Adzesua Mboa horow
Israel


Israel

Ewuradze dze dzin Israel maa Jacob, Isaac ne babanyin na Abraham a ɔwɔ Ahyɛmu Dadaw mu no ne nanabanyin (Gen. 32:28; 35:10). Dzin Israel no wotum dze frɛ Jacob nankasa, anaa n’asefo anaa dɛm asefo no hɔn ahenman no a mber bi wonyae a ɔwɔ Ahyɛmu Dadaw aber do no (2 Sam. 1:24; 23:3). Moses yii Israelmba fii ndɔmmum mu ekyir no (Ex. 3–14), atsɛmbuafo na wɔhwɛɛ hɔn do mfe ahaebiasa na no mboree. Ofi Ɔhen Saul do no, ahemfo na wɔhwɛɛ Israel a wɔakã abɔ mu no no do kɛpeem ber a Solomon wui, ber a ebusuakuw du no tseew etua fii Rehoboam ho na wɔkyekyeer ɔman fofor no. Israel ahenman no mu kyɛɛ ebien no, etsifi afamu ebuasuakuw no a, wɔdɔɔ sõ no, faa dzin Israel no, nna ahenman a ɔwɔ anaafo afamu no bɛyɛɛ Judah. Canaan asaase no so wɔfrɛ no Israel ndɛ da yi. Kwan bi do no so, Israel ne nkyerɛase nye gyedzinyi mapa wɔ Christ mu (Rom. 10:1; 11:7; Gal. 6:16; Eph. 2:12).

Israel ebusuakuw duebien no

Abraham ne nanabanyin Jacob, nyia wɔsesaa ne dzin ma ɔbɛyɛɛ Israel no, nyaa mbabanyin duebien. Hɔn asefo no abɛyɛ Israel ebusuakuw duebien anaadɛ Israelmba yinom nye ebusuakuw duebien no: Reuben, Simeon, Levi, Judah, Issachar, na Zebulun (Jacob nye Leah hɔn mbabanyin); Dan na Naphtali (Jacob nye Bilhah hɔn mbabanyin); Gad na Asher (Jacob nye Zilpah hɔn mbabanyin); Joseph na Benjamin (Jacob nye Rachel hɔn mbabanyin) (Gen. 29:32–30:24; 35:16–18).

Jacob maa ebusuapanyin kor biara nhyira ansaana oruwu (Gen. 49:1–28). Erohwehwɛ hɔnho nsɛm bi akã ho a, hwɛ Jacob ne babanyin biara ne dzin.

Reuben, Jacob n’abakan banyimba a ɔnye ne yer panyin Leah, woo no, ɔyeew n’awoo mu panyin nhyira nye egyapadze mbɔho no, osian ndwanandze ntsi (Gen. 49:3–4). Afei awoo mu panyin no kɔr Joseph hɔ, nyia ɔyɛ abakan babanyimba a Jacob nye ne yer a otsia ebien, Rachel woo no no (1 Mber. 5:1–2). Levi, ɔno n’ebusua na Ewuradze eyi hɔn dɛ wɔnsom dɛ N’asɔfodzifo, hɔn ennya egyapadze osian hɔn frɛ soronko dɛ wɔnsom ebusuakuw no nyinara mu. Iyi maa Joseph nyaa egyapadze mbɔho a Joseph ne mbabanyin no bɛkyɛ, Ephraim nye Manasseh (1 Mber. 5:1; Jer. 31:9), hɔn a wɔkaan hɔn mu kor biara dɛ Israel ebusuakuw (JSN, Gen. 48:5–6 [Ntaekyir Nwoma]).

Judah ebusuakuw no na wɔbɛyɛ ahemfo kɛpem dɛ Messiah no bɛba (Gen. 49:10; JSN, Gen. 50:24 [Ntaekyir Nwoma]). Nda a odzi ewiei no Ephraim n’ebusuakuw na wɔama hɔn kwan dɛ wɔmfa asɛmpa no a Wɔasan dze aba no ne nsɛm no nkɛma wiadzemba na wɔmboaboa Israelmba no a wɔapetse no ano (Deut. 33:13–17). Mber bi bɛba a ɔnam Jesus Christ n’asɛmpa no do, Ephraim benya banodzi tum no dze akã Israel ebusuakuw no nyinara abɔ mu (Isa. 11:12–13; N&A 133:26–34).

Israel ne mpetsee no

Ewuradze bɔɔ Israel ebusuakuw duebien no petsee na ɔtwee hɔn aso osian hɔn ndzeyɛbɔn na hɔn etuatsew ntsi. Eso, Ewuradze dze No nkorɔfo a Ɔasan mu eyi hɔn no hɔn apetsebɔ wɔ wiadze aman no mu no dze hyiraa dɛm aman no.

Israel a wɔkã boa ano

Wɔbɔboaboa Israel fifo ano wɔ nda a odzi ewiei no mu ansaana Christ aba (G ho N 1:10). Ewuradze boaboa No nkorɔfo ano sɛ wɔgye No na wodzi Ne mbrasɛm do a.

Israel ebusuakuw du a wɔayew no

Israel ahenman a ɔwɔ etsifi afamu no na wɔbɛyɛɛ Israel ebusuakuw du no na wɔfaa hɔn ndɔmmum kɔr Assyria wɔ afe 721 Ansaana wɔrobɔwo Christ. Dɛm aber no wɔkɔr “etsifi nkurow no do” na wɔyewee a nkaafo no ennya ho nyimdzee biara. Nda a odzi ekyir mu no wɔbɛsan aba.