Laipelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: Mātiu 13:24–17:27 (ʻIuniti 4)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

Mātiu 13:24–17:27 (ʻIuniti 4)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakamatala Fakanounou ʻo e Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa e ngaahi fakamatala fakanounou ko ʻeni ʻo e ngaahi tokāteliné mo e tefitoʻi moʻoní ne ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e Mātiu 13:24–17:27 (ʻiuniti 4) ke akoʻi ko e konga hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi ha niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi e fie maʻu ʻa hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (Mātiu 13:24–58)

Naʻe ako ʻe he kau akó, mei he talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá, ʻe tānaki ʻe he ʻEikí ʻa e kau māʻoniʻoní lolotonga e ngaahi ʻaho fakaʻosí pea fakaʻauha leva e kau faiangahalá ʻi Heʻene Hāʻele Maí. Naʻa nau teo ako foki ʻi ha toe ngaahi talanoa fakatātā fekauʻaki mo hono fakafonu e māmaní kotoa ʻe he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi kuo fakafoki maí pea mo e ngaahi tāpuaki taʻengata ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku nau feilaulau ke maʻu ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

ʻAho 2 (Mātiu 14)

Ne mahino ki he kau akó mei he Mātiu 14 ʻi hono fakahaaʻi ʻo e ʻofa mamahi ki he niʻihi kehé neongo ʻoku tau aʻusia ʻa e loto mamahí, ʻoku tau muimui ki he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻa nau ako foki kapau te tau fekumi ki he tokoni ʻa e ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku vaivai ai ʻetau tuí, te Ne lava ʻo hiki hake kitautolu mei heʻetau ngaahi manavaheé mo e veiveiuá.

ʻAho 3 (Mātiu 15)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he fakahinohino ʻa e Fakamoʻuí ki he kau tangata tohí mo e kau Fālesí, kapau te tau holi ke ʻunu ofi ki he ʻOtuá, kuo pau ke tau fokotuʻu ʻa ʻEne ngaahi fekaú ke māʻolunga ange ʻi ha ngaahi tukufakaholo mo e ngaahi anga fakafonua ʻoku tau maʻu. Naʻa nau ako foki kapau te tau fili ke tali lelei ʻa e ngaahi fakakaukau pe ngaahi holi kovi mo taʻefeʻungá, ʻe fakaʻuliʻi kitautolu ʻe he ngaahi fakakaukau mo e holi ko iá, pea ʻi heʻetau ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí, te tau lava ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuakí ʻo fakatatau mo ʻetau ngaahi holi māʻoniʻoní.

ʻAho 4 (Mātiu 16–17)

ʻI heʻenau ako ʻa e Mātiu 16–17, naʻe ako ʻe he kau akó ʻoku langa ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he fakahā mei he ʻOtuá. Naʻa nau ako foki fekauʻaki mo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí naʻe foaki mai ʻi he kuonga muʻá pea ʻi hotau kuongá ʻa ia ʻokú ne fakaʻatā e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí ke puleʻi Hono Siasí ʻi he māmaní.

Talateú

Naʻe valokiʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kau Fālesi mo e kau Sātusi ne nau fekumi ki ha fakaʻilonga ki Hono faka-ʻOtuá. Naʻe fakamoʻoni ʻa Pita ko Sīsū ʻa e Kalaisí pea naʻe talaʻofa ange ʻa e ngaahi kī ʻo e puleʻanga ʻo e langí. ʻE lava ke tokoniʻi ʻe he ngaahi fakakaukau fakafaiako ko ʻení ke mahino ki he kau akó e founga ke fakamālohia ai ʻenau fakamoʻoní.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Mātiu 16:1–12

Naʻe fekumi e kau Fālesí mo e kau Sātusí ki ha fakaʻilonga mei he Fakamoʻuí

Kimuʻa pea kamata ʻa e kalasí, tohi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení ʻi he palakipoé:

ʻI he hā mai ha ʻāngelo

ʻI he Laumālie Māʻoniʻoní.

ʻI he tui ki he ngaahi lea ʻa ha kaungāmeʻa pe mēmipa ʻo e fāmilí

ʻI hono fakamoʻoniʻi ha mana

Ke kamata e lēsoní, kole ki he kau akó ke nau fili ʻa e kupuʻi lea ʻi he palakipoé ʻokú ne fakamatalaʻi lelei taha ʻa e founga ʻoku nau saiʻia ke maʻu ai ha fakamoʻoni ʻo e ongoongoleleí. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻoe kau akó ke lipooti ʻa e kupuʻi lea ko ia naʻa nau filí pea fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ne nau fili ai iá.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e Mātiu 16 ke kumi ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e founga ʻoku tokoni mai ai ʻa e ʻEikí ke maʻu mo fakamālohia ʻetau ngaahi fakamoʻoni ki he ongoongoleleí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lauleʻolahi ʻa e Mātiu 16:1. Kole ki he kau akó ke nau muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe fie maʻu ʻe he kau Fālesí mo e kau Sātusí meia Sīsuú.

  • Ko e hā naʻe fie maʻu ʻe he kau Fālesí mo e kau Sātusí meia Sīsuú?

Fakaafeʻi ha fānau ako ʻe niʻihi ke taufetongi ʻi hono lau ʻa e Mātiu 16:2–4. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ki he tali ʻa e Fakamoʻuí ki he kau Fālesí mo e kau Sātusí.

  • Ko e hā e fakaʻilonga naʻe pehē ʻe he ʻEikí te Ne ʻomaí?

Fakamatalaʻi ange naʻe ʻuhinga ʻa Sīsū kia Siona ko e palōfita ʻi he Fuakava Motuʻá, ʻa ia naʻe folo ʻe he “fuʻu iká” (Siona 1:17). Naʻe fakataipe ʻe hono “tanu” pea toe moʻui mai ʻa Siona mei he kete ʻo e iká hili ha ʻaho ʻe tolú ki he pekiá, telió, mo e toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisi mei he fonualotó ʻi he ʻaho hono tolú.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e fakaʻilonga ʻo e palōfita ko Sioná: “Naʻe fakataipe hono tanu pea toe moʻui mai ʻa Siona mei he ‘fuʻu iká’ (Siona 1:15–172) ki he pekiá, telió, mo e toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí” (Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 711–12).

  • Ko e hā e meʻa ne fai ʻe he Fakamoʻuí hili ʻEne valokiʻi ʻa e kau Fālesí mo e kau Sātusí.

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he aʻusiá ko ʻení fekauʻaki mo e founga taʻetotonu ʻo e fekumi ki he moʻoni fakalaumālié? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku ʻikai te tau maʻu ʻa e moʻoni fakalaumālié ʻi he fekumi ki he ngaahi fakaʻilongá.)

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Mātiu 16:5–12 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe fakatokanga ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ʻo kau ki he ngaahi akonaki hala ʻa e kau Fālesí’ mo e kau Sātusí.

Mātiu 16:13–20

ʻOku fakamoʻoni ʻa Pita kia Sīsū Kalaisi pea talaʻofa ange ʻa e ngaahi kī ʻo e puleʻangá.

Fakamatalaʻi ange naʻe hili hono valokiʻi ʻe Sīsū e kau Fālesí mo e kau Sātusí ʻi heʻenau kumi ki ha fakaʻilongá, naʻá Ne akoʻi ʻene kau ākongá ke maʻu ha fakamoʻoni ki he moʻoní. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Mātiu 16:13–14. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, pea kumi ki he fehuʻi naʻe fai ʻe Sīsuú pea mo e tali naʻe ʻoange ʻe Heʻene kau ākongá.

  • Ko e hā e fehuʻi ne fai ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá? Naʻe founga fēfē ʻenau talí? (Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ko ʻIlaiase mo Selemaiá ko e ongo palōfita ia ko ʻIlaisiā mo Selemaia ʻo e Fuakava Motuʻá.)

  • Ko e hā ʻe lava ke fakahaaʻi mai ʻe heʻenau ngaahi talí ʻo fekauʻaki mo e lahi ʻa e mahino ʻoku maʻu ʻe he kakaí pe ko hai ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he taimi ko ʻeni ʻo ʻEne ngāue fakafaifekaú.

Fakatokangaʻi ange: ʻI he lēsoni ki he ‘aho 4, naʻe ako ʻe he kau akó ʻa e potufolofola fakataukei folofola ko e Mātiu 16:15–19. Fakakaukau ke tuku ha kiʻi taimi siʻi ke toe vakaiʻi ʻa e potufolofolá fakataha mo kinautolu.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Mātiu 16:15–17. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, pea kumi ki he fehuʻi hono ua ne fai ʻe he Fakamoʻuí.

  • Ko e hā e fehuʻi hono ua naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí? Naʻe fēfē hono tali ia ʻe Pitá?

  • Fakatatau ki he veesi 17, naʻe ʻilo fēfē ʻe Pita ko Sīsū ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá? (Fakamahinoʻi ange naʻe fakahā ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e moʻoni ko ʻení kiate ia ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.)

  • Ko e hā ʻa e moʻoni te tau lava ʻo ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e founga te tau lava ai ʻo maʻu ha fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻilo ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku tau maʻu ha fakamoʻoni ʻo kau kia Sīsū Kalaisi ʻi he fakahā mei he Laumālie Māʻoniʻoní.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau maʻu ha fakamoʻoni ʻi he fakahā mei he Laumālie Māʻoniʻoní kae ʻikai ʻi ha toe founga kehe?

Ke tokoni ke mahino lahi ange ki he kau akó ʻa e fatongia ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hono tokoniʻi kitautolu ke tau maʻu ha fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmitá:

ʻĪmisi
President Joseph Fielding Smith

“Ko e lea ko ia e Laumālie ʻo e ʻOtuá ki he Laumālie ʻo e tangatá, ʻokú ne maʻu ʻe ia e mālohi ke ʻoatu ʻa e moʻoní ʻo toe lelei ange mo mahino ange ʻi hano ʻoatu e moʻoní ʻe he taha ʻi ha fetuʻutaki fakatāutaha [naʻa] mo ha niʻihi fakalangi. ʻOku fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa hono lalanga e moʻoní ki he kālava mo e uoua tahataha ʻo e sinó koeʻuhí ke ʻoua naʻa teitei ngalo” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Filitinga Sāmita [2013], 209).

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa te tau lava ʻo fai ke teuteuʻi ai kitautolu ke maʻu fakahā ʻo fou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní?

  • Naʻe founga fēfē hoʻo ʻilo ko Sīsū Kalaisí ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtuá mo ho Fakamoʻuí? Ko e hā naʻá ke fai ke teuteu ke maʻu ha fakamoʻoni mei he Laumālie Māʻoniʻoní?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he founga te nau lava ke fakamālohia ai ʻenau fakamoʻoní pe ko e meʻa ʻe ala fie maʻu ke nau fai ke maʻu ha fakamoʻoni ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní. Poupouʻi kinautolu ke nau ngāueʻi ha faʻahinga ongo te nau maʻu.

ʻIuniti Hokó (Mātiu 18:1–22:26)

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi ne faingataʻa ai kiate kinautolu ke fakamolemoleʻi ha taha kehe. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā naʻá ke ongoʻi tonuhia ai ʻi he ʻikai ke fakamolemoleʻi ʻa e tokotahá ni? Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakamolemoleʻi e faihala ʻa e niʻihi kehé ʻo tatau ai pē kapau ʻoku tau ongoʻi tonuhia ʻi he ʻikai ke fakamolemoleʻi kinautolú? Fakaafeʻi e kau akó ke kumi e ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení ʻi he hokohoko atu ʻenau ako ʻi he uike ka hoko maí.