Inisitituti
Lesona 5: Mataupu Faavae ma Feagaiga 6; 8–9


Lesona 5

Mataupu Faavae ma Feagaiga 6; 8–9

Faatomuaga ma le Faasologa o Taimi

E aunoa ma se tusiupu masani, sa gasolosolo lava le faaliliuga o le Tusi a Mamona mai lea taimi i lea taimi seia aulia Mati 1829, ina ua poloaiina le Perofeta o Iosefa Samita e taofi ma faatali mo se fesoasoani (tagai MF&F 5:30–34). I le faataunuuina o le folafolaga a le Alii e “saunia ala” (MF&F 5:34), sa taunuu Oliva Kaotui i le fale o le Perofeta i Haramoni, Penisilevania, ma sa ofo atu ai lana fesoasoani. Na amata ona toe faaliliu Iosefa i le aso 7 Aperila, 1829, faatasi ai ma Oliva Kaotui o se tusiupu. I se taimi mulimuli ane o lena masina, sa maua ai e le Perofeta le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6. I lea faaaliga, sa maua ai e Oliva se fautuaga e faatatau i lana matafaioi i le galuega a le Alii.

A o faagasolo le faaliliuga o le Tusi a Mamona, sa manao Oliva i se avanoa e faaliliu ai. I se faaaliga na maua ia Aperila 1829 ma ua tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 8, sa folafola atu ai e le Alii ia Oliva le meaalofa o faaaliga ma le tomai e faaliliu ai faamaumauga anamua.

Na amata e Oliva lana taumafaiga e faaliliu peitai sa le mafai ona faaauau. I le talosaga a Oliva, na fesili atu ai Iosefa Samita i le Alii ma maua ai le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 9, lea na faamalamalama mai ai e le Alii le mafuaaga na faigata ai ia Oliva ona faaliliu ma tuuina atu ai foi le mataupu faavae e faatatau i faaaliga.

Faaiuiuga o le 1828Sa aoaoina e Oliva Kaotui e uiga i a Iosefa Samita a o nofo ai i Manaseta, Niu Ioka.

Aperila 1829Sa malaga Oliva Kaotui i Haramoni, Penisilevania, e feiloai ai ma Iosefa Samita.

Aperila 1829Sa faagasolo le faaliliuga o le Tusi a Mamona i le atoatoa faatasi ai ma Oliva Kaotui o le tusiupu.

Aperila 1829Na maua ai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6 ma le 8.

Aperila 1829Sa taumafai Oliva Kaotui e faaliliu.

Aperila 1829Na maua ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 9.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:1--24

Ua aoao atu e le Alii ia Oliva Kaotui e faatatau i lana matafaioi i le galuega a le Atua

Valaaulia tagata aoao e mafaufau e uiga i tulaga o loo latou feagai nei pe ua faamoemoe e fetaiai i le lumanai e manaomia ai le taitaiga a le Tama Faalelagi.

  • Aisea o le a taua ai le maua o le taitaiga a le Tama Faalelagi i na tulaga?

Tusi fesili nei i luga o le laupapa:

E mafai faapefea ona tatou iloa le taitaiga a le Alii?

O le a le mea e tatau ona tatou faia e sauniuni ai i tatou lava e maua Lana taitaiga?

A o suesue e tagata aoao le Mataupu Faavae ma Feagaiga e 6, 8, ma le 9 i le aso, valaaulia i latou e mafaufau loloto i nei fesili ma vaavaai mo aoaoga faavae ma mataupu faavae o le a fesoasoani e tali ai.

Faamalamalama atu o le tautotogo o le 1829, sa tatalo ai le Perofeta o Iosefa Samita ia auina mai e le Alii se tasi e fesoasoani ia te ia i le galuega o le faaliliuga e pei ona sa folafola atu ia te ia (tagai Lucy Mack Smith, “Lucy Mack Smith, History, 1845,” 143–44, josephsmithpapers.org; tagai foi MF&F 5:30, 34). Sa faataunuuina se vaega o le folafolaga a le Allii i le taunuu ane o Oliva Kaotui i le aso 5 Aperila, 1829. Ona amata ai lea e Iosefa ma Oliva ona galulue i le faaliliuga ma le atoatoa, a o fai Oliva ma tusiupu. E lei leva ona la amataina le faaliliuga, ae maua e le Perofeta le faaaliga o loo faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:1–4 i le faamalamalama atu na ta’u atu e le Alii ia Iosefa ma Oliva e faapea “[sa] le pine ona oo mai o se galuega tele ma le ofoofogia” (fuaiupu 1) ma o i latou o e mananao e lagolago atu ua valaauina e le Atua e fesoasoani.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:5--9. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo se fautuaga na tuuina mai e le Alii ia Oliva Kaotui.

  • O le a le fautuaga ma folafolaga na tuuina mai e le Alii ia Oliva? (Afai e tatau ai, ta’u i ai le fautuaga na fai faafia e le Alii e tausi poloaiga.)

  • O a upu po o fasifuaitau o loo ta’u mai ai ua naunau le Alii e tali a tatou tatalo ma tuu mai ia i tatou le taitaiga?

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:10–13 i le faamatala atu e faapea, na ta’u atu e le Alii ia Oliva Kaotui, ua ia te ia le meaalofa o faaaliga.

Valaaulia tagata aoao e faitau le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:14–17, 22–24. Fai atu i ai e faailoa mai le aoaoga faavae ma mataupu faavae na aoao atu e le Alii ia Oliva e faatatau i faaaliga.

  • O a aoaoga faavae ma mataupu faavae e faatatau i le mauaina o faaaliga ua tulagaese mai ia te oe i nei fuaiupu?

A o faailoa mai e le vasega upumoni o loo aoao mai i nei fuaiupu, atonu e te manao e fai i se tagata aoao e lisi mai na mea i luga o le laupapa. Atonu e faailoa mai e tagata aoao ni upumoni se tele, e aofia ai mea nei: Po o le a le tele o lo tatou sailia o tali mai le Tama Faalelagi, o le a Ia faatonuina lava i tatou e ala mai i le Agaga. A o tatou fesili atu i le Alii, o le a Ia faamalamalamaina o tatou mafaufau. E fetalai mai e le Alii le filemu i o tatou mafaufau o se molimau o le upu moni.

Fai i tagata aoao e tomanatu i aafiaga ina ua latou maua faaaliga mai le Alii i se tasi o auala nei. Valaaulia ni nai tagata aoao e faasoa mai i le vasega o latou aafiaga. (Faamanatu i tagata aoao e aua nei faasoa maia ni mea e patino tele pe paia.)

Faasino i ai fasifuaitau “liliu ane lou mafaufau i le po na e tagi mai ai ia te au” i le fuaiupu e 22 ma “sa ou ta’u atu ia te oe mea e leai se tagata na te iloaina” i le fuaiupu e 24. Faamalamalama atu faapea ina ua maea ona tuuina mai lenei faaaliga, sa ta’u atu e Oliva i le Perofeta sona aafiaga a o nofo ai i le aiga o Iosefa i Palamaira, Niu Ioka. Sa faamatala atu e Oliva e faapea, ina ua mavae ona ia aoao e uiga i papatusi, sa ia “valaau atu i le Alii ia iloa pe moni nei mea, ma sa faaali atu e le Alii ia te ia e moni, ae sa ia natia uma lea tulaga, ma e lei ta’ua lava i se tagata, o lea ina ua mavae lenei faaaliga, sa ia iloa e moni le galuega, aua e leai se tagata ua iloaina le mea sa ta’ua mai i lenei faaaliga, ae na o le Atua lava ia” (Manuscript History of the Church, vol. A-1, p. 15, josephsmithpapers.org).

Fautuaina tagata aoao e faaauau pea ona sailia a latou lava molimau o le upumoni mai le Alii.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:25–37

Ua fautua mai le Alii ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui e faaliliu ma “aua le masalosalo, aua le fefefe”

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:25--31 i le faamalamalama atu i ai na tuuina atu e le Alii ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui ia ki e aumaia ai tusitusiga paia i le malamalama. Na ta’u atu e le Alii ia Oliva afai e manao ai, e mafai ona ia maua le meaalofa e faaliliu ai ma tutu atu ma Iosefa o se molimau lona lua o le Tusi a Mamona. Faamalamalama atu atonu na lagona e Iosefa ma Oliva le masalosalo i lea taimi pe o le a taliaina e isi le Tusi a Mamona. Ta’u i ai sa folafola atu e le Alii ia Iosefa ma Oliva o le a faamanuiaina i la’ua tusa lava pe teena e isi le galuega.

Valaaulia ni nai tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 6:32--37. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe na faapefea ona faamalosiauina Iosefa ma Oliva e le Alii. (E ono fesoasoani le ta’u i ai o le fasifuaitau “lalolagi ma seoli” [MF&F 6:34] e faasino i tagata ma Satani).

  • O a upu po o fasifuaitau i fuaiupu nei e anoa ia te oe ma mafai ona fesoasoani e te faatoilaloina ai le masalosalo ma le fefe?

Mataupu Faavae ma Feagaiga 8

Ua fesoasoani le Alii ia Oliva Kaotui ia malamalama i le agaga o faaaliga

Faamalamalama e lei leva ona maua e Iosefa le faaaliga o loo tusia i le vaega e 6, sa manao Oliva Kaotui e iloa pe o afea e mafai ai ona ia amata faaliliu. Sa maua e Iosefa Samita le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 8 e tali ai le talosaga a Oliva.

Valaaulia ni nai tagata aoao e faitau feauauai leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 8:1--5. Fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo mataupu faavae na manaomia e Oliva Kaotui ona malamalama i ai ina ia mafai ai ona faaliliu.

  • O le a se aoaoga faavae e mafai ona tatou aoao mai fuaiupu 2--3 e uiga i le ala e fesootai mai ai le Alii ia i tatou? (E tatau ona faailoa mai e tagata aoao se aoaoga faavae talitutusa i mea nei: E talanoa mai le Alii i o tatou mafaufau ma loto e ala i le mana o le Agaga Paia.)

  • O a ni auala e talanoa mai ai le Alii i o tatou mafaufau? O a ni auala e talanoa mai ai o Ia i o tatou loto?

Ina ia fesoasoani i tagata aoao ia malamalama atili i lenei aoaoga faavae, valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le faamalamalamaga lenei a Elder Richard G. Scott (1928–2015) o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

Ata
Elder Richard G. Scott

“O se lagona i le mafaufau e maoti lava. O upu manino e mafai ona faalogoina pe lagonaina ma tusia e pei lava sa faalau mai le faatonuga.

“O se fesootaiga i le loto o se uunaiga ua sili ona masani ai. E masani ona amata e le Alii i le tuuina mai o lagona. Soo se mea e i ai se faailoaga o lo latou taua ma usitaia ai, e faapea ona maua ai e se tagata le avanoa sili atu e maua ai ni faatonuga sili atu ona manino i le mafaufau. O se lagona i le loto, pe a mulimuli i ai, e faamalosia i se faatonuga e sili atu le maoti i le mafaufau” (“Helping Others to Be Spiritually Led” [lauga i Church Educational System religious educators, Aug. 11, 1998], 3–4).

  • E faavae i ou lava aafiaga i lenei aoaoga faavae, aisea e te manatu ai e filifili le Alii e fesootai mai ma i tatou e ala i o tatou mafaufau ma loto?

Otooto le Mataupu Faavae ma Feagaiga 8:6–12 i le faamalamalama atu na faamanuiaina e le Alii ia Oliva Kaotui i meaalofa o le a fesoasoani ia te ia e fesoasoani ai i le Perofeta i lana matafaioi i le toefuataiga o le talalelei.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 9

Ua faaali mai e le Alii mataupu faavae e faatatau i faaaliga

Faamalamalama na amata e Oliva Kaotui ona faaliliu, peitai sa lei manuia ma sa toe foi i le avea ma tusiupu a le Perofeta. Sa feisli Iosefa Samita i le Alii ma sa maua ai se faaaliga na faamalamalama mai ai le mafuaaga na le mafai ai ona faaliliu ia Oliva.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 9:1--6, 11 e ala i le faamalamalama atu i ai o le fefe po o le le lava o le faatuatua o Oliva na taofia ai o ia mai le faaliliuga. Na fautuaina e le Alii ia Oliva e onosai ma sa folafola atu ia te ia se avanoa e faaliliu ai “isi talafaamaumau” (fuaiupu 2) i le lumanai.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 9:7–10. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le mea na aoao mai e le Alii e uiga i le mauaina o faaaliga.

  • O le a sou manatu i le uiga o le fasifuaitau “suesue i ai i lou mafaufau” i le fuaiupu 8? (Ia mafaufau i faaiuga ma filifiliga, iloilo totoa isi mea e filifili ai. Ta’u i ai o lenei faatonuga mai le Alii ua faapupula mai ai o le faaliliuga o le Tusi a Mamona e lei faataunuuina e aunoa ma se taumafaiga mai le faaliliutusi ae na manaomia ai le tuu atu i ai o le mafaufau.)

  • O le a le aoaoga faavae o loo aoao mai i le fuaiupu e 8 e faatatau i mea ua faamoemoe mai e le Alii ia i tatou a o tatou saili atu i Lana taitaiga ma le taiala? (E ao i tagata aoao ona faailoa mai se aoaoga faavae e pei o lenei: A o tatou saili ia maua ma iloa faaaliga, ua manaomia e le Alii taumafaiga i la tatou vaega.)

  • O anafea na e lagonaina ai lena taumafaiga o lau vaega ua faateleina ai lou tomai e maua faaaliga mai le Alii?

Ta’u i ai o nei fuaiupu, e le gata ina aoao mai ai e le Alii ia Oliva le taua o lana lava taumafaiga i le mauaina o faaaliga ae o loo aoao atili ai foi o ia e faatatau i le ala e mafai ona fesootai mai ai le Alii ma i tatou.

  • O a fasifuaitau i nei fuaiupu ua fesoasoani tatou te malamalama ai i ni ala faaopoopo e fesootai mai ai le Alii ia i tatou e ala i le Agaga?

  • E faapefea ona fesoasoani faatonuga a le Alii ia Oliva i nei fuaiupu e faapupula ai le aoaoga faavae faapea e oo mai faaaliga i o tatou mafaufau ma loto?

Atonu e te manao e faamanino ia fasifuaitau “ia mu lou loto i totonu ia te oe” i le fuaiupu e 8 ma le “mafaufauga papa” i le fuaiupu e 9 e faasino i le lua o ni mau auala e mafai ona iloa le Agaga e ta’u mai ai pe sa’o se mea pe leai foi.

Ina ia fesoasoani i tagata aoao ia malamalama i auala e masani ona fesoasoani mai ai le Alii ina ia tatou lagona pe ua sao se mea pe leai, valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le saunoaga lenei a Elder Richard G. Scott:

Ata
Elder Richard G. Scott

“O lena [mafaufauga papa], ia te au, o se lagona e le to’a ma e le lelei. …

“…O le lagona o le toafilemu o le molimau masani faamautu lea ua ou iloaina. …

“… E mafai ona e lagonaina le toafilemu, mafanafana, ma le faamautinoa e faamautu ai e sa’o lau faaiuga. A le o lea … e mafai ona e lagonaina lena lagona le to’a, le mafaufauga papa, e ta’u mai ai e sese lau filifiliga” (Richard G. Scott, “Faaaogaina o le Meaalofa Faalelagi o le Tatalo,” Ensign po o le Liahona, Me 2007, 10).

Atonu e te manao e faailoa atu faapea tusa lava pe tatou te sailia ma le filiga le taitaiga a le Atua o nisi taimi e foliga mai e le oo mai se tali. Faamautinoa atu i tagata aoao afai tatou te ola agavaa, e mafai ona tatou faatuatua o le a tali mai le Atua ia i tatou i Lona lava taimi.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 9:12--14 i le faamalamalama atu faapea e lei faasalaina e le Alii ia Oliva Kaotui ona sa le manuia lana taumafaiga e faaliliu. Sa folafola atu e le Alii o le a manuia o ia ma Iosefa pe afai e faaauau ona la faamaoni i le galuega.

Faasino tagata aoao i fesili o i le laupapa ia na e tusia i le amataga o le vasega. Fai atu i ai e tusi ia latou lava api a latou tali i na fesili e fua i mea sa latou aoaoina i le aso. Valaaulia ni nai tagata aoao e faasoa mai a latou tali i le vasega. Fautuaina tagata aoao e mulimuli i soo se uunaiga latou te maua e uiga i mea e mafai ona latou faia ia lelei atili ai lo latou mauaina ma le iloaina o faaaliga.