Inisitituti
Lesona 7: Mataupu Faavae ma Feagaiga 4; 11–12; 14–16


Lesona 7

Mataupu Faavae ma Feagaiga 4; 11–12; 14–16

Faatomuaga ma le Faasologa o Taimi

I le popofou o le 1829, sa asiasi atu ai Iosefa Samita le Matua i lona atalii o Iosefa i Haramoni, Penisilevania. A o i ai iina, sa manao Iosefa Samita le Matua, e iloa pe o le a se mea e mafai ona ia faia e fesoasoani ai i le galuega a le Alii. Na ole atu le Perofeta i le Alii ma maua mai ai le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 4. I lea faaaliga, sa faailoa mai ai e le Alii ia uiga taua e agavaa ai se tagata e fesoasoani i Lana galuega.

Ia Me 1829, na malaga ai Ailama le uso matua o le Perofeta i Haramoni, Penisilevania, e asiasi ia Iosefa. I le talosaga a Ailama, na ole atu ai le Perofeta i le Alii e faaali mai Lona finagalo e faatatau ia Ailama. I le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 11, na ta’u atu ai e le Alii ia Ailama le mea e tatau ona ia faia e fesoasoani ai e faatuina Siona.

Sa asiasi atu foi Iosefa Knight le Matua i le Perofeta o Iosefa Samita ia Me 1829, ma ta’u atu i ai lona naunauga e fesoasoani i le galuega a le Alii. Mataupu Faavae ma Feagaiga 12 o loo maua ai fautuaga a le Alii ia te ia.

Ina ua siitia atu Iosefa Samita ma Oliva Kaotui i le aiga o Pita Uitimera le Matua i Feiete, Niu Ioka, ma toe amata le faaliliuga o le Tusi a Mamona, sa maua e le Perofeta faaaliga mo atalii e toatolu o Pita Uitimera le Matua: o Tavita, Ioane, ma Pita Uitimera le Itiiti (tagai MF&F 14--16). I nei faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 14--16, o loo faamamafa mai ai e le Alii le taua o le folafola atu o le salamo ina ia aumaia agaga ia te Ia.

Ianuari 1829Sa asiasi atu Iosefa Samita le Matua ia Iosefa ma Ema Samita i Haramoni, Penisilevania.

Fepuari 1829Na maua ai le Mataupu Faavae ma Feagaiga 4.

Me 1829Sa tali ai e Iosefa ma Ema Samita ni asiasiga mai ia Ailama Samita ma Iosefa Knight le Matua.

Me 1829Na maua ai Mataupu Faavae ma Feagaiga 11--12.

Pe tusa o le aso 1 Iuni, 1829Sa siitia atu ai Iosefa ma Oliva i Feiete, Niu Ioka, e faaauau ai le faaliliuga o le Tusi a Mamona.

Iuni 1829Na maua ai Mataupu Faavae ma Feagaiga 14--16.

Faaiuga o Iuni 1829Sa vaai ai Molimau e Toatolu ma Molimau e Toavalu i papatusi auro.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 4

Ua faaali atu e le Alii ia Iosefa Samita le Matua mea e agavaa ai se tagata e fesoasoani i Lana galuega

Tusi le fesili lenei i luga o le laupapa a o lei amataina le vasega:

E mafai faapefea ona e iloa mea e finagalo le Alii e te faia e fesoasoani ai i Lana galuega?

Valaaulia tagata aoao e mafaufau loloto i le fesili lea i le taimi atoa o le lesona ma vaavaai mo aoaoga faavae ma mataupu faavae o le a fesoasoani latou te iloa ai pe faapefea ona latou fesoasoani i le galuega a le Alii.

Faamalamalama atu ia Ianuari 1829, sa malaga ai Iosefa Samita le Matua mai Palamaira, Niu Ioka, i Haramoni, Penisilevania, e asiasi ia Iosefa Samita ma lona toalua o Ema. A o i ai iina, sa fesili Iosefa Samita le Matua pe mafai faapefea ona ia fesoasoani i le galuega a le Alii. I le tali atu i ai, na maua ai e le Perofeta le faaaliga ua tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 4.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 4:1. Fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo le upu sa faaaoga e le Alii e faamatala ai le Toefuataiga o le talalelei.

  • O a vaega o le talalelei toefuataiina e ofoofogia ia te oe?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele ia fuaiupu e 2-4. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le mea na fetalai le Alii e moomia e fesoasoani ai i Lana galuega.

  • O le a le mea o moomia e fesoasoani ai i le galuega a le Alii?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 2, o le a le folafolaga na tuu mai e le Alii ia i latou o e auauna ia te Ia ma o latou loto atoa, mafaufau, manatu, ma le malosi? (E tatau i tagata aoao ona faailoa se mataupu faavae e pei o lea: Afai tatou te auauna atu i le Atua ma o tatou loto atoa, mafaufau, manatu, ma le malosi atoa, e mafai ona tatou tutu atu ma le le pona i luma o le Atua i le aso gataaga. Atonu e te manao e fautua atu i tagata aoao e maka lenei mataupu faavae i le fuaiupu e 2.)

  • O le a lou manatu i le uiga o le auauna atu i le Atua ma lou loto, mafaufau, manatu, ma le malosi atoa? (O le tuuina atu i le Alii o la tatou tautinoga atoatoa ma avea le talalelei ma totonugalemu o o tatou olaga.)

  • O le a sou manatu i le uiga o le “tutu ma le le pona i luma o le Atua”fuaiupu 2)?

Valaaulia tagata aoao e faitau lemu ia fuaiupu 5--7 ma vaavaai mo uiga e agavaa ai se tagata e fesoasoani i le galuega a le Alii. Valaaulia ni nai tagata aoao e lipoti mai mea ua latou mauaina. Ao tuuina mai lipoti a tagata aoao, lisi uiga i le laupapa:

  • E mafai faapefea e le atiina ae o nei uiga ona fesoasoani ia i tatou i le galuega a le Alii?

Fai i se tagata aoao e faitau leotele le fuaiupu 7. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo folafolaga mai le Alii ia i latou o e ole atu ma tuitui atu.

  • O a folafolaga na fai e le Alii ia i latou o e ole atu ma tuitui atu?

  • E fesootai faapefea nei folafolaga i lo tatou mauaina o uiga o loo faamatala mai i lenei faaaliga?

Fautuaina tagata aoao e mafaufau pe o fea o nei uiga e mafai ona latou atiina ae ia sili atu le atoatoa. Valaaulia i latou e ole atu i le Tama Faalelagi e fesoasoani ia i latou e atiina ae ma faamalolosia nei uiga.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 11

Ua faaali atu e le Alii ia Ailama Samita le mea e tatau ona ia faia e fesoasoani ai i le galuega.

Faamalamalama atu o Me i le 1829, na malaga atu ai foi Ailama le uso matua o le Perofeta i Haramoni, Penisilevania e asiasi ia Iosefa. I le taimi lena, sa punouai ai Iosefa ma Oliva Kaotui i le faaliliuina o le Tusi a Mamona. I le talosaga a Ailama, sa ole atu ai le Perofeta i le Alii e faaali mai Lona finagalo mo lona uso. Ona maua lea e Iosefa o le faaaliga o loo tusia i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 11.

Vaevae le vasega i ni vaega se tolu, ma avatu i vaega taitasi se tasi o mau fesootai nei: Mataupu Faavae ma Feagaiga 11:6–9; 11:10–14; ma le 11:15–19. Tusi fesili nei i le laupapa (tuu se avanoa i lalo ifo o fesili taitasi e tusi ai tali a tagata aoao):

O le a le mea na fautuaina Ailama e le Alii e fai e fesoasoani ai ia te ia e saunia e auauna atu?

O a faamanuiaga patino na folafola atu e le Alii ia Ailama pe afai e gauai atu i Lana fautuaga?

Valaaulia tagata aoao e faitau le leoa ia fuaiupu ua tofi atu, ma vaavaai mo tali i fesili nei. A ua lava loa le taimi, valaaulia tagata aoao mai vaega taitasi e lipoti mai mea na latou maua. Tusi a latou tali i lalo o fesili taitasi.

  • O le a le fautuaga faisoo ua e matauina i upu a le Alii ia Ailama?

Valaaulia se tagata aoao e faitau mai le MF&F 11:20--22. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na toe faatonuina ai Ailama e le Alii e fai.

  • E faavae i le fautuaga a le Alii ia Ailama i fuaiupu 20--22, o le a le mea e tatau ona tatou faia ina ia maua ai le Agaga ma le mana e fesoasoani ai i isi ia maua se molimau i le moni o le talalelei? (E ao i tagata aoao ona faailoa mai se mataupu faavae e pei o lea: Afai tatou te tausia poloaiga ma maua mai le upu a le Atua, o le a tatou maua le Agaga ma le mana e fesoasoani ai i isi ia maua se molimau i le moni o le Talalelei. Atonu e te manao e tusi lenei mataupu faavae i luga o le laupapa.)

  • Aisea e te manatu ai ua faamamafa mai e le Alii le taua o le tausiga o poloaiga ina o aoao atu Ailama i le ala e sauniuni ai e fesoasoani i Lana galuega?

  • O a ni nai auala e mafai ona tatou maua ai le upu a le Atua?

  • O le a le faia o le suesueina o tusitusiga paia ma le mauaina o le Agaga?

Valaaulia tagata aoao e mafaufau i se taimi sa latou mauaina ai le upu a le Atua ma sa faamanuiaina ai i le Agaga ma le mana e fesoasoani ai i se tasi ia maua se molimau i le moni o le talalelei. Valaaulia ni nai tagata aoao e faasoa mai i le vasega o latou aafiaga. Fautuaina tagata aoao e faatu se sini e totosi ai mea o le a latou fai ia lelei atili ai le mauaina o le upu a le Atua.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 12

Ua aoaoina Iosefa Knight le Matua i mea e moomia e fesoasoani ai i le galuega a le Alii

Faamalamalama atu a o faaliliuina le Tusi a Mamona, o nisi taimi sa leai se tupe a Iosefa Samita po o mea e tatau ai ona faaauau le galuega. Valaaulia tagata aoao e faitau le leoa le faaulutala o le vaega mo le Mataupu Faavae ma Feagaiga 12, ma vaavaai po o ai na fesoasoani i le Perofeta i le taimi na ia manaomia ai le fesoasoani. Valaaulia se tagata aoao e lipoti mai mea sa ia mauaina.

Faamalamalama atu i se taimi ina ua mavae le asiasi ane o Ailama ia Iosefa Samita ia Me 1829, sa asiasi ane foi Iosefa Knight le Matua i le Perofeta ma sa naunau e iloa pe o le a se isi mea e mafai ona ia faia e fesoasoani ai i le galuega.

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 12:1--5 i le faamalamalama atu na ta’u atu e le Alii ia Iosefa Knight e le pine ae oo mai se galuega ofoofogia. Sa ta’u atu foi e le Alii ia te ia e faapea o i latou o e auauna atu ma le maelega i le Alii o le a maua le faaolataga.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 12:6--9. Fai i le vasega e mulimuli i ai, ma vaavaai mo uiga e tatau ona tatou atiina ae e fesoasoani ai i le galuega a le Alii. Valaaulia tagata aoao e lipoti mai mea ua latou mauaina. (Atonu e fesoasoani le faamalamalama atu faapea o le upu faautauta i le fuaiupu 8 o lona uiga o le taofiofi po o le pulea o oe lava.)

  • Aisea e te manatu ai o le atiina ae o uiga o loo lisi mai i le fuaiupu 8 e moomia ina ia mafai ai ona fesoasoani i le galuega a le Alii?

Faasino tagata aoao i le fesili na e tusia i le laupapa a o lei amataina le vasega, ma fai i tagata aoao e mafaufau po o a mea e mafai ona latou faia e lelei atili ai le fesoasoani i le galuega a le alii. Valaaulia le tagata aoao e mulimuli i soo se uunaiga latou te maua.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 14-16

Ua faaali mai e le Alii Lona finagalo ia Tavita Uitimera, Ioane Uitimera, ma Pita Uitimera le Itiiti.

Fai i tagata aoao e lisi i se fasipepa mea ua latou manatu o ni mea e sili ona aoga e mafai ona tatou faia i lenei olaga.

A o suesue e tagata aoao le Mataupu Faavae ma Feagaiga 14--16, valaaulia i latou e vaavaai mo upumoni o le a fesoasoani ia i latou e iloa ai mea ua finagalo le Atua e sili ona aoga mo i tatou e fai.

Valaaulia tagata aoao e susue i le Faafanua nu. 3 o le Talafaasolopito o le Ekalesia, “The New York, Pennsylvania, and Ohio Area of the USA.” Fai i ai e sue ia Feiete, Niu Ioka. Faamalamlama atu ona o le faateteleina o sauaga i Haramoni, Penisilevania, o lea na tusi atu ai e Oliva Kaotui se tusi i lana uo o Tavita Uitimera i Feiete, Niu Ioka, ma fesili atu pe mafai ona la nonofo ma Iosefa i le aiga o Uitimera ina ia mafai ai ona faamaea le faaliliuga o le Tusi a Mamona. I se taimi i le amataga o Iuni 1829, na siitia atu ai Iosefa Samita ma Oliva Kaotui i le aiga o Pita Uitimera le Matua.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le vaega faaulutala o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 14. Fai i le vasega e mulimuli i ai, ma vaavaai mo mea na afua ai faaaliga o loo i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 14--16.

  • O a mea na popole i ai le au uso Uitimera e toatolu?

Aotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 14:1--6 i le faamalamalama atu lea faapea na ta’u atu e le Alii ia Tavita Uitimera e le o pine ae oo mai se galuega ofoofogia ma o i latou o e auauna atu ma le maelega i le Alii o le a maua le faaolataga.

Valaaulia tagata aoao e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma feagaiga 14:7--11, ma vaavaai mo mea na faatonu e le Alii ia Tavita Uitimera e fai ma faamanuiaga sa Ia folafola atu pe a faia.

  • O le a le mea na faatonu e le Alii ia Tavita e fai? O le a le mea na Ia folafola atu i ai pe a faia?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 7, aisea ua matua taua ai le tausiga o poloaiga ma le tumau e oo i le iuga? (E ao i tagata aoao ona faailoa mai se mataupu faavae e pei o lea: Afai tatou te tausia poloaiga a le Atua ma tumau e oo i le iuga, o le a tatou maua le ola e faavavau. Atonu e te manao e fautua atu i tagata aoao e maka upu i le fuaiupu e 7 o loo aoao mai ai lenei mataupu faavae.)

  • O le a le uiga o le tumau e oo i le iuga?

  • E faapefea ona e faamatalaina le ola e faavavau? (O le ola e faavavau ua le na o se tino ola pea, o lona uiga o le ola e faavavau. O le ola e faavavau o le faaeaina lea ma avea e faapei o le Atua.)

  • Aisea e te manatu ai o le ola e faavavau “o le meaalofa aupito silisili o meaalofa uma a le Atua”?

Valaaulia tagata aoao e mafaufau le tagata lava ia pe o le fea poloaiga e mafai ona sili atu lo latou tausia, lea o le a fesoasoani latou te agaigai ai i luma i le ola e faavavau.

Valaaulia tagata aoao e vaai faatopetope i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 15--16, ma vaavaai mo mea e foliga tutusa ai nei faaaliga. Valaaulia se tagata aoao e faamalamalama mai mea na ia matauina.

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 15:1--5 (po o le 16:1–5). Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le mea na ta’u mai e le Alii ia Ioane Uitimera (ma Pita Uitimera le Itiiti).

  • O a ni mea ua e aoaoina e uiga i le Alii, mai nei fuaiupu? O le a le mea ua e aoaoina e uiga ia Ioane (ma Pita Uitimera le Itiiti)?

Valaaulia se tagata aoao e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 15:6 (po o le 16:6). Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na fetalai le Alii o le a sili ona aoga ia te i latou.

  • E faavae i le mea na ta’u atu e le Alii ia Ioane ma Pita Uitimera le Itiiti, o le a se tasi o mea e sili ona aoga e mafai ona tatou faia? (E ao i tagata aoao ona faailoa mai se mataupu faavae e pei o lea; O le fesoasoani e aumaia agaga ia Iesu Keriso o se tasi o mea aupito taua e mafai ona tatou faia.)

  • O le a le uiga o le aumaia o agaga ia Keriso?

  • O a ni nai auala e mafai ona tatou fesoasoani ai e faalatalata atili mai i tatou lava ma isi ia Iesu Keriso? Aisea ua avea ai le aumaia o agaga ia Keriso o se tasi o mea e sili ona taua e mafai ona tatou faia?

Faaiu le lesona i le tuuina atu o le molimau i mea moni na faailoa mai i lenei lesona.