‘Inisititiuti
Lēsoni 42: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106–8


“Lesoni 42: Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 106–8,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2017)

“Lēsoni 42,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Lēsoni 42

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106–8

Talateú mo e Fakahokohoko e Ngaahi Meʻa Ne Hokó

ʻI he ʻaho 25 ʻo Nōvema , 1834, naʻe maʻu ai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻa e fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106. ʻI he fakahā ko ʻení, ne ui ʻe he ʻEikí ʻa Uāleni A. Kautele, ko ha taʻokete ʻo ʻŌliva Kautele mo ha toki papi ului ki he Siasí, ke ne tokangaʻi e Kāingalotu ʻoku tupulaki ʻi Filitami, Niu ʻIoke, pea mo e ngaahi feituʻu ofi aí. Naʻe talaʻofa foki ʻe he ʻEikí kia Uāleni ha ngaahi tapuaki maʻongoʻonga heʻene ngāue faivelengá.

Naʻe maʻu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107 ʻi he teuteu ʻa e kau mēmipa foʻou ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ke ngāue fakafaifekau ʻi he feituʻu fakahahake ʻo e ʻIunaiteti Siteití. Naʻe tohi ʻa e fakahaá ʻi he 1835, ka naʻe maʻu hano konga ʻi he 1831. ʻOku hā ʻi he fakahā ko ʻení ʻa e ngaahi fakahinohino ʻa e ʻEikí fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí mo hono puleʻi ʻo e Siasí.

ʻI he ʻaho 26 ʻo Tīsema , 1835, naʻe ngāue ai ‘a Laimani Selamani ki ha ueʻi fakalaumālie ke kole ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ha fakahinohino fekauʻaki mo hono fatongiá. ʻI hono talí, naʻe foaki ai ʻe he ʻEikí ʻa e fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108, ʻa ia naʻe fakamolemoleʻi ai ʻe he ʻEikí ʻa Laimani, talaʻofa ange ha ngaahi tāpuaki ʻo fakatatau mo ʻene faivelengá, mo faleʻi ia.

ʻAho 3–6 ʻo Sune, 1831Naʻe fakanofo ʻa e fuofua niʻihi fakafoʻituitui ki he Lakanga Fakataulaʻeiki Māʻolungá ʻi ha konifelenisi ʻa e Siasí naʻe fai ʻi Ketilani, ʻOhaiō.

ʻAho 11 ʻo Nōvema , 1831Ne maʻu ai ha konga ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107.

Mē–Siulai 1834Ne taki ‘e he Palōfita ko Siosefa Sāmitá e ʻApitanga ʻo Saioné ki Mīsuli ke tokoni ki he Kāingalotu naʻe fakatangaʻí.

ʻAho 25 ʻo Nōvema , 1834Naʻe maʻu ai ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava  106.

ʻAho 14 ʻo Fēpueli , 1835Ne uiuiʻi ai e kau mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá.

ʻAho 28 ʻo Fēpueli , 1835Naʻe ui ai ʻa Laimani Selamani ko e Palesiteni ʻo e Kau Fitungofulú.

ʻAho 28 ʻo Fēpueli–ʻAho 1 ʻo Māʻasi, 1835Ne uiuiʻi ai ha kau tangata ne lahi hake ʻi he toko nimanoá ke ngāue ko ha Kau Fitungofulu.

Māʻasi – konga kimuʻa ʻo Mē 1835Naʻe hiki ai e ngaahi konga kehe ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107.

ʻAho 26 ʻo Tīsema , 1835Naʻe maʻu ai ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 106:1–8

Ne ui ai ʻe he ʻEikí ʻa Uāleni A. Kautele ko ha ʻōfisa pule ʻo e Siasí pea talaʻofa ange ha ngaahi tāpuaki ki heʻene ngāué.

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi naʻa nau maʻu ai ha uiuiʻi pe ko ha ngāue ne nau ongoʻi taʻe feʻunga.

ʻI hono ako ʻe he kau akó e Tokateline mo e Ngaahi Fuakava 106, fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tokoni ke mahino ai kiate kinautolu e founga ʻe lava ke nau maʻu ai ha loto fakapapau ʻe tokoniʻi kinautolu ʻe he ʻEikí ke nau fakahoko honau ngaahi uiuiʻí mo e ngaahi ngāue ʻi he Siasí.

Fakamatalaʻi ange ko Uāleni Kautelé ko e taʻokete ʻo ʻŌliva Kautele. Neongo ʻoku hā ne fanongo ʻa Uāleni he Tohi ʻa Molomoná ʻi he 1830, ka naʻe ʻikai ke ne kau ki he Siasí ʻi he taimi ko iá. ʻI Māʻasi 1834, naʻe ʻaʻahi ai ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá mo Paʻale P. Palati ki Filitami, Niu ʻIoke, ʻo nofo he ʻapi ʻo Uāleni Kautelé. Lolotonga ʻenau nofó, ne malangaʻi ʻe Siosefa mo e Paʻale e kakai ʻo Filitamí, peá ne faifai ʻo kau ki he Siasí ha kakai ʻe 30 ki he 40. ʻI he vahaʻataimi ʻo Mē mo Sepitema ʻo e 1834, ne papitaiso ai ʻa Uāleni Kautele (vakai, The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 4: April 1834–September 1835, ed. Matthew C. Godfrey and others [2016], 180). ʻI he faʻahitaʻu fakatōlau ʻo e 1834, ne tohi ʻa Uāleni ki hono tokoua ko ʻŌlivá mo kole ke toe ʻaluange ha taki ʻo e Siasí ki Tauʻataina, Niu ʻioke, ke fakamālohia e kaingalotu ʻo e Siasí ʻoku ʻi ai. Hili ha māhina ʻe ua, naʻe maʻu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106. (Vakai, Lisa Olsen Tait, “Warren Cowdery,” ʻi he Revelations in Context, ed. Matthew McBride and James Goldberg [2016], 219–20, pe history.lds.org.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106:1–3. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe ui ʻe he ʻEikí ʻa Uāleni Kautele ke ne faí.

  • Ko e hā e meʻa naʻe ui ʻe he ʻEikí kia Uāleni Kautele ke ne faí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ne ngali lōmekina ai kia Uāleni hono uiuiʻí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106:6 Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ʻuhinga naʻe hōifua ai e ʻEikí kia Uāleni Kautelé.

  • Ko e hā naʻe hōifua ai e ʻEikí ʻia Uāleni Kautelé?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 106:7–8 Kole ki ha vaeua ʻe taha ʻo e kalasí ke nau kumi e ngaahi tāpuaki naʻe talaʻofa ʻe he ʻEikí kia Uālení. Kole ki ha vaeua ʻe taha ke nau kumi ʻa e meʻa ne fai Uāleni ke maʻu ai e ngaahi tāpuaki ko iá. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • Ko e hā ha tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ʻiloʻi mei he veesi 7–8 fekauʻaki mo e meʻa ʻe fai ʻe he ʻEikí maʻatautolu kapau te tau fakavaivai ʻi he loto fakatōkilalo ki Hono finangaló? (Tokoni ki he kau akó ke nau ʻiloʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau te tau fakavaivai ʻi he loto fakatōkilalo ki he finangalo ʻo e ʻEikí, te Ne ʻaloʻofa mai mo hiki hake kitautolu, pea foaki mai ha ʻofa mo ha loto fakapapau.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā hono ʻuhinga ʻo e maʻu ʻa e “ʻofa mo e tui pau” mei he ʻEikí (veesi 8)?

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau maʻu ʻa e ʻofa mo e tui fakapapau ʻa e ʻEikí ʻi he taimi ʻoku tau maʻu ai ha uiuiʻi pe ngāue ʻoku tau ongoʻi taʻefeʻunga mo iá?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi ne nau aʻusia ai e ʻaloʻofa, ʻofa, mo e fakapapau ʻa e ʻEikí ʻi heʻenau feinga ke tauhi kiate Ia ʻi he anga fakatōkilaló. Kole ki ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá mo e kalasí. Fakakaukau ke vahevahe foki ha taha ʻo hoʻo ngaahi aʻusiá.

Fakaafeʻi e kau akó ke hiki ha taumuʻa fekauʻaki mo e meʻa te nau fai ke fakavaivaiʻi ai ʻa kinautolu ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí, koeʻuhi ke nau maʻu kakato ange ʻEne ʻaloʻofá, ʻofá, mo ha fakapapau.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:1-20

ʻOku akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e ongo Lakanga Fakataulaʻeiki Faka-Melekisētekí mo e Faka-ʻĒloné

Fakamanatu ki he kau akó ne toe fakafoki mai ʻe he ʻEikí e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi he ʻotu lea ki he ʻotu lea kae ʻikai ʻomi fakaʻangataha pē. Naʻe muimui tonu e ʻEikí ki he sīpinga ko ʻení ʻi Heʻene fakahā e fokotuʻutuʻu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo hono puleʻi ‘o e Siasí.

Fakamatalaʻi ange ʻi Fēpueli 1835, hili ha meimei taʻu ʻe nima mei hono fokotuʻu e Siasí, ne fokotuʻutuʻu ai ʻa e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Ko e taha ʻo e ngaahi fuofuo fatongia ʻo e kau ʻAposetolo ne toki ui foʻoú ko hono fakahoko ha ngaahi konifelenisi ʻi he ngaahi kolo ʻo e Siasí ʻi he fakahahake ʻo e ʻIunaiteti Siteití. ʻI ha ngaahi taimi kimuʻa pea mavahe e kau ʻAposetoló mei Ketilani ki he ngāue fakafaifekau ko ʻení, naʻe fakahā ʻe he Palōfitá kiate kinautolu ʻa e fakamatala ʻoku hiki ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107, ʻa ia ʻoku kau ai ʻa e fakahinohino fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí pea mo hono puleʻi ‘o e Siasí.

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke nau taufetongi hono lau leʻo lahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 17:1–6. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa ʻoku akoʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí.

  • Fakatatau ki he veesi 2, ko e hā ʻoku ui ai e ʻuluaki lakanga fakataulaʻeikí ko e lakanga taulaʻeiki Faka-Melekisetekí?

  • Naʻe ui ko e hā e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí kimuʻa ʻi he kuonga ʻo Melekisētekí?

  • Fakatatau ki he veesi 5, ko e hā e “ngaahi mafai pe ngaahi lakanga [kehe] kotoa pē ʻi he siasí” ʻoku fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeiki? (Fakamatalaʻi ange ko e kongá ko ha meʻa ia ʻoku fakapipiki ki ha meʻa pe konga ʻo e foʻi ʻata fakalūkufua lahi angé.)

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke taufetongi hono lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:7–12, 18–19. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi pe ko e hā naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi ʻi he veesi 8–10 fekauʻaki mo e mafai ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisetekí? (Hili e tali ‘a e kau akó, hiki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻOku maʻu ʻe he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí ʻa e totonu ʻo e kau palesitenisií mo e mālohi mo e mafai ki he ngaahi lakanga kotoa pē ʻi he Siasí ke fakahoko ʻa ngaahi meʻa fakalaumālié.)

Fakamatalaʻi ange ʻoku kau ʻi “[hono] fakahoko ʻa e ngaahi meʻa fakalaumālié” (veesi 8) ʻa hono fakahoko ʻo e ngaahi tāpuakí, ouaú, mo e ngaahi fuakavá.

  • Ko e hā e tokāteline ʻoku tau ako mei he veesi 18 fekauʻaki mo e mafai ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí? (Tokoni ki he kau akó ke nau ʻiloʻi e tokateline ko ʻení: ʻOku maʻu ʻe he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisetekí ʻa e ngaahi kī ki he ngaahi tāpuaki fakalaumālie kotoa pē ʻo e Siasí.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá (1805–1844):

“Ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí … ko e halanga ia ʻoku fakahā mai ai ʻa e ʻiló, tokāteliné, palani ʻo e fakamoʻuí, pea mo e meʻa mahuʻinga kotoa pē mei he langí” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 124).

  • Fakatatau ki he Tokateline mo e ngaahi Fuakava 107:19, ko e hā ha ngaahi tapuaki fakalaumālie ʻe lava ke maʻu ʻe ha kau mēmipa ʻo e Siasí koeʻuhi ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekiseteki?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:13–17, 20. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi pe ko e hā naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné? Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:21-38

Ko hono fokotuʻutuʻu ʻe he ʻEikí e ngaahi fatongia mo e tufakanga ʻo e ngaahi kōlomu pule ʻo e Siasí

Fakamatalaʻi ange naʻe kau ʻi hono toe fakafoki mai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo hono puleʻi ‘o e Siasí, ʻa hono fokotuʻutuʻu ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi kōlomu ʻoku nau fai tuʻutuʻuni ki he Siasí fakalūkufuá pea mo e founga ke nau fakahoko ai e ngaahi tuʻutuʻuni ko iá.

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke taufetongi hono lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:21–26, 33–35. Kole ki he kau akó ke nau muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e ngaahi kōlomu naʻe ui ke ne tataki e Siasí fakalukufuá.

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e ngaahi kōlomu naʻe ui ke nau tataki e Siasí fakalukufuá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:27–31. Kole ki he kau akó ke muimui ki ai, ʻo kumi pe ko e hā e founga naʻe fie maʻu ke fai tuʻutuʻuni ai e ngaahi kōlomu ko ʻení.

  • Fakatatau ki he veesi 27, ko e hā e founga ʻoku totonu ke fai tuʻutuʻuni ai e ngaahi kōlomu pule ʻo e Siasí?

  • Fakatatau ki he veesi 31, ko e hā naʻe talaʻofa ʻe he ʻEikí ʻe hoko kapau ʻe fai ʻe he ngaahi kōlomu ko ʻení e ngaahi tuʻutuʻuní “ʻi he māʻoniʻoni kakato” (veesi 30)? (Hili e tali ‘a e kau akó, hiki e tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻi he palakipoé: Koeʻuhi ʻoku fakahoko ʻe he ngaahi kōlomu pule ʻo e Siasí e ngaahi tuʻutuʻuní ʻi he loto-taha mo e māʻoniʻoni, te nau maʻu e poto ʻo e ʻEikí.)

  • ʻE tākiekina fēfē hoʻo ʻiloʻi ʻoku maʻu ʻe he ngaahi kōlomu pule ʻo e Siasí ʻa e poto ʻo e ʻEikí ʻa hoʻo loto fiemālie ko ia ke muimui kiate kinautolú?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:39–57 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakahā ʻe he ʻEikí, naʻe fokotuʻu e hokohoko fakapēteliake ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he ngaahi ʻaho ʻo ʻĀtamá (vakai, veesi 41) pe naʻe “tukufakaholo mai ia mei he tamai ki he foha”(veesi 40). ʻI ha taʻu ʻe tolu kimuʻa pea pekia ʻa ʻĀtamá, naʻá ne fakataha mo e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí kae ʻumaʻá e kotoa hono hako naʻe māʻoniʻoní ʻi ʻĀtama-ʻonitai-ʻAmani (vakai, veesi 53). Naʻe tāpuakiʻi ʻe ʻĀtama ʻa ʻene fānau faivelengá, pea naʻe hā mai kiate kinautolu ʻa e ʻEikí (vakai, veesi 53–54).

Fakamatalaʻi ange ʻoku tau ako mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:58–98 naʻe fekauʻi ʻe he ʻEikí ʻa e Toko Hongofulu Mā Uá ke “fakanofo mo fokotuʻutuʻu maau ʻa e kau ʻōfisa kehe kotoa pē ʻo e Siasí” (veesi 58), pea naʻá Ne fakamatalaʻi e ngaahi fatongia ʻo e kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakōlomú (vakai, veesi 60–98).

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:99-100. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi ki he fakahinohino naʻe finangalo e ʻEikí ke ako ʻe he kau ʻōfisa ʻo e Siasí.

  • Fakatatau mo e meʻa naʻe fekau ʻe he ʻEikí ki he kau ʻōfisa ʻo e Siasí, ko e hā kuo pau ke tau fai kae lava ke tau “feʻunga ke tuʻu” ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí (veesi 100)? (ʻOku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kuo pau ke tau ako hotau fatongiá mo ngāue ʻi he faivelenga kakato ke fakahoko ia, kae lava ke tau feʻunga ke tuʻu ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ke ako hotau fatongiá mo fakahoko faivelenga ia?

  • Ko e fē ha taimi kuo tāpuekina ai koe ʻe ha tokotaha kuó ne fua faivelenga hono fatongiá?

Fakamoʻoni ʻi heʻetau ako hotau fatongiá mo fakahoko faivelenga iá, te tau feʻunga ai ke tuʻu ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108:1–8

ʻOku hanga ʻe he ʻEikí ʻo fakamolemoleʻi, talaʻofa ha ngaahi tāpuaki, fai mo ha ngaahi faleʻi kia Laimani Selamani

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e puipuituʻa ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e palakalafi ko ʻení:

ʻI he ʻaho 26 ʻo Tīsema , 1835, naʻe haʻu ha tangata, ko hono hingoá ko Laimani Selamani, ko ha kaungāmeʻa ʻo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá, ki he fale ʻo e Palōfitá. Naʻe talaange ʻe Laimani, “Kuo ueʻi au ke fakahā atu ʻeku ngaahi ongó mo e ngaahi holi ʻo hoku lotó pea naʻe talaʻofa mai te u maʻu ha fakahā fekauʻaki mo hoku fatongiá” (“Journal, 1835–1836,” 89, josephsmithpapers.org). ʻI hono talí, naʻe fehuʻi ai e Pālofitá ki he ʻEikí peá ne maʻu ai ʻa e fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108:1–3. Kole ki he kalasi ke muimui ki ai, ʻo kumi ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe maʻu ʻe Laimani Selamani koeʻuhí ko ʻene muimui ki he ueʻi fakalaumālie ke fekumi ki he Palōfitá.

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki naʻe maʻu ʻe Laimani koeʻuhí ko ʻene muimui ki he ueʻi fakalaumālie ke fekumi ki he Palōfitá?

  • Ko e hā e faleʻi naʻe fai ʻe he ʻEikí kia Laimaní?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108: 4–6 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe fakahā ʻe he ʻEikí kia Laimani Selamani “tatali ʻi he faʻa kātaki kae ʻoua [kuo] fanongonongo ke fai ʻa e fakataha molumalú”, ʻi he taimi ʻe fakanofo ai ia mo e kaumātuʻá pea fekauʻi atu ke nau malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí (veesi 4).

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 108:7–8 Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo kumi mo ha ngaahi fakahinohino kehe naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí kia Laimani.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe finangalo e ʻEikí ke “fakamālohia ai [ʻe Laimani hono] kāingá” (veesi 7)? (Fakamatalaʻi ange ʻi he veesi ko ʻení, ʻoku ʻuhinga e kupuʻi lea ngaahi lea kotoa pē ki he tōʻonga moʻuí pe ʻulungaanga ʻo ha taha, pea ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea naʻinaʻí ki he ngaahi akonakí.)

  • Ko e hā ha tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tau ako mei he veesi 7 fekauʻaki mo e finangalo ʻo e ʻEikí maʻatautolú? (Tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau ʻiloʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku finangalo e ʻEikí ke tau fakamālohia e niʻihi kehé ʻi heʻetau tōʻonga moʻuí, ngaahi lotú, akonakí, mo e ngaahi ngāué.)

Fakamahinoʻi ange ʻoku kau ʻi heʻetau tōʻongá mo e ngaahi ngāué ʻa e founga ʻoku tau fetuʻutaki ai mo e niʻihi kehé, kau ai ʻetau ngaahi fetuʻutaki ʻoku tohi mo feʻaveʻaki fakaʻilekituloniká.

  • Te ke lava fēfē nai ke fakamālohia ʻa e niʻihi ʻoku mou feohí ʻi hoʻo tōʻongá, ngaahi leá mo e ngaahi ngāué?

  • Kuo fakamālohia fēfē nai koe ʻe he ʻulungaanga, ngaahi lea, pe ngaahi ngāue ʻa ha taha kehe? (Fakakaukau ke vahevahe foki ha taha ʻo hoʻo ngaahi aʻusiá.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki ha taumuʻa fekauʻaki mo e founga te nau fakamālohia ai e niʻihi kehé ʻi heʻenau tōʻongá, ngaahi leá mo e ngaahi ngāue kotoa pē.