Laipelí
Lēsoni 34: Maʻake 1


Lēsoni 34

Maʻake 1

Talateú

Naʻe malanga ʻaki ʻe Sione Papitaiso “ʻa e papitaiso ʻo e fakatomalá ki he fakamolemole ʻo e angahalá” (Maʻake 1:4). Hili hono papitaiso ʻe Sione ʻa Sīsuú, naʻe kamata ke malanga ʻaki ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ongoongoleleí mo fai e ngaahi maná ʻi ha mālohi mo e mafai fakalangi. Naʻá Ne kapusi ki tuʻa ʻa e ngaahi laumālie ʻulí pea fakamoʻui ha kilia. Naʻe mafola hono ongoongó ʻi Kāleli.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Maʻake 1:1–20

Ko e kamata ʻe Sīsū ʻEne ngāue fakafaifekaú

ʻI ha ngaahi ʻaho siʻi kimuʻa he kalasí, kole ki ha ongo tamaiki ako pe te na lava ʻo vahevahe nounou ʻena fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí ʻi he kalasí. Hili e fakataha lotú, fakaafeʻi e ongo tamaiki akó ke vahevahe ʻena fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí. Hili iá, fehuʻi ange ki he kalasí:

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga fekauʻaki mo e fanongo ki ha ngaahi fakamoʻoni mei ha niʻihi fakafoʻituitui tokolahi, kae ʻikai mei ha tokotaha pē?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā nai ʻe mahuʻinga fekauʻaki mo hono ako e fakamoʻoni ʻa Maʻaké ʻi hoʻo ʻosi ako e fakamoʻoni ʻa Mātiú?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakavave fakalongolongo ʻa e Maʻake 1:1–4, 9–11, ʻo kumi e meʻa naʻe hoko ʻa ia naʻe kamata ai hono tohi ʻe Maʻake ʻene fakamatala ki he moʻui ʻa e Fakamoʻuí.

  • Ko e hā e meʻa naʻe hoko ne kamata tohi ai ʻe Maʻake ʻene fakamatalá?

Fakamatalaʻi ange ʻoku kehe ʻa e fakamatala ʻa Maʻake ki he moʻui ʻa e Fakamoʻuí mei he fakamatala ʻa Mātiú. ʻOku kamata fakafokifā pē ia pea ʻoku nounou, ʻo fakamamafaʻi e faka-ʻOtua ʻa e Fakamoʻuí ʻaki ʻene tokanga taha ki Heʻene ngaahi ngāué mo e ngaahi maná. Ne ngalingali naʻe tohi ʻe Maʻake ʻene fakamatalá ʻo fakatefito ʻi he meʻa naʻá ne ako mei he ʻAposetolo ko Pitá.

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Maʻake 1:12–20 ʻaki hono fakamatalaʻi ange ne hili e ʻaukai ʻa Sīsū he ʻaho ʻe 40, naʻe ʻahiʻahiʻi ia ʻe he tēvoló. Naʻá Ne malanga ʻaki foki ʻa e fakatomalá ʻi Kāleli pea ui ha kau ākonga ke muimui kiate Ia. (Fakatokangaʻi ange: Naʻe akoʻi lahi e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻi he ngaahi lēsoni ʻi he Mātiu 4.)

Maʻake 1:21–39

Ko e kapusi ki tuʻa ʻe Sīsū ʻa e kau tēvoló mo fakamoʻui ʻa e mahakí

Hiki e kupuʻi lea ko e Tafaʻaki ʻo e Filí ʻi he palakipoé pea ʻeke ki he kau akó pe ko e hā ha ngaahi fakatuʻutāmaki ʻe ala fehangahangai mo ha sōtia ʻi he tafaʻaki ʻo e filí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
President Boyd K. Packer

“ʻE toʻu tupu, ʻoku mou tupu hake ʻi he kelekele ʻo e filí.

“ʻOku tau ʻiloʻi mei he folofolá naʻe fai ha tau ʻi he langí pea naʻe angatuʻu ʻa Lusifā pea ‘lī ia ki tuʻa ki he [māmaní]’ mo hono kau muimuí [Fakahā 12:9]. ʻOkú ne fakapapau ke veteki e palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní pea feinga ke puleʻi e ʻatamai mo e ngaahi tōʻonga ʻa e kakai kotoa pē” (“Faleʻi ki he Toʻu Tupú,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 16).

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku hangē ai ʻetau moʻui ʻi he māmaní mo e ʻi he tafaʻaki ʻo e filí?

Kole ki he kau akó ke hiki hake honau nimá kapau kuo nau ongoʻi lōmekina koeʻuhi ko e ngaahi tākiekina koví mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ne ʻākilotoa kinautolú. ʻI hono ako ʻe he kau akó ʻa e Maʻake 1:21–39, fakaafeʻi kinautolu ke kumi ha foʻi moʻoni te ne tokoniʻi kinautolu ʻi heʻenau fehangahangai mo e ngaahi tākiekina koví mo e ngaahi ʻahiʻahí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 1:21–22. Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú, ʻo fekumi ki he meʻa naʻe fai ʻe Sīsū ʻi Kapaneumé mo e founga naʻe tali ʻaki ʻe he kau Siú.

  • Ko e hā naʻe ofo ai ʻa e kau Siú ʻi he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻene ʻuhinga naʻe akonaki ʻa Sīsū “ʻo taau mo ia ʻoku mālohí”? (Maʻake 1:22.)

Fakamatalaʻi ange naʻe lau ʻa e kau tangata tohí ko e kau mataotao ʻi he fono ʻa Mōsesé. ʻI heʻenau malangá naʻa nau faʻa lea ʻaki ha lea ʻa ha taki mālōlō ʻi he laó (vakai, New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], 103). ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, naʻe lea ʻaki ʻe Sīsū e mālohi mo e mafai ʻo ʻEne Tamaí pea ko e ʻEiki maʻongoʻonga naʻá Ne foaki e fono ʻa Mōsesé (vakai, Joseph Smith Translation, Matthew 7:37).

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo e Maʻake 1:23–26, pe huluʻi ki he kalasí e foʻi vitiō ko e “Fakamoʻui ʻe Sīsū ha Tangata ne ʻi ai ha Laumālie ʻUli” (1:48) mei he Ngaahi Vitiō Faka-Tohi Tapu ʻo e Moʻui ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku maʻu ʻi he LDS.org. Kole ki he kalasí ke nau kumi e meʻa naʻe hoko ʻi he akonaki ʻa Sīsū ʻi he fale lotú. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e “laumālie ʻulí” ki ha laumālie kovi.

  • Ko e hā naʻe ʻilo ʻe he laumālie ʻulí fekauʻaki mo Sīsuú?

  • Naʻe ʻilo fēfē ʻe he ngaahi laumālie ʻulí ʻa Sīsuú? (Ko e ngaahi laumālie ʻuli ʻoku feinga ke maʻu e ngaahi sino fakamatelié ko e kau muimui ia ʻo Lusifaá. Naʻa nau nofo ʻi he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi kimuʻa pea kapusi kinautolu ki tuʻa mei he langí.)

  • Kapau naʻá ke ʻi he fale lotú he taimi ko iá, ko e hā naʻá ke mei fakakaukau ki ai fekauʻaki mo Sīsuú?

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Maʻake 1:27–28. Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú, ʻo fekumi ki he anga e fakafōtunga ʻa e kakaí hili ʻenau mamata ki hono kapusi ʻe Sīsū ʻa e laumālie ʻulí mei he tangatá.

  • Naʻe fēfē e tali ʻa e kakaí?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he fakamatala ko ʻení fekauʻaki mo e mālohi ʻo e Fakamoʻuí? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ha moʻoni hangē ko ʻení: ʻOku maʻu ʻe he Fakamoʻuí ha mālohi ki he tēvoló mo hono kau muimuí.)

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he ʻiloʻi ʻo e moʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻoku tau ongoʻi lōmekina ai koeʻuhí ko e ngaahi takiekina kovi mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ne ʻākilotoa kitautolú?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Sēmisi E. Fausi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
President James E. Faust

“Naʻe pehē ʻe [Siosefa Sāmita], ‘ʻOku ʻi ai ha ngaahi ngataʻanga, fakangatangata, mo ha ngaahi fono ʻo e ngaahi laumālie faiangahalá ʻa ia ʻoku puleʻi ai kinautolu’ [ʻi he History of the Church, 4:576]. Ko ia ai ʻoku ʻikai maʻu ʻe Sētane mo ʻene kau ʻāngeló kotoa ha mālohi. …

“… ʻE lava ke taʻofi e ngaahi feinga ʻa Sētané ʻe kinautolu kotoa pē ʻoku haʻu kia Kalaisi ʻi he talangofua ki he ngaahi fuakava mo e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí” (“Serving the Lord and Resisting the Devil,” Ensign, Sept. 1995, 6, 7).

  • Fakatatau kia Palesiteni Fausi, ko e hā te tau lava ʻo fai ke maʻu ha mālohi ʻoku lahi angé ke tekeʻi ʻaki ʻa e tēvoló?

  • Fakatatau ki he veesi 28, ko e hā naʻe hoko hili hono kapusi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi laumālie ʻulí ki tuʻá?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Maʻake 1:29–39 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe fakamoʻui ʻe he Fakamoʻuí ʻa e faʻē ʻi he fono ʻa Saimone Pitá mei he mofí, fakamoʻui ha kakai tokolahi kehe naʻe puke, mo kapusi ha ngaahi laumālie ʻuli tokolahi ki tuʻa. Naʻe hoko atu ʻa Sīsū ke malanga ʻi Kāleli.

Maʻake 1:40–45

Ko e fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata kilia

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakavave fakalongolongo ʻa e Maʻake 1:40, ʻo kumi pe ko hai naʻe haʻu ki he Fakamoʻuí ʻi Heʻene hoko atu ke malanga ʻi Kālelí. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú. Fakaafeʻi mai ha tokotaha ako ke haʻu ki muʻa ʻi he lokí. Kole ki he kau akó ke fakakaukauloto ʻoku kilia ʻa e tokotaha ako ʻi muʻa ʻi he lokí.

Fakamatalaʻi ange ko e kiliá ko ha mahaki tauhi ʻokú ne maʻu e kilí, neavé, matá, ngaahi huí, mo e ongo nimá mo e vaʻé. ʻE iku ia ki ha mate fakamamahi ʻo ka tuku taʻe faitoʻo. Naʻe pehē ʻi he kuonga muʻá, ko ia pē ʻe ofi ki he kau kiliá te ne maʻu e mahakí. Tuhu ki he tokotaha ako ʻi he tafaʻaki ki muʻa ʻo e lokí pea fehuʻi ange:

  • Kapau ko ha kilia ʻa (hingoa ʻo e tokotaha akó) naʻe moʻui ʻi he kuonga muʻá, naʻe mei ngaofi fēfē nai (ia)?

Fakamatalaʻi ange naʻe fakamālohiʻi e kau kiliá ke nau nofo mavahe mei he koló, koeʻuhí ke maluʻi e moʻui lelei mo e lelei ʻa ha kolo. Naʻe fie maʻu ʻe he laó ke nau kaila “Taʻe maʻa!” ke fakatokanga ki ha taha ʻoku fakaofi atu kiate kinautolu (vakai, Bible Dictionary, “Leper”; Levitiko 13:44–46). Kole ki ha kau ako tokosiʻi ke fakatātaaʻi ʻa e meʻá ni ʻaki haʻanau lue fakalaka atu ʻi he tokotaha ako ʻokú ne fakafofongaʻi e kiliá. ʻI heʻenau lue fakalaka atu aí, kole ki he tokotaha ako ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e kiliá ke kaila “Taʻe maʻa! Taʻe maʻa!” ʻEke ki he kau ako ʻoku lue fakalaká pē te nau fakafeangai fēfē ʻi he tūkunga ko ʻení. Fakaafeʻi leva e kau akó ke nau tangutu.)

  • ʻE uesia fēfē nai ʻe he kiliá ʻa hoʻo moʻuí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukauloto ko e kau kilia kinautolu lolotonga e kuonga ʻo Sīsū Kalaisí. ʻEke ange pe ko e hā te nau fai kapau te nau mamata ʻoku fakaofi mai ʻa e Fakamoʻuí.

  • Fakatatau ki he Maʻake 1:40, ko e hā naʻe fai ʻe he kiliá ʻi heʻene mamata ki he Fakamoʻuí? (Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e foʻi lea ko e kole ke kole fakamamate pe tautapa.)

  • Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe he tangata kiliá ʻene tui kia Sīsū Kalaisí? ʻOku fakahaaʻi fēfē mai ʻe he kupuʻi lea “kapau ko ho finangaló” e tui ʻa e kiliá?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Maʻake 1:41–42, ʻo kumi ki he founga ne tali ʻaki ʻe he Fakamoʻuí e kole ʻa e tangatá.

  • Ko e hā ʻoku ongo kiate koe fekauʻaki mo e founga tali ʻa e Fakamoʻuí ki he kole ʻa e tangatá?

  • Kapau ko koe ʻa e tangata kiliá, naʻe mei ʻuhinga ki he hā ke ala atu ʻa e Fakamoʻuí kiate koé? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Naʻe mei liliu fēfē hoʻo moʻuí kapau naʻe fakamoʻui ʻe Sīsū Kalaisi hoʻo kiliá?

Hiki e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻE lava pē ke fakatatau ʻa e kiliá ki he angahalá.

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e founga ʻe lava ke fakatatau ai e kiliá ki he angahalá (vakai, Levitiko 14), fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Bruce R. McConkie

“Naʻe lau e kiliá ʻi he ngaahi kuonga ʻo e tohi tapú, ʻo ʻikai ngata pē ʻi hono ngaahi nunuʻa tuenoa fakatuʻasinó, ka ko ha fakaʻilonga ʻo e angahalá mo e taʻe maʻá, ʻo fakataipe hono fakaʻauha ʻe he mahaki koví ni e sino fakamatelié, ki hono fakaʻauha mo maumauʻi ʻe he angahalá e moʻui fakalaumālie ʻa e tangatá” (The Mortal Messiah, 4 vols. [1979–81], 2:45).

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke fakatatau ai e kiliá ki he angahalá? (ʻI hono fakatatau e kiliá ki he angahalá, fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻoku ʻikai fakatupu ʻe he angahalá ʻa e ngaahi mahakí.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke toe lau leʻolahi e Maʻake 1:40–42, ʻo fetongi ʻaki e tokotaha faiangahalá ʻa e kiliá mo e angahalá ʻaki e kiliá. Kole ki he kalasí ke muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e founga te tau lava ʻo fakatatau ai ʻa hono fakamoʻui ko ʻeni ʻa e kiliá ki hono fakamaʻa mei he angahalá.

  • ʻI hoʻo lau e ngaahi vēsí ʻi he founga ko ʻení, ko e hā ha ngaahi lea ʻoku nau fokotuʻu mai ʻa e fakakaukau ʻo hono fakamolemoleʻí?

  • Ko e hā e founga te tau lava ʻo fakatatau ai e meʻa naʻe fai ʻe he tangata kiliá ke fakamaʻa ai mei he kiliá ki he meʻa ʻoku fie maʻu ke tau fai ke fakamaʻa kitautolu mei he angahalá?

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako ʻi hono fakatatau ʻa e fakamoʻui ʻo e tangata kiliá ki hono fakamaʻa mei he angahalá? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻilo ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau fakamālohia e tuí pea haʻu ki he Fakamoʻuí, te Ne maʻu ha manavaʻofa kiate kitautolu pea fakamaʻa kitautolu mei he angahalá. ʻI hono fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó, tohi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuo pau ke tau ngāue ʻaki ai ʻa e tuí pea haʻu ki he Fakamoʻuí ke Ne lava ʻo fakamolemoleʻi kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá?

Fakaafeʻi e kau akó ke toe fakakaukau ki he anga ʻo e moʻui ʻa e tangata kiliá kimuʻa mo e ʻosi hono fakamoʻui iá.

  • Ko e hā e founga ʻe lava ke liliu ai e moʻui ʻa ha taha ʻi he haʻu kia Sīsū Kalaisi ke fakamaʻa mei he angahalá?

  • Ko e fē ha taimi kuó ke mamata ai ki he liliu e moʻui ʻa ha taha hili hono fakamaʻa ia mei he angahalá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Kalaisí? (Fakatokanga ki he kau akó fekauʻaki mo hono tuhuʻi tonu ʻo ha niʻihi fakafoʻituitui pe lau ki heʻenau ngaahi angahala he kuohilí.)

Kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki he ngaahi angahala ʻoku fie maʻu ke fakamaʻa kinautolu mei aí. Fakaafeʻi e kau akó ke haʻu ki he Fakamoʻuí ʻaki hono fakamālohia ʻenau tui kiate Iá ʻi he lotu, fakatomala, mo e talangofua kae lava ke Ne ngaohi kinautolu ke nau maʻa. Fakakaukau ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he mālohi fakamaʻa ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.

Fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi ke taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e Maʻake 1:43–45. Kole ki he kalasí ke kumi e ngaahi fakahinohino naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ki he kilia naʻe fakamoʻuí. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

Fakamatalaʻi ange naʻe fie maʻu ʻe he fono ʻa Mōsesé ke fakahaaʻi ʻe kinautolu naʻe fakamoʻui mei he kiliá kinautolu ki ha taulaʻeiki ʻi he temipalé mo ʻoatu ha feilaulau.

  • Ko e hā naʻe fai ʻe he tangatá hili e fakatokanga ʻa e Fakamoʻuí kiate ia fekauʻaki mo hono tala ki he niʻihi kehé?

  • Ko e hā naʻe hoko koeʻuhí ko hono fakamafola ʻe he tangatá e ongoongo ʻo hono fakamoʻui iá?

Fakakaukau ke fakaʻosi e lēsoní ʻaki hano fehuʻi ki he kau akó pe ko e hā e meʻa naʻe ongo taha kiate kinautolu fekauʻaki mo e ngaahi ngāue ʻa Sīsū Kalaisi naʻe lekooti ʻi he Maʻake 1.

Ngaahi Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Maʻake 1:24–25. Ko e hā ne fekauʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fanga tēvoló ke “[nau] fakalongo pē”?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá naʻe “fakafisi maʻu pē [ʻa Sīsū] ke fakangofua [ʻa e kau tēvoló] ke fakamoʻoni ki hono faka-ʻOtuá. ʻOku maʻu ʻa e fakamoʻoni ʻo e fakauluí mei he ʻOtuá, kae ʻikai meia Lusifā. Kapau naʻe tuku ʻe Sīsū e ngaahi laumālie ʻulí ke nau ʻalu taʻe valokiʻi, pe kapau naʻá ne fakangofua ke nau fakamoʻoni ʻo kau kiate ia (neongo naʻe moʻoni), naʻe mei maʻu ʻe he kau Siú ha ʻuhinga lahi ange ki heʻenau tukuakiʻi loi ʻo pehē, ‘ʻOku ʻiate ia ha tēvolo, pea ʻoku faha; ko e hā ʻoku mou fanongo ai kiate iá?’ (Sione 10:20.)” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 1:168.

Maʻake 1:40. Kiliá

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ha tokotaha fakaʻuhinga ʻo e Tohi Tapú ʻa e ngaahi nunuʻa fakamamahi ʻo e kiliá ʻo peheni:

“ʻOku palakū ʻaupito ʻa e ngaahi fakaʻilonga mo e ngaahi nunuʻa ʻo e mahakí ni. ʻE kamata ke fakamohomoho pe pala, pea liliu e lanu ʻo e fulufulú … mei hono lanu fakanatulá ki he engeengá; pea ʻoku hā leva ha palangia ʻo mofele ʻi he kilí, pe ʻoku hā ʻa e kakanó ʻi he fakamohomohó. … ʻE ngahomohomo pea mataʻaki e ngeʻesi nimá, mahakiʻia e teʻenifó, kovi mo ngangana e nifó; kovi e mānavá, ʻaunga mo e ihú; pea malava ke motu e louhiʻi nimá, ongo nimá, ongo vaʻé, pe ʻono e matá. Kuo ʻauha ʻa e fakaʻofoʻofa ʻo e tangatá” (Charles F. Deems, The Light of the Nations [1884], 185).

Maʻake 1:40–42. ʻE lava ke fakamaʻa kitautolu mei he angahalá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Seni M. Poueni ʻo e Kau Fitungofulú ʻo pehē:

“ʻOku ʻatā ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí kiate kitautolu kotoa. ʻOku taʻe-fakangatangata ʻEne Fakaleleí. ʻOku ʻaonga ia ki he tokotaha kotoa pē, kau ai koe. Te ne lava ʻo fakamaʻa, fakaleleiʻi, pea mo fakamāʻoniʻoniʻi koe. Ko e ʻuhinga ia ʻo e taʻe-fakangatangatá—ʻoku kānokato, kakato, fakalūkufua mo taʻe ngata. Kuo akonaki ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo pehē: ‘ʻOku ʻikai ha ʻulungaanga, maʻunimā, fakafepaki, maumaufonon, hē mei he moʻoní, pe ha hia ʻe taʻofi mei ai e talaʻofa ʻo e fakamolemoleʻi kakató. Ko e talaʻofa ia ʻo e fakalelei ʻa Kalaisí‘ (“The Brilliant Morning of Forgiveness,” Ensign, Nov. 1995, 20)” (“The Atonement Can Clean, Reclaim, and Sanctify Our Lives,” Ensign pe Liahona, Nov. 2006, 34).