Inisitituti
Lesona 25: Mataupu Faavae ma Feagaiga 66--70


Lesona 25

Mataupu Faavae ma Feagaiga 66--70

Faatomuaga ma le Faasologa o Taimi

I le aso- 29 Oketopa, 1831, na alu ai Viliamu E. McLellin, o se tagata faatoa liliu mai i le Ekalesia, i le Alii ma ni fesili se lima ma sa tatalo ia maua ni tali e ala mai i le Perofeta o Iosefa Samita. Ona talosaga lea o Viliamu i le Perofeta e fesili atu i le Alii mo ia. O Iosefa, o le na te lei iloaina se mea e uiga i le tatalo a Viliamu po o ni fesili se lima, na ia fesili atu i le Alii ma sa maua mai ai le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 66. O lenei faaaliga o loo auiliili mai ai faamanuiaga folafolaina ma le fautuaga patino e faatatau i le tulaga faaleagaga o Viliamu ma lona valaauga e talai atu le talalelei.

Ia Novema 1831, na faapotopoto ai le au perisitua o le Ekalesia mo se faasologa o konafesi i Hairama, Ohaio, e talanoaina ai le faasalalauina o faaaliga na maua mai e le Perofeta o Iosefa Samita mai le Alii e oo mai i lena taimi. I le konafesi, na tuu atu ai e le Alii le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 1, lea na Ia atofaina o Lana faatomuaga i le tusi o faaaliga o le a lolomi ma faasalaluina. Na tuu atu ai foi e le Alii le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 67, lea na Ia tulei atu ai ia te i latou o e sa fesiligia le gagana o faaaliga na maua e le Perofeta.

I le taimi o le konafesi, e toafa toeaina sa talosagaina Iosefa Samita e fesili atu i le Alii e uiga i Lona finagalo mo i latou. I le tali mai, na maua mai ai e le Perofeta le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68. O le faaaliga o loo aofia ai fautuaga ia i latou ua valaauina e talai atu le talalelei, o le malamalama faaopoopo e uiga i mea o i tusitusiga paia, o faatonuga e uiga i le valaauga o epikopo, ma se poloaiga mo matua e aoao a latou fanau i mataupu faavae ma sauniga o le talalelei.

I le taimi o nei konafesi, sa tofia ai Oliva Kaotui e ave pepa tusitusia o faaaliga ua tuufaatasia a Iosefa Samita mai Ohaio i Misuri mo le lolomiina. I le aso -11 Novema, 1831, na faalau mai ai e Iosefa Samita le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga -69, ua faatonuina ai Ioane Uitimera e o ma Oliva i Misuri ma faaauau ai le aoina mai o anomea faasolopito a o avea o ia ma tusitalafaasolopito ma tusitalafaamaumau a le Ekalesia. O le aso na sosoo ai i se konafesi i Hairama, Ohaio, na maua ai e le Perofeta le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 70. I lena faaaliga, na tofia ai e le Alii ni alii se toaono e vaavaaia le lolomiina o faaaliga.

29 Oketopa 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga -66 .

1--2 Novema, 1831Na talanoaina ai e toeaina i se konafesi a le Ekalesia sa faia i Hairama, Ohaio, le lolomiina o faaaliga a le Alii ia Iosefa Samita (le Tusi o Poloaiga). I le taimi o le konafesi, sa maua mai ai e le Perofeta le Mataupu Faavae ma Feagaiga 67--68.

11 Novema, 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 69 .

12 Novema, 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga -70 .

20 Novema, 1831Na tuua ai e Oliva Kaotui ma Ioane Uitimera ia Ohaio mo Misuri faatasi ma faaaliga e lolomiina i le Tusi o Poloaiga.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 66

Ua fautuaina e le Alii ia Viliamu E. McLellin ma poloaiina o ia e talai atu le talalelei ma ia lafoai le amioletonu.

Fai i tagata o le vasega e mafaufau i se taimi na latou mananao ai e faaleleia atili pe alualu i luma faaleagaga.

  • E faapefea ona e iloa pe o e agaigai i luma faaleagaga?

  • E faapefea ona e iloa le mea e taulai i ai ina ia e tuputupu ae ai faaleagaga?

Valaaulia le vasega e vaavaai mo upumoni a o latou suesueina le Mataupu Faavae ma Feagaiga-- 66 ia e mafai ona taiala i latou ia latou taumafaiga e agaigai i luma faaleagaga.

Ina ia fesoasoani i tagata o le vasega ia malamalama i le talaaga faasolopito o le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 66, faamalamalama atu e faapea o le na tuuina mai ai le faaaliga o i le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 66 o Viliamu E. McLellin, o le sa papatiso ia Aokuso 1831. E le i leva ona uma lona papatisoga, ae faauuina o ia o se toeaina, ma sa la o atu ma Ailama Samita mo ni nai vaiaso o se faifeautalai. Ia Oketopa, na malaga ai o ia i Ohaio mo se konafesi a le Ekalesia ma sa la feiloai ai le Perofeta o Iosefa Samita. I le aso -29 o Oketopa, sa tatalo faalilolilo ai Viliamu, ma ole atu i le Alii e faaali mai tali i ni fesili faapitoa se lima e ala mai ia Iosefa Samita. (E lei maua ni faamaumauga na tusia ai pe o a na fesili.) E aunoa ma le ta’uina atu i le Perofeta e uiga i lana tatalo po o ana fesili, sa talosagaina e Viliamu se faaaliga. A o faalau mai e le Perofeta le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 66, na maua e Viliamu na tali moni mai lava e le Alii ana fesili taitasi. O se vaega o le faaaliga, na tuu atu ai e le Alii ia Viliamu ni faatonuga patino ma lapataiga sa fesoasoani ia te ia e iloa ai lona tulaga i luma o le Alii ma mea sa tatau ona ia faia e agaigai ai i luma faaleagaga.

Fai i se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga -66:1–2 Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le fetalaiga a le Alii e uiga i le agaigai i luma faaleagaga o Viliamu McLellin.

  • O le a le fetalaiga a le Alii e uiga i le agaigai i luma faaleagaga o Viliamu?

Valaaulia tagata aoao e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma Feagaiga 66:3 ma vaavaai mo mea na ta’u atu e le Alii ia Viliamu e tatau lava ona ia faia. Fai atu i tamaiti aoga e lipoti mai mea latou te maua.

  • O le a se mea e mafai ona tatou aoaoina mai nei fuaiupu, e uiga i le auala o loo fesoasoani ai le Alii ia te i tatou e tuputupu ae faaleagaga? (A uma ona tali mai le vasega, tusi le mea lea i luga o le laupapa: E mafai e le Alii ona faaali mai ia i tatou mea e tatau ona tatou salamo ai.)

  • O a nisi o auala e ono faaali mai ai e le Alii ia i tatou mea e tatau ona tatou salamo ai?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le saunoaga lenei mai ia Peresitene Henry B. Eyring o le Au Peresitene Sili. Fai i le vasega e faalogologo mo se auala se tasi e mafai ona tatou valaaulia ai le Alii e faaali mai ia i tatou mea e tatau ona tatou salamo ai.

Ata
Peresitene Henry B. Eyring

“O se tasi o fesili e tatau ona tatou ole atu ai i lo tatou Tama Faalelagi i na tatalo faalilo o le: ‘O le a se mea ua ou faia i lenei aso, pe le’i faia, ua faatiga ai i Lau Afio? Afai e mafai ona ou iloa, o le a ou salamo mai ai ma lo‘u loto atoa e aunoa ma le faatuai.’ O lena tatalo faamaualalo o le a taliina mai” (Henry B. Eyring, “Aua Le Faatuai,” Ensign, Nov. 1999, 34).

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 66:4--9 e ala i le faamalamalama atu na ta’u atu e le Alii ia Viliamu McLellina e tatau ona la o ma Samuelu H. Samita i se misiona i laueleele i sasae ma folafola atu le talalelei. Na ta’u atu foi e le Alii ia te ia e lei valaauina o ia e alu i le laueleele o Siona ae afai e mafai, e tatau ona ia auina atu tupe e fesoasoani ai ia te i latou o e o loo faatuina Siona.

Valaaulia se tagata e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 66:10 Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le fautuaga ma folafolaga a le Alii ia Viliamu. Atonu e te manaomia ona faamatala atu o le upu faalavelavea o lona uiga o le faamamafaina, mamafatu.

  • O le a le tofotofoga na fai mai le Alii o loo tauivi ma Viliamu?

  • O le a le aoaoga faavae o loo aoao mai ai lenei fuaiupu e uiga i le silafia o le Alii? (E ui atonu latou te faaaogaina ni upu eseese, ae e tatau i tagata o le vasega ona faailoa mai le aoaoga faavae lenei: Ua silafia e le Alii o tatou vaivaiga ma faaosoosoga patino.)

  • Aisea e te manatu e taua ai le malamalama e silafia e le Alii o tatou vaivaiga ma faaosoosoga patino?

  • E faapefea ona fesootai lenei upumoni i le aoaoga faavae sa tatou faailoa mai i le fuaiupu 3?

Faailoa atu e le gata ina silafia o tatou vaivaiga ma faaosoosoga, ae e silafia foi e le Alii o tatou malosiaga ma gafatia. Talu ai Na te silafia i tatou taitoatasi, e mafai ona Ia taialaina i tatou ia tuputupu ae faaleagaga ma lapataia foi i tatou mai mea matautia e ono faalavelaveina ai lo tatou tuputupu ae faaleagaga. Afai o le a tatou liliu atu ia te Ia, e silafia e le Alii le ala e fesoasoani ai ia te i tatou pe a faaosoosoina i tatou ma o le a afio mai e fesoasoani ia i tatou (tagai MF&F 62:1).

Valaaulia tagata o le vasega e saili ma le agaga taalo ia iloa le mea e tatau ona latou salamo ai ma mea e finagalo le Tama Faalelagi latou te faia ina ia latalata atili atu ai ia te Ia. Molimau atu i faamanuiaga o le a oo mai i o latou olaga pe afai latou te mulimuli i le fautuaga a le Alii ma salamo ia latou agasala.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 66:11--13 e ala i le faamalamalama atu na folafola atu e le Alii ia Viliamu afai na te mulimuli i le fautuaga o i le faaaliga ma faalautele lona tofi, o le a ia maua le ola e faavavau.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 67

Ua talanoa atu le Alii ia i latou o e sa fesiligia le gagana o faaaliga na tuuina atu ia Iosefa Samita.

Valaaulia se tagata e faitau leotele le faaulutala o le vaega mo le Mataupu Faavae ma Feagaiga 67 Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le matalalaga faasolopito o le faaaliga lenei.

  • O le a le mea na molimau atu ai le toatele o toeaina i le taimi o le konafesi?

Faamalamalama atu e ui ina toatele toeaina na mauaina se faamautuuga faaleagaga o le moni o faaaliga i le taimi o le konafesi, ae sa i ai foi nisi e lei mauaina.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 67:1–4 Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le fetalaiga a le Alii i toeaina i lenei konafesi.

  • E tusa ai ma le fuaiupu 1, aisea na lei maua ai e nisi o toeaina se molimau faaleagaga o le moni o le faaaliga?

Ta’u atu i ai o le fasifuaitau i le faaulutala o le vaega “e i ai ni talanoaga le lelei na faia e faatatau i le gagana na faaaoga i faaaliga,” ma faamalamalama atu o le taimi o le konafesi, sa i ai ni toeaina na fesiligia le le atoatoa o le gagana i faaaliga. Valaaulia se tagata e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 67:5--9 ma fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo mea na fetalai atu ai le Alii ia i latou o e sa fesiligia le gagana o faaaliga.

  • O le a le fetalaiga a le Alii e uiga ia Iosefa Samita i le fuaiupu e 5?

Molimau atu e ui ina sa lei atoatoa le gagana a Iosefa Samita, ae sa faaalia ele Alii le upumoni i le Perofeta ma faatagaina o ia e ta’u atu i lona lava tomai ma sa musuia taumafaiga silisili.

  • O le a le lu’i na tuuina mai e le Alii ia i latou o e na manatu e mafai ona sili atu lo latou faamatalaina [faaaliga] nai lo o le gagana o faaaliga?

Faamalamalama atu o Viliamu McLellin, sa avea muamua ma faiaoga, na taliaina le lu’i. Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le tala lenei:

Sa ofo atu Viliamu McLellin e taumafai e tusia se faaaliga e pei o lea na tuuina atu talu ai e le Alii i le Perofeta o Iosefa Samita, ae sa lei faamanuiaina. Na matauina e Iosefa Samita e faapea o i latou o e sa molimauina lenei taumafaiga e lei faamanuiaina e fatu se faaaliga “sa faafouina lo latou faatuatua i le atoaga o le talalelei ma i le moni o poloaiga ma faaaliga na tuuina mai e le Alii i le ekalesia e ala i le avea ai o au ma tufugaaao; ma sa faaalia e toeaina se naunautaiga e molimau atu i le moni i le lalolagi uma” (Joseph Smith, in Manuscript History of the Church, vol. A-1, p. 162, josephsmithpapers.org).

  • O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai le aafiaga ma afioga ale Alii i fuaiupu 5--9 e faatatau i mea ua faaalia mai e le Alii e ala mai i Ana perofeta? (E ui atonu e faaaoga e tagata o le vasega nisi upu, ae e tatau ona latou faailoa mai le upumoni lenei: Ua faaalia mai e le Atua le upumoni e ala mai i Ana perofeta e ui i o latou vaivaiga po o ni le atoatoa.)

Atonu e te manao e valaaulia ni nai tagata aoao e faasoa mai a latou molimau e uiga i lenei aoaoga faavae. Molimau atu i le moni o faaaliga e tuuina mai e le Alii i le Ekalesia e ala mai i Ana perofeta soifua.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 67:10--14 e ala i le ta’u atu i le vasega na folafola atu e le Alii i toeaina afai latou te tafi ese mai ia i latou lava le fua ma atuatuvalega ma faamaualalo, o le a latou vaai i le Faaola. Sa faamalamalama atu e le Alii e le mafai ona latou gafatia Ona luma i le taimi nei, ae na Ia fautuaina i latou ia faaauau pea i le onosai seia oo ina faaatoatoaina i latou.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 68

Ua faamalamalama mai e le Alii le uiga o le mau, fautuaina i latou ua tofia e talai atu le talalelei, faaalia mai upumoni e uiga i le valaauga o se epikopo, ma tuuina mai faatonuga i le Au Paia i Siona.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le faaulutala o le vaega mo le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68 Fai i le vasega e vaavaai mo le mea na mafua ai lenei faaaliga.

Valaaulia se tagata e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68:1 Fai i le vasega e vaavaai mo le poloaiga na tuuina atu e le Alii ia Osona Hyde.

  • E faapefea ona folafola atu e Osona le talalelei? (E ala i le Agaga o le Atua soifua.)

Faamalamalama atu o le fuaiupu 2, na fetalai mai le Alii o le poloaiga na Ia tuu atu ia Osona Hyde o se faataitaiga mo isi e valauina e talai atu le talalelei. Fai atu i se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68:3–5 Valaaulia le vasega e vaavaai mo le mafuaaga e taua ai mo i latou ua valaauina e talai atu le talalelei ona faia i le Agaga.

  • O le a le upumoni e mafai ona tatou aoao mai le fuaiupu 4 e uiga i le mea e tupu pe a tautala atu auauna a le Alii pe a uunaia ai e le Agaga Paia? (A uma ona tali mai tagata o le vasega, tusi le upumoni lea i luga o le laupapa: A uunaia auauna a le Alii e le Agaga Paia, o a latou upu o le afioga ia a le Alii ma e mafai ona taitai atu ai tagata i le faaolataga.)

Faamalamalama atu o i latou o e ua faauuina e folafola atu le talalelei e mafai, pe a uunaia ai e le Agaga, ona avatua le afioga a le Alii i e latou te aoaoina ma fesoasoani ia i latou ia maua ai se molimau o le upumoni. E le gata i lea, o upu a perofeta, tagatavaai, ma talifaaaliga e pei ona tuuina mai e le Agaga Paia ua faitaulia o tusitusiga paia (tagai D. Todd Christofferson, “The Blessing of Scripture,” Ensign po ole Liahona, May 2010, 35). Na ta’ua e Peresitene J Reuben Clark Jr. (1871--1961) o le Au Peresitene Sili e faapea o perofeta, tagatavaai, ma talifaaaliga “ua i ai le aia tatau, le mana, ma le pule e tautino atu ai le mafaufau ma le finagalo o le Atua i ona tagata, ua mafai ona latou maua le mana uma ma le pule o le Peresitene o le Ekalesia … , aua o ia o le Perofeta, Tagatavaai, ma le Talifaaaliga mo le Ekalesia atoa” (“When Are Church Leaders’ Words Entitled to Claim of Scripture? “ Church News, 31 Iulai, 1954, 9-10).

  • Na fesoasoani faapefea upu a auauna a le Alii e taitai atu ai oe i le faaolataga?

Faamalamalama atu o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68:6--35, na valaau atu ai le Alii i toeaina faamaoni e talai atu le talalelei ma papatiso i latou e talitonu. Sa Ia faaali mai foi ia faatonuga mo le valaauina o epikopo ma mo i latou o e nonofo i Siona.

Fai atu i se tagata e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68:25–27 Valaaulia le vasega e vaavaai mo faatonuga na tuu mai e le Alii i matua i Siona.

  • O le a le mea na poloai mai ai le Alii i matua i le fuaiupu 25? (Na poloai mai le Alii i matua e aoao a latou fanau ia malamalama i le aoaoga faavae o le salamo, faatuatua ia Keriso, papatisoga, ma le meaalofa o le Agaga Paia.)

  • O le a le fetalaiga a le Alii i le mea o le a tupu i matua e lei aoaoina a latou fanau i nei mataupu faavae ma sauniga?

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 68:28--35 e ala i le faamalamalama atu e le gata i le fautuaga mo matua e “aoao a latou fanau e tatalo, ma savavali tonu i luma o le Alii” (MF&F 68:28), ae sa faatonuina foi le Au Paia ia tausia le aso Sapati ia paia, manatua a latou galuega, ma aloese mai le paie. Sa talanoa atu foi le Alii i lona le fiafia i le amioleaga ma le faaloloto o nisi o i latou o nonofo i Siona.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 69--70

Ua poloaiina e le Alii ia Ioane Uitimera e faaauau pea ona tiute o se tusitalafaasolopito o le Ekalesia ma tofia tausimea e toaono o Ana faaaliga.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 69 e ala i le faamalamalama atu na poloaiina e le Alii ia Ioane Uitimera e o ma Oliva Kaotui a o ia aveina atu ia faaaliga i Misuri mo le lolomiina. Na ta’u atu e le Alii ia Ioane Uitimera o ona tiute o se tusitalafaasolopito o le Ekalesia e “mo le lelei o le ekalesia, ma mo tupulaga fai a’e” (MF&F 69:8).

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 70 e ala i le faamalamalama atu na tofia e le Alii ni alii se toaono, e aofia ai ma le Perofeta o Iosefa Samita, e avea ma tausimea o faaaliga faatasi ai ma le tiutetauave mo le lolomiina ma faasalalau atu i le lalolagi.

Faaiu i le valaaulia o ni nai tagata o le vasega e faasoa mai se mataupu faavae po o se aoaoga faavae na aoao mai i nei faaaliga e ‘anoa pe taua ia i latou ona faamalamalama mai lea pe aisea e taua ai ia i latou. Ia fautuaina le vasega e faaaoga nei upumoni e ala i le galulue ai i soo se uunaiga latou te mauaina.