ʻoku ʻikai ke taki atu kitautolu ʻe he ngaahi fakakaukau hala ʻo e māmaní. Fakamatalaʻi ange foki te nau ʻilo e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he hokohoko atu ʻenau ako e ngaahi tohi ʻa Paulá he lolotonga e uike hoko maí: Ko e hā e founga totonu ke fakafeangai e fānaú ki heʻenau mātuʻá? Ko e hā ʻoku pehē ʻe Paula te ne “tāmate ʻaki ʻa e ngaahi ngahau vela kotoa pē ʻo e tokotaha koví” ( ʻEfesō 6:16)?