Inisitituti
Lesona 3: Mataupu Faavae ma Feagaiga 3; 10


Lesona 3

Mataupu Faavae ma Feagaiga 3; 10

Faatomuaga ma le Faasologa o Taimi

I le taumafanafana o le 1828, na tuua ai e Matini Harisi ia Haramoni, Penisilevania, ma itulau e 116 o le Tusi a Mamona e faaali i tagata o lona aiga e nonofo i Palamaira, Niu Ioka. Ina ua le foi mai Matini i Haramoni i le taimi na atofaina, sa malaga loa Iosefa Samita i le fale o ona matua i Manaseta, Niu Ioka, lea na ia iloa ai ua leiloloa ia Matini ia itulau o le tusi. Sa le fiafia Iosefa ma sa toe foi i le aso na sosoo ai i lona aiga i Haramoni. Ina ua taunuu o ia ia Iulai 1828, sa ia mauaina le faaaliga ua faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3. I lenei faaaliga na aoai ai e le Alii ia Iosefa ma ta’u atu ia te ia ua aveesea lona avanoa mo le faaliliuina mo se vaitau, peitai na faamautinoa atu e le Alii ia te ia, e faapea, “Ua ou filifilia pea oe, ma ua toe valaaulia oe i le galuega”MF&F 3:10. E le gata i lea, sa faamalamalama atu e le Alii Lona faamoemoega mo le aumaia i luma o le Tusi a Mamona ma sa tautino atu e faapea o le a manumalo Lana galuega e ui lava i le amioleaga o tagata.

Ina ua mavae se “vaitau” o le salamo o Iosefa Samita (MF&F 3:14), na toe faafoi atu ia te ia ia paptusi, ia na aveesea e Moronae mai ia te ia i le taimi na leiloloa ai itulau o le tusi, ma sa toe tuuina atu ia te ia le meaalofa e faaliliu ai. Ina ua toe amata le faaliliuga, sa maua e Iosefa le faaaliga o i le Mataupu Faavae 10 (o se vaega o lenei faaaliga atonu na maua i le amataga o le taumafanafana o le 1828). I lea faaaliga, sa poloaiina ai e le Alii ia aua nei toe faaliliuina e Iosefa ia itulau o le tusi na leiloloa. Sa iloaina e le Perofeta e faapea na faia lava anamua ia sauniuniga e suitulaga ai itulau o le tusi na leiloloa ma faasao ai le savali o le Tusi a Mamona.

14 Iuni, 1828Na ave e Matini Harisi itulau tusitusia e 116 o le Tusi a Mamona mai Haramoni, Penisilevania, i Palamaira, Niu Ioka.

Iulai 1828Sa malaga Iosefa Samita i Manaseta, Niu Ioka, ma sa ia iloa ai ua leiloloa itulau o le tusi.

Iulai 1828Sa toe foi atu Iosefa Samita i Haramoni, Penisilevania, ma maua ai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3.

22 Setema, 1828O le aveesea ai o papatusi auro ma le Urima ma le Tumema ina ua solitulafono o ia e aofia ai le itulau o le tusi, sa toe mauaina e Iosefa Samita mai ia Moronae

5 Aperila, 1829Sa taunuu ia Oliva Kaotui i Haramoni e fesoasoani i le faaliliuga o le Tusi a Mamona.

Aperila 1829Na maua le Mataupu Faavae 10 (o se vaega atonu sa maua i le taumafanafana o le 1828).

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:1--20

Ua tautino mai e le Alii e faapea e le mafai ona taofia Lana galuega ma ua aoaia Iosefa Samita

Valaaulia tagata aoao e mafaufau i se taimi na taumafai ai se tagata e tauanau i latou e faia ni mea e ese mai poloaiga a le Atua.

  • Aisea e mafai ai ona faigata i nisi taimi ona teena uunaiga faaleagafesootai e faia se mea sese?

Faamalamalama atu a o faaliliuina le Tusi a Mamona, sa feagai Iosefa Samita ma uunaiga e faataatia ese le fautuaga a le Atua. Valaaulia tagata aoao e vaavaai mo upumoni a o latou suesueina le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3 ma le 10 ia e mafai ona fesoasoani latou te teena ai uunaiga mai isi e fai ni mea e ese mai fautuaga a le Atua.

Fai atu i tagata aoao e faamatala mai ni mea latou te iloa e uiga i le leiloloa o itulau e 116 o tusitusiga o le Tusi a Mamona. E pei ona manaomia, faaopoopo i ai faamatalaga nei i tali a tagata aoao:

Mai ia Aperila seia oo ia Iuni 1828, sa faaliliu ai e le Perofeta ia papatusi i lona aiga i Haramoni, Penisilevania, faatasi ai ma Matini Harisi, o se faifaatoaga faamanuiaina, e fai ma ana tusiupu. E 22 tausaga na matua ai Matini i lo Iosefa, sa ia saunia le fesoasoani tautupe mo Iosefa ma Ema ina ua siitia atu i la’ua i Haramoni (i le mea sa nonofo ai le aiga o Ema), ma sa fesoasoani i le Perofeta a o ia faaaliliu. Sa oo ina faateleina le popole o le toalua o Matini, o Lusi, e uiga i le naunauga o Matini ma lona aofia ai i tulaga tautupe i le galuega a Iosefa. Sa uunaia e ia ma isi ia Matini mo se faamaoniga o le i ai o papatusi. Ina ia faamalie o latou popolega, na talosagaina ai e Matini ia Iosefa e faataga o ia e ave atu itulau e 116 o tusitusiga ua maea e faaali atu e fai ma faamaoniga.

  • Mata aisea na faigata ai i le Perofeta lea talosaga?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le saunoaga lea a Iosefa Samita:

“Na ou fesili, ma o le tali na aumai e le tatau ona ia [aveina itulau o le tusi]. Ae peitai, na le faamalieina o ia i lena tali, ma sa naunau ai ina ia ou toe fesili foi. Na ou toe faia foi, ma o le tali lava e tasi pei o le taimi muamua. Ae peitai, na le mafai ona faamalieina o ia, ma sa tauanau pea ina ia ou toe fesili tasi lava” (i le (Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Iosefa Samita [2007], 66-67).

  • Aisea e te manatu ai na faaauau ai pea ona fesili atu Iosefa Samita i le Atua i lea lava fesili e tasi, e ui ua uma ona maua mai o se tali manino?

Valaaulia se isi tagata aoao e faitau faamatalaga faasolopito faaopoopo ia:

Ina ua uma le augani faafia o Matini, na toe fesili atu Iosefa i le Alii mo le taimi lona tolu, ma na tuuina mai e le Alii se faatagaga mo Matini e ave ai tusitusiga “i luga o ni aiaiga patino” (Aoaoga: Iosefa Samita, 67). Na faia se feagaiga e Matini o le a na o lona toalua lava ma isi tagata toaitiiti patino o le aiga o le a faaali atu i ai itulau o le tusitusiga. Na toe foi atu Matini i Niu Ioka ma itulau o le tusi ae ina ua mavae ni nai vaiaso e lei toe foi mai pe auina mai foi se upu e pei ona sa la malilie ai ma le Perofeta. Na iu ina malaga Iosefa i le fale o ona matua ma aami ia Matini ia iloa ai le mafuaaga ua le sau ai. Ina ua alu le taeao atoa faatoa taunuu, sa nofo ifo i lalo Matini e ‘aai faatasi ma le au Samita, sa vave ona faapau lana tui ma le naifi. Ina ua fesiligia pe o a mai o ia, sa ia tagi leotele, “Ua leiloa lo’u agaga” ma sa iu ina ia tautino atu ua leiloloa itulau e 116 o tusitusiga (tagai Lucy Mack Smith, “Lucy Mack Smith, History, 1845,” 130–31, josephsmithpapers.org).

  • Mata o a ni mafaufauga, lagona, ma ni atugaluga semanu e ia te oe pe ana e i ai i le tulaga o Iosefa i lea taimi?

Fesili i se tagata aoao e faitau leotele ia upu a Iosefa ina ua ia iloa ua leai ia itulau o le tusitusiga:

“Ua leiloa mea uma! “[U]a leiloa mea uma! [O] le a nei la’u mea a fai? Ua ou agasala; o a’u lea sa tofotofoina le toasa o le Atua; aua sa tatau ona faamalieina au i le tali muamua, lea sa ou mauaina mai le Alii---aua na ia ta’u mai ia te au e le saogalemu le faatagaina o le tusiga e aveese atu mai ia te au” (Joseph Smith, I le Lucy Mack Smith, “Lucy Mack Smith, History, 1845,” 131, josephsmithpapers.org).

Faamalamalama ona sa “lelava le Alii i le ole [soo atu o Iosefa] mo le avanoa e ave ai e Matini Harisi tusitusiga” (Manuscript History of the Church, vol. A-1, p. 10, josephsmithpapers.org), o lea na ave ai e Moronae papatusi ma le Urima ma le Tumema, ma aveesea ai le meaalofa o le faaliliu mai ia Iosefa. Peitai, sa folafola atu e Moronae e mafai e Iosefa ona toe mauaina pe afai e lotomaualalo o ia ma salamo. Ina ua toe foi Iosefa i Haramoni ma aioi atu i le Alii mo se faamagaloga, sa toe foi ane Moronae mo se taimi ma le Urima ma le Tumema, lea na maua ai e Iosefa le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3.

Valaaulia se tagata aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:1–3. Fai i le vasega e vaavaai mo le mea na finagalo le Alii ia malamalama ai Iosefa.

  • O le a le mea moni na aoao ai Iosefa Samita e le Alii a uiga i Lana galuega? (E tatau ona faailoa mai e tagata aoao se upumoni talitutusa ma lenei: E le mafai ona taofia le galuega a le Atua.

  • Na mafai faapefea e le iloaina o lenei upumoni ona fesoasoani ia Iosefa Samita i lea taimi faigata?

Valaaulia ni nai tagata aoao e feauauai i le faitauina leotele o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:4--11. Fai i le vasega e vaavaai mo le fautuaga ma le faasaoga na avatu e le Alii ia Iosefa Samita e faatatau i lana matafaioi i le leiloloa ai o itulau o le tusitusiga.

  • Na faapefea e Iosefa “ona alu pea i faatauanauga a tagata” ma “sili le fefe i tagata nai lo le Atua” (MF&F 3:6--7)?

  • O le a se mea e mafai ona tatou aoaoina mai nei mea na tutupu, e uiga i le mea e mafai ona tupu pe a slli lo tatou fefefe i tagata nai lo le Atua?”

  • E tusa ai ma le fuaiupu 8, o le a le mataupu faavae e mafai ona tatou faailoa atu e uiga i le mea o le a faia e le Alii mo i tatou pe afai tatou te faamaoni ia te Ia? (Afai tatou te faamaoni i le Alii, o le a Ia lagolagoina i tatou mai u fanafana mu uma a le fili ma faatasi ma i tatou i taimi o faalavelave.)

  • E mafai faapefea ona faatusa uunaiga mai isi e faia le mea sese i u fanafana mu a le fili?

Fesili i tagata aoao e mafaufau i se taimi na latou filifili ai e faamaoni i le Alii nai lo le faamatuu atu i uunaiga mai isi tagata. Valaaulia nisi o tagata aoao e faasoa mai ni auala na lagolagoina ai e le Alii i latou i o latou tofotofoga ona sa latou usiusitai.

Fautuaina tagata aoao ia fuafua nei e tumau faamaoni i le Alii ma aua nei faamatuu atu i uunaiga o siomia ai i latou.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:12--20 i le faamalamalama atu faapea na faamanatu e le Alii ia Iosefa ua aveesea mai ia te ia le avanoa o le faaliliuga mo se taimi ona sa ia le faatuatuaina le fautuaga a le Alii. Peitai, sa toe faamautinoa atu e le Alii ia te ia o le a agai pea i luma Lana galuega ma o le Tusi a Mamona, o le a auala atu ai le iloa e tagata o le Faaola.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 10: 1--29

Ua faaali mai e le Alii le fuafuaga a Satani e faaumatia Iosefa Samita ma le galuega a le Atua

Faamalamalama atu ina ua mavae le mauaina o le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3, sa faaauau pea ona faamaualalo Iosefa Samita ia te ia lava i luma o le Atua ma iu ai ina ia toe maua le meaalofa e faaliliu ai le Tusi a Mamona ia Setema 1828. E oo atu ia Aperila 1829 ua ia maua foi le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10, e ui atonu na ia mauaina ni vaega o lenei faaaliga i le taumafanafana talu ai. Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le faaulutala o le vaega mo le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10. Fai i le vasega e vaavaai mo mea na ta’u atu e le Alii i le Perofeta e faatatau i itulau e 116 o le tusitusiga na leiloloa.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10:1--7 ma fai atu i le vasega e vaavaai mo le fautuaga na tuuina atu e le Alii ia Iosefa a o ia amata ona toe faaliliu. Valaaulia ni nai tagata aoao e lipoti mai mea ua latou mauaina.

  • O le a se mataupu faavae e mafai ona tatou aoao mai i le fautuaga a le Alii ia Iosefa i le fuaiupu e 5? (E mafai e tagata aoao ona faaaoga ni upu eseese, ae fesoasoani ia latou faailoa mai le mataupu faavae lenei: Afai tatou te tatalo e le aunoa, e mafai ona tatou manumalo ia Satani ma i latou o loo lagolagoina lana galuega.

  • E mafai faapefea ona fesoasoani le tatalo ia i tatou ia manumalo ai ia Satani, ma sao ai mai ia i latou o e lagolagoina lana galuega?

Valaaulia ni nai tagata aoao e faasoa mai ni faataitaiga o auala na fesoasoani ai le tatalo ia i latou e tetee atu i faaosoosoga a Satani. (Faamanatu atu i tagata aoao e le tatau ona latou faasoa mai ni aafiaga e patino lava ma e le faalauaiteleina.)

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10:8--19 i le faamalamalama atu i ai na lapataia ia Iosefa e le Alii e uiga i le fuafuaga leaga a Satani e faataumaoia le galuega o le a oo mai pe a toe faaliliu e Iosefa ia itulau e 116 o le tusi ua leiloloa.

Ia faamatala atu, i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10:20–29, sa talanoa mai ai le Alii e uiga i faatosinaga a Satani i tagata o e ua mauaina itulau e 116 o tusitusiga, ma le auala e ausia ai e Satani ona faamoemoega amioleaga. Tusi ni koluma se lua i luga o le laupapa. Faaigoa le tasi koluma Faamoemoega o Satani ma le isi koluma Auala a Satani. Vaevae le vasega i ni vaega se lua. Fai atu i se vaega se tasi e faitau lemu le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10:20–29 ma vaavaai mo mea o loo aoao mai e nei fuaiupu e uiga i faamoemoega a Satani. Fai atu i le isi vaega e faitau na lava fuaiupu, ma vaavaai mo auala e faaaoga e Satani ina ia ausia ai ona faamoemoega. A maea ua lava se taimi, valaaulia tagata aoao e lipoti atu mea sa latou maua ma tusi a latou tali i koluma talafeagai o i le laupapa.

  • O a ni mea ua tatou aoaoina mai i nei fuaiupu e uiga i faamoemoega a Satani? (A o faasoa mai e tagata aoao ia mataupu faavae sa latou maua, faamamafa atu le mea moni lenei: E manao Satani e faaumatia o tatou agaga ma le galuega a le Atua. Mafaufau e tusi le upumoni lenei i luga o le laupapa. Atonu foi e te manao e fautua atu i tagata aoao e maka fasifuaitau o loo aoao mai ai lenei upumoni i fuiaiupu 22–23 ma le 27.)

  • E mafai faapefea e le nofouta i faamoemoega ma metotia a Satani ona fesoasoani ia i tatou e aloese ma sosola ese ai mai ana mailei?

Mataupu Faavae ma Feagaiga 10:30--70

Ua aoaoina e Iosefa Samita le fuafuaga a le Atua e taofia ia taumafaiga a Satani e faaumatia le galuega

Aotele le Mataupu Faavvae ma Feagaiga 10:30--45 i le faamalamalama atu i ai sa poloaiina Iosefa Samita e le Alii e aua nei toe faaliliuina le vaega o papatusi ia na faaliliu mai ai itulau e 116. Nai lo lena, sa poloaiina le Perofeta e le Alii e faaliliu le talafaamaumau o loo i luga o papatusi laiti a Nifae. Ona o Lona silafia o mea uma, na musuia ai e le Alii ia Mamona e faaaofia ai i lana talafaamaumau ia papatusi laiti a Nifae, ia e aofia ai pe tusa o le vaitau lava lea e tasi o itulau na leiloloa. Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele ia fuaiupu 44--45 ma fai i le vasega e matau mea na fai atu ai le Alii e uiga i faamaumauga na leiloloa e faatusatusa i le faamaumauga o loo i ai i papatusi laiti a Nifae.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 10:46--70 i le faamalamalama atu i ai faapea na faatonuina foi Iosefa Samita e le Alii e uiga i le matafaioi a le Tusi a Mamona i le faavaeina o Lana aoaoga faavae.

Faaiu i le faasoa atu o lau molimau e uiga i aoaoga faavae ma mataupu faavae o i ai i nei faaaliga.