Seminelí
ʻIuniti 9: ʻAho 2, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38


ʻIuniti 9: ʻAho 2

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38

Talateú

ʻI Tīsema ʻo e 1830 naʻe fekauʻi ai ʻe he ʻEikí ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke tānaki fakataha ki ʻOhaiō (vakai, T&F 37). ʻI he ʻaho 2 ʻo Sānuali ʻo e 1831, ne fakataha ai ʻa e Kāingalotú mei he ngaahi kolo kehekehe ʻi Niu ʻIoké ki he konifelenisi hono tolu ʻo e Siasí. Naʻe maʻu ʻa e fakahā ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38 lolotonga e konifelenisí, ʻa ia naʻe poupouʻi mo tokoniʻi ʻe he ʻEikí e Kāingalotú ke mahino kiate kinautolu ʻa ʻEne fekau ke ō ki ʻOhaiō.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:1–7

ʻOku fakahā ʻe Sīsū Kalaisi ki Heʻene Kāingalotú ʻokú Ne ʻi honau lotolotongá

Kuó ke fakatokangaʻi nai ʻoku ʻi ai ha ngaahi fekau ʻoku faingofua ke ke talangofua ki ai pea ʻi ai ha ngaahi fekau ʻe niʻihi ʻe faingataʻa ange ke tauhi? Hiki ha niʻihi ʻo e ngaahi fekau ʻokú ke ongoʻi ʻoku faingofua kiate koe ke ke talangofua ki aí:

ʻĪmisi
For the Strength of Youth booklet

Fakalaulauloto leva ki he ngaahi fekau ʻa ia ʻe lava ke faingataʻa ange ke ke talangofua ki aí pea ko e hā hono ʻuhingā.

ʻI ha konifelenisi ʻo e Siasí ʻi Sānuali ʻo e 1831, ne fehuʻi ʻe ha niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻi Niu ʻIoké fekauʻaki mo e fekau ke nau hiki ki ʻOhaioó. Fakakaukau pe ko e hā naʻe mei faingataʻa ai ki ha niʻihi ʻo e kāingalotu ko ʻeni ʻo e Siasí ke talangofua ki he fekau ko ʻení.

Naʻe ʻikai fie mavahe e niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻi Niu ʻIoké mei heʻenau ngaahi faama tuʻumālié mo e ngaahi tūkunga fakafiemālié ki he ngaahi tūkunga taʻepaú ʻo ha feituʻu foʻou. ʻIkai ngata aí, ne fehangahangai ha niʻihi mo e tūkunga ʻe mole haʻanau paʻanga ʻi hono fakatau atu ʻo ʻenau koloó, ʻo kapau te nau lava ʻo fakatau atu ʻenau koloá.

ʻI he tali ki he ngaahi hohaʻa ʻa e Kāingalotú, naʻe lotu ʻa Siosefa Sāmita ke ʻilo lahi ange ki he fekau ke tānaki fakataha ki ʻOhaiō, pea naʻá ne maʻu ʻa e fakahā ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38. ʻI hoʻo ako ʻa e fakahā ko ʻení, te ke ako ai ki he ngaahi moʻoni ʻe lava ke tokoni atu ke ke loto fiemālie ke talangofua ki he kotoa ʻo e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí, naʻa mo kinautolu ʻoku faingataʻa ange ke ke talangofua ki aí.

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38: 1–3, ʻo fekumi ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke ke ako kau kia Sīsū Kalaisi. (Te ke lava ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa kuó ke akó ʻi he folofolá pe hiki i hoʻo tohinoa ako folofolá.)

Ko ha tefitoʻi moʻoni mahuʻinga ʻe taha ʻoku tau ako mei he veesi 2 ʻoku ʻafioʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e meʻa kotoa pē. Fakakaukau ki ha founga ʻe tokoniʻi ai ʻe ha mahino ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻa e Kāingalotu ne feinga ke talangofua ki he fekau ke nau mavahe mei Niu ʻIoke ʻo hiki ki ʻOhaioó.

  1. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ha ngaahi sētesi fekauʻaki mo e founga ʻe tokoniʻi ai koe ʻe he tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻokú ke fāinga ai ke talangofua ki ha ngaahi fekau kuo tuku mai ʻe he ʻEikí.

Kimuʻa pea maʻu ʻa e fakahā ko ʻení, naʻe ngāue ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he liliu fakalaumālie ʻo e Tohi Tapú peá ne maʻu ʻa ia ʻoku maʻu he taimí ni ʻi he Mōsese 6–7 ʻi he Mataʻitofe Mahuʻingá. ʻOku fakamatala ʻa e ngaahi vahe ko ʻení ki ha palōfita ko ʻĪnoke mo hono kakaí, ʻa ia naʻe ui ko Saione koeʻuhí ko ʻenau angatonú.

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:4, ʻo fekumi ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he ʻEikí maʻa ʻĪnoke mo hono kakaí. Mahalo ʻe tokoni ke ke ʻiloʻi ko e taimi naʻe folofola ai ʻa e ʻEikí ʻo pehē “hoku fatafata ʻoʻokú”, ko ʻEne ʻuhingá ki Hono ʻaó.

ʻI he fakaʻosinga ʻo e veesi 4, ko e hā ne folofola ʻaki ʻe he Fakamoʻuí kuó Ne maʻanautolu naʻa nau tui ki Hono huafá?

Fakalaulauloto ki he founga ʻoku tokoni ai hono ʻiloʻi ʻoku taukapoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa kinautolu ʻoku tui kiate Iá ki he Tamai Hēvaní ʻa kinautolu ʻoku fāifeingá.

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38: 5–7, ʻo fekumi ki he folofola ʻa Sīsū Kalaisi fekauʻaki mo e feituʻu ʻokú Ne ʻi aí.

  1. Tali e fehuʻi ko ení i hoʻo tohinoa ako folofolá: ʻE tokoni fēfē ʻa e tui ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:7 ke ʻomi kiate koe ʻa e fiemālié pea mo e lototoʻá?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:8–12

Naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻEikí pe ko hai te nau kātekina ʻEne Hā‘ele ‘Anga Ua Maí

ʻI he tokoni ʻa e Fakamoʻuí ke mahino ki he Kāingalotu ʻi Niu ʻIoké ʻa e mahuʻinga ʻo e tānaki fakataha ki ʻOhaioó, naʻá Ne folofola kau ki Heʻene Hā‘ele ‘Anga Ua Maí.

ʻĪmisi
The Second Coming

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38: 8–10, ʻo fekumi ki he folofola ʻa Sīsū Kalaisi fekauʻaki mo e meʻa naʻe fakahā ʻe he Fakamoʻuí fekauʻaki mo ʻEne Hā‘ele ‘Anga Ua Maí. Mahalo ʻe tokoni ke ke ʻiloʻi ko kinautolu te nau “kātakiʻi ʻa e ʻahó” (T&F 38:8) ʻo e Hā‘ele ‘Anga Ua Maí ko kinautolu ia he ʻikai fakaʻauhá, ka te nau lava ʻo nofo ʻi he māmaní mo e Fakamoʻuí ʻi Heʻene hāʻele maí. Fakalaulauloto pe ʻoku tokoniʻi fēfē koe ʻe he folofola ʻa e ʻEikí ʻi he veesi 8–10 ke mahino hono mahuʻinga ʻo e fakamāʻoniʻoní mo maʻá kimuʻa ʻi he Hā‘ele ‘Anga Ua Maí.

Lau ʻa e Tokāteline mo e ngaahi Fuakavá 38:11–12 ke ako ki ha niʻihi ʻo e ngaahi tūkunga ʻe hoko ʻi he māmaní kimuʻa ʻi he Hā‘ele ‘Anga Ua Maí. Ko e lea fakatātā ko ia ʻo e kau ʻangelo ʻoku nau tuʻu tatali ke “tuʻusi hifo ʻa e māmaní” ko ha ʻuhinga ia ki he talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ki he uité mo e teá (vakai, Mātiu 13:24–30; T&F 86:1–7) ʻa ia ko e uité (ko kinautolu ʻoku angatonú) ʻoku tānaki ia kimuʻa pea toki tānaki ʻa e teá (ko kinautolu ʻoku nau fai angahalá) ʻo tutu.

Fakalaulauloto pe ko e hā te ke ala fai ke mateuteu ange ai ke “kātakiʻi e ʻaho” ʻo e Hā‘ele ‘Anga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí pea ʻoua naʻa kau ʻi he teá.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:13-33

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ʻuhinga naʻá Ne fekauʻi ai ʻa e kau mēmipa Hono Siasí ke tānaki fakataha ki ʻOhaioó.

Fakakaukau ki ha taimi naʻá ke ongoʻi ai ʻokú ke ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki, ʻo tatau pe ko e fakatuʻasino pe fakalaumālie. Ko e hā e ngaahi fakatokanga ne tokoniʻi koe ke ke ʻilo ʻokú ke ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmakí?

Naʻe fakatokanga ʻa e ʻEikí ki he Kāingalotú fekauʻaki mo e ngaahi fakatuʻutāmaki te nau fehangahangai mo ia kapau te nau nofo ʻi Niu ʻIoke. Vakai ki he kupuʻi lea fakaʻosi ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:12. Ko e hā naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e fili ʻo e Kāingalotú?

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:13, 28–29, pea fekumi ki he ngaahi taumuʻa ʻo e fili kuo fakatahá. ʻOku tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻe lava ke fakatokanga mai ʻa e ʻEikí telia ʻa e fakatuʻutāmakí. ʻE lava ke maʻu ʻa e ngaahi fakatokanga peheé ʻo fakafou ʻi he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, pe ʻi he ngaahi akonaki ʻo e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, kau ai ʻa e ngaahi lea ʻi he ngaahi konifelenisí lahí.

  1. Ko e fē ha taimi kuo fakatokanga atu ai ʻa e ʻEikí kiate koe pe ki ha taha ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo ha fakatuʻutāmaki fakalaumālie pe fakaesino? Hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ha fakatokanga naʻá ke maʻu pe ko ha mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻa mei he ʻEikí mo e meʻa ne ke faí (pe fakaʻamu naʻá ke fai) pe ko e hā naʻe fai ʻe he mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻá ko e tali ki he fakatokanga ko iá.

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 38:14–15, 30, ʻo kumi e meʻa naʻe folofola ʻe he ʻEikí ki he Kāingalotú ke nau fai. Fakakakato e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení mei he meʻa ʻokú ke ako ʻi he fakaʻosinga ʻo e veesi 30: Kapau ʻoku tau , pea ʻe .

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ʻomi ai ʻe he teuteú ha loto falala kiate kitautolu ʻi he fehangahangai mo e fakatangá pe fakatuʻutāmakí?

    2. Ko e hā te ke ala fai ke mateuteu ki he ngaahi feinga ʻa e filí ke fakafeʻātungiaʻi koé?

Manatuʻi ne fehuʻia ʻe he niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻi Niu ʻIoké ʻa e ʻuhinga kuo fekauʻi ai kinautolu ke ō ki ʻOhaioó. Lau ʻa e Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 38:16, 31–33, pea ʻilo ʻa e founga ʻe faitāpuekina ai ʻa e Kāingalotú ʻo kapau te nau talangofua ki he fekau ko ʻení.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Naʻe mei founga fēfē ʻa e hoko e fekau ke hiki mei Niu ʻIoké ko ha fakamoʻui fakaesino ki he Kāingalotú?

    2. Naʻe mei founga fēfē ʻa e hoko ʻa e fekau ke hiki ki ʻOhaioó ko ha fakamoʻui fakalaumālie kiate kinautolu?

ʻOku tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku ʻikai fakatokanga mai pē ʻa e ʻEikí ki he fakatuʻutāmakí, ka ʻokú Ne ʻomi foki ha ngaahi fekau ke maluʻi ʻaki kitautolu.

  1. Hiki ʻi he tohinoa ako folofolá, ha ngaahi sētesi ʻo fakamatalaʻi e founga ʻe lava ke maluʻi fakatuʻasino mo fakalaumālie fakatouʻosi kitautolu ʻi hono tauhi e ngaahi fekaú.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:34-42

ʻOku tuku ki he Siasí ha ngaahi fekau fekauʻaki mo e tānaki fakataha ki ʻOhaioó.

ʻOku ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:34–42 ha ngaahi fekau mo ha faleʻi ʻe tokoni ki he Kāingalotú ʻi heʻenau moʻui ʻi ʻOhaioó. Ko e tokolahi ʻo e Kāingalotú, ko ʻenau maʻuʻanga moʻuí pē ʻa ʻenau faamá. ʻI he tokolahi ʻo e kau mēmipa ʻo e Siasí ne tuʻuaki fakatau atu ʻenau konga kelekelé, ne fakafokifā ʻa e lahi ʻo e kelekele ke tuku atú. Koeʻuhí ko e lahi ʻo e ngaahi kelekele ke fili mei aí, ne fakatau ʻe kinautolu ne fakatau kelekelé e ngaahi faama ʻa e Kāingalotú ʻi ha mahuʻinga ne siʻi ange ʻi hono mahuʻinga angamahení.

Lau ʻa e Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 38:37, 39, ʻo fekumi ki he faleʻi ʻa e ʻEikí ki he Kāingalotú fekauʻaki mo ʻenau ngaahi faamá mo e ngaahi koloá. Fakakaukau ki he founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻi he tui ki he ngaahi talaʻofa taʻengata ʻa e ʻEikí ke talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú ʻo aʻu pē ki hano fie maʻu ʻo ha feilaulau meiate kitautolu.

Ne talangofua ha tokolahi ʻo e kau Māʻoniʻoni ʻi Niu ʻIoké ki he fekau ʻa e ʻEikí mo fai ha ngaahi feilaulau lahi ke tānaki fakataha ki ʻOhaiō.

  1. ʻI he kamataʻanga ʻo e lēsoni ʻo e ʻaho ní, naʻe kole atu ke mou fakakaukau ki ha ngaahi fekau ʻoku ngali faingataʻa ange ke talangofua ki ai ʻi ha ngaahi fekau kehe. Hili ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, fekauʻaki mo e founga ʻoku tokoniʻi ai koe ʻe hono maʻu ha mahino ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻá ke ako ʻi he lēsoni ko ʻení ke maʻu ʻa e tui mo e loto falala ʻokú ke fie maʻú ke talangofua ki he ngaahi fekau ko iá.

  2. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi he ʻahó ní ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ‘a e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: