‘Inisititiuti
Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó: ʻOku Fakahā ʻe he ʻEikí ha Folofola Lahi Ange


“Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó: ʻOku Fakahā ʻe he ʻEikí ha Folofola Lahi Ange,” Ngaahi Fakavaʻe ʻo Hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó (2019)

“Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó,” Ngaahi Fakavaʻe ʻo Hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó

ʻOku Fakahā ʻe he ʻEikí ha Folofola Lahi Ange

Hangē ko ia ʻi he ngaahi kuonga fakakosipeli kimuʻá, ʻoku hokohoko atu hono fakahā ʻe he ʻEikí ha folofola lahi ange ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfita moʻuí. ʻOku ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha faingamālie ki he kau akó ke nau vahevahe e founga ʻoku fakafoki mai ai mo tokoni e ngaahi folofola ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní ke fakamahino e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE mateuteu lelei ange foki e kau akó ke tali e ngaahi fehuʻi felāveʻi mo e tohi ʻa ʻĒpalahamé.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ha toe folofola lahi ange ʻo fakafou ʻi he Palōfita ko Siosefa Sāmitá.

ʻĪmisi
ko e Tohi Tapú

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau ʻoku ʻeke fakamātoato ange ʻe ha kaungāmeʻa, “Ko e hā ʻoku lahi ange ai ʻa e ngaahi folofola ʻi homou siasí ʻi he Tohi Tapú? Naʻá ku pehē ʻoku kakato pē ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá ʻi he Tohi Tapú.” Kole ki he kau akó ke hiki honau nimá kapau ne ʻosi fai ange ha fehuʻi peheni kiate kinautolu. Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe e founga naʻa nau tali ʻaki iá (pe ko e founga te nau ala tali ʻaki iá).

Fakamatalaʻi ange ʻoku kau ʻi he Tohi ʻa Molomoná ha lekooti naʻe tohi ʻe Nīfai ki ha meʻa-hā-mai ʻa ia naʻá ne mamata ai ki he ʻalu atu ʻa e Tohi Tapú ki he māmaní. Naʻá ne toe mamata foki ki ha ngaahi konga “mahinongofua” mo “mahuʻinga” (1 Nīfai 13:26) ʻo e ongoongolelei ʻa e Fakamoʻuí naʻe toʻo mei he Tohi Tapú (vakai, 1 Nīfai 13:24–26).

Lau mo e kalasí ʻa e 1 Nīfai 13:38–41 ʻo fekumi ki he ngaahi lekooti naʻe mamata ki ai ʻa Nīfai ʻe maʻu ʻe he kakaí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní. Mahalo te ke kiʻi tatali hili ʻa e veesi takitaha pea tuku ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi pe ko e ngaahi lekooti fē ʻoku ʻuhinga ki ai ʻa Nīfaí. Hangē ko ʻení, ʻoku kau ʻi he “ngaahi tohi kehe” ʻoku lau ki ai ʻi he veesi 39 ʻa e Tohi ʻa Molomoná, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá, Mataʻitofe Mahuʻingá, mo e Liliu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e Tohi Tapú.

  • Fakatatau ki he veesi 40 mo e 41, ko e hā e ngaahi taumuʻa ʻo e ngaahi folofola lahi ange ko ʻeni naʻe fakahā mai ʻia Siosefa Sāmitá? (Fakaʻaongaʻi e ngaahi tali ʻa e kau akó, ke fakahaaʻi ha moʻoni hangē ko ʻení: Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmita, ha folofola lahi ange ʻokú ne fakapapauʻi e moʻoni ʻa e Tohi Tapú, fakafoki mai e ngaahi moʻoni mahinongofua mo mahuʻingá, mo tokoni ke ʻomi e kakaí kia Sīsū Kalaisi.)

Ke tokoni ke fakaloloto e mahino ʻa e kau akó ki he moʻoni ko ʻení, fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi fakakaukau akoʻi ko ʻení ke tokoniʻi e fevahevaheʻaki mo e fealeaʻaki ʻa e kau akó.

Ko e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá

Fakamanatu ki he kau akó naʻe fakakaukau ʻa Siosefa Sāmita mo ha kaumātuʻa ʻe niʻihi ʻi ha fakataha he 1831, ke pulusi e ngaahi fakahā kuo maʻu ʻo aʻu ki he taimi ko iá. Lolotonga e fakatahá, naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne talateu pē ʻAʻana ki he Tohi ʻo e Ngaahi Fekaú (ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava he taimi ní) ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmita. Ko e talateu ko ʻení ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1.

Tuku ha kiʻi taimi ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:17, 21–23, 37 mei he naunau teuteú. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fekumi ki he meʻa naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e ngaahi fakahaá (ʻoku lave ki ai ko e “ngaahi fekau” ʻi he fakamatalá). Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe e meʻa naʻa nau maʻú.

ʻI he konga 2 ʻo e naunau teuteú, naʻe kole ange ki he kau akó ke nau kumi ha potufolofola mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá kuó ne fakamālohia ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí. Tuku ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi potufolofolá. Te mou lava ʻo fakahoko ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki pe fakakalasi. Te nau lava foki ʻo fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku fakapapauʻi ai ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení e moʻoni ʻo e Tohi Tapú, fakafoki mai e ngaahi moʻoni mahinongofua mo mahuʻingá, pe ʻomi kitautolu ke tau ofi ange kia Sīsū Kalaisi?

Ko e Liliu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e Tohi Tapú pea mo e Mataʻitofe Mahuʻingá

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e fakamatala ʻa Siosefa Sāmita fekauʻaki mo e Tohi Tapú ʻoku hā ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú. Fakamatalaʻi ange naʻe fakafoki mai ʻe he ʻEikí ha ngaahi moʻoni mahinongofua mo mahuʻinga naʻe mole ʻo fakafou ʻi he Liliu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e Tohi Tapú.

Naʻe ako ʻe he kau akó ha ngaahi fakamatala ki he meʻa ʻoku ʻi he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá pea mo e Mataʻitofe Mahuʻingá, ko ha konga ʻo ʻenau teuteu ki he kalasí. Kole ki ha kau ako tokosiʻi ke nau fakamatalaʻi fakanounou e meʻa kuo nau ako fekauʻaki mo e tohi takitaha.

Kapau ʻe fie maʻu, fakamanatu ange ki he kau akó ʻoku kau ha ngaahi konga ʻo e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻi he Mataʻitofe Mahuʻingá ko e tohi ʻa Mōsesé mo e Siosefa Sāmita—Mātiu. ʻE lava ke maʻu e ngaahi liliu fakalaumālie kehé ʻi he futinouti mo e fakalahi ʻi ha ngaahi pulusinga ʻe niʻihi ʻo e Tohi Tapú, ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, pea ʻi he scriptures.ChurchofJesusChrist.org. Te ke lava ʻo kole ange ki he kau akó ke nau toʻo hake ha maʻuʻanga tokoni pē ʻoku nau lava ʻo maʻú ke fakapapauʻi ʻoku nau feangai mo e founga ke maʻu ai e ngaahi folofola ko ʻení.

Fakaʻaliʻali ha lisi ʻo e ngaahi potufolofolá mei he ongo tohi ʻa Mōsesé mo ʻĒpalahamé pea mo e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻoku hā ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú. Kole ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi nounou e ngaahi potufolofola ne nau filí ʻiate kinautolu pē pe mei he lisí.

Hili hoʻo tuku ange ha kiʻi taimi ke nau toe vakaiʻí, fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe mo ha taha e ngaahi moʻoni mahinongofua mo mahuʻinga ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi folofolá ni pe ko e founga ʻoku nau fakaloloto ai ʻenau ʻilo kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí. Te ke lava foki ʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoni fekauʻaki mo e folofola ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní pea mo ʻene ʻaonga ki hoʻo moʻuí.

Te tau lava ʻo ngāue ʻi he tui ʻi heʻetau tali e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo hono liliu ʻo e tohi ʻa ʻĒpalahamé.

FAKATUPULAKI ʻETAU FOUNGA AKOʻÍ MO E AKÓ

Fakamālohia e tuí lolotonga hono akoʻi e hisitōlia ʻo e Siasí. ʻI hoʻo akoʻi e hisitōlia ʻo e Siasí, fai ia ʻi ha founga te ne fakamālohia e tui ʻa e kau akó kuo fakafoki mai ʻe Sīsū Kalaisi Hono Siasí ki māmani ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí. Tokoni ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e founga naʻe fakakakato faivelenga ai ʻe Siosefa Sāmita hono misiona ko ha palōfita ʻo e Ongoongolelei Kuo Fakafoki Maí. Fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí (hangē ko e folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá), ko e ʻū naunau ʻo e kalasí kuo ʻoatú, mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni falalaʻanga kehé ke tokoni ke vakai e kau akó ki he hokohoko atu e laka ki muʻa ʻa hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí mei ha fakakaukau ʻo e tuí.

Fakaʻaliʻali e fakatātā ko ʻení, pea fakamatalaʻi ko ha konga ia ʻo e takainga tohi faka-ʻIsipite naʻe maʻu ʻe Siosefa Sāmitá.

ʻĪmisi
Takainga tohi faka-ʻIsipite

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamatalaʻi e meʻa ʻoku nau ʻiloʻi fekauʻaki mo hono maʻú mo e hisitōlia ʻo e takainga tohi kiliʻi ʻakaú (vakai, konga 3 mo e 4 ʻo e naunau teuteú).

  • Ko e hā ha ngaahi fehuʻi kuo ʻohake mei hono ako ʻo e ʻū kongokonga ʻo e takainga tohi kiliʻi ʻakaú ʻoku kei maʻú? (Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamanatu e meʻa naʻa nau ako mei he konga 4 ʻo e naunau teuteú.)

  • Ko e hā te ke vahevahe mo ha taha naʻe ʻi ai haʻane ngaahi hohaʻa fakalūkufua fekauʻaki mo hono liliu ʻo e tohi ʻa ʻĒpalahamé?

ʻI hono tali ʻe he kau akó e ngaahi fehuʻi kimuʻa aí, mahalo te ke fie fakaʻaongaʻi ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange ʻi he ngaahi fehuʻi vakaiʻi ko ʻení ke hokohoko atu e fealeaʻakí. Tuku ha faingamālie maʻá e kau akó, ko ha konga ʻo e fealeaʻaki ko ʻení, ke nau fakakaukau ki he meʻa naʻa nau lau ʻi he naunau teuteú pea ʻeke ha faʻahinga fehuʻi pē ʻoku nau maʻu fekauʻaki mo e tohi ʻa ʻĒpalahamé.

  • Ko e hā ʻokú ke fai ʻi he ʻikai ke ke lava ʻo maʻu ha ngaahi tali pau ki he ngaahi fehuʻi kau ki he ongoongoleleí, hangē ko e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tohi ʻa ʻĒpalahamé?

  • Ko e hā ha ngaahi fakamoʻoni kuo hā mai talu mei hono pulusi ʻo e tohi ʻa ʻĒpalahamé ʻokú ne poupouʻi hono moʻoní? (Vakai, “Ko e Tohi ʻa ʻĒpalahamé mo e Māmani Fakakuongamuʻá” ʻi he konga 4 ʻo e naunau teuteú.)

  • Ko e hā te ke fokotuʻu ange ki ha taha ko e founga falalaʻanga taha ia ke ʻiloʻi ai e moʻoni ʻo e tohi ʻa ʻĒpalahamé? Ko e hā hono ʻuhingá?

Fakaʻosi ʻaki haʻo ʻoange ki he kau akó ha faingamālie ke vahevahe ʻenau ngaahi potufolofola ʻoku nau manako taha ai mei he tohi ʻa ʻĒpalahamé pea ke nau fakamoʻoniʻi e tohi ko iá mo e ngaahi folofola kehe ʻo hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí.

Ki he Kalasi Hokó

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku nau faʻa fakakaukau ai kiate kinautolú. Fakaafeʻi ke nau fakakaukau foki ki honau ivi tākiekina ʻi he moʻuí ni pea mo e taʻengatá. Poupouʻi e kau akó ke nau haʻu mateuteu he kalasi hokó ke aleaʻi e ngaahi moʻoni kuo fakafoki mai fekauʻaki mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻanautolu mo honau ngaahi kahaʻú.