Inisitituti
Lesona 54: Mataupu Faavae ma Feagaiga 134--36


“Lesona 54: Mataupu Faavae ma Feagaiga 134-36,” Tusi Lesona a le Faiaoga o Mataupu Faavae ma Feagaiga (2017)

“Lesona 54,” Tusi Lesona a le Faiaoga o Mataupu Faavae ma Feagaiga

Lesona 54

Mataupu Faavae ma Feagaiga 134–36

Faatomuaga ma le Faasologa o Taimi

I le aso 17 Aokuso, 1835, sa faia ai se tauaofiaga faapitoa a tagata o le Ekalesia i Katelani, Ohaio e faamaonia ai le lomiga o loo loma o le Mataupu Faavae ma Feagaiga. I le taimi o lea fonotaga, sa palota ai tagata o le Ekalesia ia faaaofia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga “se tautinoga o le talitonuga e faatatau i malo ma tulafono” (MF&F 134, faaulutala o le vaega). O lenei faaaliga o loo faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134.

I le aso 27 Iuni, 1844, na maliliu ai faamaturo le Perofeta o Iosefa Samita ma lona uso o Ailama, o le sa avea ma Peresitene Fesoasoani ma le Peteriaka o le Ekalesia, i Karefasi, Ilinoi. Sa aofia ai se faasilasilaga o le faamaturoina i le lomiga o le 1844 o le Mataupu Faavae ma Feagaiga ma sa fua i tala o molimautino o Elder Ioane Teila ma Elder Uiliata Risati, o uso o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. O lenei faasilasilaga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga  135.

Ia Fepuari 1846, na amata tuua ai e tagata o le Ekalesia ia Navu, Ilinoi, ae malaga i sisifo e laasia le Teritori o Aioua. Sa maua e Peresitene Polika Iaga le faaaliga ua faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136 i Uinita Kuata, Nebraska, ia Ianuari 1847. I lena faaaliga, o loo fautuaina ai e le Alii le Au Paia e faatulaga i latou lava ma sauniuni mo la latou malaga i sisifo.

17 Aokuso, 1835Sa faamaonia ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 134 mo le faaaofia ai i le Mataupu Faavae ma Feagaiga e tagata o le Ekalesia i Katelani, Ohaio.

27 Iuni, 1844Sa faamaturoina ai le Perofeta o Iosefa Samita ma Ailama Samita i le Falepuipui o Karefasi, Ilinoi.

Iulai---Aokuso 1844Na tusia ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 135 .

4 Fepuari, 1846Sa tuua ai e le aumalaga muamua o Au Paia ia Navu, Ilinoi, mo la latou malaga sopo i sisifo.

Iuni 1846Na taunuu ai le aumalaga o Au Paia a Polika Iaga i le Vaitafe o Misuri, lea o le a faavae ai Kanesavila, Aioua, ma Uinita Kuata, Nebraska.

14 Ianuari, 1847Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 136 .

24 Iulai, 1847Sa taunuu ai le aumalaga paionia a Peresitene Polika Iaga i le Vanu o Sate Leki.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 134:1–12

Ua otooto mai ai tiutetauave o malo ma o latou tagatanuu.

Manatua: Mafaufau e usuina le “Viia le Tagata” (Viiga, nu. 27) e avea o se vaega o le faigalotu.

Faaali pe tusi i le laupapa le fesili lenei, ma valaaulia tagata o le vasega e tali mai i ai: Mata e faape’i pe ana faapea e leai ni faigamalo i le lalolagi?

Valaaulia tagata aoao e vaavaai mo aoaoga faavae ma mataupu faavae a o latou suesueina le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134 i le aso, ia e mafai ona fesoasoani ia i latou ia malamalama ai i le matafaioi tonu a le malo.

Ina ia fesoasoani i tagata o le vasega ia malamalama i le talaaga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134, fai i se tagata o le vasega e faitau leotele le parakalafa lea:

Ina ua mavae le tutulieseina e tagata faatupu faalavelave i le Itumalo o Siakisone, Misuri, ia tagata o le Ekalesia mai o latou fale i le faaiuga o le 1833, sa talosagaina e taitai o le Ekalesia ia taitai o le setete ma le malo mo se puipuiga ma se fesoasoani ia toe maua mai a latou meatotino na leiloloa, ae sa le manuia la latou talosaga mo se fesoasoani. Ia Aokuso 1835, a o talosagaina pea e tagata o le Ekalesia le malo mo le toe faafoi mai o a latou mea ma le faamasinoga tonu, sa tuuina atu e Oliva Kaotui ma Sini Rikitone se pepa tusitusia i se tauaofiaga aoao a le Ekalesia i Katelani, Ohaio, lea na otooto atu ai ia talitonuga o le Au Paia o Aso e Gata Ai e faatatau i malo ma tulafono. (Tagai Spencer W. McBride, “Of Governments and Laws,” i le Revelations in Context, ed. Matthew McBride ma James Goldberg [2012], 295, poo le history.lds.org.) O lenei tautinoga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga  134.

Valaaulia ni nai tagata aoao e auauai i le faitauina leotele mai o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134:1–3. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe o ai na amataina le manatu o faigamalo ma pe aisea.

  • O le a se upumoni e mafai ona tatou faailoa mai le fuaiupu 1 e uiga i le faamoemoega o malo? (Fesoasoani i tagata aoao e faailoa mai le upumoni lenei: Na faatutuina malo e le Atua mo le manuia o tagata uma.)

Ta’u atu i ai e faapea o malo i le fuaiupu 1 o loo faasino i le malo i se tulaga lautele, ae le o se ituaiga patino o malo.

  • E tusa ai ma le fuaiupu 2, o a aia tatau e tatau ona puipuia e malo?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 3, aisea e taua ai mo malo le i ai o ni “taitai faalemalo”?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134:4 . Valaaulia le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea o loo aoao mai e lenei fuaiupu e uiga i le saolotoga faaletapuaiga.

  • O le a le mea ua aoao mai e le fuaiupu 4 e uiga i le saolotoga faaletapuaiga?

  • E faapefea ona aafia lo tatou tomai e mulimuli i le fuafuaga a le Tama Faalelagi mo le faaolataga ona o lo tatou saolotoga faaletapuaiga?

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134:5-12 e ala i le faamalamalama atu faapea o loo ta’u mai i le tautinoga o tagatanuu uma lava e tatau ona “lagolagoina ma sapasapaia” malo faamasinotonu ma ia faaaloalogia le tulafono (fuaiupu 5). E tatau i malo ona faavaeina tulafono e puipuia ai talitonuga faalelotu, ae e le tatau ona latou alofa faapito i se lotu e tasi nai lo le isi. E le gata i lea, e mafai e vaega faalelotu ona a’oa’i o latou tagata pe a tatau ai e ala i le tape o le igoa mai faamaumauga a le ekalesia, ae e le mafai ona latou faoa meatotino a o latou tagata pe faatama’iaina i latou faaletino.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 135:1–7

Ua faasilasila mai e le Ekalesia le faamaturoina o le Perofeta o Iosefa Samita ma Ailama Samita

Ata
Perofeta o Iosefa Samita

Faaali se ata o le Perofeta o Iosefa Samita. Ta’u i ai e faapei foi ona sa latou faia i vaitau ua mavae o sauaga faasaga i le Ekalesia, sa lei mafai foi e taitai faalemalo ona puipuia aia tatau o le Au Paia o Aso e Gata Ai ina ua faamaturoina le Perofeta o Iosefa Samita ma lona uso o Ailama i le Falepuipui o Karefasi, i le aso 27 Iuni, 1844. Mulimuli ane, sa tusifaamaumauina e tagata o le Ekalesia ia saafiafiga i le Perofeta i ni tusiga i api talaaga, o tusi, ma tusitusiga faalauaitele. O nei tagata sa tele ina latou faamatalaina o latou lagona ina ua latou faalogo i le maliu o le Perofeta faapea foi a latou molimau i lana matafaioi paia ma lana misiona (tagai Jeffrey Mahas, “Remembering the Martyrdom,” i le Revelations in Context, ed. Matthew McBride ma James Goldberg [2012], 299–306, poo le history.lds.org). O se tasi o nei saafiafiga o loo faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 135 ma e faavae i tala o molimautino a Elder Ioane Teila ma Elder Uiliata Risati, o e sa faatasi ai ma le Perofeta i le taimi na maliu ai o ia.

Valaaulia ni nai tagata e auauai i le faitauina leotele mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 135: Talaaga Faaopopo Faasolopito i le Tusi Lesona a le Tagata Aoga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o a mea na taitai atu ai i le faamaturoina o Iosefa ma Ailama Samita.

Valaaulia tagata aoao e faitau filemu le Mataupu Faavae ma Feagaiga 135:1–2, ma vaavaai mo faamatalaga e uiga i le faamaturoina.

  • Mata o a ni ou lagona pe ana faapea sa e nofo i Navu a e faalogo e uiga i le maliu o le Perofeta?

Valaaulia ni nai tagata o le vasega e feauauai i le faitauina leotele mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 135:3–7. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o a mea o loo ta’ua ai e uiga i le Perofeta o Iosefa Samita. Mafaufau e valaaulia tagata o le vasega e maka ia upu poo fasifuaitau e tulaga ese mai ia i latou.

  • O le a se mea o tulaga ese mai ia te oe i nei fuaiupu?

  • O le a le upumoni e mafai ona tatou faailoa mai le fuaiupu 3 e uiga i le mea na faia e Iosefa Samita “mo le faaolataga o [fanau a le Atua]”? (Fesoasoani i tamaiti e faailoa mai le upumoni lenei: E tele atu mea na faia e le Perofeta o Iosefa Samita, vagana ai Iesu lava Ia, mo le faaolataga o fanau a le Atua i lenei lalolagi nai lo se isi lava tagata na ola ai.)

Faaali atu le saunoaga lenei mai ia Peresitene Iosefa F. Samita (1838–1918), ma valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele:

Ata
Peresitene Iosefa F. Samita

“O le galuega na faia e Iosefa Samita sa le na o lenei olaga na pau mai ai, ae e faatatau foi i le olaga a sau, ma i le olaga sa i ai. I se isi faaupuga, e faatatau ia i latou o e sa ola i luga o le fogaeleele, ia i latou o loo ola ai ma i latou o e o le a mulimuli mai ia i tatou” (Iosefa F. Samita, Aoaoga Faavae o le Talalelei, 5th ed. [1939], 481).

  • E mafai faapefea e lenei saunoaga ona fesoasoani ia i tatou e malamalama ai i le taua o le misiona a le Perofeta o Iosefa Samita?

Valaaulia tagata aoao e tusi i lalo mea na faia e le Perofeta o Iosefa Samita mo lo latou faaolataga. A uma ua lava se taimi, valaaulia ni nai tagata aoao e lipoti mai mea sa latou tusia.

Faasoa atu lau molimau e uiga i le Perofeta o Iosefa Samita, ma valaaulia ni nai tamaiti e le afaina lo latou faasoa atu foi o a latou molimau.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1–33

Ua faatulagaina e le Alii ma fautuaina tagata o le Ekalesia ia latou tapenaga mo la latou malaga i sisifo.

Faamalamalama atu e lua vaiaso talu ona maliliu Iosefa ma Ailama i Karefasi, Ilinoi, sa lipotia ai e se nusipepa le maliliu o le Perofeta ma lona uso. “O le tala … na faaiu i le faaiuga lenei e tolu-upu ma le valoaga: ‘Ua iu ai le Faa-Mamona’” (Lawrence R. Flake, “Of Pioneers and Prophets” [Brigham Young University devotional, 18 Iulai, 1995], 3, speeches.byu.edu).

  • O le a le mea e lei malamalama ai le tusitala o le tala lea e uiga i le Ekalesia toefuataiina a Iesu Keriso?

Ata
Polika Iaga

Faaali atu se ata o Peresitene Polika Iaga, ma valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le palakalafa lea:

A o lei maliu o ia, sa tuuina atu e le Perofeta o Iosefa Samita ki o le perisitua i uso o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. Ina ua mavae lona maliu, sa faaauau e le Korama a Aposetolo e Toasefululua ona taitai le Ekalesia, ae pulefaamalumalu ai Polika Iaga. I le lotolotoi o sauaga ogaoga, sa amata e le Au Paia ona tuua Navu, Ilinoi, ia Fepuari 1846, ma agai atu i sisifo i Atumauga Papa. Peitai, sa faifailemu la latou malaga, ona o le tetele o timuga ma le le lava o mea e faaaoga, ma sa toetoe atoa le fa masina o malaga i le 300 maila e sopoia ai Aioua. Sa tonu i taitai o le Ekalesia e faatalitali seia aulia le tautotogo e sosoo ai e faaauau ai la latou malaga i sisifo, o lea sa latou faatutu ai ni nofoaga le tumau i auvai o le Vaitafe o Misuri, o le tasi aupito tele o Uinita Kuata. O iina na maua ai e Polika Iaga le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga  136. (Tagai Tusiaoga a le Vasega o le Talafaasolopito o le Ekalesia o le Atoaga o Taimi, 2nd ed. [Church Educational System manual, 2003], 291–93, 306–14, 319330.)

Valaaulia ni nai tagata aoao e feauauai i le faitauina leotele mai o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1–5. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na faaali mai e le Alii e ala mai ia Peresitene Polika Iaga. Fai atu i tagata aoao e lipoti mai mea ua latou mauaina.

  • E mafai faapefea ona fesoasoani i tagata o le Ekalesia le iloaina sa faaauau pea e le Alii ona faaali mai Lona finagalo ia i latou?

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:6–16 e ala i le faamalamalama atu i ai na ta’u atu e le Alii ia Peresitene Polika Iaga le ala e “sauniuni ai mo i latou o e [sa] nonofo faatali atu,” po o e e mulimuli mai (fuaiupu 6), ma tofia tagata e taitai i vaega eseese o le Au Paia.

Tusi le mau faasino lenei i luga o le laupapa: Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:1731. Tofi atu i tagata aoao taitasi se tasi pe sili atu o fuaiupu nei (ina ia atofa atu fuaiupu uma). Valaaulia tagata aoao e faitau le leoa ia fuaiupu ua tofi atu, ma vaavaai mo fautuaga na tuu atu e le Alii i le Au Paia. A ua lava loa le taimi, fai atu i nisi o tagata aoao e lipoti mai mea na latou maua.

  • Na mafai faapefea ona faamanuiaina tagata o le Ekalesia i fautuaga a le Alii i la latou malaga sopo i sisifo?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:30–33 . Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo folafolaga a le Alii i le Au Paia.

  • O le a le mataupu faavae e mafai ona tatou faailoa mai i folafolaga a le Alii i le Au Paia? (Fesoasoani i tagata aoao e faailoa mai ia mataupu faavae e pei o lenei: E le tatau ona tatou fefefe i o tatou fili aua o loo i ai i aao o le Alii. O o tatou tofotofoga e mafai ona saunia ai i tatou ia maua le mamalu i le lumanai. Afai tatou te faamaualaloina i tatou lava ma valaau atu i le Atua, o le a faapea ona Ia faamalamalamaina i tatou e ala i Lona Agaga. Tusi mataupu faavae nei i luga o le laupapa.)

  • Na mafai faapefea ona fesoasoani nei mataupu faavae i tagata o le Ekalesia i la latou malaga i sisifo?

Valaaulia tagata aoao e mafaufau loloto pe faapefea e nei mataupu faavae ona fesoasoani ia i latou a o latou malaga ai i le olaga? Tuu atu lau molimau e uiga i le ala na faamanuiaina ai oe ona o le faaaogaina o nei mataupu faavae.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:34–42

Ua faamautinoa e le Alii le Au Paia ma fautuaina i latou ia filiga i le tausiga o Ana poloaiga.

Toe faasino i le ata o le Perofeta o Iosefa Samita na e faaalia muamua. Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:34–40 e ala i le faamalamalama atu faapea na ta’u atu e le Alii ia Polika Iaga e ui ina toatele sa “ofo i le maliu o [Iosefa Samita]” (fuaiupu 39), pe taumafaufau foi pe na faapefea ona maliu o ia, ae sa faamaea lelei ma le faamaoni e Iosefa lana misiona (fuaiupu 38). Sa faamalamalama atu foi e le Alii e faapea na fasiotia le Perofeta ina ia mafai ai e ia ona “faamaufaailogaina lana molimau i lona toto, ina ia faamamaluina o ia ma tausalaina ai e amioleaga” (fuaiupu 39).

Faamalamalama atu sa faaiuina e le Alii lenei faaaliga i upu faalaeiau. Valaaulia ni nai tagata aoao e auauai e faitau leotele mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 136:37, 40–42. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o le a le mea na fetalai atu ai le Alii e faamautinoa i le Au Paia.

  • Mata na faamautinoa faapefea e afioga a le Alii le Au Paia?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 37, o a faamanuiaga tatou te maua “pe afai [tatou] te faamaoni i le tausiga o afioga [a le Alii,”] po o poloaiga? (A uma ona tali mai le vasega, tusi le mataupu faavae lea i le laupapa: Afai tatou te faamaoni i le tausiga o afioga uma a le Alii, o le a i ai se aso tatou te vaai ai i Lona mamalu.)

Ta’u i ai ua silafia e le Alii e faigata ona tausia, pe usita’ia, Ana upu uma i taimi uma, ae o loo faamoemoe o Ia ia tatou faia le mea sili.

  • E mafai faapefea ona faamalosiauina oe e lenei mataupu faavae e ola ai i le talalelei?

Molimau atu i le moni o lenei mataupu faavae. Valaaulia tagata o le vasega e taumafai e tausi afioga uma a le Alii ma ia faatalitali ma le onosai mo Ana folafolaga.