Si Propeta Joseph Smith nakadawat sa pagpadayag nga narekord sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98 niadtong Agosto 6, 1833, mga duha ka semana human gigukod ang mga Santos didto sa Missouri nahimong bayolente. Kini nga pagpadayag nakahatag og giya alang sa mga Santos nga giabusohan. Niini ang Ginoo mitudlo sa mga Santos unsaon nila pagtubag ang ilang mga kaaway.
Ang Ginoo mipadayag kon unsaon sa mga Santos pagtubag sa pagpanggukod
Sa dili pa ang klase, paghimo og tulo ka kolum diha sa pisara ug butangi og label sa mosunod nga mga ulohan: Ang Balaod sa Ginoo sa Pagpanimalos (D&P 98:23–32); Ang Balaod sa Ginoo sa Gubat (D&P 98:33–38); ug Ang Balaod sa Ginoo sa Pagpasaylo (D&P 98:39–48).
Hangyoa ang mga estudyante sa paghulagway og pipila ka mga paagi sa reaksyon sa mga tawo kon sila masilo o masakitan sa usa ka tawo. Ipasabut nga sa pagpadayag nga narekord sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98, ang Ginoo nagtudlo og mga baruganan nga makatabang nato nga makahibalo unsaon sa pagtubag kon kita masakitan sa mga pulong o lihok sa ubang mga tawo. Awhaga ang mga estudyante sa pagpangita niini nga mga baruganan sa tibuok leksyon karon.
Pahinumdumi ang mga estudyante nga ang pagpadayag nga narekord sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98 gihatag niadtong 1833, human nahimong bayolente ang pagpanggukod ngadto sa mga Santos didto sa Missouri. Hangyoa ang mga estudyante sa paghinumdom sa mga detalye gikan sa miaging leksyon mahitungod sa pagpangabuso nga nasinati sa mga Santos.
Dapita ang mga estudyante sa pagkopya sa tsart nga naa sa pisara diha sa ilang mga class notebook o sa mga scripture study journal. Hangyoa ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98:23–27. Hangyoa ang klase sa pagsunod ug mangita sa unsay gitudlo sa Ginoo sa mga Santos mahitungod sa pagpanimalos. Hangyoa sila sa paghinumdom unsay gibalik-balik tambag sa Ginoo niini nga mga bersikulo.
Unsay gitudlo sa gibalik-balik nga mga pulong mahitungod sa pagpanimalos? (Mahimo kang mosugyot nga markahan sa mga estudyante ang mga pulong “dili moyubit” ug “moantus sa tumang pagpailub” sa mga bersikulo 23–27.)
Unsa ang gisaad sa Ginoo sa mga Santos kon mapailubong moagwanta sila ug dili magtinguha og panimalos?
Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan sa mga pulong sa Ginoo sa mga bersikulo 23–27? (Tabangi ang mga estudyante sa pag-ila sa mosunod nga baruganan: Kon kita magpailub sa pagpangdagmal ug dili manimalos, ang Ginoo moganti kanato. Dapita ang usa ka estudyante sa pagsulat niini nga kamatuoran ubos sa ulohan Ang Balaod sa Ginoo sa Pagpanimalos.)
Ipasabut nga sa dihang ang manggugubot nga panon naporma didto sa Lalawigan sa Jackson, Missouri, niadtong Sabado, Hulyo 20, 1833, gusto sila mobuhat og labaw pa kay sa pagguba sa kabtangan. Nagtinguha usab sila sa pagpasakit sa mga miyembro sa Simbahan. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa masaysayong istorya, ug hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon sa unsa nga paagi nga sila si Bishop Edward Partridge ug Charles Allen, 27 anyos nga kinabig gikan sa Pennsylvania, mitubag sa pagpanggukod.
Imahe
Elder B. H. Roberts
“Nadakpan sa manggugubot nga panon sila si Bishop Edward Partridge ug Charles Allen, ug miguyod kanila agi sa masuk-anon nga mga tawo, nga miinsulto ug miabuso kanila diha sa dalan padulong ngadto sa sentro sa lungsod. Ania ang duha ka mga alternatibo nga gipresentar ngadto kanila; kinahanglan nga sila mobiya sa ilang pagtuo sa Basahon ni Mormon o mobiya sa lalawigan. Ang Basahon ni Mormon dili nila ikalimud, ni mouyon sa pagbiya sa lalawigan. Si Bishop Partridge, nga gitugutan nga mosulti, miingon nga ang mga santos mag-antus og pagpanggukod sa tanang panahon sa kalibutan, ug nga siya andam nga mag-antus tungod kang Kristo, sama sa nahitabo sa mga santos sa unang panahon; nga wala siyay nabuhat nga makapasilo ni bisan kinsa, ug nga kon sila moabuso kaniya, ilang gipasakitan ang inosente nga tawo. Dinhi ang iyang tingog natabunan sa kaguliyang sa mga tawo, daghan kanila ang nagsinggit: ‘Tawga ang imong Dios aron luwason ka … !’ Ang duha ka mga igsoon, sila si Partridge ug Allen, gihuboan sa ilang sinina, ug gipahiran og alkitran, gisagulan og kemikal nga gikan sa gisunog nga mga tanom, o asido, ug daghang balahibo nga gitabun kanila. Giantus nila kini nga pagdagmal ug pag-abuso uban sa tumang pagpaubos ug kaaghup nga ang mga tawo nahitiurok, ug morag natingala sa unsay ilang nasaksihan. Ang mga kaigsoonan gitugutan nga makabiya” (B. H. Roberts, A Comprehensive History of the Church, 1:333; tan-awa usab sa Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [manwal sa Church Educational System], 2003, 133).
Unsay nakapadani ninyo mahitungod kon giunsa nila ni Charles Allen ug Bishop Partridge pagtubag ang pagpanggukod?
I-summarize ang Doktrina ug mga Pakigsaad 98:28–32 pinaagi sa pagpasabut nga ang Ginoo mitambag sa mga Santos nga kon ang kaaway mopasakit kanila makatulo ka higayon nga dili makasinati sa panimalos sa Ginoo, kinahanglan nga ilang pasidan-an ang kaaway pinaagi sa pangalan sa Ginoo nga dili na mopasakit kanila pag-usab. Kon ang kaaway magpadayon sa pagpasakit kanila human kini pasidan-i, ang mga Santos hatagan og kaangayan sa “pagganti kaniya sumala sa iyang mga buhat.” Bisan pa niana, ang mga Santos gisultihan usab nga kon sila dili manimalos sa ilang mga kaaway bisan og sila makatarunganon nga mobalos, pagagantihan sila tungod sa ilang pagkamatarung.
Ang Ginoo mipasabut kon kanus-a ang gubat makatarunganon
Hangyoa ang mga estudyante sa pagpamalandong kon nasayud ba sila unsay gisulti sa Ginoo mahitungod sa gubat. Mahimo kang mangutana sa mosunod nga pangutana:
Unsa sa imong hunahuna ang balaod sa Ginoo sa gubat?
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98:32–34. Hangyoa ang klase nga mosunod ug mangita kon unsay gisulti sa Ginoo sa karaang mga propeta mahitungod sa gubat.
Sumala sa bersikulo 33, unsa nga balaod ang gihatag ngadto sa karaang mga propeta? (Samtang motubag ang mga estudyante, isulat ang ilang tubag diha sa pisara ubos sa ulohan nga Ang Balaod sa Ginoo sa Gubat. Itudlo nga ang Ginoo mihatag niini nga balaod ilabi na ngadto sa mga tawo kinsa nagpuyo sa lahi nga panahon ug sa lahi nga kultura. Bisan og ang baruganan sa balaod tinuod, karon ubos usab kita sa mga balaod sa nasud diin kita magpuyo.)
Unsa man ang buhaton sa karaang mga propeta kon adunay modeklarar og gubat batok kanila? (Idugang ang tubag diha sa pisara ubos sa ulohan nga Ang Balaod sa Ginoo sa Gubat.)
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98:35–38, ug hangyoa ang klase sa pagpangita unsay gisulti sa Ginoo nga buhaton sa karaang mga propeta kon ang ilang tanyag sa kalinaw wala dawata. Hangyoa ang mga estudyante sa pag-report kon unsay ilang makit-an.
Unsa man ang atong makat-unan gikan niini nga mga bersikulo mahitungod sa balaod sa Ginoo sa gubat? (Ang mga estudyante mahimong mosugyot og lain-laing mga baruganan, apan siguroha ang paghatag og gibug-aton sa mosunod: Ang gubat mahimong makatarunganon ubos sa mga sirkumstansya nga gihatag sa Ginoo. Isulat kini nga baruganan diha sa pisara ubos sa ulohan Ang Balaod sa Ginoo sa Gubat.)
Ipasabut nga ang kadaghanan kanato dili maoy mohukom kon kita makiggubat ba sa laing nasud. Hinoon, kini nga mga pagtulun-an makatabang nato nga makahibalo unsay buhaton sa atong personal nga mga relasyon—pananglitan, kon kita dunay panagsumpaki sa uban.
Base sa unsay atong nakat-unan sa tambag sa Ginoo sa gubat, unsay angay natong buhaton kon kita magkasumpaki sa uban? (Tabangi ang mga estudyante sa pag-ila sa mosunod nga kamatuoran: Kinahanglang magtinguha kita og malinawon nga sulbad sa atong panagsumpaki.)
Unsa nga mga panalangin ang moabut tungod sa pagtinguha og malinawon nga mga kasulbaran?
“Didto sa Holland atol sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan, ang pamilya ni Casper ten Boom migamit sa ilang panimalay isip tagoanan niadtong gipangita sa mga Nazi. Kini ang ilang paagi sa pagpuyo sa ilang Kristohanong pagtuo. Upat ka sakop sa ilang pamilya namatay tungod sa paghatag niini nga dangpanan. Si Corrie ten Boom ug ang iyang igsoon nga babaye, nga si Betsie nagpuyo sa kalisud sulod sa pipila ka bulan sa dili maayo nga Kampo sa Ravensbrück. Si Betsie namatay didto—si Corrie nakalahutay.
“Sa Ravensbrück, si Corrie ug Betsie nakakat-on nga ang Dios motabang kanato sa pagpasaylo. Human sa gubat, si Corrie determinado nga mopaambit niini nga mensahe. Sa usa ka okasyon, bag-o lang siya namulong sa grupo sa mga tawo sa Germany nga nag-antus sa dautang epekto sa gubat. Ang iyang mensahe mao ‘ang Dios mopasaylo.’ Mao kadtong higayuna nga ang kamatinud-anon ni Corrie ten Boom nakahatag og panalangin.
“Usa ka tawo miduol kaniya. Nakaila siya kaniya nga usa sa dagmalan kaayo nga gwardiya sa kampo. ‘Nakahisgot ka og Ravensbrück sa imong pagpamulong,’ siya miingon. ‘Usa ako ka gwardya didto. … Apan sukad niadtong higayuna, … nahimo na ako nga Kristiyano.’ Mipasabut siya nga nagtinguha siya sa kapasayloan sa Dios tungod sa pagpangdagmal nga iyang nabuhat. Siya mitunol sa iyang kamot ug nangutana, ‘Mapasaylo mo ba ako?’
“Si Corrie ten Boom dayon miingon:
“‘Dili ra man unta dugay kaayo ang iyang pagbarug didto—nga ang kamot gitunol—apan alang kanako ingon og pipila ka oras na samtang ako nanglimbasog sa labing malisud nga butang nga kinahanglan nakong buhaton.
“‘… Ang mensahe nga ang Dios mopasaylo adunay … kondisyon: nga atong pasayloon kadtong nakapasakit kanato. …
“… ‘Tabangi ko!’ Ako nag-ampo sa hilom. ‘Akong maalsa ang akong kamot. Ako makahimo niana. Mohatag Ka sa pagbati.’
“‘… Tuskig, walay pagbati, akong giduso ang akong kamot ngadto sa usa nga nagtunol diri kanako. Sa dihang gibuhat nako, usa ka dili katuohang butang ang nahitabo. Ang kainit nagsugod sa akong abaga, mikatay paubos sa akong bukton, midagayday sa nag-abut namong mga kamot. Ug dayon kining makaayo nga kainit ingon og misanap sa akong tibuok nga pagkatawo, nagdala og luha sa akong mga mata.
“‘Gipasaylo ko ikaw, igsoon!’ Mihilak ako. ‘Uban sa tibuok kong kasingkasing.’
“Taud-taod naglamanohay ang among mga kamot, ang kanhi gwardiya ug ang kanhi binilanggo. Wala pa ako makasinati og gugma sa Dios nga hilabihan ka kusog, nga sama niadto nga akong nasinati.’ [Corrie ten Boom, Tramp for the Lord (1974), 54–55.]” (Keith B. McMullin, “Ang Atong Dalan sa Katungdanan,”Liahona, Mayo 2010, 13).
Human mabasa sa estudyante, ipangutana ang mosunod nga pangutana:
Unsa ang nakapadani kaninyo mahitungod niini nga istorya?
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98:39–40, ug hangyoa ang klase sa pagpangita sa balaod sa Ginoo sa pagpasaylo.
Sumala niini nga mga bersikulo, unsay atong kinahanglan nga buhaton kon dunay mangayo og pasaylo?
Sumala sa bersikulo 40, pila ka higayon kita angay nga mopasaylo og tawo nga naghinulsol ug nangayo sa atong pasaylo? (“Hangtud kapitoan ka mga higayon pilo-piloon og kapito” nagpsabut nga kinahanglan kita nga mopasaylo sa uban sa makadaghan samtang sila maghinulsol ug magtinguha sa atong pagpasaylo human makapasilo o makapasakit kanato. Bisan og gisugo kita sa pagpasaylo, wala kini magpasabut nga motugot kita sa uban sa pagpadayon sa pagpasakit kanato.)
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 98:41–43. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa mga kamatuoran nga gitudlo sa Ginoo sa mga Santos kabahin sa ilang mga kaaway nga dili mohinulsol. Dapita ang mga estudyante sa pagreport unsa ang ilang nakit-an.
Ngano nga kining mga kamatuoran importanting masabtan sa mga Santos sa Missouri?
Unsaon ninyo pag-summarize ang balaod sa Ginoo sa pagpasaylo? (Tabangi ang mga estudyante sa pag-ila sa mosunod nga sugo: Ang Ginoo misugo kanato sa pagpasaylo sa atong mga kaaway. Isulat kini nga sugo diha sa pisara ubos sa ulohan Ang Balaod sa Ginoo sa Pagpasaylo.)
Sa imong hunahuna ngano kaha nga kita gisugo sa pagpasaylo sa uban bisan kon dili sila mangayo og pasaylo?
I-summarize ang Doktrina ug mga Pakigsaad 98:44–48 pinaagi sa pagpasabut nga ang Ginoo misaad nga kon ang mga kaaway sa mga Santos maghinulsol, makalingkawas sila sa Iyang panimalos. ( Pahinumdom: Sa bersikulo 44, ang mga pulong nga “kamo dili na mopasaylo” nagpasabut nga ang mga nag-abuso hingpit nga may tulubagon sa ilang mga aksyon, dili nga ang mga Santos magpadayon sa mga pagbati sa kasilag.)
Tapusa pinaagi sa pag-awhag sa mga estudyante sa pagsunod sa balaod sa Ginoo sa pagpasaylo pinaagi sa pagtinguha sa pagpasaylo ni bisan kinsa nga nakapasakit kanila o niadtong ilang gimahal.
Komentaryo ug Background nga Impormasyon
Doktrina ug mga Pakigsaad 98. Sila si Mary Elizabeth Rollins ug Caroline Rollins miluwas sa mga pahina sa Basahon sa mga Sugo
Si Elder Steven E. Snow sa Kapangulohan sa Seventy mipakigbahin sa istorya nila ni Mary Elizabeth ug Caroline Rollins:
Imahe
Elder Steven E. Snow
“Human mamalhin uban sa ilang inahan ngadto sa Independence, Missouri, sa tinglarag niadtong 1831, ang bata-ong igsoon nga mga babaye nga sila si Mary Elizabeth ug Caroline Rollins sa wala madugay nakahibalo sa kalisud ug pagpanggukod nga giatubang sa mga Santos didto. Usa ka gabii ang masuk-anon nga manggugubot nga panon miataki sa ilang balay; sa laing okasyon, nakasaksi sila sa pag-ataki sa bag-ong nahuman nga buhatan sa pag-imprinta nga nahimutang sa ibabaw nga andana sa pinuy-anan ni William W. Phelps.
“Atol sa pagpangataki sa buhatan sa pag-imprinta [niadtong Hulyo 20, 1833], ang manggugubot nga panon mipugos sa pamilyang Phelps nga mogawas sa ilang panimalay ug milabay sa ilang mga kabtangan ngadto sa dalan. Ang manggugubot nga panon dayon miguba sa ekipo sa pag-imprinta sa itaas ug milabay sa wala pa mabugkos nga mga manuskristo gikan sa building. Ang uban mikuha sa dagko nga mga palid sa papel ug namahayag, ‘Ania ang Mormon nga mga Sugo!’ [“Mary Elizabeth Rollins Lightner,” The Utah Genealogical and Historical Magazine, Hulyo 1926, 196]. Niining higayona, si Propeta Joseph Smith nakadawat og daghang sagrado nga mga pagpadayag, ang uban sa sayo niadtong 1823, sa dihang si anghel Moroni nagpakita ngadto sa batan-ong propeta. Nakarekord si Joseph og daghang mga pagpadayag sa iyang kaugalingong sinulat, apan walay teksto ang naandam ug naapud-apod para makabenepisyo ang mga miyembro sa Simbahan. Uban sa tumang kadasig, ang mga Santos sa Missouri nagpaabut sa pagmantala niini nga mga pagpadayag isip ang ‘Basahon sa mga Sugo.’ Kini nga buhat diha na sa buhatan sa pag-imprinta sa dihang giataki sa manggugubot nga panon. Si Mary Elizabeth, nga 15 pa, mihulagway unsay nahitabo:
“‘Ang akong igsoon nga si Caroline [edad 13] ug ako diha sa usa ka kanto sa koral nagtan-aw nila; sa dihang misulti sila sa mga sugo determinado ko nga makuha kini. Ang akong igsoon miingon kon moadto ko aron sa pagkuha niini mouban usab siya, apan miingon “patyon mi nila”’ [“Mary Elizabeth Rollins Lightner,” 196].
“Samtang ang manggugubot nga panon busy sa pikas bahin sa balay, ang duha ka batang mga babaye midagan ug mipuno sa ilang mga bukton sa bililhon nga mga palid. Ang manggugubot nga panon nakakita kanila ug mimando sa batang mga babaye sa paghunong. Si Mary Elizabeth nahinumdom: ‘Midagan mi og kusog kaayo kutob sa among mahimo. Duha kanila migukod kanamo. Nakakita nga dunay lungag ang koral, misulod mi ngadto sa lapad nga kamaisan, mibutang sa mga papel sa yuta, ug mitabon niini sa among mga lawas. Ang kamaisan anaa sa lima ngadto sa unom ka tiil ang gitas-on, ug baga kaayo; gipangita mi nila pag-ayo, ug duol na kaayo namo apan wala kami makit-i’ [“Mary Elizabeth Rollins Lightner,” 196]” (“Treasuring the Doctrine and Covenants,” Ensign, Ene. 2009, 50).
Bisan og kita kinahanglan magpailub sa pang-abusar ug dili mobalos, wala kini magpasabut nga kita motugot sa uban nga moabuso o mopasakit kanato. Handbook 2: Administering the Church nag-ingon nga ang “abuso dili mahimong pasagdan sa bisan unsa nga matang. Kadtong kinsa moabuso o modagmal sa ilang mga kapikas, mga anak, ubang mga sakop sa pamilya, o ni bisan kinsa nakasupak sa balaod sa Dios ug sa tawo” (Handbook 2: Administering the Church [2010], 21.4.2).