‘Inisititiuti
Lēsoni 9 Naunau ʻa e Faiakó: Sīsū Kalaisi: Ko Hotau Huhuʻi Fakalangí


“Lēsoni 9 Naunau ʻa e Faiakó: Sīsū Kalaisi: Ko Hotau Huhuʻi Fakalangí,” Ngaahi Fakavaʻe ʻo Hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó (2019)

“Lēsoni 9 Naunau ʻa e Faiakó,” Ngaahi Fakavaʻe ʻo Hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 9 Naunau ʻa e Faiakó

Sīsū Kalaisi: Ko Hotau Huhuʻi Fakalangí

Naʻe akoʻi totonu ange kia Siosefa Sāmita mo e Kāingalotú fekauʻaki mo e ʻulungaanga mo e misiona ʻo Sīsū Kalaisí ko ha konga ʻo hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí. ʻI he lēsoni ko ʻení, ʻe maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi faingamālie ke fakaloloto ʻenau tui ki he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí pea ke fakapapauʻi e founga ke fakaafeʻi kakato ange ai Hono mālohí ki heʻenau moʻuí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻOku ako ʻa Siosefa Sāmita fekauʻaki mo e ʻulungaanga ʻo Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Maí, tā valivali ʻe Walter Rane

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa e ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Maí Fakamanatu ki he kau akó ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa lotu ʻa Siosefa ʻi hení ko hano fehuʻi ki he ʻOtuá pe ko e siasi fē ke ne kau ki aí (vakai, Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:13–19). Ka neongo ia, ʻi he fakamatala ʻa Siosefa ʻi he 1832 ki he mata meʻa-hā-maí, naʻá ne toe fakamatala ki ha ʻuhinga ʻe taha naʻá ne ʻalu ai ki he vao ʻakaú ke lotu he ʻaho ko iá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e ʻuluaki palakalafi ʻo e konga 1 ʻi he naunau teuteú.

ʻOange ha kiʻi taimi ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi taimi ʻi heʻenau moʻuí naʻa nau ongoʻi mamahi ai koeʻuhí ko ʻenau angahalá mo e ngaahi vaivaí. Hili iá pea kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo e palakalafi uá mo e tolú ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú.

  • Ko e hā naʻe ako ʻe Siosefa fekauʻaki mo e ʻulungaanga ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí? ( ʻOku ʻaloʻofa mo faʻa fakamolemole ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.)

Fakamatalaʻi ange naʻe hokohoko atu e ako ʻa Siosefa mo e Kāingalotú fekauʻaki mo e ʻulungaanga ʻo Sīsū Kalaisí ʻo fakafou ʻi Heʻene ngaahi fakahaá. Fakaʻaliʻali e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení, pe tohi kinautolu ʻi he palakipoé: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 3:10; 38:14; 58:42; 61:2; 62:1; 64:2–4. ʻOange ki he kau akó ha taimi ke nau lau ha ngaahi potufolofola ʻe niʻihi pea kole ange ke nau lau ia ʻo hangē naʻe folofola fakahangatonu mai e ʻEikí kiate kinautolú. Kole ange ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku fakaloloto ai ʻe he ngaahi folofola ʻa e Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻenau mahino ki Hono ʻulungaanga ʻaloʻofa mo faʻa fakamolemolé. Hili ʻenau laú, fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe e meʻa ne nau akó.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino kiate kitautolu ʻoku ʻaloʻofa mo faʻa fakamolemole ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

Fakamatalaʻi ange ko e ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Mai ʻa Siosefa Sāmitá ko e taha ia ʻo e ngaahi aʻusia lahi naʻá ne teuteuʻi ʻa Siosefa ke ne tuʻu ko ha fakamoʻoni mālohi ʻo Sīsū Kalaisí. Fakamanatu ki he kau akó naʻe pehē ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ko Siosefa Sāmitá “ko e tokotaha tala fakahāhā tuʻukimuʻa taha ia ʻo Sīsū Kalaisi ʻi Hono natula totonu ko e Huhuʻi fakalangí” (D. Todd Christofferson, “Fanauʻi Foʻoú,” Ensign pe Liahona, Mē 2008, 79; tānaki atu e mataʻitohi fakahihifí).

  • Kuo tākiekina fēfē ʻe Siosefa Sāmita mo hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí ʻa hoʻo mahino mo e ongo kau kia Sīsū Kalaisí?

ʻOku fakatou taʻefakangatangata mo fakataautaha ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó naʻe hoko hono ʻomi ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻo fakafou ʻi he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ke lava ai ʻo mahino ki he māmaní ʻa Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí ʻi ha founga naʻe ʻikai lava ʻi ha ngaahi senituli lahi. ʻOku kau ʻi he ngaahi potufolofola lahi ʻokú ne akoʻi kitautolu ki he feilaulau ʻa e Fakamoʻuí maʻá e faʻahinga ʻo e tangatá ʻa e ngaahi akonaki ʻa ʻAlamā mo ʻAmulekí. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo e ʻAlamā 34:10, 12, mo e 14 ʻo fekumi ki he founga naʻe fakamatalaʻi ʻaki ʻe ʻAmuleki e feilaulau fakaleleí. Kole ange ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau maʻú.

Lau pe fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ko ʻení:

ʻĪmisi
fakatātā, Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí konga 1
  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku fakatou “taʻefakangatangata mo taʻengata” ai ʻa e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí? (Poupouʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi e meʻa naʻa nau ako mei he konga 2 ʻo e naunau teuteú.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Sēsili O. Samuelasoni ko e Siʻí., ʻa ia naʻá ne ʻi he Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú, pea kole ki he kalasí ke nau fakafanongo ki he ngaahi foʻi lea naʻá ne fakaʻaongaʻi ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa e Fakalelei ʻa e ʻEikí:

Ko e moʻoni ʻoku fālute ʻe Heʻene Fakaleleí ʻa e māmaní kotoa mo e kakai kotoa pē mei he kamataʻangá ʻo aʻu ki he ngataʻangá. Neongo ia, ʻoua muʻa naʻa ngalo ʻiate kitautolu ʻi hono tuʻunga fakalūkufua mo kakató, ʻoku toe fakafoʻituitui pea fakahoko makehe mai foki ia ke feʻunga tonu peá ne feau tonu ʻa hotau ngaahi tuʻunga fakafoʻituitui takitahá. ʻOku ʻafioʻi lelei ange kitautolu takitaha ʻe he Tamaí mo e ʻAló, ʻo laka ange ʻi he meʻa ʻoku tau ʻiloʻí pea kuó Na teuteu ha Fakalelei maʻatautolu ʻa ia ʻoku fenāpasi kakato mo ʻetau ngaahi fie maʻú, ngaahi faingataʻaʻiá, mo e ngaahi meʻa te tau ala faí.

Fakafetaʻi ki he ʻOtuá ʻi he foaki mai ʻa Hono ʻAló, pea fakafetaʻi ki he Fakamoʻuí koeʻuhí ko ʻEne Fakaleleí. ʻOku moʻoni pea ʻaonga ia pea te ne tataki ʻa kitautolu ki he feituʻu ʻoku tau fie maʻu mo fakaʻamu ke tau ʻi aí. (Cecil O. Samuelson Jr., “Ko e Hā ʻEne ʻUhinga Kiate Koe ʻa e Fakaleleí?Liahona, ʻEpe. 2009, 51)

  • Ko e hā e ngaahi foʻi lea naʻe fakaʻaongaʻi ʻe ʻEletā Samuelasoni ke fakamatalaʻi e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?

Tānaki atu ki he fakatātā fakataautahá ʻa e ngaahi lea ʻoku maʻu ʻe he kau akó:

ʻĪmisi
fakatātā, Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, konga 2
  • Ko e hā ʻokú ke pehē ai ʻoku mahuʻinga ke manatuʻi neongo ʻoku ope atu e fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ki ha kakai mo ha ngaahi māmani taʻefaʻalaua, ka ʻoku toe matuʻaki fakafoʻituitui foki ia?

Fakamanatu ange ki he kau akó ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú, naʻe fakaafeʻi kinautolu ke nau fakaʻilongaʻi e ngaahi moʻoni naʻe mahuʻinga makehe kiate kinautolú. Kapau ʻe fie maʻu, ʻoange ki he kau akó ha kiʻi taimi ke toe vakaiʻi e ngaahi potufolofolá mo e ngaahi akonaki fakaepalōfita naʻa nau fakaʻilongaʻi ʻi he konga ko ʻení.

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni naʻe hā makehe kiate koe pea mo e ʻuhingá? (Fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení, pe hiki kinautolu ʻi he palakipoé.)

Hili e tali ʻa e kau akó, fakakaukau ke kole ange kiate kinautolu ke nau toe lea ʻaki (pe tohi) e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi ha founga fakafoʻituitui, ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi fetongi nauna hangē ko e ou, au, mo e ʻeku pe hoku. ʻE lava ke faitatau e ngaahi moʻoní mo eni: Naʻe toʻo ʻe Sīsū Kalaisi kiate Ia ʻeku ngaahi angahalá, faingataʻaʻiá, mamahí, mo e ʻahiʻahí koeʻuhí ke Ne ʻafioʻi e founga ke tokoniʻi ai aú. ʻOku mahuʻinga fau ʻa hoku laumālié ne mamahi pea pekia ai ʻa Sīsū Kalaisi koeʻuhí ke u lava ʻo fakatomala. Naʻe mamahi ʻa Sīsū koeʻuhi ko ʻeku ngaahi angahalá ke u lava ʻo fakatomala pea ʻikai mamahi hangē ko Iá.

  • ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he mahino mo e tui ki he ngaahi moʻoni ko ʻení ke ke maʻu ha tui lahi ange kia Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo vakai atu ki he mamahi ʻa e Fakamoʻuí maʻaú mo e ʻuhinga naʻá Ne fai ai iá?

Fakaʻaliʻali ʻa e fehuʻi ko ʻení: Ko e hā te u fai ke fakaafeʻi kakato ange e mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki heʻeku moʻuí?

Tuku ha taimi maʻá e kau akó ke nau fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ki he fehuʻi ko ʻení mo hiki ha tali ʻi heʻenau ngaahi tohinoá pe pepa noutí. ʻI heʻenau fakalaulaulotó, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fekumi ki ha akonaki ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu ke nau fakaafeʻi e mālohi ʻo e Fakamoʻuí ki heʻenau moʻuí:

ʻOku tau kamata ʻaki haʻatau ako [kia Sīsū Kalaisi]. “ʻOku ʻikai lava ke fakamoʻui [kitautolu] ʻi he taʻeʻiló” [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 131:6]. Ko e lahi ange ʻetau ʻilo ki he ngāue mo e misiona ʻo e Fakamoʻuí [vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:40–41]—ko e lahi ange ia e mahino kiate kitautolu ʻEne tokāteliné [vakai, 2 Nīfai 31:2–21] mo e meʻa naʻá Ne fai maʻatautolú—ko e lahi ange ia ʻetau ʻilo te Ne lava ʻo ʻomi ʻa e mālohi ʻoku tau fie maʻu ki heʻetau moʻuí. …

ʻI he tuku hotau taimí ke ako kau ki he Fakamoʻuí mo ʻEne feilaulau fakaleleí, ʻoku tohoakiʻi ai kitautolu ke tau kau ʻi ha ʻelemēniti mahuʻinga ʻe taha ke maʻu Hono mālohí: tau fili ke tui kiate Ia mo muimui ʻiate Ia. …

ʻOku tau toe fakatupulaki foki e mālohi ʻo e Fakamoʻuí ʻi heʻetau moʻuí ʻi he taimi ʻoku tau fai ai e ngaahi fuakava toputapú mo fai pau ki he ngaahi fuakava ko iá. ʻOku haʻi kitautolu heʻetau ngaahi fuakavá, kiate Ia mo ʻomi ha mālohi fakaʻotua. …

Ko e taimi ʻoku ʻafioʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻokú ke fie maʻu moʻoni ke ala hake kiate Iá—ʻi he taimi te Ne lava ai ʻo ongoʻi ko e holi taupotu taha ho lotó ke ʻomi Hono mālohí ki hoʻo moʻuí—ʻe taki koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke ʻiloʻi pau ʻa e meʻa ʻoku totonu ke ke faí [vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:63]. (Russell M. Nelson, “Ko Hono Tohoakiʻi mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 39–42)

Fakaʻosi ʻaki haʻo fakamoʻoni ʻoku maʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mālohi ke fakaivia, fakafiemālieʻi, faitoʻo, mo ʻomi e ʻaloʻofá mo e faʻa fakamolemolé kiate kitautolu koeʻuhi ko ʻEne Fakaleleí.

Ki he Kalasi Hokó

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau pe ne mei kehe fēfē nai ʻenau moʻuí ʻo ka ne taʻeʻoua e kau palōfita moʻuí. Kole ki he kau akó ke nau ako e naunau teuteu ki he lēsoni hokó pea nau haʻu mateuteu ke aleaʻi e ngaahi tāpuaki ʻo hono tataki kitautolu ʻe he kau palōfita moʻuí.