Inisitituti
Lesona 18: Mataupu Faavae ma Feagaiga 46--49


Lesona 18

Mataupu Faavae ma Feagaiga 46--49

Faatomuaga ma le Faasologa o Taimi

I le taumalulu o le 1831, na i ai le popolega o tagata o le Ekalesia i Katelani, Ohaio, ina ua latou vaaia ni nai tagata fou faatoa liliu mai ua ese a latou aga ao fai mai ua latou i ai i le tosinaga a le Agaga. Sa fesili le Perofeta o Iosefa Samita i le Alii e uiga i lea amioga faapea foi i faiga a le Au Paia i Katelani ua latou le faitaulia tagata le lolotu mai sauniga faamanatuga ma isi sauniga faale-Ekalesia. I le tali mai, i le aso 8 Mati, 1831, na tuuina mai e le Alii le faaaliga ua tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46. I lea faaaliga, sa faamalamalama mai ai e le Alii le auala e faafoe ai sauniga faale-Ekalesia, ma le auala e aloese ai mai le faaseseina e ala i le sailia o meaalofa a le Agaga.

A o lei oo ia Mati 1831, sa avea Oliva Kaotui ma tusiupu ia Iosefa Samita ma tusitalafaamaumau mo le Ekalesia. Peitai, ina ua tofia o ia i se misiona, sa le toe mafai ona ia faatinoina nei tiute. I le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 47, na tofia ai e le Alii ia Ioane Uitimera e suitulaga ia Oliva ma tausia le talafaasolopito o le Ekalesia.

I le taimi lea, sa mananao ai foi le Au Paia i Ohaio e fia iloa pe mafai faapefea ona fesoasoani i tagata o le Ekalesia sa malaga mai i Niu Ioka. I le faaaliga ua tusia nei i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 48, na ta’u atu ai e le Alii i le Au Paia le ala e fesoasoani ai i nei tagata o le Ekalesia ua taunuu mai.

Sa manao Limani Copley, o se tagata liliu mai i le Ekalesia, ina ia talai atu e faifeautalai le talalelei i tagata o le aulotu sa auai muamua ai, o le au Sieka. Ae peitai, sa faaauau pea ona ia taofimau i nisi o talitonuga sese o le au Sieka. O le popole i le faamalumalu ifo pea o talitonuga a Limani, sa fesili ai Iosefa Samita i le Alii i le aso 7 o Me, 1831, ma maua ai le faaaliga lea ua tusia nei i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 49. I le faaaliga lea, sa faamanino mai ai e le Alii Lana aoaoga faavae moni ma sa ia faamutaina ai isi talitonuga sese o le au Sieka.

Tautotogo 1931Sa feagai le au liliu fou mai i Katelani, Ohaio, ma faaaliga faaleagaga sese.

8 Mati, 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga --45 .

8 Mati, 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 47 .

10 Mati, 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 48 .

Mati 1831Na tofia ai Ioane Uitimera e avea ma tusitalafaasolopito ma tusitalafaamaumau o le Ekalesia.

I le faaiuiuga o Mati po o le amataga o Aperila 1831Na toe taliu ai Pale P. Palate i Katelani mai se misiona i le Teritori o Initiana ma Misuri.

7 Me, 1831Na maua mai ai leMataupu Faavae ma Feagaiga 49 .

Me 1831Na tuua ai e Sini Rikitone, Pale P. Palate, ma Lemani Copley ia Katelani e asiasi atu i se nuu o le au Sieka.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:1-33

Ua faatonuina e le Alii le Au Paia e faatatau i sauniga a le Ekalesia ma meaalofa o le Agaga.

Faamanatu i tagata o le vasega ua fetolofi atu i totonu o le Ekalesia i Katelani ia ituaiga o sese faaleagaga. Faamalamalama atu e faapea o le taumalulu o le 1831, na faapopoleina ai tagata o le Ekalesia i Katelani ina ua latou vaaia nisi o tagata faatoa liliu mai ua faaalia ni amioga uiga ese. Na tusia e Ioane Corill o se tagata o le Ekalesia: “Sa latou faia e i latou lava ni amioga uiga ese, o nisi taimi sa latou faata’ita’ia mea faatogafiti a Initia, o nisi taimi latou te taufetuli ai i fafo i malae, e o i luga o laau ma latou folafola mai ai iina e faapei o loo siomia i latou e se potopotoga,---o lea taimi uma e matua lofituina i vaaiga e peiseai latou te le o iloa tagata uma o loo fepasia’i ia i latou” (sii mai i le Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [Church Educational System manual, 2003], 92). Ta’u i ai e ui ina e le o se mea masani i le Ekalesia i ona po nei ni faaaliga faaleagaga pepelo e pei o ia, o i latou o e e le malamalama pe e le masani i faaaliga moni a le Agaga Paia e mafai ona faavaivaia i mea taufaasese.

  • O a ni tulaga i aso nei e mafai ai ona faavaivaia se tasi i mea taufaasese ona o se malamalama sese po o se le malamalama i galuega a le Agaga Paia?

A o suesueina e le au aooga le vaega 46 i le aso, valaaulia i latou e vaavaai mo upumoni o le a fesoasoani ia i latou e malamalama atili ai i galuega a le Agaga Paia ma le ala e mafai ai ona faaseseina i latou.

Ta’u atu i le vasega sa fesili le Perofeta o Iosefa Samita i le Alii mo se faamaninoga o le faamoemoe ma le natura o meaalofa a le Agaga. E le gata i lea, ona o se faiga ua tulai mai i Katelani o le faatagaina na o tagata o le Ekalesia e auai i sauniga faitele a le Ekalesia, o lea sa saili atu ai le Perofeta i le taitaiga a le Alii pe faapefea ona faatautaia ma taitai nei sauniga.

Fai i se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:1–6 Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na aoao mai e le Alii i le Au Paia e uiga i le Agaga ma sauniga faale-Ekalesia.

  • O le a se fetalaiga a le Alii i fuaiupu 3--6 pe o ai e tatau ona faataga e auai i sauniga faitele a le Ekalesia?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 2, e faapefea ona taitai ia sauniga a le Ekalesia?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:7–8 Ia fautuaina le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo le taitaiga a le Alii na tuu atu i le Au Paia e fesoasoani ai latou te valaaulia le taitaiga a le Agaga.

  • E tusa ai ma le fuaiupu 7, o le a le fautuaga na tuu atu e le Alii e fesoasoani ai i le Au Paia ia taialaina e le Agaga?

  • O le a le lapataiga na tuuina mai e le Alii i le fuaiupu e 7?

  • O le a le mea na ta’u atu e le Alii i le Au Paia e fai e aloese ai mai le faaseseina?

Faamalamalama atu o le fasifuaitau o le “ia outou saili ma le faamaoni meaalofa silisili ona lelei” i le fuaiupu 8 e faasino i meaalofa o le Agaga. O meaalofa o le Agaga o “faamanuiaga po o tomai e tuuina mai e le mana o le Agaga Paia” (True to the Faith: A Gospel Reference [2004], 165).

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:9--12, 26 Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe aisea ua aumai ai e le Atua ia i tatou o meaalofa faaleagaga.

  • O le a le aoaoga faavae e mafai ona tatou faailoa mai i le fuaiupu 9 pe aisea ua aumai ai e le Atua ia meaalofa faaleagaga? (E mafai e le au aoao ona faaaogaina upu eseese, ae ia mautinoa latou te faailoa maia le aoaoga faavae lea: Ua aumaia e le Atua ia meaalofa faaleagaga mo le manuia o i latou o e alolofa ia te Ia ma tausia Ana poloaiga. Tusi lenei aoaoga faavae i le laupapa.)

  • E tusa ai ma fuaiupu 11--12, e toafia i tatou ua maua meaalofa faaleagaga?

  • E faapefea ona manuia i tatou i meaalofa faaleagaga?

Fai atu i tagata o le vasega e faitau filemu le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:13–25 ma vaavaai mo ni meaalofa a le Agaga.

A uma ua lava se taimi, valaaulia tagata o le vasega e filifili se tasi o meaalofa a le Agaga o loo ta’ua i le vaega lenei ma mafaufau pe mafai faapefea ona manuia fanau a le Atua i lena meaalofa. Valaaulia ni nai tagata aoao e faasoa mai i le vasega o latou mafaufauga.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:27--29 Fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai o le a iloa faapefea e le Au Paia pe o a meaalofa e mai le Atua ma pe o fea foi meaalofa e le mai le Atua.

  • Na faapefea ona fesoasoan aoaga a le Alii i nei fuaiupu i le Au Paia i Katelani, o e sa molimauina nisi o amioga uiga ese a tagata faatoa liliu mai?

Faamalamalama atu o meaalofa faaleagaga o loo lisi atu i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46 e le o se lisi atoa o meaalofa faaleagaga o loo avanoa mo fanau a le Atua.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 46:30--33 Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le fautuaga na tuuina mai e le Alii e faatatau i meaalofa faaleagaga. Valaaulia tamaiti aoga e faamalamalama puupuu mai mea ua latou maua.

Ia fautuaina le vasega e faafetai i le Tama Faalelagi mo meaalofa faaleagaga ua latou mauaina ma ia saili ma le faamaoni aiai mo na meaalofa a le Agaga ma o le a faamanuiaina ai o latou olaga ma olaga o isi.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 47-48

Ua tofia e le Alii ia Ioane Uitimera e fai ma tusitalafaasolopito o le Ekalesia ma ta’u atu i le Au Paia le ala e fesoasoani ai i tagata fou faatoa liliu mai e taunuu atu i Katelani.

Aotele mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 47 e ala i le faamalamalama atu faapea na tofia e le Alii ia ioane Uitimera e sui ia Oliva Kaotui e fai ma tusitalafaasolopito o le Ekalesia ma avea ma tusiupu a le Perofeta.

Faamalamalama atu o le 1831, e toatele ia tagata fou na liliu mai na masii i Katelani ona ole usiusitai i le poloaiga a le Alii e faapotopoto i Ohaio (tagai MF&F 37:1--3). Sa faaalia e le Alii i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 48 le faiga e tatau ona mulimuli ai le Ekalesia i le mauaina mai o fanua e nonofo ai nei tagata fou faatoa liliu mai. Na Ia aoao mai foi le Au Paia i le ala e fesoasoani ai ia te i latou i le taimi lava latou te taunuu ai.

Mataupu Faavae ma Fegaiga 49:1–28

Ua valaauina e le Alii ia Sini Rikitone, Pale P. Palate, ma Limani Copley e talai atu i le au Sieka i matu o Ohaio.

Fai i tagata ole vasega e mafaufau i se tasi latou te iloa e ese sona ituaiga o olaga po o se talaaga faalelotu a o lei auai mai i le Ekalesia.

  • O a ni luitau atonu e fetaiai ma se tagata e avea ma tagata o le Ekalesia pe a sau mai se talaaga e ese ia tu ma agaifanua ma talitonuga?

  • E mafai faapefea e tu ma agaifanua ma talitonuga tuai ona faigata i se tasi ona talia ma ola i mataupu faavae o le talalelei?

Faamalamalama atu o le amataga o le 1831, sa i ai se tagata e igoa ia Limani Copley sa papatiso i le Ekalesia, ae sa talitonu pea lava o ia i nisi o aoaoga sese a lana vaega faalelotu muamua, o le au Sieka. Tusi le siata lea i luga o le laupapa, tusi na o igoa o toluma ae faaavanoa uma. Valaaulia se tagata o le vasega e faitau leotele le faaulutala o le vaega mo le Mataupu Faavae ma Feagaiga 49, ma fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo mea sa talitonu i ai le au Sieka. Fai atu i tamaiti o le vasega e lipoti mai mea na latou maua, ma tusi a latou tali i le koluma ua faaigoa i le “Talitonuga o le au Sieka.”

Talitonuga o le au Sieka

O Le Aoaoga Faavae Moni a le Alii

Ua uma ona tupu le Afio Mai Faalua o Keriso.

MF&F 49:5--7

Sa faaali mai Iesu Keriso o se fafne e igoa ia Ann Lee.

MF&F 49:22

O le papatisoga i le vai e le o se mea e alagatatau.

MF&F 49:11-14

E ao ina teenaina faaipoipoga.

MF&F 49:15

E ao ina ola tagata ia noa ma ni toalua.

MF&F 49:16--17

O le aai i aano o manufasi sa faasa e nisi.

MF&F 49:18-21

Faamalamalama atu sa popole Iosefa Samita i le talitonuga sa i ai pea o Limani Copley i aoaoga a le au Sieka, o lea sa ia fesili ai i le Alii. O le taunuuga, sa ia maua le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga- 49.

Valaaulia se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 49:1–4 . Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le faamalamalamaina e le Alii o le au Sieka.

  • O le a le fetalaiga a le Alii e uiga i mea sa mananao ai le au Sieka?

  • O le a sou manatu i le uiga o le “mananao e fia iloa se vaega o le upu moni, ae lē o le atoa” i le fuaiupu 2 ?

  • O le a se mea e mafai ona matautia i le mulimuli i ni vaega o le talalelei toefuatiina?

  • O le a le fetalaiga a le Alii e uiga ia Limani Copley i le fuaiupu e 4?

Vaevae le vasega i ni vaega se ono. Tuu atu i vaega taitasi se fuaitau o mau mai le siata. (Afai e toalaiti lau vasega, fuafua e tofi atu i tagata taitoatasi se mau se tasi pe lua.) Valaaulia tagata o le vasega e faitau faatasi a latou fuaitau na tofi atu i ai ia latou vaega, ma vaavaai mo le aoaoga faavae ma mataupu faavae na aoao atu e le Alii e faasa’o ai talitonuga sese ole au Sieka. A uma ua lava se taimi, valaaulia se tagata mai vaega taitasi e sau i le laupapa ma, i le pusa i autafa o le talitonuga sese o le au Sieka, tusi ai le mau a lana vaega ma le aoaoga faavae moni na faailoa mai e le na vaega mai lena mau.

  • O le fea o nei filosofia sese o loo i ai i le lalolagi i aso nei?

Faasino le vasega i upummoni o loo tusia i le laupapa mo le Mataupu Faavae ma Feagaiga 49:15 ma le 49:16--17. (O le faaipoipoga ua faauuina e le Atua. Ua poloaiina tane ma ava ia tasi ma ia fai ia fanau.)

  • O a faamoemoega e faataunuuina e le faaipoipoga i le va o se alii ma se tamaitai i le fuafuaga a le Tama Faalelagi?

  • E faapefea e le “faasa ona faaipoipo” ona feteenai ma le fuafuaga a le Tama Faalelagi?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 16, ua faamaonia e le Atua le faaipoipo faaagaifanua ma le militino faaletino o tane ma ava. O a nisi o auala o loo taumafai ai tagata e faaamuamua pe faatamaia le faaipoipoga faaagaifanua po o le natura paia o le militino faaletino o le tane ma le ava?

Valaaulia le vasega e mafaufau pe o a ni mea e mafai ona latou fai e sauniuni ai i latou lava mo le faaipoipoga ma mo o latou matafaioi o ni matua. Ia fautuaina i latou e faatu se sini ia saunia lelei i latou lava mo lena tiutetauave paia.

Valaaulia tamaiti aoga e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma Feagaiga 49:26--28 ma vaavaai mo fautuaga a le Alii. Valaaulia ni nai tamaiti e lipoti mai mea ua latou mauaina.

  • E faia faapefea lea fautuaga i le au Sieka? E ono faia faapefea ia i tatou uma?

Faamalamalama faapea o le usiusitai i le poloaiga a le Alii i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 49:1, na malaga ai Sini Rikitone, Pale P. Palate, ma Limani Copley i le nuu sa i ai talu ai Copley i le au Sieka i matu o Ohaio ma faitau atu i ai lenei faaaliga ia i latou. Sa teena e le au Sieka lea savali. O le taimi foi lea, sa faavaivaia ai Limani Copley i lona faatuatua ma ua femoumouai i le toefoi i le au Sieka ma le tumau ai i le Ekalesia toefuataiina. Sa iu lava ina tonu ia te ia e le toefoi i le au Sieka ae e faanoanoa ona sa ia lei tumau faamaoni foi i le talalelei toefuataiina.

Ta’u atu na teena e le au Sieka ma Limani Copley le afioga ale Atua, sa latou le mauaina faamanuiga semanu latou te olioli ai (tagai MF&F 49:4). Valaaulia tagata naunau o le vasega e faasoa mai a latou molimau i le taua o le faalogo ma tali atu i upumoni a le Alii. Mafaufau e faasoa atu foi ma lau molimau.